Προέρχεται απ’ το πολυσήμαντο çelik (βλαστός / μπόλι από φυτό / πετώ βλαστάρι / κλαδί - βέργα για στερεό φύτεμα / ατσάλι).
Σημαίνει:
βέργα, μπόλι, κλαδάκι αλλά κυρίως ατσάλι (και ατσαλόπλακα). Εξού η τσιλικόβεργα, η τσιλίκα/τσαλίκα και οι τσιλιγκίριδες/τσιλιγκιρίδες (συχνό σύγχρονο επώνυμο το Τσιλιγκιρίδης) ήταν οι μάστορες που έβαφαν κι επεξεργάζονταν το ατσάλι,
όταν μιλάμε για τη σωματική υγεία κάποιου: ατσαλένια και δηλώνει πως ο εν λόγω είναι υγιέστατος / τετράγερος / ρωμαλέος (απ' το τούρκικο çelik gibi),
το παραδοσιακό παιδικό παιχνίδι (κατά τόπους: τσαλίκα τσουμάκα –έτσι το έλεγα εγώ- ή τσελίκ τσομάκ ή τσιλίκα ή τσάλτικα ή τσελίκι) που παίζεται με δυο ξύλινες βέργες τη μια (τσαλίκα) μακρύτερη της άλλης που είναι μυτερή στις άκρες (τσιλίκι) με σκοπό χτυπώντας το τσιλίκι με την τσαλίκα μια ομάδα παιδιών να το στείλει μακρύτερα απ’ την άλλη. (απ’ το τούρκικο παιχνίδι çelik çomak), (μέχρις εδώ, τίποτε το σλαγκικό),
όταν μιλάμε για πράγματα: το γερό, το ανθεκτικό, που δουλεύει άψογα,
το άκαμπτο πέος εν στύση.
Προφανώς, η φράση: «άδειο το μουνί, να παίξει την τσιλίκα» εννοεί στην κυριολεξία πως το μουνί όταν είναι άδειο θα κάνει παιχνίδι με την ψωλή (άδειο: ελεύθερο από ..δουλειά –«δεν αδειάζω» λέμε όταν δεν ευκαιρούμε να κάνουμε κάτι-) . Και παίρνει την κυρίως χρήση της με την ειρωνική έννοια «Δεν μπορώ να ασχοληθώ μ' αυτό τώρα», «άλλη δουλειά / άλλο χαβά δε είχα...», «αυτό μου έλειπε τώρα» που αναφέρεται εδώ, βλ και σχόλιο.
- «Μη σε γελάει το μάχιμο αμάξωμα, το μοτέρ είναι τσιλίκι».
2 & 5
-Μα πιο πολύ με τα γεράματα με πειράζει που δε σηκώνεται να κάνω πράξη.
-Σοβαρά; Τι λες ρε συ!! Εμένα, τσιλίκι!!
-Σώπα ρε!! Μεταξύ μας τώρα!!
-Εε!! Δεν ήμαστε μωρά!! Ρώτα και την κυρά!! (sic)
«…Μα την αλήθεια, όμως κόρη μου, δε μου αρέσει, αν όχι για τίποτε άλλο παρά μόνο γιατί είναι στρατιωτικός : όλοι τους είναι φωνακλάδες, μα ψάξε τους και δε θα βρεις ούτε ένανε χωρίς κάποιο κρυφό κουσούρι ή κάτι άλλο• που τους εμποδίζει να την έχουνε τσιλίκι. Και το χειρότερο, δε μ’ αρέσει γιατί κρέμονται τα κωλιά του : μόλο που μπορεί να είχε πέραση αν έλλειπαν οι άλλοι άντρες, πάλι δε θα ’ταν ο άντρας που θα διάλεγα...» (από μεταφρασμένο θεατρικό)
Το παράδειγμα εδώ είναι άψογο. (Το λήμμα το ανέβασα μόνο και μόνο για την κατανόηση μέσω του 5 που θεώρησα πως έλειπε).
12 σχόλια
betatzis
δεν έχω λόγια. μπράβο. σούπερ. άψογος.
μόνο πες μας και ποιο είναι το θεατρικό να μαθαίνουμε.
GATZMAN
A ρε Στέφανε τι θύμισες. Με ταξίδεψες σε άλλες εποχές. Μου έφερες στο νού ένα ξεχασμένο τραγούδι του Γιώργου του Κοινούση, που άκουγα κάααποτες. Αυτό κάνει αναφορά στο παιχνίδι ξυλίκι, το οποίο δεν αποκλείεται να είναι αυτό που περιγράφεις στο 3. Παρεπιμπτόντως το τραγούδι αυτό ταξίδευε τους ακροατές την εποχή που δημιουργήθηκε (74) κάτι δεκαετίες πιο πίσω.Σπεκ για την ανακληση των αναμνήσεων
sstteffannoss
@betatzis: πρόκειται για το «Κρίμα που είναι πόρνη» του Τζον Φορντ ('Tis Pity She's A Whore-John Ford) σε μετάφραση Κλείτου Κύρου.
betatzis
Ευχαριστώ. Τι μου θύμισες τώρα. Το έργο αυτό παιζότανε μια φορά σε ένα θεατράκι στην Αθήνα, ψηλά στη Μαυρομιχάλη και είχανε φτιάξει για ρεκλάμα ένα μεγάλο γκράφιτι στον τοίχο με τον τίτλο αυτό. Με έχουνε βγάλει φωτογραφία μεθυσμένο κάτω από το γκράφιτι. Κάπου πρέπει να την έχω.
Μια και το έργο αυτό είναι πολύ παλιό, (νομίζω ελισσαβετιανό), έχει ενδιαφέρον αν μπορούσαμε να μάθουμε ποια αγγλική έκφραση μεταφράζει ο μεταφραστής, ως «την έχουνε τσιλίκι» ...... Έχει κανείς το πρωτότυπο ;;;.
sstteffannoss
@betatzis:
Putana (to Annabella): Take the worst with the best, there's Grimaldi the soldier, a very well-timber'd fellow. They say he's a Roman, nephew to the Duke Montferrato; they say he did good service in the wars against the Milanese; but, 'faith, charge, I do not like him, an't be for nothing but for being a soldier: not one amongst twenty of your skirmishing captains but have some privy maim or other, that mars their standing upright. I like him the worse, he crinkles so much in the hams: though he might serve if there were no more men, yet he's not the man I would choose.
betatzis
Φχαριστώ αρχηγέ. Stand up for your right to party δεν έλεγαν οι μπίστι μπόις ;;; (ό,τι θυμάμαι χαίρομαι).
το putana τι είναι ;;;
(λεφτά μόνο μην ζητήσεις για τα ιδιαίτερα μαθήματα. ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ).
HODJAS
Ψψψψψ Στέφανε: Μην τον ακούς (έχει λεφτά)...
:-Ρ
jesus
από σένα τά 'φαγε κ δε στένεις τπτ;
iron
εσύ πολύ καλόμαθες στα πρόσφορα και στα τάματα νομίζω. να μαζευόμαστε λέω.
jesus
ο έχων δύο φάμπρικες να γράφει κ τις δύο. μαζί του θα τις πάρει;
HODJAS
Ο Κύριος είπε ο έχων δυο κοιτώνας να δίδη τον έναν, λογαριάζοντας χωρίς τον ξενοδόχο.
Τώρα, τώρα, ετοιμάζω εορταστική υπερπαραγωγή Uncle vs Nephew IV: Battle of the Titans (στα τσιμέντα Τιτάν αποδίπλα) με φόντο τον εξωτικό Ψαθόπυργο...
:-Ρ
poniroskylo
Εξαιρετικό. Δυο μικρές παρατηρήσεις.
Στη σημασία 2, νομίζω ότι υπονοείται πως, πέρα από υγιής, ατσαλένιος κλπ, ο περί ου ο λόγος είναι απαραιτήτως και αδύνατος, λιανός όπως το ξύλο το τσιλίκι. Και νευρώδης, νομίζω.
Στη σημασία 3, το μεγάλο, πιο χοντρό ξύλο δεν είναι η τσομάκα; Έτσι το θυμάμαι κι έτσι το βρίσκω κι εδώ, εδώ και εδώ.