Έτσι λέγεται το ψάρι που τρέφεται και ζει στον πάτο (πυθμένα) της θάλασσας (πάτος + ψάρι --> πατόψαρο), σε αντίθεση με το αφρόψαρο που ζει κοντά στην επιφάνεια (αφρό) της θάλασσας (βλ. παράδειγμα 1).
Ακολουθώντας κατά γράμμα την εξελικτική θεωρία του Δαρβίνου, τα πατόψαρα σταδιακά ανέβηκαν από τον βυθό και μάλιστα, περπατώντας στη στεριά, ευδοκίμησαν στα κλειστά οικοσυστήματα των στρατοπέδων. Σε ακόμα χειρότερη μοίρα από τους κοινούς ψάρακες, αφού η φυσική θέση των πατόψαρων είναι να σέρνονται στον πάτο, συναντώνται σε χρώμα χακί ή παραλλαγής (patopsarus piximus), λευκό (patopsarus vysmaticus) ή μπλε (patopsarus modistrus).
Διακρίνονται από τον λίγο καιρό που έχουν στον στρατό, από την πλήρη άγνοιά τους για το πώς λειτουργούν τα πράγματα εκεί (ή αν λειτουργούν εν γένει), από τις συχνές ερωτήσεις στους παλιούς και την ευπιστία στις απαντήσεις των τελευταίων, από το συχνό τους ψάρωμα, από την προθυμία/ευσυνειδησία τους (που στον στρατό δεν βγαίνει σε καλό) και από την ελλιπή ανάπτυξη των τομέων του εγκεφάλου που αφορούν στη λούφα και τη σπαρίλα.
Είδος κοινότατο, είναι γνωστό στην Ελλάδα και ως ψάρι, ψαρούκλα, ψάρακας, ψαράς, κωλόψαρο, ποντίκι, ποντικαράς, αρούρι, στραβάδι, γκαβάδι/γκάβακας, γιόκας, νέος, νέοπας, νιάτο, πουστόνεο, γκάου-μπίου.
(από εδώ)
«Ως τώρα, όπως λένε και οι ίδιοι οι ψαράδες, συναντούσαν νεκρά αφρόψαρα. Όμως τώρα μιλάμε πια για “πατόψαρα”. Ψάρια που τρέφονται και ζουν στον πυθμένα, τσιπούρες, λυθρίνια, λαυράκια κλπ. Άρα σημαίνει ότι η αιτία βρίσκεται στο βυθό και στον πυθμένα. Επισημαίνουμε για μια ακόμα φορά την μόνιμη απειλή του Μαλιακού[...].»(από εδώ. Όλο το κείμενο τα σπάει!)
«Με την άφιξη στη μονάδα του Β. Έβρου αρχίζει ουσιαστικά η στρατιωτική θητεία, γιατί μέχρι τώρα ήσουν σε υβριδική μορφή: ψάρι με ουρά ποντικού ή ποντικός με λέπια, είναι θέμα γούστου. Το τελευταίο το συνειδητοποιείς τις πρώτες μέρες στο λόχο με την ευγενική αρωγή των παλιών (θα πήξεις πατόψαρο!). Πως είναι η ζωή στη μονάδα; Εγερτήριο στις 6, με τις φωνές του οργάνου, του θαλαμοφύλακα και ενίοτε και του (ταχυδρόμου) ΑΥΔΜ: «Έλα η φρουρά!», «Σε 3 λεπτά η φρουρά φεύγει!», «Έλα για καθαριότητες!», «Όποιος δε σηκωθεί είναι αναφερόμενος. Όχι τώρα, ΤΩΡΑ!» και άλλα συναφή.»(από εδώ)
«[...]Επίσης προσπάθησε να αποφύγεις όσο μπορείς τη φρασεολογία των φαντάρων. Δεν την παλεύω, πουστόνεο, πατόψαρο, βεντούζα, ρούφα το τρομπόνι και ό,τι με τόση χαρά επικαλούνται ο LLNEO και ο KeyserSoze κάθε τρεις και λίγο. Απλώς διαιωνίζουν την μαλακία του στρατού και σε κουράζουν-τραυματίζουν ψυχολογικά.»(από εδώ)
«Α και φρικ, μην είσαι ψαράς όπως κάτι πατόψαρα 301 που πέτυχα στο ΚΤΕΛ που πήγαιναν για ΣΕΤΤΗΛ μετά το ΠΣΚ. Που λέγαν για στρατονομίες, στολές εξόδου στις μεταθέσεις κι έτσι. Σαν άνθρωπος να πας όταν έρθει η ώρα και αν ξέρεις πως είναι προβλεπέ ο δίκας, φόρα την στολή λίγο πριν μπεις στο στρατόπεδο.»
9 σχόλια
το Λιοντάρι
Αχ, πώς μ' αρέσουν, αρέσουν-αρέσουν, αυτοί οι ορισμοί!!!
@Cunning Linguist αγαπητέ κύριε που δε θα κάνω, όχι δε θα κάνω, μετάφραση στα Ελληνικά του nickname σου, <άμα θες κάν' την μόνος σου> κάνετε καταδύσεις με scuba ή ελεύθερη κατάδυση; Άσχετη η ερώτηξις με το λήμμα σας αλλά έτσι απλώς για να ξέρω κι εγώ. Πάντως σού λέω ότι τα πατόψαρα τα χτυπάς με εξοπλισμό. Χωρίς εξοπλισμό μόνο τ' αφρόψαρα χτυπάς.
ΥΓ1 Είναι κι ένα μεγάλο ψάρι, κυνηγό» το λένε, που δεν είναι ακριβώς «αφρόψαρο» αλλά δε συχνάζει και σε μεγάλα βάθη. Είναι εξαιρετικά νόστιμο, φτάνει μέχρι και τα 2 μέτρα, εντάξει δεν είναι άγριο, δε δαγκώνει, αλλά άμα δεν ξέρεις να το χειριστείς μετά που το έχεις καμακώσει μπορεί και να σε θανατώσει στον πάτο άμα δεν έχεις scuba.
ΥΓ2 Για ψάρια τής θάλασσας ή για ψάρια τής στεριάς μιλούσες; χεχεχε :-)
Vrastaman
Και αγγλιστί λέει: bottom-dweller.
MXΣ
Να προστεθεί παρακαλώ και το είδος γκάου-μπίου
Cunning Linguist
Άντε να σου βάλω και λίγο γκάου-μπίου, απλώς δεν το είχα ακούσει εγώ από κοντά, γι' αυτό δεν το έβαλα!
MXΣ
Να με βάλεις και ένα αρούρι, αφού!
Cunning Linguist
Δεν έχουνε τελειωμό τα ευλογημένα! :Ρ
Επισκέπτης
Σχετικά με την προέλευση. Αν και έχει λογική η λέξη (πατόψαρο=το ψάρι που ζει στον πάτο της θάλασσας), ομολογώ πως τη λέξη πατόψαρο δεν την έχω ακούσει ποτέ. Η λέξη που ακούω ανφέρεται σε μια υποομάδα των αναφερομενων πατόψαρων, τα πετρόψαρα.
Cunning Linguist
Ε στο google άμα ψάξεις θα βρεις ότι χρησιμοποιείται πολύ η λέξη πατόψαρο για τα ψάρια αυτά (όπως στο παράδειγμα 1), αν και δεν τη βρήκα στα λεξικά του Μπαμπινιώτη και του Τριανταφυλλίδη...
MXΣ
Αγαπητοί, αυτό που ενθυμούμαι από τα νεανικά μου χρόνια, είναι το μπατάκ-ι (από το τουρκικό batak = βούρκος αλλά και με άλλες έννοιες), περιγραφή που έδινε ο -ψαράς- πάππος μου για τα θολά και βρώμικα νερά, ιδίως στην ακτή, όπου μπορούσες να πίασεις κεφαλόπουλα και άλλα μπατόψαρα.