Στην αρχική της έννοια = διασκεδάζω. Κατόπιν και «γελάω με κάποιον».

Η φράση έχει ήδη περάσει στα λεξικά, αλλά η καταγωγή της νομίζω πως της δίνει το δικαίωμα για μια θέση στο σλανγκολεξικό. Και, παρεμπίπταμπλυ, υπάρχουν και τα λήμματα πλάκα κάνω!, πλάκα με κάνεις και πλάκα-πλάκα, που είναι παιδιά της.

Η ανακάλυψη του φωνογράφου έφερε επανάσταση στον τρόπο διασκέδασης σε όλον τον κόσμο. Στην Αθήνα του περασμένου αιώνα, τα κέντρα που διέθεταν φωνογράφο, έκαναν πράγματι χρυσές δουλειές. Οι πλάκες όμως, όπως ονόμασαν τους δίσκους από βακελίτη, δεν είχαν μεγάλη διάρκεια ζωής. Εφθείροντο πολύ γρήγορα και ο ήχος γινόταν απαίσιος. Μπορούσαν μάλιστα να σπάσουν από μόνες τους αν δεν τις απέσυραν εγκαίρως. Γι' αυτό και τις πολύ φθαρμένες τις έβαζαν στην άκρη σαν άχρηστες.

Όταν λοιπόν οι πελάτες έρχονταν στο «τσακίρ κέφι», αντί για πιάτα έσπαζαν τις παλιές και άχρηστες αυτές πλάκες. Έτσι, το να σπας πλάκα έγινε συνώνυμο του διασκεδάζω. Και αφού μπορείς να διασκεδάσεις και με κάποιον, αθώα ή και όχι και τόσο αθώα μπορείς να πεις και ότι σπας πλάκα μαζί του.

Σημ.: οι δίσκοι από βινύλιο έφεραν και το τέλος των πλακών από βακελίτη. Οι από βινύλιο πια δεν σπάνε και επί πλέον αντέχουν πολύ περισσότερο. Έτσι, οι πλάκες αντικαταστάθηκαν από τα πιάτα στα κέντρα. Και η φράση «έπαθε μια μετάλλαξη» και έγινε σπάω πιάτα. Αλλά, ο ήχος που κάνει μία πλάκα όταν σπάει, είναι ανώτερος από αυτόν του γύψινου πιάτου, σας διαβεβαιώ.

Το ρήμα αυτονομήθηκε τα τελευταία χρόνια και μπορεί να χρησιμοποιηθεί και μόνο του πλέον με άλλη σημασία: τα σπάει.

  1. - Πάμε στην Ταραντέλα στο Φάληρο;
    - Πολύ καλή ιδέα, θα σπάσουμε πολλές πλάκες!

  2. - Ρε συ! άσε πια τον Γιάννη ήσυχο!
    - Έλα μωρέ, σπάω πλάκα μαζί του.

Η Μάρθα Φριντζήλα για την προέλευση της έκφρασης (από vikar, 12/12/12)

Έχεις καλύτερο ορισμό; Πρόσθεσέ τον!

Δημοσιεύτηκε
Τελευταία επεξεργασία

#1
Vrastaman

Λέκτορας στο slang.edu!

#2
GATZMAN

Οπωσδήποτε!

Αλήθεια. Πού είναι ο Κρεπσινης; Μετά από τέτοια απουσία κρίθηκε αγνοούμενος.

#3
Galadriel

Ο ορισμός είναι που τα σπάει.

#4
Hank

Λήμμα και ορισμός που τα σπάει!!!

#5
ο αυτοκτονημενος

ελοχιμ ο βασιλακης 73
ελοχευει ελοχευει και αξαφνα την πεταει (τη λυμματαρα του ) μπαβο βίλλυ βόει
προαγεσε σε επιλοχια σλανγκο

#6
Βασίλης-7

Ευχαριστώ συνσλανγκιστές :)

@αυτοκτονημένος
Ελοχίμ; Σιγά βρε Πάνο μην είμαι και Νεφελίμ :-) :-)

#7
Fotis Nitsiopoulos

πε στα πε

#8
HODJAS

Κι όμως υπάρχει το γαλλικό sans blague (=χωρίς πλάκα)...

#9
Nakas

Σωστά γράφει ο Hodjas. Μήπως είναι γαλλικής προέλευσης ο όρος; Έχω ακούσει και την (πιθανότατα λαθεμένη) ετυμολογία της έκφρασης από τα γεγονότα του 1854 στην Αθήνα, όταν επενέβησαν οι Μεγάλες Δυνάμεις για να προστατέψουν τα συμφέροντα ενός Αγγλικής υπηκοότητας εμπόρου πλακών του οποίου μετά το μαγαζί είχαν καταστρέψει χουλιγκάνοι της εποχής «σπάζοντας τις πλάκες του». Νομίζω ηλίθια ετυμολογία.

#10
Khan

Ο Σαραντάκος σήμερα το αναφέρει ως παρετυμολογία, η οποία όμως μπορεί και να έπαιξε ρόλο, ενώ η προέλευση είναι το γαλλικό blague, που λέει κι ο uncle-Hodz.
Πρόκειται για κατηγορία παρετυμολογιών που είναι πιο δυσδιάκριτες καθώς δεν αφορούν σε ένα συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός, όπως οι νατσουλισμοί, αλλά σε μια συνήθεια που ίσχυε σε μια περασμένη εποχή, οπότε είναι πιο πειστικές, ενώ μπορεί και να ισχύουν ενίοτε, ή τουλάχιστον να παίζουν κάποιο συμπληρωματικό ρόλο στην καθιέρωση μιας έκφρασης.

#11
vikar

Μια πιό λεπτομερής εκδοχή της επάνω (παρ)ετυμολόγησης (απο δώ):

Το έγκλημα στου Χαροκόπου ήταν τόσο ειδεχθές και απεχθές, που ειπώθηκαν και γράφτηκαν πολλά. Έγινε ακόμη και τραγούδι, σε στίχους του Γιακουμή Μοντανάρη και μουσική του Μάρκου Βαμβακάρη. Ο Κώστας Φέρρης αφηγείται χαρακτηριστικά: «Το''Τραγούδι του Αθανασόπουλου'' του Γιακουμή Μοντανάρη, έχει το μεγαλύτερο ρεκόρ πωλήσεων για πάντα, ''κατ' αναλογίαν''. Πούλησε δηλαδή περισσότερους δίσκους, απ' όσα γραμμόφωνα υπήρχαν τότε στην Ελλάδα για να το παίξουν. Λέγεται πως όλοι οι γαμπροί που είχαν κακές πεθερές, έστηναν γλέντι, και στο τέλος ''σπάγανε το δίσκο'' στα πόδια της πεθεράς! Λένε επίσης πως απ' αυτό προέρχεται και η φράση ''θα σπάσω πλάκα''».