Κλασικός υβριστικός χαρακτηρισμός για τον αστυνομικό.

Προέρχεται από τα τούρκικα και συγκεκριμένα από τη λέξη baskin =αιφνίδια έφοδος, ντου της αστυνομίας. Στην Ελλάδα, απαντάται στην αργκό των αστικών κέντρων σίγουρα από τον μεσοπόλεμο και φαίνεται να υπήρχε ακόμη πιο παλιά στα ιδιώματα της Ηπείρου και της Θεσσαλίας.

Πέραν του *ο μπασκίνας *υπάρχει και το θηλυκό ***η μπασκίνα*** (Βλ. παράδειγμα 2) και το ουδέτερο ***το μπασκίνι***. Επίσης, τα περιληπτικά ουσιαστικά ***το μπασκιναριό***, ***η μπασκιναρία*** και το γαλλοπρεπές ***μπασκινερί*** (βλ. παράδειγμα 3)

  1. Από το athens.indymedia.org

... θα διενεργηθεί και πάλι ΕΔΕ και θα την πληρώσουν οι βασανιστές με 15 μέρες.ΟΥΣΤ και πάλι ΟΥΣΤ.Φανταστείτε τι θα κάναν στα παιδιά που κατηγορούνται για τα γκαζάκια...όχι επειδή εκεί δεν τράβηξε videaκι κανένας μαλακοκαύλης μπασκίνας να το δείχνει στους μπατσόχοιρους φίλους του όπως έχει δείξει και άλλα τόσα με γυμνές γκόμενες που τυγχάνουν δείγματα της αρρωστημένης τους φαντασιάς ...

  1. Η δεύτερη στροφή από το «Αν μ'αξιώσει ο Θεός» του Βαμβακάρη

Η Γκρέτα Γκάρμπο μάγκα μου θ' ανάβει το τσιμπούκι
κι ο Ζακ Κιεπούρα στη γωνιά θα παίζει το μπουζούκι
ο Τζίμι Λόντος για νταής θα κάθεται στις τσίλιες
κι η Λίλιαν η Χάρβει θα διώχνει τις μπασκίνες

  1. Δίστιχο της προδικτατορικής περιόδου

Μπάς κι 'ναι δω, μπας κι' ναι κει
Γκρεκ Ροαγιάλ Μπασκινερί

Τούρκος Ζαφτιγιές στην Κρήτη από την τελευταία περίοδο της Οθωμανικής Διοίκησης - αγνώστου φωτογράφου (από xalikoutis, 17/05/09)

Έχεις καλύτερο ορισμό; Πρόσθεσέ τον!

Δημοσιεύτηκε
Τελευταία επεξεργασία

#1
xalikoutis

Στην Κρήτη ο υποτιμητικός όρος για το χωροφύλακα (ή μήπως για τα ΜΑΤ της οθωμανικής εποχής;) ήταν (και για κάποιους πολύ πολύ παππούδες είναι) :
ζαφτιγιές = Από το αραβικό dabt. < Οθωμανικό zabt. < Τουρκικό zaptı (το οποίο μάλλον σημαίνει «κουμάντο») - βλ και φράση *κάνω ζάφτι
, ελέγχω, καταστέλλω, υποτάσσω στη θέλησή μου, φρονιμεύω κάποιον.

  • σε ψηλά χωριά μπορεί να ακούσεις και σήμερα φράσεις όπως «ε του διαόλου οι ζαφτιγιέδες, πάλι μπλόκα κάνουνε»
#2
Ο ΑΛΛΟΣ

Δε νομίζω ότι έχει σχέση με το ζάφτι. Εκτός Κρήτης, η λέξη είναι ζαπτιές: διατηρεί από τα τούρκικα το -πτ-, που δεν πολυπάει στα ελληνικά (σε λαϊκά ιδιώματα τουλάχιστον).

Επίσης υπάρχει και ο ζαμπίτης, που είναι κι αυτός κάποιου είδους όργανο της τάξης, και μάλλον παραλλαγή της ίδιας λέξης:
[I]
Να 'μουν στη Γιάλη μια βραδιά, στη Χώρα μιαν αυγίτσα,
να 'μουν και στα Κατάπολα ζαμπίτης στα κορίτσια.[/I] Αλλά αυτές είναι απαρχαιωμένες λέξεις, ενώ το μπασκίνας λέγεται ακόμη συχνά.

#3
vasan

κατα μία εκδοχή σε παλιές ελληνικές ταινίες με βλάχους και τσέλιγκες συνήθως οι αγροφύλακες ή οι χωροφύλακες κυνηγούσαν τον πρωταγωνιστή, ο οποίος βέβαια ήξερε να κρυφτεί καλά. Ψάχνοντας λοιπόν οι χωροφύλακες και με βλάχικη προφορά και αυτοί έλεγαν ό ένας στον άλλο. Μπας κ' είνι δω, μπας κ'είναι σακάτ; (Μήπως είναι εδώ, μήπως είναι προς τα κάτω;) δηλαδή μπασκίνι ήταν η δουλειά τους.

#4
elias_petropoulos

δηλαδή η εκδοχή που ήξερα 'μπασκίνας για τους ασφαλίτες, από το μπας και είναι'
είναι λάθος

Φιλικά

#5
vanias

Αν και η κυρίαρχη στα λεξικά έννοια του τουρκικού baskın είναι "η αιφνίδια επίθεση", οι επικρατούσες στην καθομιλουμένη είναι "ο κυρίαρχος", "ο υπερέχων", "ο δυνάστης". Στο κάτω-κάτω, δεν κάνουν μόνο ντου οι μπασκίνες, ούτε χαρακτηρίζονται από την διακριτικότητά τους (ή τέλος πάντων από την άρτια εκπαίδευσή τους, εκείνη που τους επιτρέπει να κάνουν αιφνίδιες επιθέσεις που λέει και το πονηρόσκυλο). Κατά τα άλλα γιασάν του μάγκα που έθεσε την τούρκικη καταγωγή επί τάπητος.

#6
ΣτοΔγιαλοΧτηνος

Καλώς τονε :-)

#7
donmhtsos

@ vanias. Καλῶς ὥρισες!

#8
soulto

Η Ρόζα Εσκενάζη και ο μπασκίνας της.

Του Ντίνου Χριστιανόπουλου -Πηγή εδώ