Ταβάς (tava) είναι το ταψί.

Η προφορά «νταβάς» [dava] είναι απλώς ενήχηση του τ[t] ως [d] και δεν έχει σχέση με το dava = καταγγελία (βασική σημασία).

Στην Ελλάδα συμφύρθηκε λόγω ομοηχίας με την τάβλα του κουλουρά (και όχι μόνο) < λατ. tabula σανίδι. Με τη σημασία ταψί χρησιμοποιήθηκε στην επαρχία κυρίως από πρόσφυγες.

Επίσης ταβάς λέγεται και το πρόχειρο μανουάλι, ένα ταψί με άμμο, που έχουν σε φτωχά ξωκλήσια για να στήνουν το αναμμένο κερί. Και κάθε άλλη σχετική εφαρμογή.

Τελικά κατέληξε να σημαίνει, πανελληνίως, τον κλασικό δίσκο του καφετζή με τα τοιχία, που μοιάζει με ταψί, ο οποίος κρέμεται από τρεις μεταλλικές ράβδους ώστε να μεταφέρεται ευκολότερα για παραγγελίες εκτός καταστήματος, εξ ου και «ταβατζής / dαβατζής», αυτός που τον κουβαλούσε... συνεκδοχικά ο καφετζής.

Μεταφορικά σημαίνει και τον νταή - προστάτη του πορνείου (που μπορεί να μη συμπίπτει με τον προαγωγό), επειδή αυτοί κυκλοφορούσαν εκεί μέσα με το πρόσχημα του καφετζή. Σε μεμονωμένες πόρνες είναι ο προστάτης - εραστής.

Μου παράγγειλαν πέντε καφέδες και δέκα νερά από το δικηγορικό απέναντι. Βάλ' τα μου στον ταβά να τα πάω.

(δεκαπέντε ποτήρια δε μεταφέρονται σε κοινό δίσκο σερβιρίσματος αλλά σε ταβά).

Έχεις καλύτερο ορισμό; Πρόσθεσέ τον!

Δημοσιεύτηκε
Τελευταία επεξεργασία

#1
Μιτζνούρ

Βέβαια μη φωνάξετε τον καφετζή σας 'ταβατζή' γιατί θα πρέπει ή να μπλέξετε ήνα του εξηγήσετε όλα αυτά.
Έχω κι ένα φίλο με το όνομα Νταβατζίκος και το φέρει βαρέως ή και το καλαμπουρίζει ανάλογα με τη διάθεσή του. Του εξηγώ ότι δε σημαίνει τίποτα μεμπτό για τους προγόνους του που του το κληροδότησαν. Πείθεται μεν ο ίδιος, αλλά οι άλλοι; Έχει πάθει το σύνδρομο 'κότας και καλαμποκιού'
Ένας τρελός φοβόταν τις κότες γιατί νόμιζε πως είναι καλαμπόκι. Μετά από μακροχρόνια θεραπεία, πείστηκε ότι ΔΕΝ είναι καλαμπόκι, και πήγε σπίτι του. Αλλά συνέχισε να φοβάται τις κότες. Κι όταν τον ρωτούσαν γιατί, απαντούσε: Εγώ το ξέρω πως ΔΕΝ είμαι καλαμπόκι. Οι κότες όμως το ξέρουν;

Όσο για τον προστάτη - εραστή, επειδή μου έτυχε να 'αντιμετωπίσω' είτε την πόρνη είτε τον εραστή-προστάτη ως πάσχοντα ή ως 'ενδιαφερόμενο συγγενή' εναλλακτικά, έχουν απερίγραπτη προσήλωση και αφοσίωση ο ένας προς τον άλλο και ακατανόητη, τουλάχιστο σ' εμένα 'πιστότητα - loyalty'. Τώρα πώς 'βολεύονται' όλα αυτά τα συναισθήματα (ΔΕΝ είναι μόνο συμφέρον) σ' ένα πορνικό περιβάλλον... είναι μυστήριο. Μόνο κανένας ψυχίατρος ή ο Hodja μπορεί να μας πει περισσότερα.

#2
Khan

Ένα ερώτημα προς τους Τουρκολόγους του σάιτ:

Ο νταβατζής με την έννοια του μαστρωπού πόθεν ετυμολογείται;

  1. Από το tava με την σημασία του παρόμοιου με ταψί σκεύους, σύμφωνα με την εκδοχή που μας δίνει ο Μιτζνούρ;

  2. Από το dava που σημαίνει δίκη; (Στον Μπάμπη βρήκα ότι davaci σημαίνει συνήγορος).

  3. Από κάποιον συνδυασμό ή συμφυρμό ή (πα)παρετυμολογική έλξη μεταξύ των δύο παραπάνω;

#3
MXΣ

Αγαπητοί,

σύμφωνα με την τουρκική slang, το dava χρησιμοποιείται για την αγαπητικιά, την αγαπούλα. Ώπερ, τo davacı έρχεται πιό κοντά στην σημερινή έννοια.

ουγκ

#4
Μιτζνούρ

Πιστεύω αυτό που έγραψα για τους λόγους που εξέθεσα.

Όμως, και αυτό μου ξέφυγε, μπορεί να έχει δίκιο η Mes.

Τυφλωθήκαμε από τη βασική σημασία του dava. Αλλά η πρωταρχική του σημασία, μέχρι να υποστεί σημασιολογική στένωση και να καταλήξει δικανικός όρος, είναι: πρόβλημα, ζήτημα, ενόχληση, σημασίες που από τη βασική έννοια που υπηρετούν, μεταπίπτουν και στο 'αγαπούλα' όπως κάποτε έλεγαν 'το βασανάκι, το σπλάχνο (με τη σημασία ο πόνος βαθιά)' και τα συναφή.

Το ζήτημα είναι ότι με τη μεταφορά στα ελληνικά, πολύ εύκολα το αρχικό t να γίνει d, οπότε ποτέ δε θα ικανοποιήσουμε τον Khan πλήρως.

Η λέξη dava υπέστη αλλεπάλληλες στενώσεις: ζήτημα > διαφορά > αντιπαράθεση > καταγγελία > δικαστική υπόθεση, και το davaci αναλόγως: κάποιος με τον οποίο έχεις διαφορές > διάδικος > διεκδικητής > κατήγορος > δικηγόρος > συνήγορος (σημασιολογική ανατροπή). Οπότε του να σου πετανε σ' ένα λεξικό 'συνήγορος' δε λέει τίποτα διότι δεν ξέρεις το ελληνικό δάνειο πότε φτιάχτηκε. Ο συσχετισμός του νταβατζή με το 'συνήγορος' δεν αποκλείεται παρ' όλα αυτά, με την έννοια 'αυτός που μιλάει στη θέση της όταν χρειάζεται'. Ξέρω ότι δεν είμαι απόλυτα σαφής, διότι το ίδιο το θέμα είναι λίγο φλου όπως βλέπετε. Επίσης ενδιαφέρουσα είναι η σημασιολογική διολίσθηση του davalı που σημαίνει και διάδικος και συνήγορος ανάλογα με το περιβάλλον.

#5
Khan

Εξαιρετικά ενδιαφέρον!!

#6
Khan

Υ.Γ. Ύστερα από την ανάλα των Μιτζνούρ και ΜΧΣ θα χρησιμοποιώ την έκφραση νταβατζιλίκι και για τις πληρωμές δικηγόρων, όπως και για τα δώρα, χάρες κτλ που καλείται να κάνει κανείς για να εξασφαλίσει την εύνοια γκόμενας-βασανακίου.

#7
Μιτζνούρ

Τώρα... θα σε μαλώσει ο Hodjaς (τουλάχιστο) κι εγω δε φέρω ευθύνη

#8
gaidouragathos

Ενδιαφέρον έχει ο νταβατζής σαν κάποιος που μιλάει για πάρτη μου (σου, του κτλ) πριν ακόμα οι δικηγόροι γίνουν συντεχνία, κ ακόμα πιο πολύ ο συσχετισμός με το βάσανο, σπλάχνο, καθώς ο Έρως νοείται σαν «ένα σκουλήκι που με τρώει, να το πατήσω δε μπορώ να φύγω δε μ’ αφήνει», εμπειρία δλδ αντιφατική κ αμφίσημη, τα κέρδη κ οι ζημίες αφού , αποτιμώνται στα βαθύτερα υπόγεια του Είναι… Νομίζω, Μιτζ, ότι αυτή η σχέση νταβατζή ιερόδουλης βασίζεται σε υπόγειες συμφωνίες ανταλλαγμάτων, αθέατες εν πολλοίς στους «φυσιολογικούς» (με κάτι εισαγωγικά ναααα με το συμπάθειο γιατί δεν θέλω να ξεφύγω από το παρόν). Ενδιαφέρον έχει επίσης το θηλυκό αντίστοιχο του νταβά (δίσκου-ταψιού για μεγάλα βάρη) «παραμάνα» που ευθέως μου κάνει σε φορέα αδιαφιλονίκητης εξουσίας απέναντι σε «υποτελείς» ανήμπορους κ ευάλωτους όπως νήπια. Κ η φάση : Δεκαεξάχρονη γκαρσόνα γατόνι, μέσα-έξω στο μαγαζί, το ταψί με το ένα χέρι να κάνει ελιγμούς. - Ρε, ασ’ το γκόλο μου κάτω, μη σούρθει καπέλο η παραμάνα, αρχίδι ε αρχίδι. -…

#9
Μιτζνούρ

α) αγνοούσα ότι το σχετικό αντικείμενο λέγεται και παραμάνα. Είναι βέβαια λίγο παράδοξο εκτός εάν τα μεταλλικά ραβδιά από τα οποία κρεμιέται ο νταβάς μπορούν κατά κάποιο τρόπο ν' αποσυνδεθούν με κάποιο έλασμα, οπότε παραπέμπει στην παραμάνα, την καρφίτσα ασφαλείας (safety pin).

b) Σχετικά με: υπόγειες συμφωνίες ανταλλαγμάτων

γ/αθε,
δεν έχω διατελέσει νταβατζής (στο ορκίζομαι) ώστε να μπορώ να βάλω το χέρι μου στη φωτιά. Το ότι υπάρχουν υπόγειες, ρητές ή άρρητες (συνειδητές, ημισυνειδητές και μησυνειδητές) συμφωνίες, είναι λογικό όπως σε κάθε σχέση μεταξύ ανθρώπων. Όμως, μετά από 40 χρόνια ενεργού εφημερίας, έστω και αφ' υψηλού (γιατί κάποτε μεγαλώνει κανείς) και μάλιστα με ιδιαίτερη έμφαση στο τραύμα, σε βεβαιώνω ότι ο χώρος της πορνείας δεν είναι τόσο ευανάγνωστος όσο o χώρος του εμπορίου, αγοράζεις χονδρική, πουλάς λιανική = κερδίζεις. Ασφαλώς οι προστάτες αυτοί εκμεταλλεύονται τις γυναίκες όπως ακριβώς στο traffiking. Όμως στο κλασιμό μοντέλο πόρνης - νταβατζή υπάρχουν πολύ σοβαρές ψυχολογικές και συναισθηματικές συνιστώσες. Έχω δει 'γυναίκα' να ορύεται επειδή σε κάποιο ατύχημα 'ο καλός της' γρατζουνίστηκε ελαφρά στο πρόσωπο, και να ρωτάει επανειλημμένα 'αν θ' αφήσει σημάδι' ενώ ο ίδιος είχε μια ψύχωση με το πρόσωπό του κι έλεγε συνεχώς 'το πρόσωπό μου!το πρόσωπό μου!' Έγω δει 'προστάτη' χαρακωμένο (ξυραφιές στην έσω επιφάνεια του αντιβραχίου) επειδή ένα πελάτη απεκάλεσε τη 'γυναίκα του' πουτάνα. Αυτά, και τα μαρτυρώ με όλη την ειλικρίνεια, δε 'χωράνε' σε μια απλή σχέση εκμετάλλευσης. Αν υπεισέρχεται παράγων 'υποταγής' παρόμοιος με τον σεξουαλικό, δεν ξέρω. Θα μπορούσα όμως να το κουβεντιάσω με ψυχιάτρους και να επανέλθω αν έχω κάτι ουσιαστικό να συνεισφέρω.