Επίθημα που σχηματίζει επίθετο από όνομα (συνήθως ουσιαστικό) ή, σπανιότερα, ρήμα, και δηλώνει κατοχή («αυτός που έχει»), χαρακτηρισμό («αυτός που χαρακτηρίζεται από») ή ομοιότητα («αυτός που θυμίζει/μοιάζει με»).

Πολύ συχνό γενικά στα ελληνικά (πιχί αεράτος, καλοσυνάτος, τρεχάτος), ειδικά στην αργκό φαίνεται να είναι πολύ παραγωγικό, κυρίως με τη σημασία της κατοχής. Ειδικότερα στο ουδέτερο γένος, -άτο, χρησιμοποιείται συχνά για σεξουαλικές στάσεις και σχηματίζει ουσιαστικά —για την ακρίβεια, ουσιαστικοποιημένα, πιχί καρεκλάτο (σεξ).

Πρόκειται απ' ότι καταλαβαίνω για τη λατινική κατάληξη -atus, η οποία είχε παρόμοιες σημασίες (πιχί, βαρβάτος < barbatus < barba + -atus, «αυτός που έχει γένια, που δεν είναι θηλυπρεπής»).

Στα παραδείγματα, λέξεις που έχουν ήδη καταγραφεί στο σλανγκ τζι αρ.

Έχεις καλύτερο ορισμό; Πρόσθεσέ τον!

Δημοσιεύτηκε
Τελευταία επεξεργασία

#1
vikar

Αυτό που μου ξέφυγε είναι η περιληπτική έννοια του -άτο, πάλι ενεργή στην αργκό (δείτε πιχί αδελφάτο, μουνάτο). Έχει κι' αυτή η κατάληξη την ίδια λατινική ρίζα;...

#2
Hank

Γιατί η σλανγκ είναι επιστήμη!

Θυμάμαι το κλασικό τριτοδεσμίτικο αστείο, όταν μάθαμε τα ρηματικά επίθετα σε -τος (αυτός που μπορεί να γίνει κάτι) και -τέος (αυτός που πρέπει να γίνει κάτι), λ.χ. επιτρεπτός, επιτρεπτέος. Διαχωρίζαμε πλέον σε «γαμάτες» γκόμενες και σε «γαματέες», με την ίδια λογική.

#3
vikar

Χμμ... Το αστείο θα έστεκε ως «υπάρχουν δύο είδη γκομενών, οι γαματές κι' οι γαματέες», γιατι η πρώτη κατάληξη δέν είναι -τος αλλα -τός.

[τριτοδεσμίτες... πού μάτι για τη λεπτομέρεια... ... ... ... χμμ... !...]

Ρε σύ, ωραίο το αστείο πάντως!... :-Δ

[πρωτοδεσμίτες... πού μάτι για την ουσία...]

#4
xalikoutis

vik είσαι ακαμάτος, σπεκ!

#5
Vrastaman

+10

#6
Hank

Ήταν σλανγκική αδεία ο αστεϊσμός.

#7
GATZMAN

Συγχαρητήρια Τέλειος!

Σπέκ κι απ' τα κεφαλλονίτικα επώνυμα αλλά και από το αμάξι Αtos

#8
vikar

Όντως ρε Γκάτζ! Μου ξέφυγε καί αυτό, οτι δηλαδή πρόκειται για κεφαλλονίτικη κατάληξη επιθέτων... Αλήθεια, μόνο κεφαλλονίτικη ή επτανησιακή γενικότερα;

Με την ευκαιρία, να δηλώσω οτι ο σκαφάτος του Γκάτζ ήταν ουσιαστικά και η έμπνευση του παρόντος --διαβάστε και θα καταλάβετε.

Θα μας διαφωτίσει τελικά κανένας λατινομαθής στην ερώτησή μου παραπάνω; Η βιαστική άγρα που έκανα χθές σχετικά στο διαδίκτυο δέν βόηθησε.

#9
Hank

Πάντως το κεφαλοννίτικο -ατος σίγουρα προέρχεται από Ενετοκρατία- Ιταλοκρατία. Ίσως και το πελοποννησιακό όπουλος, αλλά γι' αυτό δεν είμαι σίγουρος. Οι μόνοι Ελληνάρες είναι οι Πόντιοι -ιδης, πρώτα απ' όλους, και μετά οι Κύπριοι -ου και οι Κρητικοί -άκης.

#10
GATZMAN

Για το πελοποννησιακό -όπουλος, αυτό που ξέρω είναι πως σημαίνει το παιδί του τάδε, το μικρό(όπουλο) του τάδε. (π.χ:Ηλιόπουλος, το παιδί του Ηλία, Παπαδόπουλος το παιδί του παπά).Υπάρχει όμως και το μικρασιάτικο -όπουλος, στο οποίο προσάπτεται ιδιότητα(π.χ:Αρχοντόπουλος)

#11
Hank

Έτσι! Το όπουλος είναι λατινισμός μέσω Βυζαντίου/Ρωμανίας, ήδη στο έπος του Διγενή υπάρχουν διάφοροι όπουλοι, ενώ το άτος είναι λατινισμός μέσω Ενετών.

#12
GATZMAN

Πολύ καλή πληροφορία, ω Χάνκε!

#13
GATZMAN

Χάνκος=Χαν+κος=Ο κύριος Χάν