Καθημερινή έκφραση που δηλώνει την έκπληξή μας σχετικά με μη αναμενόμενες ενέργειες. Την χρησιμοποιούν κυρίως κάτοικοι της Βορείου Ελλάδας, χωρίς αυτό να αποτελεί κανόνα.

(μεταφορά από δηλώσεις εργαζόμενης σε super market στην τηλεόραση...)

-Και μπήκε μέσα και μου λέει ληστεία και του λέω.... πλάκα με κάνεις.

Ωραίο μπανεράκι του Μουσείου της Τράπεζας της Ελλάδος. Πλάκα μας κάνετε ρε παιδιά... (από patsis, 18/11/11)(από Khan, 19/11/11)

Δες ακόμη: θεσσαλονικιώτικα, σε λέω, με λες.

Έχεις καλύτερο ορισμό; Πρόσθεσέ τον!

Δημοσιεύτηκε
Τελευταία επεξεργασία

#1
Επισκέπτης

H σωστή εκφορά του παραδείγματος είναι: Και μπήκε μέσα και με λέει. Καλά πλάκα με κάνεις;

#2
acg

Ως Θεσσαλονικιος, συμφωνω με τον Κωστα. Το πληρες πληρες ομως ειναι: "καλα πλακα με κανεις ρε φιλαρακι?" ωστε οποιος δεν επιασε οτι ο εκφερων ειναι απο πανω με τα 2 πρωτα λαμδα και το με, να το καταλαβει σιγουρα με το τριτο λαμδα.

#3
giovanna

μπαίνει μέσα ο ληστής και με λέει Ληστεία!
και τον λέω, πλλλλάκα με κάνεις;

πολύ με αρεσει!!!χαχαχα

#4
allivegp

Όλοι εσείς που γελάτε με την αιτιατική, το σκεφτήκατε ότι στον πληθυντικό αριθμό τη χρησιμοποιείτε κι εσείς; Π.χ., κι εσείς λέτε:

- Μπήκαν μέσα και τους λέω
και όχι
- Μπήκαν μέσα και των λέω

#5
dimitriosl

Σωστός ο allivegp

#6
jesus

κ για τους σπουδάσαντες μπετατζήδες όπως η πάρτη μου, η εκδοχή πλάκα mechanics ειναι οριακά αστεία. οριακά από τα κάτω.

#7
vikar

Μα βρε αλίβ, το των είναι παλαιοελληνικό, κανένας δέν το λέει πλέον (δέν ξέρω, ίσως τίποτα ζουράρυδαις). Το τους δέν είναι αιτιατική μόνο, είναι καί γενική.

Η ίδια παρανόηση υπάρχει και στο σε λέω, με λές, κάντε έναν κόπο όποιος ενδιαφέρεται και δείτε και το λίνκι που δίνει ο πρότνετ σ' ένα σχόλιο.

#8
Pirate Jenny

Απλά μαθήματα συντακτικού (και λίγη γραμματική).

«Πλάκα με κάνεις» ή «πλάκα μού κάνεις»

[I]Υποκείμενο: Εσύ
Ρήμα: Κάνεις
Άμεσο αντικείμενο: Πλάκα
Έμμεσο αντικείμενο: Εγώ. Σε μένα κάνεις πλάκα. «Με» ή «μού».[/I]

Αυτό το έμμεσο αντικείμενο κάποτε συντασσόταν με δοτική. Η δοτική στην πορεία ξέπεσε, και αντικαταστάθηκε αλλού με γενική (εκεί στο νότο) και αλλού με αιτιατική (εκεί ψηλά ή εκεί στη λαγγεμένη Ανατολή). Με τη διαφορά ότι το παλιοελλαδίτικο ιδίωμα έγινε - εντελώς τυχαίως - η βάση της επίσημης νεοελληνικής κοινής, ενώ τα αποδέλοιπα πιάνονται για διάλεκτοι και ντοπιολαλιές και δενξερωτί. Δεν έχει σωστό και λάθος, έχει μόνο πώς τα χωρίζεις σε κατηγορίες. (Όλες οι κατηγορίες είναι ως ένα βαθμό αυθαίρετες.)

Όλοι εσείς που γελάτε με την αιτιατική, το σκεφτήκατε ότι στον πληθυντικό αριθμό τη χρησιμοποιείτε κι εσείς; Π.χ., κι εσείς λέτε:

- Μπήκαν μέσα και τους λέω
και όχι
- Μπήκαν μέσα και των λέω

Λάθος. (Σόρι, αλλά λάθος. :-Ρ)

Αυτό το «τους» είναι αντωνυμία, δεν είναι άρθρο. Η γενική πληθυντικού του άρθρου είναι πράγματι «των» (π.χ. «τα παιδιά των λουλουδιών»). Αλλα η γενική πληθυντικού της αντωνυμίας είναι «τους» (π.χ. «πήραν τα πράγματά τους», γενική κτητική). Κατά σύμπτωση, ολόιδια με την αιτιατική πληθυντικού, που είναι επίσης «τους» (π.χ. «τους σκότωσα», άμεσο αντικείμενο).

Οπότε, για τους βόρειους, στο «Μπήκαν μέσα και τους λέω», ναι, το «τους» είναι όντως αιτιατική. Αν το πει νότιος όμως, είναι κανονικότατα γενική, και δεν υπάρχει καμιά αιτιατική εκεί μέσα.
:)

#9
Pirate Jenny

Α ρε βίκαρ, μαζί γράφαμε.

(Γιατί όταν τα άλλα παιδιάκια εξηγούν κάτι το κάνουν με μια πρόταση, ενώ εγώ χρειάζομαι μια σελίδα; Ε, γιατρέ μου; )

#10
allivegp

Κάτσε ρε πειρατίνα, γιατί αυτό που έγραψα δεν ήταν δικό μου, αλλά κάποιου άλλου, δεν θυμάμαι που ακριβώς το είχα διαβάσει, παίζει να ήταν και του Μπάμπη.
Γιατί δλδ να μη λέμε προκειμένου για γενική «πήραν τα πράγματά των» [ή ακόμη «τα πράγματά τωνε»] όπως το χρησιμοποιεί και ο ντάντι μου που τυγχάνει και μορφωμένος άθρωπος και συνάδελφος του Χοντζ;

#11
allivegp

Άσε που παίζει να είσαι και οφ-σάιντ και το επιχείρημα που προέταξες να είναι (με το συμπάθειο) ένα απλό εγκεφαλοκλάνι για τον απλούστατο λόγο ότι μου συγχέεις την αναφορική αντωνυμία «τους είπα», με την κτητική «πράγματά τους». Αυτά με due ρισπέκτ για τα λήμματα και τα σχόλια που έχεις ανεβάσει, τα οποία βρίσκω ιδιαιτέρως απολαυστικά και τα έχω τιμήσει (και θα τα τιμώ) δεόντως.

#12
vikar

Αλίβ, ο ορισμός στο σε λέω, με λές είναι παρμένος απ' το ψευτομπαμπινιωτικό κείμενο στο οποίο μάλλον αναφέρεσαι. Δίνει εκεί στα σχόλια ένα λίνκι ο προτνέτ, που απ' ότι θυμάμαι τα εξηγεί καλά (σε σελίδα του κυρ-σαράντ).

Ένα δικό μου παράδειγμα που ίσως βοηθήσει: (στο γήπεδο) «ποιανού ειν' η μπάλα; δικιά μας ή δικιά τους;» βέρσους «ποιανού ειν' η μπάλα; δικιά μας ή *δικιά των;» Εγώ το δεύτερο δέν το έχω ακούσει ποτέ, ούτε πάνω ούτε κάτω.

Πειρατίνα, δές το κι' εσύ το λίνκι εκεί, να δείς πόσο του παίρνει του Σαραντάκου για να το εξηγήσει... :-Ρ

Κάτσε ρε να το δώσω κι' εδώ, γαμώ τη βαρεμάρα μου γαμώ... Ορίστε.

#13
vikar

Ντάξει, άν το αρχιδιάσει κανείς είναι μαχητό το παράδειγμά μου, αφού το δικός μου είναι κτητική αντωνυμία... Τέ'ς πά'... Τα ρέστα στο λίνκι του κυρ-σαράντ.

#14
Pirate Jenny

@allivep

Είπα μαλακία, βρε παιδιά; Αν είπα μαλακία, να το πάρω πίσω, δε διεκδικώ το αλήθητο του Πάπα. Αλλά δε νομίζω ότι είπα μαλακία.

Γιατί δλδ να μη λέμε προκειμένου για γενική «πήραν τα πράγματά των» [ή ακόμη «τα πράγματά τωνε»] όπως το χρησιμοποιεί και ο ντάντι μου που τυγχάνει και μορφωμένος άθρωπος και συνάδελφος του Χοντζ;[/quote]
Επειδή ακριβώς δεν είμαστε τόσο μορφωμένοι άνθρωποι. :-Ρ

Μέχρι και την καθαρεύουσα, ήταν όντως «τα πράγματά των». Οπότε, αυτός ο τύπος μπορεί να ακουστεί από ανθρώπους που το 'χουν το καθαρευουσιάνικο (από ακαδημαϊκούς, ηλικιωμένους, δικολάβους, ιερωμένους κλπ). Και σαφώς, σε κάποια ιδιώματα λέγεται το «τα πράγματά τωνε» ή «τα πράγματά ντωνε».

Αλλά στη γραμματική της νέας ελληνικής, αυτή που συζητάμε τώρα, είναι «τους». Πηγή: Γραμματική του Τριανταφυλλίδη, σελ. 130 (σελ. pdf 122)

[quote]μου συγχέεις την αναφορική αντωνυμία «τους είπα», με την κτητική «πράγματά τους»

Για αντωνυμίες, δες πάλι Γραμματική του Τριανταφυλλίδη, σελ. 128 και εξής (σελ. pdf 120).

Οι αναφορικές δεν έχουν καμία σχέση. Οι αναφορικές αντωνυμίες είναι οι: που, ο οποίος-η οποία-το οποίο, όποιος-όποια-όποιο, ό,τι, όσος-όση-όσο.

Το «τους» στο παράδειγμά σου («Μπήκαν μέσα και τους λέω») είναι αδύνατος τύπος προσωπικής αντωνυμίας τρίτου προσώπου πληθυντικού αριθμού. (Πωπω, σιδηρόδρομος.) Για αδύνατο τύπο προσωπικής αντωνυμίας σε γενική πτώση, ο Τριανταφυλλίδης δίνει παράδειγμα «σου το έδωσα». Η γενική πληθυντικού είναι «τους», όπως και η αιτιατική.

Θα μπορούσες να πεις ότι τα μπέρδεψα με την κτητική αντωνυμία («τα πράγματά τους»), αλλά οι κτητικές αντωνυμίες είναι ακριβώς «οι αδύνατοι τύποι της προσωπικής αντωνυμίας στη γενική χωρίς τόνο».

Οπότε, επιμένω. Ο νότιος που λέει «Μπήκαν μέσα και τους λέω» χρησιμοποιεί γενική πτώση, όχι αιτιατική.

#15
allivegp

Ε, καλά δεν είμαστε όλοι τόσο hot γύρω από θέματα γραμματικής και συντακτικού, ειδικά εμείς των θετικώνε επιστημώνε, όσοι οι φιλόλογες.

#16
allivegp

(και λίγη λιγότερη ειρωνία, δεν βλάπτει)

#17
allivegp

αναφέρομαι στο «δικολάβος»

#18
Pirate Jenny

Ουφ πια με το ίντερνετ. Άμα δεν έχεις τον άλλον φάτσα φόρα, θα παρεξηγηθείς ό,τι και να κάνεις.

Δεν είχα καμία απολύτως διάθεση ειρωνείας.
Το «δικολάβος» ήταν σλανγκ, σκέτο και αφόρτιστο.
Τίποτα να πάρεις προσωπικά (εσυ ή οποιοδήποτε, του επαγγέλματος ή μη).

Είμαστε ΟΚ;

#19
allivegp

οκέικ. φίλοι.

#20
vikar

Καλά το «δικολάβους»· το «ιερωμένους»;!... :-Ρ

Σωστή η Πειρατίνα, το κάλυψε το θέμα των τους. Χώρια που δέν θά 'χουμε πλέον δικαιολογία να λέμε «δέν έχω γραμματική εύχαιρη».

#21
vikar

Το ξαναείδα το άρθρο στο ιστολόι του Σαραντάκου, και να διορθώσω οτι δέν το έγραψε ο ίδιος το σεντόνι, αλλα ένας απ' τους εκεί θαμώνες –όχι οτι και ο ίδιος δέν τα γράφει τα σεντόνια του, αλλα ντάξει... :-Ρ

#22
salina

μια χαρά τα λες πειρατίνα και μια και τόχεις καλύτερα από μένα κάνε έναν κόπο να μου εξηγήσεις γιατί λες ότι είτε το «με» είτε το «μου» είναι έμμεσο αντικείμενο

εννοώ:
Λέω κάτι κάποιον = τον λέω = τον αποκαλώ
Λέω κάτι ΣΕ κάποιον = του λέω

#23
salina

θένκια και για την γραμματική (καιρό έψαχνα και δεν έβρισκα, αν έχεις και κανένα λίνκι για συντακτικό…)

#24
Pirate Jenny

Disclaimer: Δεν είμαι φιλόλογος.

Συντακτικό νέας ελληνικής.

και μια και τόχεις καλύτερα από μένα κάνε έναν κόπο να μου εξηγήσεις γιατί λες ότι είτε το «με» είτε το «μου» είναι έμμεσο αντικείμενο[/quote]
Είναι και τα δύο έμμεσο αντικείμενο στις προτάσεις «μου κάνεις πλάκα» (στο παλιοελλαδίτικο ιδίωμα και στην κοινή νεοελληνική) και «με κάνεις πλάκα» (στο βόρειο-ανατολίτικο ιδίωμα). Όχι οπουδήποτε.

Το άμεσο αντικείμενο είναι εκεί που πάει κατευθείαν η ενέργεια, δηλ, το ρήμα. Τι κάνεις; Πλάκα. Αυτό είναι το άμεσο αντικείμενο.

Το έμμεσο αντικείμενο είναι εκεί που πάει από σπόντα η ενέργεια, δηλ. το ρήμα. Σε ποιον την κάνεις την πλάκα; Σε μένα. Αυτό είναι το έμμεσο αντικείμενο. Τώρα, αν η αντωνυμία που χρησιμοποιούμε είναι σε γενική ή αιτιατική πτώση, θέμα ιδιώματος. «Επισήμως», πάντως, συντάσσεται με γενική.

[quote]Λέω κάτι κάποιον = τον λέω = τον αποκαλώ
Λέω κάτι ΣΕ κάποιον = του λέω

Α, εδώ η δεύτερη πρόταση έχει και άμεσο και έμμεσο αντικείμενο. Τι λέω; Κάτι (άμεσο). Σε ποιον; Σε κάποιον (έμμεσο).

Η πρώτη πρόταση όμως είναι αλλουνού παπά ευαγγέλιο. Εδώ το άμεσο αντικείμενο είναι ο κάποιος. Ας το δούμε με το «αποκαλώ», να μην μπερδευόμαστε.

Αποκάλεσα τον Μπάμπη μαλάκα.

Εδώ το άμεσο αντικείμενο είναι ο Μπάμπης. (Ποιον αποκάλεσα; τον Μπάμπη). Εφόσον είναι άμεσο αντικείμενο, λοιπόν, βόρειοι και νότιοι θα χρησιμοποιήσουν αιτιατική και στην αντωνυμία («τον αποκάλεσα μαλάκα»), και κανείς δε θα βάλει γενική.

Το «μαλάκα», όμως, δεν είναι έμμεσο αντικείμενο. Δεν πάει η ενέργεια του ρήματος εκεί. Κανένας άσχετος μαλάκας δεν αποκαλέστηκε τίποτα, για τον Μπάμπη μιλάμε τώρα.

Και τι μέρος του λόγου είναι αυτό; (Νομίζω πρώτη φορά κάνω αυτή την ερώτηση κυριολεκτικά. :-Ρ) Θα έπαιρνα όρκο ότι είναι επιθετικός προσδιορισμός, αλλά διαβάζοντας το συντακτικό, διαπιστώνω ότι είναι κατηγορούμενο του αντικειμένου. Βλέπε σελ. 60 (52 στο pdf).

Κάθε μέρα μαθαίνουμε κι από κάτι.

#25
salina

Πρώτα πρώτα ξαναθένκια για το συντακτικό
Εγώ πάντως νόμιζα ότι είσαι φιλόλογος αν και οι φιλόλογοι που είχα στο σχολείο έλεγαν «κάτσε να διαβάσεις και θα το καταλάβεις» και δεν καθόντουσαν να ασχοληθούν και το βιβλίο μας το πέταγαν στο κεφάλι

#26
salina

Αργησα αλλά νομίζω ότι το βρήκα αυτό που εννοούσα, θα προσπαθήσω να το διατυπώσω σωστά

Κάνω κάτι κάποιον => τον κάνω => κάνω τον Μπάμπη διευθυντή
Κάνω κάτι σε κάποιον => του κάνω πλάκα (του Μπάμπη)

Στην πρώτη πρόταση Κάνω κάποιον κάτι => τον κάνω βόρειοι και νότιοι δεν έχουμε διαφορά όπως λες και χρησιμοποιούμε αιτιατική, άμεσο αντικείμενο είναι το «κάποιος» (ο Μπάμπης)

Όταν όμως οι βόρειοι χρησιμοποιούν αιτιατική στην δεύτερη περίπτωση Αντί του

Κάνω σε κάποιον κάτι => του κάνω πλάκα του Μπάμπη
(Πλάκα το άμεσο αντικείμενο ο Μπάμπης το έμμεσο)

το Κάνω σε κάποιον κάτι => τον κάνω πλάκα τον Μπάμπη το άμεσο αντικείμενο είναι ο Μπάμπης

αν τόπιασα και πάλι λάθος εδώ είμαστε

Και τι μέρος του λόγου είναι αυτό; (Νομίζω πρώτη φορά κάνω αυτή την ερώτηση κυριολεκτικά)

[img]http://www.freesmileys.org/emoticons/emoticon-cartoon-022.gif[/img]

κι εγώ για επιθετικό προσδιορισμό το έκοβα

#27
electron

προτείνω τη σαλίνα για μοντ, διότι α) έχει γραμματικές ανησυχίες
β) το έχει με τις παραθέσεις, λινκ, πάπιες που γελάνε
γ) γιατί ................ (όποιος κατάλαβε κατάλαβε)

#28
salina

Πως χώθηκες εσύ στην δική μου την παράθεση;;;
Ή μήπως τάκανα μούτι και πάει χαμένο το κομπλιμάν;

#29
salina

μούτι!!!

#30
electron

μπλέξαμε τα μπούτια μας....
πρόσεξε μην μπει άλλος στην παράθεσή μας και μας τη χαλάσει...

#31
salina

Είχες δεν είχες με ξεμονάχιασες :Ρ

#32
iron

για να τσεκάρω, τι σκατά κάνατε εδώ πέρα κωλόπαιδα; ε;;;;;;; γιαααααα να βγάλω το τεφτέρι με τις τιμωρίες...

#33
iron

καλέ;;;! μαγικό! νά 'μαι και γω στο παρτάκι σας...

καλύτερα να βγάλω το τεφτέρι με τις οδηγίες προς έναν σύγχρονο μοντ.

ή μάλλον καλύτερα να καλέσω βοήθεια γιατί είμαι και ολίγον ξανθιά.

#34
salina

μάλλον έχω ξεχάσει ένα / στο quote

#35
electron

όλο ανάμεσα μας μπαίνει αυτή....
ρε πάνω που σοροπιάζουμε....

#36
iron

α συγνώμη, δεν το κατάλαβα! έφυγα!

#37
iron

σας χάλασα και τη φωλίτσα μωλέ...

#38
salina

μωωωρε!!! Αστυνόμευση το σάη!!!

#39
salina

και δεν έφτανε αυτό, μας χώρισε για τα καλά
ους η παράθεση συνέζευξε μοντ μη χωριζέτο
δεν τόχω το αρχαίο

#40
electron

αυτή η ιρον έχει φακελώσει τον σλαγκικό μας φλερτ....
βλέπω εφιάλτες, παίζουμε σκραμπλ με σλανγκ όρους εγώ και το μωρό, και σκάει η ιρον, και μας λέει να πάμε να κοιμηθούμε, γιατί αύριο έχει σχολείο!

#41
iron

ε καλά, για την αστυνόμευση τώρα το πήρες χαμπάρι;;; αχ και συ...

χωριζέτω (όπως λέμε Μπίλιω).

#42
iron

αλλά επειδή είμαι πονόψυχη, άμα θέτε ξαναβάζω το / .

#43
salina

μόνο αυτό έκανα λάθος; Έ, καλή είμαι…

#44
iron

και στο μοντ έχεις ένα λαθάκι αλλά είπα να μην το πω :Ρ

#45
iron

έλεκτρα, προστατεύω το μωρό από τους πέφτουλες, α, όλα κιόλα. είναι μικρή ακόμα, στο βυζί.

#46
iron

(πλάκα σε κάνω, οκ;)

#47
iron

όπως και νάχει συνεχίστε, θα κάνω ότι δεν βλέπω. Άντε, πα να δω καμιά ταινία, να παίξετε ήσυχοι.

#48
salina

όντως σε κάνει πλάκα, με την πιπίλα είμαι, αλλά τρώω κρεμούλα

#49
iron

όπου νά 'ναι βγάζει και δοντάκια, πρόσεχε λοιπόν.

#50
electron

αγκού....

#51
Pirate Jenny

Κάνω σε κάποιον κάτι => τον κάνω πλάκα τον Μπάμπη
το άμεσο αντικείμενο είναι ο Μπάμπης

Αυτό όχι. (Όλα τα προηγούμενα σωστά, πάντως.)

Εδώ ο Μπάμπης είναι έμμεσο αντικείμενο. Δεν απαντάει στο «ποιον ή τι κάνω», αλλά στο «σε ποιον κάνω πλάκα», όλο μαζί. Το άμεσο αντικείμενο του «κάνω» είναι η πλάκα.

(Αυτά για την πρόταση «κάνω πλάκα τον Μπάμπη». Για την πρόταση «ΤΟΝ κάνω πλάκα τον Μπάμπη», νομίζω το έμμεσο αντικείμενο είναι το πρώτο «τον», η αντωνυμία, και το «τον Μπάμπη» είναι κάποιου είδους προσδιορισμός του έμμεσου αντικειμένου, που βαριέμαι να ψάξω αυτή τη στιγμή...)

#52
electron

δεν φτάνει η ιρονίκ, τώρα ήρθε ο τζακ σπάροου με τον Μπάμπη. Ρε ποιος είναι αυτός ο Μπάμπης; Και σταμάτα να του τον κάνεις πλάκα.

#53
electron

ουπς, ξέχασα ξέχασα την κάθετο (/)
του/τον

#54
salina

Ουυφ πονοκεφάλιασα Ζόρικο το συντακτικό, ούτε στο σχολείο δεν έριξα τόσο διάβασμα, μάλλον έχεις δίκιο αλλά πάλι κάτι με χαλάει και δεν ξέρω τι.
Θα κάνω διάλειμμα, θα βγω στην αυλή να παίξω και αν καταλάβω θα επανέλθω

εσένα έλεκτρα θα σου κρατήσω μούτρα, γιατί κατά τύχη έπεσα στα σχόλια εδώ και άρχισα να αμφιβάλλω ότι για καλό με πρότεινες για μοντ :-Ρ

#55
iron

εγώ σου είχα πει στο σχολείο να διαβάζεις τα μαθήματά σου γιατί θα το βρεις μπροστά σου σε αυτή τη ζωή, δε μ' άκουγες, νά τώρα.

#56
electron

αυτά με κάνεις και με τυρανάς....

#57
Khan