Μιλάμε με το «σεις» και με το «σας», μιλάμε στον (β) πληθυντικό, στον πληθυντικό της ευγενείας δηλαδή. Φερόμαστε σε κάποιον με μεγάλη ευγένεια, είτε γιατί πρέπει ή γιατί τον κωλογλείφουμε.

Αντίστοιχο του γαλλικού vouvoyer που σημαίνει «μιλάω στον β πληθυντικό» (vous) και όχι στον β ενικό (tu > tutoyer).

- Ρε συ ήξερες ότι ο Τέλης μιλάει στον πληθυντικό στους γονείς του;!!!
- Με δουλεύεις...
- Αμ δεν σε δουλεύω, το άκουσα με τα αυτιά μου... Με το σεις και με το σας τους έχει. - Α τον καημένο, γι' αυτό είναι έτσι, το καταστρέψαν το παιδί...

Έχεις καλύτερο ορισμό; Πρόσθεσέ τον!

Δημοσιεύτηκε
Τελευταία επεξεργασία

#1
HODJAS

Κλασσικό!
Βλ. και εγκλέζικο αντίστοιχο: Mind your p's (please) and q's (thank-q<thank you)=Φέρσου με το σεις και με το σάς/όμορφα/με το γάντι κλπ

#2
Stravon

Και ξαφνικά κατάλαβα ότι μεγάλωσα φιλαράκι.
Το έπαιζα και το λιγουρευόμουν το πιπινάκι αλλά αυτή ...με το σεις και με το σας με είχε.
Άτιμα άντα....

#3
Khan

Έχω ακούσει ότι στα ελληνικά δεν υπήρχε ο πληθυντικός ευγενείας πριν τον 19ο αιώνα και ότι είναι γαλλική επίδραση, αλλά δεν είμαι σίγουρος. Σε βυζαντινά κείμενα υπάρχει πληθυντικός μεγαλοπρεπείας α' προσώπου, λ.χ. ο αυτοκράτορας να λέει «ημείς» για τον εαυτό του, αλλά δεν έχω συναντήσει πληθυντικό ευγενείας στο β΄ πρόσωπο.

Το vouvoyer, tutoyer παίζει πολύ στην Γαλλία. Γάλλος πανεπιστημιακός με μικρή γνώση ελληνικών διηγείτο σοκαρισμένος πώς είχε παρακολουθήσει έναν Έλληνα καθηγητή να μιλάει στον Ενικό σε φοιτητή του και είχε σκανδαλιστεί γιατί το θεώρησε ως ακραίο εξευτελισμό του φοιτητή και κατάχρηση εξουσίας από τον καθηγητή.

Αντιστρόφως, υπάρχει μια ενδιαφέρουσα χρήση στο μυθιστόρημα «Παλιοκόριτσο» του Βάργκας Λλόσα, όπου ο πενηνταπεντάρης ήρωας τα έχει με μια εικοσιοχτάρα, και ένας νέος κοινός φίλος τους, μιλάει με το συ στην νεαρή γυναίκα και με το σεις στον ηλικιωμένο άντρα της. Οπότε εξ αυτού καταλαβαίνει ότι επίκειται κέρατο.

#4
Stravon

Γνωστοί λαμάκες οι Φραγκολεβαντίνοι. Χάθηκε η αμεσότητα σε πολλά πράγματα. Η αμέσως επόμενη ανακάλυψη ήταν η απόκρυψη της ηλικίας.

#5
patsis

Ωραία θα ήταν να μην είχαμε αυτό τον πληθυντικό, αν και τον χρησιμοποιώ συχνότατα. Φαντάζομαι όμως ότι δεν θα υπήρχαν ψευτοδιλήμματα για το πόσο ευγενικοί πρέπει να είμαστε και σε ποιους ανθρώπους και τέτοια. Ως προς αυτό το συγκεκριμένο πράγμα εννοώ.

#6
iron

κι όμως σε μερικές περιστάσεις ο πληθυντικός αφήνει μια απόσταση που βοηθάει την επικοινωνία και επιτρέπει πιο ξεκάθαρη επαφή. θεωρώ ότι δεν είναι τυχαία η επινόησή του. Αν λάβουμε υπ' όψη αυτό που συνηθίζουμε να λέμε: ποτέ δουλειές με συγγενείς και φίλους, έχει να κάνει με το ότι τα πολλά πολλά, οι στενές σχέσεις, αυτές του ενικού δηλαδή, δεν καρποφορούν πχ στα επαγγελματικά. εκεί ο ενικός έχει ψς αποτέλεσμα, αργά ή γρήγορα, την κατάχρηση της εγγύτητας.

Μιλώ γενικά για την χρήση του πληθυντικού, γνωρίζοντας, εννοείται, ότ οι γάλλοι είναι όλο πόζα, γνωστό αυτό. Και ακόμα και σε νεαρές ηλικίες μιλάς στον πληθυντικό, αν δεν είσαι κολλητός.

#7
HODJAS

Συμφωνώ με Χαν:
Οι πληθυντικοί ευγενείας, που κατήργησαν οι δημοκρατικοί εγκλέζοι απο αιώνων, είναι γαλλικός φανφαρονισμός, που πέρασε (μαζί με άλλα τέτοια) και στην ελληνική, περί τον 19ο αιώνα, δηλ. απο τότε που θυμηθήκαμε οτι ήμασταν Έλληνες (ή κάτι τέτοιο)...

Οι Γερμανοί χρησιμοποιούν το τρίτο πληθυντικό για ευγένεια (δηλ. Πώς είναι η υγεία τους=σας;), οι Γάλλοι το δεύτερο πληθυντικό, οι Ισπανοί το τρίτο ενικό με το usted-es και οι Ιταλοί το τρίτο ενικό (σε θηλυκό γένος ανεξαρτήτως φύλου!) ενώ σε επίσημες περιστάσεις (π.χ. δικαστής, νομπλέτσα κλπ) χρησιμοποιούν το δεύτερο πληθυντικό. Γίνεται της ανωμαλίας δηλαδή!

Οι νεοέλληνες, όπως καταγράφουν οι Ευρωπαίοι περιηγητές του 19ου αιώνα, δεν πολυ-σκάμπαζαν απο ευγένειες-τυπικούρες και τα τέτοια (καλώς) και γι' αυτό έμπλεκαν οι άμοιροι τα μπούτια τους: Π.χ. Προσφωνούσε ο μπακάλης τον Δήμαρχο «Καλώς ωρίσατε στο μαγαζί μου! Πώς είναι η αφεντιά σου, σήμερα;»
Άσε που είχαν βρεί ευχάριστο παιχνίδι τη χειραψία και δεν ξεκολλούσαν τα χέρια τους ο ένας απο τον άλλο, γνωρίζονταν δε γνωρίζονταν-συστήνονταν δε συστήνονταν...
Ακόμα και σήμερα οι νεοέλληνες το ξεφτιλίζουν στις ταβέρνες με κάτι «γειά μας» (ενοχλητικά τσουγκρίσματα χωρίς τέλος), παρερμηνεύοντας το ιταλικό brindi όσο και το εγκλέζικο toast. Σημειωτέον, οι μάγκες (ορθότατα) πάντα πίνουν μετά απο ένα σεμνό τσούγκρισμα και αποφεύγουν να τσουγκρίσουν δεύτερη φορά, σαν το διάολο το λιβάνι.

Τέλος, η πλάκα είναι, οτι τους ψευτο-πληθυντικούς τους κονομήσανε οι Γάλλοι απο τους Εγκλέζους, όταν τους άκουσαν να μιλούν μεταξύ τους στον πληθυντικό, αφού δεν κατάλαβαν οτι ο καθένας τους, εκπροσωπούσε μια επαγγελματική συντεχνία και λογικά μιλούσε για λογαριασμό πολλών (!)
Σήμερα εν Αλβιόνι, επιβιώνει (που κάνει και ρίμα) μόνον ο πληθυντικός ευγενείας των εστεμμένων (‘royal we’), ο οποίος ούτως ή άλλως σηκώνει απίστευτη σειρά παρερμηνεύσεων-λογοπαιγνίων απο τους Βρετανούς!

#8
Khan

Πολύ ενδιαφέρον, ιδίως η 2η παράγραφος.