Εκτός από την γνωστή τιράντα (ενδυματολογικό), ή από κάτι τ. έλασμα (μηχανολογικό), τιράντα μάλλον σημαίνει και:

- μακροσκελής μονόλογος, κατεβατό, ή όπως θα λέγαμε στην ιντερνετική: οθονιά, σεντόνι.

Κάτι που τραβάει (σε μάκρος δηλαδή), από το γαλλ. tirade, μετοχή του tirer = τραβάω. Η ερμηνεία που μας ενδιαφέρει περισσότερο απ' όλες είναι μάλλον η παρακάτω, βγαλμένη από την θεατρική ζαργκόν: «μακροσκελής ακολουθία προτάσεων ή στίχων, εκφερόμενη από έναν χαρακτήρα που δεν διακόπτεται από κάποιον συνομιλητή του» (Longue suite de phrases ou de vers débitée par un personnage sans qu'il soit interrompu par un de ses interlocuteurs).

Στα ελληνικά λεξικά που διαθέτω δεν βρήκα αυτή τη σημασία, παρόλ' αυτά η λέξη απαντάται αρκετές φορές στον Άρη Αλεξάνδρου (σε μετάφρασή του, απ' όπου και τα παραδείγματα).

Μερσώ τους Σάραντ και Κχαν που μου επεσήμαναν κάποια λαθάκια στον ορισμό κι έτσι έψαξα καλύτερα...

  1. Ο Ιβάν τελείωσε τη μακριά τιράντα του με μια παράξενη και απροσδόκητη συγκίνηση.

  2. Ο Αλιόσα σταμάτησε γιατί του κόπηκε η ανάσα. Ο Ρακίτιν, παρ' όλο τον θυμό του, κοίταξε απορημένος. Ποτέ δεν το περίμενε πως ο ήρεμος Αλιόσα θα 'βγαζε μια τέτοια τιράντα. (Ντοστογιέφσκι, «Αδελφοί Καραμάζοβ», μτφ. Άρη Αλεξάνδρου)

Έχεις καλύτερο ορισμό; Πρόσθεσέ τον!

Δημοσιεύτηκε
Τελευταία επεξεργασία

#1
iron

μπορεί βέβαια να διαβάσει κανείς τα παραδείγματα με πονηρό μάτι...

#2
perketis

Καρασπέκια και μόνο για την επιλογή του λήμματος, μέσα από ένα λογοτεχνικό αριστούργημα του πανμέγιστου συγγραφέα όλων των εποχών, αυτήν την ύψιστη διάνοια, ένα διαμάντι ανθρώπου,
ότι και να πούμε είναι λίγο.
Τους αδελφούς τους έχω διαβάσει, και ξαναδιαβάσει, αλλά πάνε είκοσι οκτώ χρόνια πριν, και δεν θυμούμαι.
Το κεφάλαιο ο μέγας ιεροεξεταστής, είναι ότι πιο οξυδερκές και πάνσοφο έχει γραφτεί ποτέ.

#3
Khan

Και στα γαλλικά έχει την ίδια σημασία το tirade.

#4
iron

@ περκέτιι -και όσοι δεν το ξέρουν το κεφάλαιο αυτό, το οποίο ο ντοστογέφκσι θεωρεί την καλύτερη στιγμή της πένας του και όχι αδίκως:

«Μήπως ξέχασες ότι ο άνθρωπος προτιμά την ησυχία, ακόμα και τον θάνατο, παρά την ελεύθερη εκλογή εν γνώσει του καλού και του κακού; Δεν υπάρχει τίποτα πιο ελκυστικό για τον άνθρωπο από την ελευθερία της συνείδησής του, μα δεν υπάρχει τίποτα πιο βασανιστικό.
...
Τι φταίει η αδύναμη ψυχή που δεν μπορεί να χωρέσει μέσα της τα τρομερά δώρα; ...
Μα είναι δυνατό να ήρθες μονάχα στους εκλεκτούς;»

#5
iron

και ιδού ο βελτιωμένος ορισμός...

#6
vikar

Διαμαντάκι ιρονίκ, ωραία.

#7
iron

θξ αμόρε μίο!

#8
perketis

Στο συγγραφικό έργο του Ντοστογιέφσκι, και ιδιαίτερα στους αδελφούς καραμαζοφ, παρακολουθούμε την ανάλυση των χαρακτήρων του έργου, κυρίως των τριών αδελφών, σε τέτοιο βαθμό πληρότητας ώστε να θεωρείται σταθμός στην σύγχρονη ψυχολογία.

#9
iron

είναι ακριβώς όπως τα λες.

νταξ, θα φλυαρήσω λίγο και θα τολμήσω να πω και κάτι που σκέφτηκα όσο το διάβαζα (δεύτερη φορά στη ζωή μου, αλλά με άλλο βλέμμα αυτή τη φορά): είναι γυναικείας φύσης η ανάλυση των χαρακτήρων. δεν το λέω καθόλου ειρωνικά. δηλ: δεν του έχει ξεφύγει τίποτα μα τίποτα, το παραμικρό έχει γι' αυτόν τρομερή σημασία, έχει μπει στα βάθη του άλλου.

αλλά και για τον πατέρα Καραμάζοβ, σόλαρε ο τύπος. Κρίμα που τον χάσαμε νωρίς, μού 'λειψε!

#10
perketis

ναι πραγματικά, ζούσε αυτό που ήθελε χωρίς φραγμούς και έντονα.
βουτηγμένος μέσα στα πάθη και στην ακολασία συνειδητά, χωρίς ίχνος προσπάθειας να συνέλθει, έρμαιο αν μου επιτρέπεις.

τώρα για την ανάλυση των χαρακτήρων το ότι δεν του έχει ξεφύγει τίποτα, και ότι έχει μπει στα μύχια της ψυχής των άλλων,
δεν έχει να κάνει με τη γυναικεία φύση, είναι θέμα οξυδέρκειας αυτού του ανθρώπου, ενός υπέρ εγκέφαλου θα λέγαμε!

#11
perketis

Το παραπάνω σχόλιο μου, ότι ζούσε χωρίς φραγμούς και βουτηγμένος στα πάθη, εννοείτε ότι αναφέρεται στον πατέρα καραμάζωφ. ναι θα συμφωνήσω, με χάλασε άσχημα που έφυγε και όπως έφυγε.

#12
vikar

Κι' ένα απόσπασμα απ' το «Έγκλημα και τιμωρία» (Τρίτο μέρος, V):

[I]- Ώστε παρ' όλ' αυτά πιστεύετε και στη Νέα Ιερουσαλήμ.
- Πιστεύω, απάντησε σταθερά ο Ρασκόλνικοβ· λέγοντάς το αυτό, εξακολουθούσε ακόμα να κοιτάει επίμονα ένα σημείο στο χαλί· το κοίταζε όλη την ώρα που απάγγελνε τη μακριά τιράντα του.[/I]

#13
vikar

Με την ευκαιρία, να πούμε οτι ο Αλεξάνδρου έχει κι' άλλα πραματάκια προς αποδελτίωση, απο (παλιές) δυσεύρετες λέξεις της καθομιλουμένης (σαμντάνι για το «κηροπήγιο» ξερωγώ --αλήθεια ο καινούργιος Σαραντάκος τό 'χει αυτό;...), ώς και κάποιες καθαρά αργκοτικές κουβέντες (όπως πίνω τις κάλτσες μου, που παραδόξως δέν το έχουμε βλέπω). Είναι βέβαια ένα απ' τα προσεχώς μου ο τύπος...

#14
deinosavros

Vikar, τουρκ. şamdan = κηροπήγιο.
Τις κάλτσες προς Θεού δεν τις πίνουμε άπλυτες :-)

#15
iron

καλά, βίκα, μέεεεεεεχρι να το κάνεις θα τόχω κάνει εγώ πρώτη, χα!

#16
perketis

Πραγματικά τόσο όμορφο και αληθινό:

''Καμιά φορά ίσως να μη ξέρεις τι να αποφασίσεις, ιδιαιτέρα όταν βλέπεις τα κρίματα των ανθρώπων κι αναρωτιέσαι: Να του επιβληθώ με τη βια η με την ταπεινή αγάπη;

Πάντα να αποφασίζεις: Θα επιβληθώ με την ταπεινή αγάπη. Αν το αποφασίσεις αυτό μια για πάντα, θα μπορέσεις να υποτάξεις όλο τον κόσμο. Η ταπεινοσύνη η γεμάτη αγάπη, είναι φοβερή δύναμη, δυνατότερη από κάθε άλλη.
Τίποτα παρόμοιο με αυτή δεν υπάρχει''.

(Αδελφοί Καραμάζωφ)

#17
iron

αν λάβουμε υπ' όψη ότι ο κάθε (πραγματικός) συγγραφέας μοιράζει τον εαυτό του στους χαρακτήρες του, συμπεραίνουμε ότι μέσα στην ψυχή του Ντοσκογιέβσκι (όπως και σε άλλους μεγάλους, τ. Τόμας Μαν πχ) πρέπει να υπήρξαν θύελλες, «φοβεροί εφιάλτες από ιδέες και αισθήματα που κοχλάζουν στην ψυχή του» (από τους Αδελφούς κι αυτό), τις οποίες, αφού είχε το θάρρος και την διάυγεια και τη σοφία να αναγνωρίσει, τις ξόρκισε γράφοντας (διατυπώνοντάς τες δηλαδή) και ως εκ τούτου αναλύοντας, με θαυμαστό τρόπο, τον εαυτό του προς όφελος του συνόλου.

Είναι η μεγάλη απόδειξη του ότι η σε βάθος και ειλικρινής ενασχόληση με τον -όχι πάντα ευχάριστο!!!- εαυτό, δεν αποτελεί ιδιωτεία ή αντικοινωνικότητα ή εσωστρέφεια ή εγωισμό, αλλά είναι προς το συμφέρον του συνόλου μέσω του ατόμου. Δηλ. μέγα μάθημα: είμαστε απ' όλα.

Σοφός και θαρραλέος. Και ως εκ τούτου, μεγάλος.

#18
perketis

O Ντοστογιέφσκι ανήκει σε όλους τους κόσμους και σε όλους τους ανθρώπους. Μέσα του κρύβει κάτι από τον καθένα μας. Κανένας άνθρωπος δεν του είναι ξένος. Και ο άγιος και ο αμαρτωλός, και ο ενάρετος και ο εγκληματίας, και ο αθώος και ο ένοχος. Τους έζησε όλους σε όλες τις διαστάσεις τους. Βασανίστηκε με το μυστήριο του ανθρώπου και του κόσμου όσο κανείς άλλος. Είναι ο ίδιος και προφήτης και μάρτυς και απόστολος και ποιητής και φιλόσοφος. Με όλες αυτές τις ιδιότητες έφτασε στην παραδοχή της αλήθειας που διατύπωσε μέσα από το συγγραφικό του έργο.

#19
iron

σε αυτό το επίπεδο σπάνια φτάνει κανείς και ακόμα σπανιότερα είναι ικανός να το εξωτερικεύσει έτσι ώστε να γίνει απόλυτα κατανοητό και να εκτιμηθεί από τους πάντες.

λείπουν τέτοια μυαλά στα χρόνια μας. ίσως γιατί, σε γενικές γραμμές, οι τελευταίες δεκαετίες υπήρξαν χρόνια ευημερίας. Αν αποδειχθεί ότι μπαίνουμε πάλι στα δύσκολα, θα επανεμφανιστούν τέτοιες φωνές (μία, δύο, δεν μιλάω για τις υπόλοιπες εκατόν δύο στρατευμένες φωνές που θα κλέψουν την παράσταση). αυτή θα είναι και η μόνη παρηγοριά μου, προσώπικλυ.

(καλέ θα φτερνίζεται μες τον τάφο του ο έρμος τόσο που τον μνημονεύουμε, έχει και κρύο εκεί μέσα...)

#20
perketis

χαχα.. (πάντως δε θα τρίζουν τα κόκαλα, εμείς θαυμάζουμε, αγαπάμε, αναγνωρίζουμε).

Ας δούμε τι είπε γι αυτόν ένας εξ ίσου Μεγάλος διανοητής, και συγγραφέας.

''Πως θα 'θελα να διατυπώσω ότι αισθάνομαι όταν σκέφτομαι τον Ντοστογιέφσκι...Δεν τον είδα ποτέ αυτόν τον άνθρωπο και δεν είχα άμεσες σχέσεις μαζί του. Όταν όμως έμαθα τον χαμό του, κατάλαβα ξαφνικά ότι μου ήταν ο πιο κοντινός, ο πιο αγαπητός, ο πιο απαραίτητος από τις ανθρώπινες υπάρξεις.
Ήταν σα να έχασα κάποιο στήριγμα. Στην αρχή αισθάνθηκα χαμένος, αλλά αργότερα κατάλαβα πόσο αγαπητός μου ήταν, και τότε έκλαψα και κλαίω ακόμα''

(Γράμμα του Τολστόι στο Στράχοβ, το φεβρουάριο 1881)

#21
perketis

Πάντως πάνω σε αυτό που λες για τις στρατευμένες φωνές που θα είναι και γερά μυαλά, εάν δεν έχουνε ανεπτυγμένο σε υπέρτατο βαθμό το αίσθημα της δικαιοσύνης, και της τιμιότητας, και πάνω απ όλα του πατριώτη, θα είναι μια από τα ίδια!!!
Να αγωνισθούν για το καλό του τόπου μας, και όχι για ίδιον όφελος.
Μεγάλο, Τρανό παράδειγμα τέτοιου ανθρώπου, Ο Καποδίστριας.

#22
iron

χμ, δεν το είπα ξεκάθαρα -ή λάθος διαβάστηκε-, τις εξαίρεσα από αυτά τα μυαλά τις στρατευμένες. και το ότι είπα πως θα κλέψουν την παράσταση δεν το εννοώ θετικά, εννοώ ότι θα επισκιάσουν τις μία ή δύο μεγάλες φωνές. στράτευση σημαίνει συγκεκριμένος Σκοπός, καθώς κι επίσης Μη αμφιβολία. και με σκοπό εξαρχής, όπως και χωρίς αμφιβολία, δεν προχωράει η τέχνη (τουλάχιστον). δεν λέω ότι δεν είναι τέχνη, αλλά δεν μας πάει μπροστά. μας υποδεικνύει το επί τόπου. κάτι είναι κι αυτό, αλλά δεν είναι μεγάλο ούτε διαχρονικό.

άρα οκ, συμφωνούμε στα της τέχνης. περί Κ. δεν ξέρω τόσα να σου πω, αλλά ας μην ξεφύγουμε από τον ντοστογιέφσκι πίσω πάλι στα δκά μας...

#23
perketis

Ας διαβάσουμε λοιπόν τι είχε πει περί τέχνης:

''Η τέχνη είναι για τον άνθρωπο μια ανάγκη όπως το φαγητό και το ποτό. Η ανάγκη της ομορφιάς και της δημιουργίας που της δίνει μορφή είναι αχώριστη απ΄ τον άνθρωπο και χωρίς αυτήν ο άνθρωπος δεν θα' θελε μάλλον να βρίσκεται στον κόσμο.

Ο άνθρωπος διψάει για ομορφιά, βρίσκει και παίρνει την ομορφιά χωρίς κανένα όρο, όπως είναι μόνον, γιατί είναι η ομορφιά, και τη σέβεται χωρίς να αναρρωτιέται σε τι είναι χρήσιμη ούτε τι μπορεί να αγοράσει κανείς μ' αυτήν.

Κι εκεί μάλλον βρίσκεται το πιο μεγάλο μυστήριο της καλλιτεχνικής δημιουργίας, η εικόνα της ομορφιάς που βγαίνει από τα χέρια του γίνεται αμέσως ένα είδωλο, χωρίς κανένα όρο''

(Ντοστογιέφσκι, άρθρο του Καιρού,1861)

#24
iron

έεετς... ωραίος. και μάλιστα «χωρίς να αναρρωτιέται σε τι είναι χρήσιμη ούτε τι μπορεί να αγοράσει κανείς μ' αυτήν». απλά.

θξ για το χωρίον!

#25
perketis

παρακαλώ!
Παραθέτω και κάτι ακόμη για τον Μέγιστο!

Γράφει ο Ακαδημαϊκός ''R. Guardini'':

''Το Έργο του Ντοστογιέφσκι μας κάνει να διακρίνουμε την άβυσσο του ίδιου του όντος, και σύρει από τα βάθη της αιώνιους τύπους.

Το πιο μυστηριώδες σε όλη αυτή την υπόθεση, είναι η δύναμη που έχει για να ενσαρκώσει σε ανθρώπινα πρόσωπα μη ανθρώπινες πραγματικότητες και υπερανθρώπινες.

Και δεν είναι προϊόν της φαντασίας του: έχετε μπροστά σας έναν τύπο ανθρώπου τέλειου, συγκεκριμένο και μοναδικό στο είδος του` υπάρχει κινείται, έχει ένα κάποιο πεπρωμένο.

Δε βλέπει όμως κανείς να αναδύεται πίσω του ένα άλλο πρόσωπο, που δεν είναι πιο ανθρώπινο εξαιτίας της πνευματικής του σπουδαιότητας;''

#26
vikar

Ρε παιδιά, τελικά, κατα τη γνώμη σας δηλαδή, λ έ ε ι τίποτα αυτός ο Ντοστογέφσκι ή παπαριές;...

#27
patsis

Τ ο δ ί χ ω ς ά λ λ ο .

#28
iron

αε ρε αε χάσου στο λαγούμι σου μαλακιασμένο...

#29
vikar

Έ μα... :-Ρ

#30
iron

#31
patsis

Καλά, με τον vikar τό 'χω πάθει κι εγώ, εδώ.

#32
vikar

Ρε σείς, κι' εγώ το έχω πάθει αυτό που λέτε! με τον τζίζα, νά, εκεί!...

#33
patsis

Ναι ρε μάστορα, αλλά εγώ έγραφα μαζί σου τρία χρόνια μετά ναούμ'.

#34
vikar

...

#35
perketis

αχαχαχα ωραίος ρε βικα, γελάσαμε.
οχι δεν ειρωνεύομαι, ήταν αστείο!

Είναι σαν να ρωτάς, λέει τίποτα Ο Τζώρτς Όργουελ;
αυτό το 1984 τι είναι;

#36
salina

βίκαρ, δεν ξέρω τι λένε αυτοί οι καραμούζοφ, αλλά η φίλη μου η λjλjκα που διάβασε το έγκλημα και τιμωρία δεν συγκλονjστηκε

#37
perketis

Οποία καταντια! Βλέποντας αυτη τη τοποθέτηση (για τα ιερα τέρατα της διανόησης)σε αυτο το βιντεακι, μα αυτο το φθηνό, και μίζερο χιούμορ, της ύπαρξης που τα ισοπεδώνει ολα, που ειναι κενή απο αξιες, σκέφτεσαι:
Εαν ανοίξεις κουβέντα με ενα στρείδι για την ανθρώπινη εξελιξη, για τη λογοτεχνία, γενικοτερα για τη τέχνη, θα σου παραθέσει και αυτό πολυ ωραια επιχειρήματα!

#38
anepidektos

XAXa .η Κολτουρα ειναι δισκολο πραγκμα, τι λεει, καλά τα σπαει

#39
iron

να ρωτήσω κάτι πεζό: σάλλυ, πώς λικνάρουμε σε ένα συγκεκριμένο χρονικό σημείο στο γιουτουμπάκι;;

#40
salina

τό δωσε εδώ ο τζίζας: βάζεις στο τέλος του γιουαρέλ το &t=11m53s (μην ξεχάσεις να αλλάξεις τα νούμερα :-Ρ)

#41
deinosavros

Οποία κατάντια !
Η μοντ ζητάει συμβουλές από τους απλούς χρήστες σε τεχνικά θέματα. Εμ βέβαια, αφού αντί να στρωθεί να μελετήσει λίγο τα «Απαντα Βασιλείου Γκέιτς» κάθεται και διαβάζει για τον Ρασκώληκα που έφαγε την τσουρόγρια με το τσεκούρι...

#42
iron

χεχε, έετς... με έφαγε η κουλτούρα... άσε το αλτσχάιμερ...

θξ σάλλλλλυ! δεν θα το ξαναξεχάσω μετά απ' όλ' αυτά!