Το φιρίκι αποτελεί ειδική ποικιλία μήλου. Το μήλο αυτό χαρακτηρίζεται για το μικρό μέγεθός του. Ετυμολογείται, σύμφωνα με τον Τρανταφυλλίδη, από την τούρκικη λέξη ferik, που σημαίνει μικρό μήλο.
Στην συγκεκριμένη περίπτωση, αναφερόμαστε σε εγκέφαλο (λόγω σχήματος μήλου) και πιο συγκεκριμένα σε εγκέφαλο με μικρή αξιοποίηση (λόγω του μικρού μεγέθους του φιρικιού, πράγμα που παραπέμπει σε λειψό ειδικό εγκεφαλικό βάρος, σε ελλειπή φαιά ουσία).
Επίσης ο όρος, ηχομιμητικά, παραπέμπει σε φυρό μυαλό, σε μυαλό που έχει φύρα, σε μυαλό δηλαδή με μειωμένες πνευματικές ικανότητες. Βλ και λήμμα: φυρομυαλιάζω
Άρα, βάσει των παραπάνω, όταν αναφέρουμε τον όρο αναφερόμαστε σε:
1) Κάποιον που χάνει, σε κάποιον βλάκα, σε κάποιο βλακόμετρο, κλπ. (βλ. παρ. 1)
2) Κάποιον που, χωρίς να 'ναι βλάκας, έκανε μια βλακεία, μα τι βλακεία. Θέλοντας να εκτονωθούμε, αναρωτιόμαστε για το μυαλό του! (βλ. παρ. 2).
3) Υπέρμετρη χρήση ή ανοχή κάποιας δραστηριότητας, που θεωρούμε πως φθείρει και φυραίνει σιγά σιγά τη φαιά ουσία του εγκεφάλου. Πράγματι, όταν δεν ασχολούμαστε σφαιρικά με διάφορες δραστηριότητες και διαθέτουμε μονόπλευρα το χρόνο μας σε μια δραστηριότητα, τότε αρκετές δεξιότητες δεν αναπτύσσονται, μ' αποτέλεσμα η δυναμικότητα του μυαλού μας να υπόκειται μια διαρκή φθορά (βλ. παραδείγματα 3, 4).
- Ρε τι μυαλό φιρίκι έχει αυτός; - Έ τι περιμένεις από ένα βλάκα με πατέντα;
- Τι βλακεία πήγες κι έκανες; Μα μυαλό φιρίκι έχεις; Και έχεις και φήμη έξυπνου.
- Το πολύ το φίκι-φίκικάνει το μυαλό φιρίκι.
- Με έχει πρήξει μιλώντας μου για τα προβλήματά του. Μιλάμε, μου 'χει κάνει το... μυαλό φιρίκι. Μου 'χει πρήξει τα αρχίδια. Έλεος!
