Μόστρα, φιγούρα, επίδειξη, ποζεριά, Πουλ Μουρ.
Κατά την καθιερωμένη σημασία, λεζάντα είναι το σύντομο επεξηγηματικό κείμενο που συνοδεύει εικόνα, σκίτσο, φωτογραφία, βιντεάκι του Εσύ Τιουμπ κ.λπ. Είναι μεταφορά από το γαλλικό légende < λατινικό legenda («αναγνωστέα», γερούνδιο του ρ. lego = διαβάζω). Το κειμενάκι αυτό παίζει συνήθως πολύ σημαντικό ρόλο στην επιτυχία του μηδιού που συνοδεύει, ακριβώς όπως η εξωτερική εμφάνιση μετράει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, στην εικόνα που θα σχηματίσουμε για το ποιόν ενός ανθρώπου.
Γίνεται κατανοητό λοιπόν, πως η σημασιολογική απόκλιση ανάμεσα στο «συνοδευτικό κειμενάκι» και τη «μόστρα», είναι μάλλον αμελητέα. Μ΄ένα λόγο, η μετάβαση απο την «κυριολεξία» στην σλανγκική μεταφορά, γίνεται χαλλλαρά και εύκολα.
Όταν π.χ. μια γκόμενα νοιάζεται μόνο για τη λεζάντα της, αυτό σημαίνει πως την απασχολεί μόνο το Φαίνεσθαι, το Θεαθήναι, η επιφάνεια, η εξωτερική της εμφάνιση. Οι παραδοσιακοί κλαψιάρηδες θα την έκραζαν, θα την εγκαλούσαν για έλλειψη βάθους, καλλιέργειας, ουσίας. Όπως ακριβώς καταδικάζουν και τις σύγχρονες κοινωνίες (αλλά και κάθε κοινωνία και σε κάθε εποχή). Ίσως της έλεγαν «είσαι ρηχή σαν το ταψί του μπακλαβά».
Καμιά όμως Ουσία δεν υπάρχει. Αυτό που υπάρχει είναι μόνο το Κείμενο (Derrida), δηλ. η Λεζάντα. Μόνον η Επιφάνεια σώζει. Όπως έλεγε ο Nietzsche, είμαστε επιφανειακοί από αγάπη για το βάθος (αυτό στέκει και ως σεξουαλικό υπονοούμενο). Με απλά λόγια, αν δεν πουλήσεις και λίγη μούρη, όλοι σ' έχουν χεσμένο (όπως είπε ο πόντικας Μοντεχρήστος στον Ισοβίτη του Αρκά και μετέφερε στα καθ' ημάς ο Χαλικούτης).
- Είδες η Κατερινούλα πως εξελίχθηκε από τότε που ξεφόρτωσε το γιωργάκη (sic); Κάθε μέρα έξοδος κι έτσι, έχει πάρει αμπάριζα όλα τα γκλαμουρομάγαζα της Παραλίας σου λέω.. Τι Ακρωτήρι, τι Mao, τι Room, τι της Παναγιάς τα ράμματα.. Έχει βρει και κάτι μαλάκες καληνυχτάκηδες με Πορσικά και την πηγαινοφέρνουν. Πολύ λεζάντα μιλάμε η δικιά σου, πολύ Πουλ Μουρ.
- Γάμησέ τα ρε φιλαράκι, χαθήκαν οι σοβαρές γυναίκες απ' την πιάτσα. Όλες μόνο για τη λεζάντα τους κόβονται, για τα παπούτσια τους, τα βαφτικά τους, τα βρακιά τους, τις μουνότριχές τους... Επίπεδο πάτωμα σε λέω, άστα να παν στο διάλο.
- Δηλαδή εσύ ρε μεγάλε την προτιμάς γραμματιζούμενη κι έτς τη γκόμενα, να βλέπετε τη φεγγαράδα και να συζητάτε για ποίηση; Ή θες ένα ξανθό πατούρι να το σπάσεις στον πούτσο; Γιατί αν ψάχνεις το πρώτο, εσύ δε θες γυναίκα, εσύ θες την Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ ναούμε..- Να σου πω ρε Τζορτζ, δε τσιμπάς το Μερσεντικό να πεταχτούμε μία μέχρι το Κολωνάκι για καφέ;
- Την παλεύεις αγορίνα μου με την πάρτη σου ή σου 'χει λασκάρει; Θα κουβαλάω τη Μερσέντα σαββατιάτικο, σε μέρος που θα βρούμε να παρκάρουμε του του Αγίου Πούτσου ανήμερα; Είσαι σοβαρός; - Μην πήζεις ρε μαλάκα.. Θα σου πληρώσω γω το πάρκιν άμα είναι. Στην τελική, για λίγη λεζάντα ζούμε σ' αυτή τη ζωή..
9 σχόλια
poniroskylo
Το λήμμα σαφώς έλειπε - και να το σβήσω και από το πρόχειρο. Ο ορισμός πάρα πολύ καλός - ακόμη κι αν δεν συμφωνεί κανείς υποχρεωτικά με τις δυο τελευταίες παράγραφοι.
Αν μου επιτρέπεται να κάνω δυο παρατηρήσεις για πράγματα που με προβλημάτισαν κι εμένα όταν σκεφτόμουν το λήμμα.
α. Έχω την αίσθηση ότι η λέξη είναι πλέον μάλλον ντεμοντέ - σαφώς πιο νάιντις παρά νότις. Η φιγούρα και η μόστρα είναι ακόμη παλαιότερες, το πουλ μουρ και η ποζεριά σαφώς πιο τρέχουσες.
β. Νομίζω ότι όλες αυτές οι λέξεις έχουν λεπτές νοηματικές διαφορές στη χρήση. Αν μείνουμε στη λεζάντα, δεν νομίζω ότι εννοεί ακριβώς το ίδιο με τη μόστρα, δεν είναι απλώς και γενικώς επίδειξη. Είναι δύσκολο να το εκφράσω αλλά θα έλεγα ότι εστιάζει σε κάτι συγκεκριμένο, ίσως εξειδικευμένο, σε λεπτομέρεια π.χ. λεζάντα κάνει το πολύ ακριβό ρολόι που φοράει κάποιος που κατά τ'άλλα μπορεί να είναι ντυμένος σχετικά σεμνά, όχι φιγουράτα. Η συγκεκριμένη λεπτομέρεια βεβαίως και είναι επίδειξη αλλά δεν είναι απαραίτητα κραυγαλέα, χυδαία. Βέβαια, μπορεί και να είναι - τότε η λεζάντα σημασιολογικά πλησιάζει πιο πολύ την ποζεριά.
Όλα αυτά με επιφύλαξη.
Hank
Γεια σου ρε Σκύλε!
Galadriel
Ε ναι δεν είναι απίστευτος;
Ωραίος ορισμός μπλάκυ, ως είθισται... :)
johnblack
Πονηρέ όπως πάντα μεστός και σοβαρός. Εκτιμώ πολύ το οτι τοποθετείσαι επί των λημμάτων με διαφορά φάσης, όταν έχει κατακάτσει το όποιο αρχικό σούσουρο.
α. Εννοείται πως η έκφραση είναι νάιντις, θα την ακούσεις κυρίως από τους 30 something που έζησαν στα ντουζένια τους τη δεκαετία αυτή.
β. Λεπτές νοηματικές διαφορές ΠΑΝΤΑ θα υπάρχουν, αλλιώς δε θα υπήρχε λόγος για τη θαυμαστή ποικιλία της γλώσσας. Δύο λέξεις ΠΟΤΕ δεν είναι απόλυτα ταυτόσημες, με μόνη εξαίρεση εξειδικευμένους τεχνικούς όρους, π.χ. ακτίνες Χ - ακτίνες Ρέντγκεν. Είναι όμως τόσο λεπτές ενίοτε, που είναι σχεδόν αδύνατο να συλληφθούν και να οριστούν με ακρίβεια. Είναι πλέον καθαρά υποκειμενικό θέμα, αφορά το ιδιαίτερο γλωσσικό αισθητήριο του καθενός. Άρα και εδώ η επιφύλαξή σου σοφή.
Τέλος, θα με ενδιέφεραν οι ενστάσεις σου επί των 2 τελευταίων παραγράφων.
MXΣ
Μιας και το χρησιμοποίησα ως λινκ, να προσθέσω ότι το λεζάντα το χρησιμοποιούσαμε μέχρι και στο χωριό μου από πάντα, το έχω ακούσει και σε παλιές ελληνικές ταινίες και είναι αρκετά λεξικογραφημένο. Κάτι που συμβάινει και σε πολλούς άλλους ορισμούς και λήμματα. Ισως και σε πολλούς δικούς μου. Τι γίνεται με αυτές τις περιπτώσεις παιδιά; Έχω μπόλικους παρόμοιους στο πρόχειρο μου... να τους σβήσω;
patsis
Κάνε φορμάτ νά ’σαι σίγουρος!
MXΣ
φορμάτ ή κάτι άλλο;
HODJAS
Πολύ σωστός ο Τζόνι!
Παλιότερη χρήση:
[I]Άιντε κάντε όλοι στη μπάντα, να' ρθει να χορέψει
ο Σαλονικιός
Άιντε κάντε του λεζάντα, τη βραδιά να κλέψει
ο Σαλονικιός...[/I]
(Σ. Διονυσίου)
johnblack
Όταν είπα - απαντώντας στο Πονηρό - οτι είναι 90'ς, σαφώς και δεν εννοούσα μόνο 90'ς.