Τυποποιημένη έκφραση αυστηρής κριτικής ή αυτοκριτικής κατόπιν εορτής. Καταλογίζει στεγνά ευθύνες για την κακή έκβαση των γεγονότων. Μπορεί να εμπεριέχει μια δόση αποδοχής έως απελπισίας (όταν το λες στην πάρτη σου) ή κακεντρέχειας (όταν στο λένε). Στην δεύτερη περίπτωση χτυπάς δύο φορές το κεφάλι σου: μία για την αρχική μαλακία και μία μπόνους που εμπιστεύτηκες τον πόνο σου στον άνιωθο.

Στο είχαν πει, είχες ενημερωθεί, είχες προειδοποιηθεί, είχες προηγούμενη αντίστοιχη εμπειρία (παράδειγμα 1), τα σημάδια της επικείμενης καταστροφής ήταν φανερά, παρόλα αυτά πήγες γυρεύοντας για μπελάδες και συνέχιζες να κατρακυλάς προς την κόλαση. Δεν υπάρχει δικαιολογία για την τωρινή κατάσταση στην οποία βρέθηκες από την απερισκεψία σου, σο, δεν υπάρχει έλεος. Δεν έχει να κάνει με το αν πραγματικά / κυριολεκτικά πρόσεχες - μπορεί και να πρόσεχες, αλλά να την πάτησες. Το ας πρόσεχες σημαίνει επί της ουσίας «καλά να πάθεις».

Πέρα του ξεκαθαρίσματος ότι φταιςςς για την κατάντια σου, η φράση χρησιμοποιείται για να απαλλάσσει άλλα εμπλεκόμενα άτομα από ευθύνες. Η, υπερτιμημένη κττμγ, αξία της απόλυτης ειλικρίνειας δίνει άλλοθι σε εκείνον που την επικαλείται - ακόμα κι αν αυτό σημαίνει να τσακίσει τις ξένες ψυχολογίες τ. «πώς χόντρυνες έτσι ρε, εγώ στη θέση σου θα αυτοκτονούσα, τί, χαλάστηκες; Ας πρόσεχες φίλο εγώ είμαι ειλικρινές άτομο, τί ήθελες καλύτερα, να σου λέω ψέματα;» - όχι βέβαια, όμως είναι πραγματικά απαραίτητο να μου τονίζεις την ήδη γνωστή αλήθεια; Ας πρόσεχα, νο; (βλ. παράδειγμα 2).

Παίζει και ως γείωση, σε φάση σου πρήζει ο άλλος με την γκρίνια του, του την λες με ένα «ας πρόσεχες» που πα να πει «δε με ενδιαφέρει ρε φίλε» και η συζήτηση αλλάζει.

Σχετικό στο πιο λάιτ: εμ, φιλενάδα;

Παράδειγμα 1- εδώ:
«ΤΟ πάθημα πρέπει να σου γίνεται μάθημα στη ζωή», έλεγε ο παππούς μου ο Γιώργος. [...] ΣΥΝΗΘΩΣ βοηθάμε άτομα που έχουν ανάγκη ή προσποιούνται πως έχουν ανάγκη. Στη δεύτερη περίπτωση μικρό το πρόβλημα· έπεσες σε απατεώνα - ας πρόσεχες! Τώρα να το λουστείς.
(σ.ς. άπειρα τέτοια παραδείγματα στο νετ και στο μυαλό όλων, τί να λέει)

Παράδειγμα 2 - Το άσμα: Ας πρόσεχες αγόρι μου, να μη με ερωτευόσουν, ας πρόσεχες στο είχα πει, μαζί μου όταν κοιμόσουν. (σ.ς. η κυρία την ώρα που το έκανε του βόγκαγε με δαγκωμένο χειλάκι «ναι, ναι, ναι μωρό μου, σε παίρνω τώρα στα τέσσερα, αλλά δεν έχουμε και τίποτα, όλα κι όλα, μη μου ζητάς μετά τα ρέστα»).

Παράδειγμα 3 - δικό μας: Ούτε 'γώ δεν δίνω σημασία σ' αυτά που λέω και δεν ντρέπομαι να το δηλώσω, και συ ρε λακαμά κάθεσαι κι ασχολείσαι; Ασπρόσεχες.

Παράδειγμα 4 - δικό μου: Οδηγώντας νύχτα κοντά στην Ομόνοια σταματάω σε φανάρι. Οι πόρτες ξεκλείδωτες και η τσάντα στην θέση του συνοδηγού (αν είναι δυναμόν). Ένας ταλιμπάν ανοίγει την πόρτα του οδηγού και με τρομοκρατεί ουρλιάζοντας κάτι για το πίσω λάστιχο, όσο ο συνεργός του ανοίγει την άλλη πόρτα και κλέβει την τσάντα που είχε μέσα τα πάντα όλα. Ποιος φταίει; Εγώ φταίω. Ας πρόσεχα, νο;

Έχεις καλύτερο ορισμό; Πρόσθεσέ τον!

Δημοσιεύτηκε
Τελευταία επεξεργασία

#1
Galadriel

Για να μην πήζω τον ορισμό με φαινομενικά ασχετίλες, αλλά να φανώ και αντάξια της φήμης μου καταγράφω σε σχόλιο συνειρμό από τα παραπάνω: κττμγ οι ανθρώπινες σχέσεις είναι απλές, πολύπλοκες τις κάνουμε μόνοι μας, όμως μερικά πράγματα, ειδικά σε περιπτώσεις επισφαλών ισορροπιών καλό είναι να μην ξεστομίζονται.

Γιατί μετά πρέπει ο άλλος να πάρει θέση και γαμιούνται τα πάντα όλα. Αν σου πει κάποιος ότι έχεις γίνει σαν τέρας (ή οτιδήποτε άλλο θεωρείς ότι σε μειώνει), πρέπει κάπως να αντιδράσεις για να επαναφέρεις την ισορροπία που διαταράχτηκε: ή (α) να τον στείλεις στο διάολο γιατί σε πρόσβαλε, που παίζει βέβαια χαλαρά αν τον έχεις γραμμένο τον άλλο, αλλά αν σημαίνει κάτι για σένα το άτομο δεν θα το κάνεις, ή (β) να χαμηλώσεις τα μάτια ντροπιασμένος αποδεχόμενος το σχόλιο, αλλά με όλες τις συνέπειες που έχει το τσαλαπάτημα του εγωισμού σου - ή (γ) να κάνεις ότι δεν κατάλαβες αλλά αυτό παίζει μια κι έξω ως τελευταία ευκαιρία, δεν μπορεί να κάνεις τον χαζό για πάντα, γιατί αυτό είναι ισοδύναμο του (β).

Και μετά παίζει να αναρρωτιέται κανείς ποιος ήταν αυτός που έπρεπε να πρόσεχε στην όλη φάση.

Αατα.

#2
electron

Γρήγορη διάγνωση : υποβόσκουσα εορταστική μελαγχολία, Συνταγογράφηση : διακοπές ανευ τέκνων (αν υπάρχουν, αν δεν υπάρχουν να επισπευθούν οι διαδικασίες)

με περισσή αγάπη
Dr. Νίκος

i accept only paypal - προηγούμενο υπολοιπο 00,00

#3
Επισκέπτης

Kαταρχήν ζητώ εκ των προτέρων την κατανόηση της συντάκτριας για τη διάθεσή μου να ασκήσω κριτική στο λήμμα της, μέρες που είναι. Επειδή όμως κττγμ το θέμα είναι γενικότερου ενδιαφέροντος, δεν μπορώ παρά να παρατηρήσω τα εξής:

Όλα τα στερεότυπα γλωσσικά σχήματα και τα κλισέ - και υπάρχουν απίστευτα πολλά τέτοια - δεν αποτελούν slang. Παραθέτω - τελείως παρενθετικά, ας μη μείνουμε εδώ - κάποια παραδείγματα από το χώρο του δημόσιου λόγου: «ελεύθερες εκλογές», «ενεργός πολίτης», «στην υπηρεσία του πολίτη» και άλλα τέτοια φαιδρά και ιλαρά που έχουν καταντήσει ανέκδοτα. Αναλυτικές - ταυτολογικές προτάσεις που αυτοδικαιώνονται και λειτουργούν σαν τελετουργικές - μαγικές φόρμουλες. Δικαίως τώρα θα μου πεις και τι σχέση έχει ο ξύλινος πολιτικός λόγος και τα αναλυτικά κατηγορήματά του με το «ας πρόσεχες». Δώσε βάση.

Η slang έχει εθιμικό χαρακτήρα. Για τη δημιουργία εθίμου - όπως μπορούν να βεβαιώσουν οι νομικάντζες του σιτέ - απαιτούνται δύο τινά: α) μακρόχρονη χρήση (longa usus) και β) συνείδηση δικαίου ή αλλιώς συνείδηση αναγκαιότητας (δν θυμάμαι το λατινικό τώρα). Δεν αρκεί δλδ να χρησιμοποιείται επί μακρόν και κατά κόρον μια τυποποιημένη έκφραση για να θεωρηθεί slang. Aυτή είναι μόνο η αναγκαία προϋπόθεση (conditio sine qua non). Ουσιώδης όρος για την πλήρωση της εθιμικής (βλ. σλανγκικής) συνθήκης, είναι η έκφραση να γίνεται αντιληπτή από τους ομιλούντες ως τέτοια (δλδ ως σλανγκ), έστω και σε χαμηλό βαθμό συνείδησης. Κάτι τέτοιο συμβαίνει π.χ. σε εκφράσεις όπως «βγαλ' τη σκούφια σου και βάρα με», «καλύτερα να μασάς παρά να μιλάς», «εμ δεν ήξερες δεν ρώταγες;» κ.α. ων ουκ έστιν αριθμός.

Η τυποποίηση και η μακρόχρονη χρήση, όπως εδώ με το «ας πρόσεχες», δεν συνεπάγονται άνευ ετέρου την slangness. To ζήτημα είναι λεπτό και δεν είναι εύκολο να πεις πότε συντρέχει αυτή η συνείδηση και πότε όχι. Εν προκειμένω εγώ τουλάχιστον πιστεύω πως δεν, θα ήθελα όμως και τεκμηριωμένες απόψεις άλλων.

Με άλλα λόγια, κανείς νομίζω δεν έχει την αίσθηση πως παρεκκλίνει ουσιωδώς απ' την γλωσσική ορθοδοξία όταν μεταχειρίζεται την εν λόγω έκφραση, ασχέτως πάντα του πόση κακεντρέχεια μπορεί να κρύβουν τα λόγια του.

Το σεφέρλειο συνώνυμο του «ας πρόσεχες» που παραθέτω ανωτέρω («δεν ήξερες - δε ρώταγες») είναι απτό παράδειγμα μιας τέτοιας «παρέκκλισης», μιας τέτοιας, ας πούμε, «συνενοχής». Μια έκφραση - υπερκείμενο που παραπέμπει σε ένα ολόκληρο πλέγμα αποκλινουσών γλωσσικών συμπεριφορών. Μια έκφραση, ως εκ τούτου, με υψηλό βαθμό αυτοδυναμίας και αυθυπαρξίας: ακόμη και σε μια εξ ολοκλήρου άκυρη στιγμή να την πετάξει κάποιος σε μια παρέα, υπάρχει μεγάλη περίπτωση η παρέα να γελάσει. Το «ας πρόσχες» ουδόλως διαθέτει τέτοια δυναμική. Η όποια ισχύς του εξαρτάται απολύτως από τα συμφραζόμενα: αν αυτά αφορούν ευτράπελες και οτινανικές καταστάσεις, τότε συμπαρασύρουν και το ίδιο. Αλλιώς..

Ας ακούσουμε μαζί αυτήν εδώ π.χ. τη στιχομυθία:

[I]- Πω ρε μωρό μου, πακέτο. Έχουμε μακαρόνια, έχουμε σάλτσα, δεν έχουμε όμως λάδι. Πώς θα μαγειρέψουμε τώρα;
- Ε ας πρόσεχες ρε μωρό μου να έφερνες και λάδι τώρα που πήγες σ/μ. [/I]

Δεν νομίζω πως θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς πειστικά πως έχουμε slang εδώ και όχι μια καθ' όλα νορμάλ και κανονική χρήση των λέξεων.

Μια μόνο εξαίρεση. Κάπως τραβηγμένη κι αυτή, αλλά τεσπά. Όταν το «ας πρόσεχες» χρησιμοποιείται ως σουρεάλ απάντηση σε κάτι καλό και ευτυχές που μόλις ανέφερε ο συνομιλητής μας.

[I]- Που να στα λέω αγάπη μου! Χτες το κάναμε πρώτη φορά με τον Πέτρο! Μιλάμε ο άνθρωπος είναι θεός! Μ' έβαλε κάτω και με ξεκατίνιασε, τα είδα όλα η γυναίκα. Μιλάμε με σταύρωσε, με χώρισε στα δύο ο τύπος, έχει κι ένα εργαλείο άλλωστε που δύσκολα το βρίσκεις.
- Κατάλαβα, κακοπέρασες πάλι. Ας πρόσεχες γλυκιά μου![/I]

Sorry και για τη βερμουδιά.

#4
Galadriel

Είναι όντως στο μεταίχμιο αλλά στο δικό μου το μυαλό γέρνει προς την σωστή πλευρά (της σλανγκιάς). Το παράδειγμα με το σ/μ που παρατίθεται είναι κυριολεξία. Το «χα χα χα θα πας πάλι σουπερμάρκετ τώρα δηλαδή; εμ τί να σου κάνω αγορίνα μου, έτσι που είσαι από τα χτεσινά ξύδια δεν βλέπεις μπροστά σου, ας πρόσεχες» νομίζω δεν είναι. Και, φάνυ που αναφέρθηκε, για το «δεν ήξερες δεν ρώταγες» το πήγα αλλά μετά είδα ότι παίζει το βασικότερο «ας πρόσεχες» που θα ήταν απαραίτητο λινκ. Μη σου πω θα πήγαινε κάπως έτσι: λήμμα «δεν ήξερες, δεν ρώταγες;» - ορισμός [*ας πρόσεχες] τελεία.

Συμπλήρωσα την δεύτερη παράγραφο με δυο λέξεις, νομίζω είναι προφανέστερο τώρα ότι η φράση δεν είναι κυριολεκτική.

#5
Galadriel

@electron - μπα δεν φταίνε οι γιορτές μάλλον οι ορμόνες και κάτι γεγονοτάκια. Οι διακοπές χωρίς τέκνα δεν είναι κακή ιδέα, προς το παρόν προσπαθώ να τα κρατήσω έξω από τα νοσοκομεία για αρχή. :)

#6
aias.ath

Mπράβο Μεσοῦλα, γιὰ τὴν πολὺ καλὴ παρουσίασι τοῦ λήμματος.
Ἐκεῖνο τὸ «φταιςςς» ἀποδίδεται παραστατικότερα ὡς «φταιsss».
Χρόνια πολλὰ (ἐπέκτασι σὲ ὅλους) καὶ εὐτυχὲς τὸ νέον.

#7
electron

αία, θα αλλάξεις μαζί μας, το 2009, ή το 1959 λόγω καθαρευούσης;

#8
electron

κρυάδες....;-)

#9
Galadriel

Θεγκζ αίας (αυτό το Μεσούλα αχχχ) για τα καλά σου λόγια, το δράμα μου δεν άγγιξε το ευρύ κοινό ααχαχα

Ελέκτρον ένας άνθρωπος είπε καλά λόγια και να τον φας ζηλιάρη :P

#10
gaidouragathos

Οχι ρε, Messy, εγώ όταν το είδα συγκινήθηκα, λέω:κάποιες ίδιες φάσεις συμβαίνουν ταυτοχρόν κ στις καλύτερες οικογένειες... Τώρα μένει να δώ με ποιόν θα μου μπεί.

#11
Vrastaman

Μεσοῦλα, Μεσοῦλα, Μεσοῦλα, περισπᾶσαι;

#12
electron

σου 'βαλα μύδι (άσχετο), για να σκάσεις χαμόγελο, γιατί κοντεύει να μελαγχολήσει κι όλο το σλανγκρρρρρρρ

#13
gaidouragathos

@μαυρόγιαννούλη :τι σλανγκαρχίδης που είσαι ρε γμτ! Σε θαύμασα ώρες πούναι!!! Το «ας πρόσεχες » έχει τη σλανγκιά όταν το ακούσεις και μετά πέσεις στο δρόμο...

#14
gaidouragathos

σόρρυ «μέρες πούναι » ήθελα να πώ...

#15
Galadriel

Αισιοδοξία κύριοι συνάδερφοι. Η νέα μέρα ξημερώνει μέσα στην ομορφιά, ο αγουροξυπνημένος ήλιος βάφει τον ουρανό ρόδινο και σβήνει τα άσχημα όνειρα με αυτό το σφουγγαράκι που βγάζει τους λεκέδες από τους τοίχους χωρίς σαπουνάδα (πολύ χρήσιμο αν στο ίδιο σπίτι έρθουν σε επαφή μαρκαδόροι και παιδιά πρέπει να πω). Μπλε ποίηση τελευταία μέρα πριν κλείσει η δεκαετία που πέρασε σε περίπου τρία χρόνια. Μουατς.