Το ρήμα απολογούμαι είναι πολύ ενδιαφέρον. Εχω διαβάσει σε μια γλωσσολογική μελέτη πως την γνήσια γλώσσα κάθε πληθυσμού δεν θα την ακούσεις στις πόλεις, αλλά στις επαρχίες-χωριά. Γιατί εκεί η γλώσσα επηρεάζεται λιγότερο και εξελίσσεται πιο αργά. Γι αυτό και θα βρείς λέξεις που είναι πιο κοντά στην αρχική τους μορφή ή σημμασία.

Το απολογούμαι στην κύπρο σημαίνει και «ζητώ συγγνώμη». Όχι αποκλειστικά μόνο αυτό όμως. Πάντως δεν είχα πάρει χαμπάρι ότι στην Ελλάδα δεν χρησιμοποιείται καθόλου με αυτό τον τρόπο.

Πέραν του νομικού όρου «απολογία» όπου καλείται ο κατηγορούμενος στον ανακριτή για να δώσει π.χ. την δική του εκδοχή των πραγμάτων, χρησιμοποιείται, από τους ηλικιωμένους περισσότερο, με αυτή τη σημασία που αναφέρει ο φίλος Βράσταμαν. Η οποία είναι η γνήσια σημασία του ρήματος (όπως και νομική έννοια της λέξης)

Θυμάμαι (ξανά) την παφίτισσα γιαγιά, κάθε φορά που συνέβαινε κάτι, να μου λέει: «πολογήθου» (η προστακτική αορίστου παθητικής φωνής στην κυπριακή διάλεκτο διατηρεί ακόμη το χαρακτηριστικό -θ- αντί για το -σ- της νεοελληνικής. Παράδειγμα: αρχ.ελλην. Λύθητι => κυπρ. Λύθου => νέα ελλην. Λύσου . Κατά τον ίδιο τρόπο προστάζουμε λέγοντας χάθου, σκοτώθου κ.ο.κ). Λέγοντας το (α)πολογήθου λοιπόν μου έλεγε να μιλήσω. Να δώσω εξήγηση. Να πω τι έχω να πω.

Βράσταμαν δεν ξέρω άλλη αντίστοιχη λέξη για την αργκό/ slang. Κοίταξα και στο λεξικό το «γλωσσοπλάστη» Μπαμπ…… αλλά δεν βρήκα ελληνική συνώνυμη.

Προς βικαρ: Όσον αφορά στη λέξη «φρουταρία», δεν νομίζω να έχει ιδιαίτερη ιστορία. Έχω την εντύπωση πως γι αυτή τη λέξη ρωτάς Βικαρ. Προφανώς το μαγαζί που πουλούσε φρούτα (ή και λαχανικά) λεγόταν φρουταρία : ) Δεν βρίσκω και κάτι περίεργο στη λέξη αυτή ώστε να έχω κάποια σχόλια ή παρατηρήσεις να κάνω .
Αυτό το «μαρτυριάρικο» να το προσθέσεις ως λήμμα στο σάιτ. Δεν κατάλαβα σε τι ακριβώς αναφέρεσαι. Άντε. Περιμένω διευκρινίσεις σου ;)

συμφωνώ απόλυτα με τον πονηρόσκυλο. Αυτό που λέει είναι και λογικό και επιχειρηματολογημένο. Και κατ'εμένα πιο σωστό και πιο ενδιαφέρον ίσως για το κοινό

ελισιασά----> το σωστό είναι ελύσσασα (στη νεοελληνική λύσσαξα) Και προφέρεται ελύσσιασα. Και δεν σημαίνει «πεινάω πολύ». Υπάρχουν φράσεις όπως ελύσσασα της πείνας, ελύσσασα του σεξ, ελύσσασα να φύ(γ)ω (φαγώθηκα να φύγω) κ.ο.κ.

Έτσι και το «λισσιάρης». το σωστό είναι λυσσάρης (προφέρεται λυσσιάρης). Και δεν είναι ο λιγούρης. Είναι αυτός που θέλει πάρα πολύ κάτι. Αυτός που δεν κρατιέται για κάτι.

Προς Vrastaman:

Αν το είπανε σε σένα σημαίνει πως δεν τους άρεσαν και τόσο πολύ οι δουλειές σου.

μιλλοσφουντζίσματα = δουλειές μπακαλίστικες, πρόχειρες, ίσα ίσα για να πείς ότι κάτι έκαμες

μιλλοσφουντζίσματα< μιλλό (δεν θυμάμαι από που ακριβώς βγαίνει αλλά σημαίνει «λίγο» νομίζω. βλ. και μιλλάρωστος=λίγο άρρωστος ή ψευτοάρρωστος. Η εκδοχή που το θέλει να βγαίνει από τη μίλλα= λίπος, απ'οτι θυμάμαι είναι λάθος) + σφουγγίζω (από το σφουγγάρι. το ρήμα προφέρεται σφουντζίζω)

στο «πεζούνα», περιστέρι ήθελα να γράψω.

Και κάτι τελευταίο πριν σιωπήσω :)

το «χαμέ» γράφεται «χαμαί». Και είναι καθαυτό επίρρημα της αρχαίας ελληνικής. Το χάμω είναι κατά πολύ νεώτερο

Όσον αφορά στον «εγγλεζισμόν» που είπε ένας φίλος από δω θα διαφωνήσω. Κάθε γλώσσα έχει επηρεαστεί από χώρες με τις οποίες είχε σχέσεις (είτε εχθρικές είτε φιλικές).
Αρκετές από τις λέξεις που γράφονται σ’αυτή τη λίστα είναι ξένες που έχουν υιοθετηθεί από την κυπριακή κοινωνία. Κι αυτό είναι η φυσική εξέλιξη κάθε γλώσσας. Παραδείγματα ξένων λέξεων στην κυπριακή διάλεκτο: πεζούνι (ιταλική λέξη. πεζούνα = χελιδόνι)
round about (αγγλική λέξη. Κυκλικός κόμβος)
τζισβές (=μπρίκι. Και οι δύο λέξεις τούρκικες)
παττίχα (=καρπούζι. Αραβική λέξη)
Και πάρα πολλές άλλες

Όπως ακριβώς συμβαίνει και στην ελλαδική κοινωνία. Αφομοιώθηκαν πάμπολλες ξένες λέξεις. Κάποιες χρησιμοποιούνται και στην Κύπρο και άλλες πάλι καθόλου.

Παραδείγματα ξένων λέξεων που χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα, ενώ στην Κύπρο ή δεν χρησιμοποιούνται καθόλου ή χρησιμοποιείται ταυτόχρονα και η ελληνική λέξη:
Τουαλέτα (γαλλική. Χρησιμοποιείται στην Κύπρο εξίσου συχνά με την λέξη «αποχωρητήριο»)
Σούπερ μάρκετ (αγγλική. Χρησιμοποιείται στην Κύπρο εξίσου συχνά με την λέξη υπεραγορά)
Κουβάς (τούρκικη. Δεν λέγεται στη Κύπρο. Αντ’ αυτού χρησιμοποιείται η λέξη «σίκλα». Και στην κρητική η λέξη «σικλί». Από την λέξη «ο σίκλος» της αρχαίας ελληνικής)
Αμορτισέρ (γαλλική. Δεν χρησιμοποιείται στο νησί)
Μπατζανάκης (τούρκικη. Αντ’ αυτής χρησιμοποιείται η λέξη σύγγαμπρος)
Μουσαφίρηδες (τούρκικη. Δεν χρησιμοποιείται στην Κύπρο. Λέγεται το «φιλοξενούμενοι»)
Και πάρα πολλές άλλες.
Στους Ελλαδίτες ακούγονται περίεργες οι λέξεις της κυπριακής διαλέκτου που έχουν ξένη προέλευση απλά επειδή δεν γνωρίζουν πόσες χρησιμοποιούν οι ίδιοι που είναι επίσης ξένης προέλευσης.

#7
Giorgosl_cy

στο πουστοκαλαμαράς

υστερία πράγματι. χαχα :)

Είναι αστεία κάπως η λίστα. Από άποψη ορθογραφίας, αλλά και όσον αφορά στις λέξεις που χρησιμοποιούνται για να αποδοθεί η ερμηνεία τους. Όχι όλες. Αλλά πάρα πολλές από αυτές. Επίσης άλλες δεν ανήκουν στον κοινό κορμό της κυπριακής διαλέκτου αλλά είναι ιδιαίτεροι ιδιωματισμοί της κυπριακής διαλέκτου.

1.Για την ορθογραφία:
Στην ελληνική γλώσσα βρίσκεις τη σημασία μιας λέξης από την ορθογραφία της. Κι αυτό είναι μοναδικό στη γλώσσα μας. Όταν δεις τη λέξη λισσιοπινώ ίσως να μην καταλάβεις τι σημαίνει. Άμα όμως τη δεις γραμμένη σωστά (λυσσοπεινώ) αν δεν είσαι βλάξ θα βγάλεις άκρη. Επίσης από το «εκείνη» η λέξη είναι τζείνη αντί για τζίνη, από το εκεί κείαμέ (και με την προφορά) τζειαμέ αντί για τζιαμέ κ.α. Η λέξη κολοήρα θα έπρεπε να γραφτεί «κωλογύρα»κωλοΰρα για να βγάζει κάποιο νόημα.

Γενικότερες παρατηρήσεις και σχόλια:

  1. Είδα τη λέξη πόφκαλες. Μήπως έπρεπε να γραφτεί και η κανονική λέξη πριν τη σημασία της ( δηλαδή απόβγαλες);

  2. Σωρόφκω . Το ρήμα της κοινής κυπριακής διαλέκτου είναι σωρεύκω σωρεύω. Το οποίο όσοι έχουν πιο πλούσιο λεξιλόγιο λογικά πρέπει να το ξέρουν. Γιατί δίνεται η ερμηνεία «μαζεύω» αντί του «σωρεύω» ( ώστε να μπορεί να γίνεται και η συσχέτιση μεταξύ κυπριακής και νεοελληνικής);

  3. Βούρνα. Νεροχύτης γράφει μόνο. Γιατί να μην γραφτεί και η «γούρνα» (η οποία είναι η αρχική λέξη) ταυτόχρονα μιας και χρησιμοποιείται ακόμα στην Ελλάδα;

  4. Βαρκούμαι. Το ρήμα στην αρχαία ελληνική ήταν βαρούμαι. Κατά το μεσαίωνα μετατράπηκε σε βαριούμαι (από αυτή τη μορφή προήλθε το βαρκούμαι). Και κατά τους νεώτερους χρόνους το ρήμα μετατράπηκε σε βαριέμαι. Όπως ακριβώς και το αρνούμαιαρνιούμαιαρνιέμαι

  5. Στο κρώννουμαι θα έπρεπε να γραφτεί πρώτα το ακρουόμαι (που είναι το αρχικό ρήμα στην ελληνική γλώσσα κα που από εκεί βγαίνει) και μετά τα συνώνυμα όπως το «ακούω».

  6. Κάττος – Στο βυζάντιο εχρησιμοποιείτο η λέξη «κάτος» (που προέρχεται από τη λατινική γλώσσα). Το «γάτος» είναι απλά η νεώτερη μορφή. Το ίδιο συμβαίνει και με τη λέξη «βίλλος» ή «βίλλα» (Επίσης βυζαντινή λέξη)

  7. Το «ιντυχάνω» δεν το έχω ακούσει ποτέ στη ζωή μου. Μήπως εννοείτε το «συνταγχάνω»; Ακριβώς έτσι το λέει και σήμερα η γιαγιά μου που γεννήθηκε και μεγάλωσε στο τελευταίο χωριό της Πάφου. Το ρήμα ακριβώς, σημαίνει «συνομιλώ». Θα το βρείτε ακριβώς έτσι και σε ένα καλό λεξικό ρημάτων της αρχαία ελληνικής.

  8. Ο πελεκάνος δημιουργήθηκε από το ρήμα πελεκώ-πέλεκυς-πελέκημα. Αυτά επίσης μπορείτε να τα βρείτε σε λεξικό.

Συμφωνώ με τον «Ο ΑΛΛΟΣ» στο ότι αρκετές λέξεις δεν έχουν καμμιά δουλειά εδώ μέσα. Αλλά είμαι αρκετά κουρασμένος τώρα για να κάτσω να γράψω ποιες και γιατί :) Και είναι αρκετά πρόχειρα όλα σ'αυτό το λήμμα που μάλλον παραπληροφορούν, παρά πληροφορούν.

#9
Giorgosl_cy

στο καλαμαράς

για τον Γιώργο: Γιώργο άσε να κρίνουμε εμείς να μας φέρεστε έτσι ή διαφορετικά. Μην κρίνεις βλέποντας μόνο τη δική σου συμπεριφορά.

#10
Giorgosl_cy

στο πουστοκαλαμαράς

Αναφέρεσαι στη δικταρορία προφανώς. Δεν είναι νομίζω ότι αυτό είναι το κατάλληλο φόρουμ για να ανοιχτεί τέτοια συζήτηση