και «άλα της».

Δείχνει ενθουσιασμό ή επιδοκιμασία.

Κατάγεται από την στρατιωτική ιαχή «Αλλάχ!» των γενιτσάρων (πηγή: Ηλίας Πετρόπουλος, «Παροιμίες του υποκόσμου»).

Ακούγεται συχνά σε ρεμπέτικα, λαϊκά άσματα σαν μέρος των στίχων ή και εμβόλιμα, από τον / την αοιδό για να «γίνει» κέφι. Και οι ακροατές το χρησιμοποιούν επίσης, επιδοκιμάζοντας, είτε τους καλλιτέχνες, είτε αυτούς / αυτές που, έχοντας μερακλώσει, γουστάρουν, χορεύουν, τραγουδούν μαζί και τα «σπάνε» γενικώς.

Στην καθομιλουμένη, το «άλα» - «άλα της» έχει παρόμοια ως άνω ερμηνεία (παρ.1), μπορεί όμως να αποκτήσει και ειρωνική χροιά που αφορά συνήθως στην εμφάνιση (παρ.2).

  1. Άλα, γεια σου ρε Λίλιαν με τα ωραία σου!
  2. Άλα της ζαντικά το Ibiza.

(από pavleas, 09/03/09)

Έχεις καλύτερο ορισμό; Πρόσθεσέ τον!

Δημοσιεύτηκε
Τελευταία επεξεργασία

#1
Vrastaman

#2
GATZMAN

Μπράβο! Η Ετυμολογία πάντως!

#3
xalikoutis

πιπέρι της! (ζουγανελισμός)

#4
Galadriel

Άλα το μύδι!

#5
Ο ΑΛΛΟΣ

Νομίζω ότι θα 'πρεπε να γράφαμε «άλατις», αφού χρησιμοποιείται και για αρσενικά (π.χ. «άλατις κουστουμιά ο σακάτης!»). Λέμε και «άλα του», αλλά όχι υποχρεωτικά.

#6
vikar

Είναι πάντως αντωνυμία αυτό το της, έτσι; Άν το γράψεις με γιώτα θολώνεις εντελώς πιά την προέλευση της έκφρασης. Ή μήπως δέν πρόκειται για αντωνυμία αλλα για καμιά τουρκιά που μου διαφεύγει;... ...

#7
Ο ΑΛΛΟΣ

Αχ, κινέζικα γράφω;

«ΤΗΣ» είναι αντωνυμία, θηλυκή. Το αντίστοιχο αρσενικό είναι «ΤΟΥ». Αν μια λέξη που δεν ξέρουμε ή δεν έχουμε αποφασίσει πώς γράφεται, λήγει σε κάτι που προφέρεται [tis], τότε εξετάζουμε:
α) Είναι αντωνυμία θηλυκή, αντίστοιχη του αρσενικού «του»; Αν ναι, τότε το γράφουμε με η. Για να μη θολώνουμε την προέλευση.
β) Δεν είναι αντωνυμία; Τότε κοιτάμε πώς αλλιώς πρέπει να γραφτεί, ώστε και πάλι να μη θολώνουμε την προέλευση. Αν ετυμολογείται από ξένη λέξη ή δεν ετυμολογείται από πουθενά, το γράφουμε με την απλούστερη δυνατή ορθογραφία, δηλαδή με γιώτα.

Λοιπόν, πάμε να τα εφαρμόσουμε όλα αυτά στο συγκεκριμένο μας παράδειγμα. Έχουμε τη λέξη (ή τις λέξεις -ακόμη το εξετάζουμε) ['alatis]. Τι είναι αυτό; Πώς πρέπει να το γράψουμε;

Υπόθεση: είναι η λέξη άλα και η θηλυκή αντωνυμία της.

Επαλήθευση υπόθεσης:

πρώτο βήμα: Υπάρχει λέξη «άλα»; Ναι, υπάρχει. Π.χ. στο τραγούδι «Άλα, άνοιξε κι άλλη μπουκάλα».

δεύτερο βήμα: Η συλλαβή [tis] είναι η θηλυκή αντωνυμία; Αν ναι, τότε θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο στο θηλυκό, στον ενικό. Στο αρσενικό και το ουδέτερο θα πρέπει να αντικαθίσταται από το «του», και στον πληθυντικό και των τριών γενών από το «τους». Αν όλα αυτά συμβαίνουν, τότε ναι, είναι θηλυκή αντωνυμία, και όλο μαζί είναι δύο λέξεις: άλα της. Αν όχι, αναζητούμε άλλη ετυμολογία.

Λοιπόν: από όσο ξέρω, άλα τους (πληθυντικός όλων των γενών) δε λέμε. Άλα του (ενικός αρσ. και ουδ.) λέμε μεν, αλλά όχι υποχρεωτικά. Και το ['alatis] θα το βρούμε όχι σπάνια με αρσενικό, όπως στο παράδειγμα που παρέθεσα.

Συμπέρασμα: το [tis] δεν αλλάζει ανάλογα με το γένος και τον αριθμό της λέξης στην οποία αναφερόμαστε. Άρα δεν είναι θηλυκή αντωνυμία. Άρα δεν πρέπει να γράφεται με ήτα. Γιατί αν το γράψουμε με ήτα, τότε συσκοτίζεται η ετυμολογία και συνεπώς και η σημασία της λέξης.

Πιθανή αντίρρηση: Και τότε γιατί λέμε, έστω και όχι πάντοτε, «άλατου»;

Απάντηση: Από παρερμηνεία. Επειδή μερικές φορές το άλατις το περνάμε για «άλα της», και το κλίνουμε.

Άλλη πιθανή αντίρρηση: Έρχεται κάποιος και υποστηρίζει ότι, σύμφωνα με τη δική του γλωσσική εμπειρία, το [tis] πάντοτε ή τις περισσότερες φορές αλλάζει ανάλογα με το γένος και τον αριθμό.

Απάντηση: Αυτό αλλάζει τα δεδομένα μου και συνεπώς ανατρέπει τα συμπεράσματά μου. Το επανεξετάζουμε λοιπόν από την αρχή.

Όλο αυτό το σεντόνι δεν προσθέτει ούτε μία τρίχα σε όσα είχα γράψει στο προηγούμενο σχόλιό μου. Παρακαλώ διαβάζετε πιο προσεκτικά πριν συμπεράνετε ότι υποστηρίζω κάτι παράλογο.

#8
vikar

Και όμως αγαπητέ Άλλε, προσθέτει!... Συγκεκριμένα, καταλαβαίνω πως δέν είσαι τόσο σίγουρος για το οτι όντως πρόκειται για την αντωνυμία της, ενώ εγώ ποτέ δεν σκέφτηκα να αμφισβητήσω οτι γι' αυτήν πρόκειται (εξού και το προηγούμενο σχόλιό μου). :-) Και η ανάλυσή σου δέ, άν πές σ' εμένα δέν λέει κάτι καινούργιο, σε κάποιον άλλο μπορεί να πεί. Τέλος πάντων.

Να εξηγήσω λίγο καλύτερα την κατανόησή μου της έκφρασης πρίν διαβάσω τον ορισμό του αδικομισεμένου παυλέα. Καταλάβαινα το άλα ώς επιφώνημα επιδοκιμασίας ή ενθουσιασμού που λέει και στον ορισμό (ποτέ δεν κατάφερα να το ετυμολογήσω --όχι οτι το κυνήγησα ιδιαίτερα βέβαια), και το της ώς «δοτική γενική» ας πούμε. Συνεπώς, άλα της να σημαίνει «μπράβο σ' αυτήν» ενα πράμα.

Το γιατί να επικράτησε η θηλυκή αντωνυμία ανεξάρτητα απο το πραγματικό φύλο του ατόμου στο οποίο απευθυνόμαστε, δέν το βρήκα ούτε αυτό ποτέ, αλλα πάντα το ερμήνευα ώς απολειφάδι παλιότερης έκφρασης, που δέν σώζεται ολόκληρη πλέον. Να πώ ακόμη, όσο και να βαραίνει αυτό, οτι δέν θα με ξένιζε προσωπικά να πώ ή ν' ακούσω «άλα μου», «άλα σου», «άλα μας», «άλα σας», «άλα τους».