Πριν από κάθε ομαδικό παιδικό παιχνίδι συνηθίζεται να τα βγάζουνε για να επιλέξουν τις ομάδες, τους αρχηγούς ή το παιδί που αναλαμβάνει κάποιον συγκεκριμένο ρόλο απέναντι στα υπόλοιπα (π.χ. τυφλόμυγα, μάνα, αυτός που φυλάει στο κυνηγητό κτλ).
Ο πιο συνηθισμένος τρόπος είναι τα παιδιά να σχηματίζουν κύκλο και κάποιο από αυτά να λέει ένα τραγουδάκι συλλαβή-συλλαβή (π.χ αμπεμπαμπλόμ..., βλ. παραδείγματα και βίντεο), δείχνοντας σε κάθε συλλαβή και ένα παιδί και διαλέγοντας το παιδί που δείχνει στην τελευταία συλλαβή. Άλλοι τρόποι είναι με αριθμάκια, με ξυλαράκια διαφορετικών μεγεθών, με κορώνα-γράμματα κτλ (βλ. παράδειγμα 1).
- (από εδώ)
«-ΤA BΓΑΖΟΥΜΕ; Για το πώς κανονιζόταν η πρωτιά στο παιχνίδι, ποιός θα έκανε τον αρχηγό ή τη μάνα ή ποιός θα τα φύλαγε ή πώς θα μοίραζαν τους παίκτες. H διαδικασία γινόταν με διάφορους τρόπους. Περιγράφουμε μερικούς:
1) Mε τα πόδια: «Βάζουμε πόδια;» Δυο παιδιά έκαναν τους αρχηγούς και στέκονταν, ο ένας απέναντι του άλλου σε απόσταση, 3-4 μέτρα. Άρχιζαν να πλησιάζουν το ένα παιδί το άλλο, «βάζοντας πόδια», δηλαδή για κάθε παιδί το τακούνι του δεξιού παπουτσιού ακούμπαγε στη μύτη του αριστερού κ.ο.κ.. Όποιος πατούσε με το πόδι του, το πόδι του άλλου πρώτος, έπαιρνε πρωτιά και έκανε επιλογή παικτών.
2) Με κεραμιδάκι ή πλατύ βότσαλο: Έφτυναν στο ένα μέρος και έλεγαν «Ήλιος και βροχή» «Φτυσμένο, άφτυστο», το στριφογύριζαν στον αέρα σαν το «κορώνα-γράμματα».
3)Μονά-ζυγά :Έφερναν τα χέρια πίσω, έβαζαν στη μια φούχτα στην άλλη πετραδάκια και έφερναν την φούχτα μπροστά. Όποιος πετύχει τα πετραδάκια, αν είναι «μονά ή ζυγά» στη φούχτα, έπαιρνε πρωτιά.
4) Με μπάστακα: Πέτρα –σημείο, όπου ρίχνουν τα παιδιά πέτρες από μια γραμμή και όποιος πήγαινε πιο κοντά, έπαιρνε πρωτιά.
5)Σε όποιο χέρι υπάρχει πετραδάκι: Έπαιρναν ένα πετραδάκι, έφερναν τα χέρια πίσω του, μετά έφερναν τα χέρια μπροστά κλειστά και ρωτούσαν : « σε ποιο είναι η πέτρα»; Όποιος το έβρισκε έκανε τη μάνα.
6)ΜΕ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ: Άρχιζε ένα παιδί να λέει τραγουδάκι, δείχνοντας συγχρόνως με το δάκτυλο ένα- ένα παιδί. Τον τελευταίο στίχο τον έλεγαν πιο αργά από τους άλλους. Όποιο παιδί έδειχνε τελευταίο έκανε τη μάνα, τον αρχηγό ή τον φύλακα ή είχε πρωτιά. Τέτοια τραγούδια ήταν τα παρακάτω:
Α)ΑΝΕΒΗΚΑ ΣΤΗΝ ΠΙΠΕΡΙΑ
Ανέβηκα στην πιπεριά
να κόψω ένα πιπέρι
κι η πιπεριά τσακίστηκε
και με κόψε το χέρι.
Δώσ’ με το μαντιλάκι σου
το χρυσοκεντημένο
να δέσω το χεράκι μου
που το ‘χω ματωμένο.
Β)ΑΝΕΒΑΙΝΩ ΣΤΗ ΣΥΚΙΑ
Ανεβαίνω στη συκιά
και πατώ στην καρυδιά( ή στη ρεβιθιά!)
πίνω το γλυκό κρασί
απ’ την κούπα τη χρυσή
και φωνάζω κούι-κούι
και κανένας δε με ακούει.
Γ) ΑΛΦΑ- ΒΗΤΑ
Άλφα βήτα το ρορό,
το κεφάλι σου ξερό.
(και το δικό μου μαλακό).
Άλφα βήτα κόψε πίτα,
δωσ’ και μένα ένα κομμάτι
(ή δωσ’ και μένα την πατίκα)
Δ) ΑΪ ΓΙΑΝΝΗ ΘΕΟΛΟΓΟ
Αϊ Γιάννη Θεολόγο
πες με ντον καλό τον λόγο….
Ε) ΤΟ ΚΑΡΑΒΙ ΑΠ’ ΤΗ ΣΙΓΗ
Το καράβι την αυγή
έρχεται απ’ τη Σιγή….
ΣΤ) ΜΑΓΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ
-Αμπεμπαμπλόμ
Αμπεμπαμπλόμ του κειθεμπλόμ
Αμπεμπαμπλόμ του κειθεμπλόμ μπλιμ μπλομ.»
- (από εδώ)
«“Παίζουμε κρυφτό;” “Ναι” “Αλλά, ποιος θα τα φυλάει;” “Να τα βγάλουμε!”
Αυτό το μικρό βιβλιαράκι μας δίνει μερικούς τρόπους για να δούμε ποιος τελικά “θα τα φυλάει” και όχι μόνο.
Σε κάθε παιδικό παιχνίδι, ομαδικό φυσικά πριν αρχίσουμε αποφασίζουμε είτε ποιος παίζει πρώτος, είτε ποιος κυνηγάει –εάν πρόκειτε για κυνηγητό- είτε ποιος “θα τα φυλάει” –εάν πρόκειτε για κρυφτό-.
Στην πρισπάθεια μας να συγκεντρώσουμε, να διαδώσουμε και να διατηρήσουμε στην μνήμη μας το “στοιχάκια” που λέγαμε ρυθμικά πριν ξεκινήσουμε το παιχνίδι μας, δημιουργήσαμε αυτό που κρατάτε στα χέρια σας.
ΓΕΝΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ;
Τα παιδιά μαζεύονται σ΄ ένα σημείο σχηματίζοντας κύκλο.
Ένα από αυτά, λέει ρυθμικά το στιχάκι και σε κάθε συλλαβή ή λέξη δείχνει κι από ένα παιδί (συνήθως από τα δεξιά στα αριστερά). Το παιδί που δείχνει όταν πεί την τελευταία συλλαβή είναι αυτό που θα “τα φυλάει” ή που θα παίξει πρώτο, μπορεί όμως και να συμβεί το αντίθετο. Σ΄αυτή την περίπτωση το παιδί απομακρύνεται από τον κύκλο και τα υπόλοιπα παιδιά συνεχίζουν μέχρι να μείνει ένα, το τελευταίο απ΄όλα, το οποίο θα “τα φυλάει”, θα κυνηγάει ή θα παίξει πρώτο ανάλογα.»
