απάνθισμα Κυπριακών λημματουδιών

Βράστα τα σέβη μου, τίποτ' άλλο.

τταπουροκολού !!!

Λήμμα έμβλημα για το σάιτ, που λέει κι ο έι σι τζι. Χαλικού κάνε μας κι ένα για τα κρητικά...

Εγώ μετά τον θαυμασμό που θέλω να εκφράσω για το λήμμα αυτό, θέλω να παρατηρήσω ότι μάλλον οι Τζιμπρέοι αδερφοί μας περνάνε πολύ καλά στο κρεβάτι γιατί μόνο σε αυτό τον ορισμό (που εκτιμώ ότι δεν μπορεί να είναι και εξαντλητικός) έχει 4 - τέσσερις - διαφορετικές λέξεις: τάβλα, μονή, γαμίστρα και καριόλα (που λέει ο λόγος). Οι δε δύο τελευταίες είναι απίστευτες δεδομένου ότι λένε τα πράγματα με το όνομά τους. Έτς.

(μη μου πεις τώρα ότι εμείς έχουμε 200 λέξεις για το «πούστης», άλλο εκείνο, δεν έχει να κάνει!)

Τζιμπρυακή βίβλος

;-) @ U & U & U & U & U

γαμώ τη μελέτη μου γαμώ, τι θα γίνει επιτέλους με αυτό το σάιτ, δεν προλαβαίνουμε να κλάσουμε, θα μας κλείσει το σπίτι, την δουλειά, το τέτοιο, όλα.

χαρα στο κουραγιο σου ΑΞΙΟΣ

Προτεινω τη μετονομασια του σαιτ απο slang.gr σε slang.edu, ωστε να αντανακλαται το Πανεπιστημιακου επιπεδου εργο που παραγει αφιλοκερδως κιολας για το σλανγκεπωνυμο πληθος. Ευγε νεε μου!

Σωστός. Το πνεύμα της εξέλιξης ας γίνει πυξίδα μας

H Μαριαησοφή έχει ήδη καπαρώσει την έδρα Φιλοσοφίας μετά τα όσα σοφά έγραψε εν μέσω πανοποντοδοσίας :-)

«Επηεννεν με την ταππιροκολου του τζιαι επιαε το σιακατουριν τζιαι σαν επηεννεν καπου εκουράτζισε το αρτζιομαντρι του τζιαι εφαντην χαμε»

elef8erh metafrash : ka8ws phgaine me th mhxanh toy k epiase to dromo kai san phgaine kapou piasthke to swbrako tou k efage ta moutra tou

archiomantri :swbrako (mantrwnei ta archi8kia)

Αθηνά ευχαριστώ-σε πολλά!

Εγώ πάλι έχω σημαντικές αντιρρήσεις.

Πρώτον, οι περισσότερες από αυτές τις λέξεις δεν έχουν καμιά δουλειά εδωμέσα. Αν ψάχνει κάποιος πώς λένε στα Κυπραίικα την καρέκλα ή την κατσίκα, στο σλανγκ.τζρ θα κοιτάξει;

Δεύτερον, το να γράφεις μια διάλεκτο είναι ολόκληρη επιστήμη. Ή την ξέρεις, ή άσ' το. Για παράδειγμα: επήαιννεν (και όχι επήεννεν): ναι μεν οι Κύπριοι το προφέρουν με δύο -ν-, οπότε πρέπει να το γράψουμε με δύο -ν-, κατά τα άλλα όμως δεν παύει να είναι το ρήμα πηγαίνω που γράφεται με -αι-. Αλλού ακολουθείται η προφορά και αλλού η ιστορική ορθογραφία.

Βέβαια, και στα απλά ελληνικά κάνουμε λάθη, και αυτό δε μας στερεί το δικαίωμα να γράφουμε! Αλλά με τη διάλεκτο είναι αλλιώς: αν τη γράφουμε με λάθη, όπως και αν τη μιλάμε με λάθη, υπάρχει ο κίνδυνος να τη γελοιοποιήσουμε.

Άλλε, θέτεις τρία πολύ ενδιαφέροντα θέματα προς συζήτηση:

1. Πρέπει να καταχωρούνται τοπικοί ιδιωματισμοί / ντοπιολαλιές στο slang.gr ή όχι; Δεδομένου ότι εσύ θέτεις το θέμα φρονώ ότι το «burden of proof» πέφτει σε σένα για να εξηγήσεις γιατί κατά την γνώμη σου δεν πρέπει.

2. Διατυπώνεις την άποψη «το να γράφεις μια διάλεκτο είναι ολόκληρη επιστήμη. Ή την ξέρεις, ή άσ' το» Με εξαίρεση 1-2 γλωσσολόγους όπως ο Cunning οι περισσότεροι λημματοδότες του slang.gr (μηδέ του Ρουμάνου εξαιρουμένου) είναι amateurs (με την Γαλλική έννοια) - λάτρεις της «άτυπης» γλώσσας. Εκτιμώντας απόλυτα την θετική σου αύρα και συνεισφορά στο σαίτ καλόπιστα θεωρώ ότι το πνεύμα με το οποίο γράφεις δεν μπορεί να είναι ήθελα όμως μα μας τα «σπάσεις να να τα ξαναρίξεις» για να αντιληφθούμε τι ακριβώς προτείνεις σε πρακτικό επίπεδο.

3. Πως πρέπει να αποτυπώνονται γραπτώς οι ντοπιολαλιές; Ας πούμε, το φωνητικό εν ένει πρέπει να γράφεται δεν είναι για να μη προσβάλλουμε ή γελοιοποιούμε την ντοπιολαλιά της Κύπρου; Πάντως τα παραπάνω λήμματα τα έχω πάρει αυτολεξεί από Κυπριακές πηγές (βλ. και τις παραπομπές μου) και δεν έχεις παρά να μπεις σε Κυπριακά blogs ή chat rooms για να διαπιστώσεις ότι πολλοί Κύπριοι αποδίδουν έτσι την ντοπιολαλιά τους χωρίς συμπλέγματα και με καμάρι. Όπως κάνει επίσης και ο Χαλικούτης με τους Κρητικούς διάλογους του που κοσμούν πολλά από τα λήμματα που καταχωρεί....

ΥΓ Διορθώθηκε το επίαιννεν, και εάν έχεις κάποια άλλη τέτοια εποικοδομητική πρόταση στείλε να την ενσωματώσουμε...

1. Τα κυπριακά / κρητικά / πατρινά κλπ. σλανγκ, ναι. Γενικά, ό,τι είναι αντίστοιχο προς τα μη διαλεκτικά λήμματα που καταχωρούμε. (Μερικά είπαμε, δεν είναι σλανγκ αλλά συμφωνούμε όλοι ότι καλώς βρίσκονται εδωμέσα).

2. Τίποτα, απλώς να 'χουμε το νου μας.

3. Μα έγραψα ξεκάθαρα: «Αλλού ακολουθείται η προφορά και αλλού η ιστορική ορθογραφία». Όλη η επιστήμη είναι στο να βρεις πού είναι έτσι και πού αλλιώς. Τα πρωτότυπα απ' όπου ανθολογείς έχουν κάποια λάθη, που δείχνουν ακριβώς πόσο δύσκολο είναι αυτό το θέμα ακόμη και για τον φυσικό ομιλητή του ιδιώματος ή της διαλέκτου. Τώρα, το να κάνει ο Κύπριος λάθη στα κυπραίικα είναι σαν να κάνουμε εμείς λάθη στην Κοινή Νεοελληνική: ανθρώπινο. Είπαμε, ο ανορθόγραφος έχει δικαίωμα λόγου ακριβώς όσο και ο ορθογράφος. Απλώς αισθάνομαι ότι υπάρχει μία διαφορά ανάμεσα στο να κάνω λάθος στη δική μου γλώσσα, που κατά τεκμήριο έχω προσπαθήσει όσο μπορώ να τη μάθω σωστά και φτάνω σε ένα σημείο που τόσο μπορώ, από δω και πέρα δικαιολογήστε με, και σε μία άλλη γλωσσική μορφή που την ξέρω επιφανειακά. Περίπου το ίδιο σαν να βλέπαμε παραδείγματα σε λήμματα, που είναι γραμμένα σε μία φτιαχτή, αφύσικη σλανγκ: θα έλεγε κανείς, «αφού δεν το 'χεις, τι το παλεύεις»;

Ελπίζω να μη με θεωρήσετε υπερβολικά αυστηρό. Μιλάω πάντα για το ίδιο το λάθος (αυτό που υποκειμενικά θεωρώ λάθος), ποτέ για εκείνον που (νομίζω ότι) το έκανε. Δεν τη λέω σε κανέναν, βρίσκω αφορμή από το λήμμα του Βράστα για ν' ανοίξω μία γενικότερη συζήτηση.

Ναι, αλλά μπορεί να ισχύσει και το αντίστροφο: το επήεννεν έχει διπλάσια λήμματα από το επήαιννεν, αλλά ας κρατήσουμε τον πήχυ σε κάποιο ύψος.

Δεν είναι θέμα αποδοχής των κανόνων (και δεν είναι θέμα της συγκεκριμένης διαλέκτου): μάλλον οι σωστοί κανόνες δεν είναι ευρέως γνωστοί.

Α, να ένα καλό παράδειγμα: το ελαόθικα (=τρελάθηκα) δεν ξέρω, ούτε μαντεύω από πού νγαίνει (μήπως ελαβώθηκα;;;). Αλλά δε θέλει σοφία για να ξέρω ότι θα 'πρεπε να γράφεται ελαώθηκα. Γενικοί πασίγνωστοι κανόνες της Ελληνικής, γιατί να υποθέσει κανείς ότι ίσως δεν εφαρμόζονται στην Κύπρο;

@ΑΛΛΟΣ - Διορθόθικε ;-)

@ Αθηνά - Το Λαών(ν)ομαι / Ελαώθηκα πως ετυμολογείται;

παιδιά, στην Κύπρο, κάθε περιοχή έχει και την ντοπιολαλιά της.Αλλοιώς μιλάνε στην Πάφο, αλλοιώς στην Λεμεσσό, αλλοιώς στον Πορταρά. Πχ κάπου αντι για φ βάζουνε χ , ή αλλού αντι για χ βάζουνε σ κοκ. Είναι κομμάτι δύσκολα τα πράγματα, αλλά ούτως ή άλλως, κάνουμε την προσπάθεια και θωρούμε ρε κουμπάροι

Στος! Σκουλούθκια της θάλασσας είναι οι γαρίδες, αλλά μόνο στην Πάφο, νομίζω;

πρόσφατα έμαθα ότι τα ελβετικά γερμανικά δεν έχουν κανόνες ορθογραφίας κ ότι οι τύποι γράφουν γερμανικά, αλλά μιλάνε τα δικά τους.

Βράστα το τσαέρα βγαίνει από το chair, το κάτος από το cat κοκ. Κατσέλα πάντως είναι η αγελάδα. Γενικώς ελληνοεγγλεζισμός που λες κι εσύ εδώ. Επίσης ρηματοποιούν πολλά ουσιαστικά, όπως το σωρόφκο(μαζεύω) από τον σωρό, και το γαλέφκω(αρμέγω) από το γάλα.Η κατάληξη ούι δηλώνει υποκοριστικό, βουνό>βουναλούι, πάγκος>παγκούι. Το χ που αλλάζει το βλέπουμε στο πασσίς=παχύς, σελιόνι=χελιδόνι κοκ. Ο πελεκάνος=μαραγκός από το πελεκάω (ελληνικό), η φουντάνα=βρύση όντως από το fontana (ιταλικό), ο τζιζβές=μπρίκι (τούρκικο). Δλδ όσοι περάσαν αφήσαν το κατιτίς τους στην Μαρτυρική Μεγαλόνησσο. Ήμουν 1 χρόνο εκεί με τη δουλειά μου, και σου λέω γίνεται του σσίστου.
Άκου και το καλύτερο.Γηπεδική ατάκα στο ντέρμπυ Αποέλ-Ομόνοια.Σηκώνεται ένας και φωνάζει
-Παν-τσα-ντζό-γλου! Γιέ της πουτάνας. Απευθείας μετάφραση του son of a bitch, λέμε. Στην Ελλάδα δεν τ΄ακούς αυτό με τπτ.

Εξάλλου και το πτηνό πελεκάνος βγαίνει από το ράμφος του, που στους αρχαίους θύμιζε πέλεκυ. Είναι σωστοί οι Κύπριοι.

Επίσης ρηματοποιούν πολλά ουσιαστικά, όπως το σωρόφκο(μαζεύω) από τον σωρό, και το γαλέφκω(αρμέγω) από το γάλα. Φώτης Το οποίο βέβαια γίνεται και στα ελλαδίτικα, οπου λέμε πιχί σωρεύω, με την ίδια ακριβώς κατάληξη απ' όσο καταλαβαίνω: -εύκω < -εύω (άρα, θά 'ταν ίσως «σωστότερο» να γράφαμε σωρεύκω και γαλεύκω). Φυσικά, δέν γίνεται για τα ίδια πάντα ουσιαστικά.

Φώτη, λές οτι τέτοιες ρηματοποιήσεις με το -εύκω γίνονται πιό εύκολα και πιό συχνά στα κυπριακά; Να αναφερθεί οτι το -εύω στην ελλαδίτικη αργκό δείχνει να έχει πάρα πολύ μεγάλη συνδυαστική ισχύ, και έχει την έννοια του γίνομαι, εξελίσσομαι σε, καταλήγω. Προχθές μόλις μου βγήκε αυθόρμητα το ρήμα ξενερεύω, θέλοντας να το διαφοροποιήσω απο το ξενερώνω --και πάμπολλα άλλα παραδείγματα φυσικά, πολλά απ' αυτά παγιωμένα: μαλακεύω, πουστεύω...

Όπα, λαθάκι: σωρόφκω έγραψες εκεί, και πιστεύω οτι το -όφκω πάλι προέρχεται απο το -εύκω, αλλα σίγουρα πρέπει να χρησιμοποιήσεις πιά φί. Γιά δές... Σόρι πάντως.

βικαρ
νομίω πως είναι η γλώσσα τους έτσι, δλδ κι οι παππούδες λένε σωρεύκω (το σωρόφκω το 'γραψα όπως τ' άκουσα, αλλά πρέπει να είναι όπως το λες). Πάντως δεν είναι slang οι εκφράσεις αυτές, τις λένε όλοι. Ρωτάω παππού στο δρόμο και με λέει, θα πας δεξιά στο πρώτο ρανταμπάτ. Εννούσε roundabout (κυκλικός κόμβος), αλλά τρέχα γύρευε πρώτες μέρες. Μέχρι ν' αρχίσω να τους καταλαβαίνω, με ματώσανε τ' αυτιά λέμε. Γι΄αυτό και δεν εντρύφησα στην αργκό τους, αλλά εδω με το σάιτ θα συμβάλλω όσο μπορώ.

Οπως αναφερτηκεν τζαι πιο πανω, εν εν' ακριβως το καταλληλο μερος το slang.gr για το λεξικον της Κυπριακης. Καλλυττερα στο wikipriaka.com.
In addition, οι μισες λεξεις εν ανορθογραφες or με λαθος προφορα τζαι οι αλλες μισες outdated.
Επισης, το «λημματουθκίων» τονιζεται στο ωμεγα, αφου προφερεται «θκyon» τζαι 'οι «θκion». Σορυν για το ατονικο, εν εν' επιλογη μου.

Ευχαριστώ για το σχόλιο, διορθώθηκε το λημματουθκιών. Εάν έχεις κάτι άλλο να προτείνεις, we have mickey mouse ears.

@ Vrastaman το λαόννομαι σημαίναι τρομάζω και όχι τρελαίνομαι. ίσως βγαίνει από τον λα(γ)ό, ο οποίος όταν ακούσει θόρυβο τρομάζει

Είναι αστεία κάπως η λίστα. Από άποψη ορθογραφίας, αλλά και όσον αφορά στις λέξεις που χρησιμοποιούνται για να αποδοθεί η ερμηνεία τους. Όχι όλες. Αλλά πάρα πολλές από αυτές. Επίσης άλλες δεν ανήκουν στον κοινό κορμό της κυπριακής διαλέκτου αλλά είναι ιδιαίτεροι ιδιωματισμοί της κυπριακής διαλέκτου.

1.Για την ορθογραφία:
Στην ελληνική γλώσσα βρίσκεις τη σημασία μιας λέξης από την ορθογραφία της. Κι αυτό είναι μοναδικό στη γλώσσα μας. Όταν δεις τη λέξη λισσιοπινώ ίσως να μην καταλάβεις τι σημαίνει. Άμα όμως τη δεις γραμμένη σωστά (λυσσοπεινώ) αν δεν είσαι βλάξ θα βγάλεις άκρη. Επίσης από το «εκείνη» η λέξη είναι τζείνη αντί για τζίνη, από το εκεί κείαμέ (και με την προφορά) τζειαμέ αντί για τζιαμέ κ.α. Η λέξη κολοήρα θα έπρεπε να γραφτεί «κωλογύρα»κωλοΰρα για να βγάζει κάποιο νόημα.

Γενικότερες παρατηρήσεις και σχόλια:

1. Είδα τη λέξη πόφκαλες. Μήπως έπρεπε να γραφτεί και η κανονική λέξη πριν τη σημασία της ( δηλαδή απόβγαλες);

2. Σωρόφκω . Το ρήμα της κοινής κυπριακής διαλέκτου είναι σωρεύκω σωρεύω. Το οποίο όσοι έχουν πιο πλούσιο λεξιλόγιο λογικά πρέπει να το ξέρουν. Γιατί δίνεται η ερμηνεία «μαζεύω» αντί του «σωρεύω» ( ώστε να μπορεί να γίνεται και η συσχέτιση μεταξύ κυπριακής και νεοελληνικής);

3. Βούρνα. Νεροχύτης γράφει μόνο. Γιατί να μην γραφτεί και η «γούρνα» (η οποία είναι η αρχική λέξη) ταυτόχρονα μιας και χρησιμοποιείται ακόμα στην Ελλάδα;

4. Βαρκούμαι. Το ρήμα στην αρχαία ελληνική ήταν βαρούμαι. Κατά το μεσαίωνα μετατράπηκε σε βαριούμαι (από αυτή τη μορφή προήλθε το βαρκούμαι). Και κατά τους νεώτερους χρόνους το ρήμα μετατράπηκε σε βαριέμαι. Όπως ακριβώς και το αρνούμαιαρνιούμαιαρνιέμαι

5. Στο κρώννουμαι θα έπρεπε να γραφτεί πρώτα το ακρουόμαι (που είναι το αρχικό ρήμα στην ελληνική γλώσσα κα που από εκεί βγαίνει) και μετά τα συνώνυμα όπως το «ακούω».

6. Κάττος – Στο βυζάντιο εχρησιμοποιείτο η λέξη «κάτος» (που προέρχεται από τη λατινική γλώσσα). Το «γάτος» είναι απλά η νεώτερη μορφή. Το ίδιο συμβαίνει και με τη λέξη «βίλλος» ή «βίλλα» (Επίσης βυζαντινή λέξη)

7. Το «ιντυχάνω» δεν το έχω ακούσει ποτέ στη ζωή μου. Μήπως εννοείτε το «συνταγχάνω»; Ακριβώς έτσι το λέει και σήμερα η γιαγιά μου που γεννήθηκε και μεγάλωσε στο τελευταίο χωριό της Πάφου. Το ρήμα ακριβώς, σημαίνει «συνομιλώ». Θα το βρείτε ακριβώς έτσι και σε ένα καλό λεξικό ρημάτων της αρχαία ελληνικής.

8. Ο πελεκάνος δημιουργήθηκε από το ρήμα πελεκώ-πέλεκυς-πελέκημα. Αυτά επίσης μπορείτε να τα βρείτε σε λεξικό.

Συμφωνώ με τον «Ο ΑΛΛΟΣ» στο ότι αρκετές λέξεις δεν έχουν καμμιά δουλειά εδώ μέσα. Αλλά είμαι αρκετά κουρασμένος τώρα για να κάτσω να γράψω ποιες και γιατί :) Και είναι αρκετά πρόχειρα όλα σ'αυτό το λήμμα που μάλλον παραπληροφορούν, παρά πληροφορούν.

Γιατρέ μου, για αυτό και ζήτησα την συνδρομή σου να βελτιωθεί :-) Τα σχόλιά σου ενσωματώθηκαν ήδη στον ορισμό, ευχαριστώ. Ό,τι άλλο, ευπρόσδεκτο.

Όσον αφορά στον «εγγλεζισμόν» που είπε ένας φίλος από δω θα διαφωνήσω. Κάθε γλώσσα έχει επηρεαστεί από χώρες με τις οποίες είχε σχέσεις (είτε εχθρικές είτε φιλικές).
Αρκετές από τις λέξεις που γράφονται σ’αυτή τη λίστα είναι ξένες που έχουν υιοθετηθεί από την κυπριακή κοινωνία. Κι αυτό είναι η φυσική εξέλιξη κάθε γλώσσας. Παραδείγματα ξένων λέξεων στην κυπριακή διάλεκτο: πεζούνι (ιταλική λέξη. πεζούνα = χελιδόνι)
round about (αγγλική λέξη. Κυκλικός κόμβος)
τζισβές (=μπρίκι. Και οι δύο λέξεις τούρκικες)
παττίχα (=καρπούζι. Αραβική λέξη)
Και πάρα πολλές άλλες

Όπως ακριβώς συμβαίνει και στην ελλαδική κοινωνία. Αφομοιώθηκαν πάμπολλες ξένες λέξεις. Κάποιες χρησιμοποιούνται και στην Κύπρο και άλλες πάλι καθόλου.

Παραδείγματα ξένων λέξεων που χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα, ενώ στην Κύπρο ή δεν χρησιμοποιούνται καθόλου ή χρησιμοποιείται ταυτόχρονα και η ελληνική λέξη:
Τουαλέτα (γαλλική. Χρησιμοποιείται στην Κύπρο εξίσου συχνά με την λέξη «αποχωρητήριο»)
Σούπερ μάρκετ (αγγλική. Χρησιμοποιείται στην Κύπρο εξίσου συχνά με την λέξη υπεραγορά)
Κουβάς (τούρκικη. Δεν λέγεται στη Κύπρο. Αντ’ αυτού χρησιμοποιείται η λέξη «σίκλα». Και στην κρητική η λέξη «σικλί». Από την λέξη «ο σίκλος» της αρχαίας ελληνικής)
Αμορτισέρ (γαλλική. Δεν χρησιμοποιείται στο νησί)
Μπατζανάκης (τούρκικη. Αντ’ αυτής χρησιμοποιείται η λέξη σύγγαμπρος)
Μουσαφίρηδες (τούρκικη. Δεν χρησιμοποιείται στην Κύπρο. Λέγεται το «φιλοξενούμενοι»)
Και πάρα πολλές άλλες.
Στους Ελλαδίτες ακούγονται περίεργες οι λέξεις της κυπριακής διαλέκτου που έχουν ξένη προέλευση απλά επειδή δεν γνωρίζουν πόσες χρησιμοποιούν οι ίδιοι που είναι επίσης ξένης προέλευσης.

στο «πεζούνα», περιστέρι ήθελα να γράψω.

Και κάτι τελευταίο πριν σιωπήσω :)

το «χαμέ» γράφεται «χαμαί». Και είναι καθαυτό επίρρημα της αρχαίας ελληνικής. Το χάμω είναι κατά πολύ νεώτερο

Ωραίος ο Κυπρογιώργης! Μιά και το έφερες παράδειγμα, να μοιραστώ με τους συνελλαδίτες το ωραίο φρουταρία, που έμαθα απο φίλο κύπριο (τον πρόχειρο, πάντα) ώς συνώνυμο του σούπερ-μάρκετ (άρα, του υπεραγορά στην κύπρο). Υποθέτω πως ξεκίνησε ώς συνώνυμο για το μανάβικο;...

Σε επαγγελματικό ταξίδι στην Κύπρο άκουσα και το φοβερό «αυτά είναι μηλοσφουτζίσματα» αλλά δεν ρώτησα τι σημαίνει!

Προς Vrastaman:

Αν το είπανε σε σένα σημαίνει πως δεν τους άρεσαν και τόσο πολύ οι δουλειές σου.

μιλλοσφουντζίσματα = δουλειές μπακαλίστικες, πρόχειρες, ίσα ίσα για να πείς ότι κάτι έκαμες

μιλλοσφουντζίσματα< μιλλό (δεν θυμάμαι από που ακριβώς βγαίνει αλλά σημαίνει «λίγο» νομίζω. βλ. και μιλλάρωστος=λίγο άρρωστος ή ψευτοάρρωστος. Η εκδοχή που το θέλει να βγαίνει από τη μίλλα= λίπος, απ'οτι θυμάμαι είναι λάθος) + σφουγγίζω (από το σφουγγάρι. το ρήμα προφέρεται σφουντζίζω)

ελισιασά----> το σωστό είναι ελύσσασα (στη νεοελληνική λύσσαξα) Και προφέρεται ελύσσιασα. Και δεν σημαίνει «πεινάω πολύ». Υπάρχουν φράσεις όπως ελύσσασα της πείνας, ελύσσασα του σεξ, ελύσσασα να φύ(γ)ω (φαγώθηκα να φύγω) κ.ο.κ.

Έτσι και το «λισσιάρης». το σωστό είναι λυσσάρης (προφέρεται λυσσιάρης). Και δεν είναι ο λιγούρης. Είναι αυτός που θέλει πάρα πολύ κάτι. Αυτός που δεν κρατιέται για κάτι.

Όμως, το φρουταρία είναι απολύτως νορμάλ λέξη στην Κύπρο - δλδ δεν είναι αργκό - ενώ στην Ελλάδα δεν λέγεται καθόλου. Οπότε, γιατί να καταγραφεί εδώ;

Και, βίκαρ, το φρουταρία το αναφέρω απλώς ως παράδειγμα, έτσι; - γιατί αναφέρθηκε πιο πρόσφατα. Εννοώ, υπάρχουν λεξικά της Κυπριακής διαλέκτου που τα καλύπτουν αυτά και η Κυπριακή διάλεκτος, όσο και να ακούγεται εξωτική στα αυτιά ημών των καλαμαράδων, δεν είναι αργκό - είναι, ακριβώς, μιο τοπική διάλεκτος, μια ντοπιολαλιά.

Ξέρω, είναι, εν μέρει, η γνωστή κουβέντα περί του αν πρέπει να καταγράφονται εδώ τοπικοί ιδιωματισμοί και, άσχετα από τι πρεσβεύει ο καθένας μας, στην πράξη έχουμε ακολουθήσει πολιτική που δίνει στα τοπικά ιδιώματα laissez-passer και δεν έπεσε κι η ζάχαρη στο νερό αν καταχωρούνται. Αν και τα Κυπραίικα είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση σε σχέση π.χ. με τα Χαλκιδιώτικα ή και τα Ποντιακά - χρησιμοποιούνται ευρύτατα και είναι πολύ καλύτερα λεξικογραφημένα.

Προσωπικά θα με ενδιέφεραν πολύ περισσότερο οι Κυπριακές λέξεις που είναι σλανγκ στην ίδια την Κύπρο - π.χ. που τους οπαδούς της Ομόνοιας τους λένε Κινέζους (γιατί είναι πολλοί) και τους Αποελίστες λάστιχάριες. Σε αυτά θα ήταν πολύ καλοδεχούμενη η βοήθεια από τους Κύπριους φίλους μας.

συμφωνώ απόλυτα με τον πονηρόσκυλο. Αυτό που λέει είναι και λογικό και επιχειρηματολογημένο. Και κατ'εμένα πιο σωστό και πιο ενδιαφέρον ίσως για το κοινό

Κι' εγώ συμφωνώ με το πονηρό. (Δέν είπα να καταγραφεί η φρουταρία στο σλάνγκ, απλά ειπα να το μοιραστώ γιατι μου φάνηκε γουστόζικο, και να ρωτήσω με την ευκαιρία τον Κυπρογιώργο για την ιστορία της λέξης --ο δικός μου ο κύπριος δέν νοιάζεται και πολύ για τέτοια.)

Περι της καταγραφής ιδιωματικών και πότε, τα λέει εδώ και χρόνια και ο χαλικούτης, και νομίζω σε παλιότερες τέτοιες κουβέντες φάνηκε οτι λίγο πολύ όσοι συχνάζουμε εδώ συμφωνούμε σ' αυτό: αργκό κυπριακά/κρητικά/οτιδήποτε θεμιτότατα, απο κεί και πέρα δέν τρελαινόμαστε.

Γιώργο, καλωσήρθες στο σάιτ με την ευκαιρία, κι' ελπίζω να σου γουστάρει και να μας ανεβάζεις πού και πού κάνα μαρτυριάρικο, γιατι με σπασμένο τηλέφωνο δέ γίνεται δουλειά.

Παρεμπιπτόντως, το λύσσαξα το λέμε και στην ελλάδα μ' αυτή την έννοια: λύσσαξε νά βρει γκόμενα, και με το που τού 'κατσ' η Λίλιαν κατάλαβε οτ' είναι γκέι... τί να πείς. (Και βέβαια, παίζει και όπως το δίνει ο τζίζας, ελύσσαξες.)

@ Βικ / Πονηρό: συμφωνώ ότι το λήμμα φρουταρία είναι καραδόκιμο και μάλλον δεν έχει θέση σαν αυτόνομη ανάρτηση, κουτουτουμουγού όμως έχει θέση στο παραπάνω γλωσσάρι που εννοείται n'est pas tellement slang.

@ Γιωργοσκύ: με κάθε ειλικρίνεια μου άνοιξες τα μάτια (ή, αν προτιμάς, τα μάθκια) σε πολλά θέματα: πχ το «τσαμέ» αποτελούσε για μένα ερωτηματικό, τώρα γνωρίζω τι εμπεριέχει (εκεί χαμαί => κειαμαί => τζειαμαί). Συμφωνώ με τους προλαλήσαντες και προγαυγίσαντες και σε παροτρύνω να ανεβάσεις λήμματα κυπριακής σλανγκ. Αλήθεια, υπάρχει ελληνογενής λέξη στην Κύπρο για την σλανγκ / αργκό; Οι Ελλαδίτες συμβιβαστήκαμε με τις δυο αυτές ξένες λέξεις.

Αναφορικά με «εγγλεζισμούς», είναι επόμενο να υπάρχουν καθώς η Κύπρος δέχτηκε την αποικιοκρατική επιρροή των Αγγλέουρων, το δε Κυπριακό ιδίωμα μπολιάστηκε (σε μικρό ευτυχώς βαθμό) από μπιμπισήδες. Παράδειγμα «αγγλίσμού»: Στην Κύπρο, η Ελληνική λέξη «απολογούμαι» χρησιμοποιείται και ως αντιδάνειο του apologize («ζητώ συγγνώμη») ενώ στην μητέρα πατρίδα χρησιμοποιείται αποκλειστικά με την έννοια του «αποκρούω κάποια κατηγορία» ή με την λαμέ θεολογική σημασία.

PS - γνωρίζω καλά ότι το λήμμα αυτό αποτελεί σε μεγάλο βαθμό μιλλοσφουτζίσματα (η σχέση μου με την Κύπρο περιορίζεται στο ότι παρακολούθησα μια τάξη του δημοτικού τζειαμαί) αλλά προσπαθώ να το σώσω: όσο μιλάτε εσείς τόσο κι εγώ το εμπλουτίζω :-)

Το ρήμα απολογούμαι είναι πολύ ενδιαφέρον. Εχω διαβάσει σε μια γλωσσολογική μελέτη πως την γνήσια γλώσσα κάθε πληθυσμού δεν θα την ακούσεις στις πόλεις, αλλά στις επαρχίες-χωριά. Γιατί εκεί η γλώσσα επηρεάζεται λιγότερο και εξελίσσεται πιο αργά. Γι αυτό και θα βρείς λέξεις που είναι πιο κοντά στην αρχική τους μορφή ή σημμασία.

Το απολογούμαι στην κύπρο σημαίνει και «ζητώ συγγνώμη». Όχι αποκλειστικά μόνο αυτό όμως. Πάντως δεν είχα πάρει χαμπάρι ότι στην Ελλάδα δεν χρησιμοποιείται καθόλου με αυτό τον τρόπο.

Πέραν του νομικού όρου «απολογία» όπου καλείται ο κατηγορούμενος στον ανακριτή για να δώσει π.χ. την δική του εκδοχή των πραγμάτων, χρησιμοποιείται, από τους ηλικιωμένους περισσότερο, με αυτή τη σημασία που αναφέρει ο φίλος Βράσταμαν. Η οποία είναι η γνήσια σημασία του ρήματος (όπως και νομική έννοια της λέξης)

Θυμάμαι (ξανά) την παφίτισσα γιαγιά, κάθε φορά που συνέβαινε κάτι, να μου λέει: «πολογήθου» (η προστακτική αορίστου παθητικής φωνής στην κυπριακή διάλεκτο διατηρεί ακόμη το χαρακτηριστικό -θ- αντί για το -σ- της νεοελληνικής. Παράδειγμα: αρχ.ελλην. Λύθητι => κυπρ. Λύθου => νέα ελλην. Λύσου . Κατά τον ίδιο τρόπο προστάζουμε λέγοντας χάθου, σκοτώθου κ.ο.κ). Λέγοντας το (α)πολογήθου λοιπόν μου έλεγε να μιλήσω. Να δώσω εξήγηση. Να πω τι έχω να πω.

Βράσταμαν δεν ξέρω άλλη αντίστοιχη λέξη για την αργκό/ slang. Κοίταξα και στο λεξικό το «γλωσσοπλάστη» Μπαμπ…… αλλά δεν βρήκα ελληνική συνώνυμη.

Προς βικαρ: Όσον αφορά στη λέξη «φρουταρία», δεν νομίζω να έχει ιδιαίτερη ιστορία. Έχω την εντύπωση πως γι αυτή τη λέξη ρωτάς Βικαρ. Προφανώς το μαγαζί που πουλούσε φρούτα (ή και λαχανικά) λεγόταν φρουταρία : ) Δεν βρίσκω και κάτι περίεργο στη λέξη αυτή ώστε να έχω κάποια σχόλια ή παρατηρήσεις να κάνω .
Αυτό το «μαρτυριάρικο» να το προσθέσεις ως λήμμα στο σάιτ. Δεν κατάλαβα σε τι ακριβώς αναφέρεσαι. Άντε. Περιμένω διευκρινίσεις σου ;)

Και κάτι ακόμα που παρολίγον να το ξεχάσω πάλι. το «άψε» (όπως και κάμποσες άλλες εδώ) δεν νομίζω να είναι κυπριακό απλά και μόνο επειδή το χρησιμοποιούμε στην Κύπρο μόνο.
.....
----> «στο άψε-σβήσε». Ποιός στην Ελλάδα δεν έχει χρησιμοποιήσει ποτέ του αυτή τη φράση;

Ήθελα επίσης να μοιραστώ κάτι μαζί σας που το βρίσκω επίσης ενδιαφέρον. Η λέξη ακανθόχοιρος, με το πέρασμα τον χρόνων έφτασε στη νεοελληνική ως σκαντζόχοιρος. Ενώ στην κυπριακή ως κατσόχοιρος. Αυτό δεν είναι κάτι που πρέπει να ξενίζει. Γιατι η γλώσσα (και κάθε γλώσσα) προχωρεί από ένα στάδιο σε ένα άλλο από τους εκάστοτε ομιλητές της. Έτσι και στην Κύπρο (όπως συνέβη και με την ποντιακή διάλεκτο), αποκομμένη διοικητικά από την υπόλοιπη Ελλάδα λόγω των αλλεπάλληλων κατακτητών, αρκετές λέξεις εξελίχθηκαν διαφορετικά απ'οτι στον Ελλαδικό χώρο. Όπως συνέβη και βέβαια και σε αρκετά νησιά της Ελλάδας.

Ενημερωτικά, έτυχε να συζητώ με ένα παιδί. Στα πέντε λεπτά άκουσα μια λέξη και τον ρώτησα αν ένας από τους γονείς του είναι Ελλαδίτης ή αν έζησε αυτός καθόλου στην Ελλάδα. Τελικά ήταν Ροδίτης. Και μιλούσαμε με τον ίδιο τρόπο (στον τονισμό, στις λέξεις που χρησιμοποιούσαμε, στην προφορά). Γιατί αν επισκεφθείτε τον Αρχάγγελο της Ρόδου θα παρατηρήσετε πως είτε λέμε «ροδίτικη διάλεκτος» είτε «κυπριακή», στην ουσία μιλάμε για την ίδια διάλεκτο.

Είναι συγγενέστατα, μόνο που το δωδεκανησιακό αξάν είναι αρκετά πιο λάιτ, εν μέρει λόγω της γειτνίασης με το εθνικό κέντρο. Τείνει να χάσει την ιδιαιτερότητά του και να ισοπεδωθεί, ευθυγραμμιζόμενο με της Αθήνας - ας όψεται και η πουτάνα η τηλεόραση. Η Κύπρος βαστά γερά, έχει και ένα σωρό δικές της τηλεοράσεις μην ξεχνάμε. Τα «βαριά» κυπριακά των χωριών, πολλές φορές ούτε οι ίδιοι οι κυπραίοι των πόλεων δεν τα πιάνουν, ιδίως οι νεώτεροι.

Επίσης, νομίζω, το ροδίτικο ιδίωμα δεν έχει ούτε κατά διάνοια τον λεξιλογικό πλούτο του κυπριακού

Φίλε Γιώργο, το μαρτυριάρικα αντί για κυπριακά ήταν πείραγμα (απο την ατάκα-κλισέ «μαρτυρική νήσος»), αλλα δέν τό 'χω ξανακούσει ή χρησιμοποιήσει απ' ότι θυμάμαι, άρα δέν το θεωρώ καταχωρίσιμο (άν και μ' άρεσε... κάτσε να δούμε πώς θα το πάρει κι' ο δικός μου :-Ρ).

Ενδιαφέρον αυτό για τα ροδίτικα, ιδέα δεν είχα. Άρα λέτε οτι είναι πολύ πιο κοντινά στα κυπριακά απ' τα κρητικά, έτσι;

Για κάποιον άσχετο (σ.ς. εμένα) το Ροδίτικο και το Κυπριακό ιδίωμα έχουν τρανταχτές (επιφανειακές έστω) ομοιότητες, εκτός ίσως από το «τσ».

Η ισοπεδωτική αποδοχή από τις Κυπριακές αρχές των κατά καιρούς αψυχολόγητων Ελλαδικών γλωσσικών μεταρρυθμίσεων σίγουρα μόνο σε κακό οδηγεί. Δεν πιστεύω ότι τα Κυπριακά δεν είναι άμεσα απειλούμενα (μια επίσκεψη στην Κύπρο θα σάς πείσει!), ωστόσο συμφωνώ με Τζόνι ότι η τηλεόραση θα μπορούσε να βοηθήσει στην επιβίωση τους. Ελπίζω και το διαδίκτυο να παίξει τον ρόλο του - άλλωστε έχει βοηθήσει στην επιβίωση αρκετών διαλέκτων.

YG Η μητρότητα του «μαρτυριάρικη μεγαλόνησος» ανήκει στον Τζίμη Πανούση :Ρ

Δεν πιστεύω ότι τα Κυπριακά δεν είναι άμεσα απειλούμενα Βράστας Όντως, ή σου ξέφυγε ένα δέν;

Χα μου ξέφυγε! Ας κάνω την μοντουλοκατυνιά μου!

Προς johnblack: Δωδεκανησιακή (ροδίτικη γνωστότερα) είναι πιο λάιτ; Ή ΚΑΙ πιο λάιτ; Η γνήσια διάλεκτος ομιλείται ακόμη σε αρκετές περιοχές εντός των δωδεκανήσων. Αν έχετε 3 λεπτά χρόνο διαβάστε αυτό το άρθρο. Όσον αφορά στη περιληπτική γλωσσική περιγραφή των ιδιωμάτων ισχύει και για την κυπριακή (με κάποιες διαφοροποιήσεις στη «συλλαβική αύξηση» που αναφέρεται στο άρθρο).

Επιμένω ακόμη πως η δωδεκανησιακή διάλεκτος διατηρεί τον λεξιλογικό της πλούτο που είναι ίσης εμβέλειας με της κυπριακής διαλέκτου. Το γεγονός ότι αρκετοί από τους νεώτερους (όχι όλοι) έχουν αποβάλει ως ένα βαθμό τη ροδίτικη διάλεκτο (ή απλά μπορούν να την παραμερίζουν τελείως όταν συνομιλούν με κάποιο που μιλά την κοινή ελληνική) δεν σημαίνει ότι η διάλεκτος έπαψε να υπάρχει με τη επίσημη μορφή της.

Τα δωδεκανήσια και τα κυπριακά ανήκουν στην ίδια διαλεκτική οικογένεια (και οι διαφορές τους μετρούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού, ενώ οι ομοιότητες τους δυσκολότερα). Και τα δυο τους είναι κατά πολύ διαφορετικά από τα κρητικά.

Προς βράσταμαν: το «τς» όταν λές; Μιλάς για τon ήχο “ch” όπως στο “chair”; Επιμένω πως δεν έχεις ακούσει τη ροδίτικη διάλεκτο ακόμη από κάποιον που τη μιλάει χωρίς να προσπαθεί να μιλήσει τη νεοελληνική : )

Τα άκουσα ακροθιγώς σε κάτι διακοπές στην Ρόδο προ ετών και εξεπλάγην με την ομοιότητα προς τα Κυπριακά. Απλώς δεν θυμάμαι να άκουσα «ch», αυτό δεν σημαίνει κάτι.

Πάντως το «ch» όπως στο «chair» το λένε ακόμα παππούδες και γιαγιάδες στην δική μου ιδιαίτερη πατρίδα, την Μάνη.

-Αντί για ασσιελιά θα έπρεπε να γράφει: διασκελιά (προφέρεται: δκιασσιελιά) =διασκελιά, δρασκελιά

-Αντί για δκιασιελώ θα έπρεπε να γράφει: Διασκελώ (προφέρεται δκιασσιελώ) = δρασκελίζω, δρασκελώ, διασκελίζομαι

-Αντί για ιεροκουτάλα περίεργη θα έπρπε να γράφει: σι(δ)εροκουτάλα

-Αντί για κασσια θα έπρεπε να γράφει: κάσα (προφέρεται κάσσια) = η κάσα. Αν λέγεται ως χαρακτηρισμός γυναίκας τότε σημαίνει ‘’άσχημη’’, ‘’μπάζο’’.

-Αντί για λημματούθκι (που δεν υπάρχει καν τέτοια λέξη) θα έπρεπε να γράφει λημματού(δ)ιν

-Το λαλώ θα έπρεπε στη σημασία να γράφει: λαλώ (ανοίξτε ένα λεξικό και θα το βρείτε)

-Προς θεού ρε παιδιά. Τι είναι αυτό που γράψατε στο μαυρού; Οι φιλιππινέζες κατ’αρχήν δεν είναι καν μαύρες. Ο σεβασμός δεν βλάπτει. Και το ‘’μαυρού σημαίνει ‘’μαύρη’’!

-Αντί για μούτσος θα έπρεπε να γράφει: μούτσιος. Και δεν σημαίνει πούτσος. Σημαίνει μόνο μαλακία με την έννοια του να τραβάς μαλακία.

-Αντί για πασσίς θα έπρεπε να γράφει: παχύς (και προφέρεται πασσιύς)

-Αντί για ποθκιάντροπος θα έπρεπε να γράφει: (α)ποδιάντραπος [και προφέρεται (α)ποδκιάντραπος] = ξεδιάντραπος

-Στο ‘’πόμπα’’ αντί για μόνο τη λέξη βόμβα θα μπορούσε να έγραφε και το μπόμπα (και οι δυο περιλαμβάνονται στα λεξικά. από πού ως που κυπριακό αυτό, και άλλα πολλά;)

-Αντί για σκουλούθκια (που δεν υπάρχει τέτοια λέξη) θα έπρεπε να γράφει: σκουλουκού(δ)ιν. Και δεν είναι το σκουλήκι. Είναι το σκουληκάκι. (ο πληθυντικός της λέξης είναι σκουλουκούδκια ή σκουλουκούθκια συνηθέστερα)

-Αντί για τζείνη θα έπρεπε να γράφει: κείνη (προφέρεται τζιείνη) = εκείνη (όχι ‘’αυτή’’ όπως αναφέρεται)

-Αντί για τζιλώ θα έπρεπε να γράφει: κυλώ (και προφέρεται τζιοιλώ)=κυλάω, κυλώ

-Το ‘’τσαμέ’’ σβήστε το γιατί είναι λάθος. Ήδη υπάρχει το διορθωμένο ‘’τζειαμαί’’

-Το χαμαί δεν σημαίνει ‘’κάτω’’. Σημαίνει ότι ακριβώς και το χάμω. Δηλαδή στο πάτωμα, στη γή. Δεν μπορείς να πεις για παράδειγμα: ‘’Χαμαί(ή χάμω) ακριβώς από τον τέταρτο όροφο είναι ο τρίτος όροφος''

-Αντί για χτηνό θα έπρεπε να γράφει: κτηνό ή χτηνό = κτήνος (με όλες τις σημασίες που θα βρεί κανείς σε όποιοδήποτε λεξικό της ελληνικής γλώσσας) βλ. κτηνοτροφία, κτηνοτρόφος, κτηνίατρος

-Αντί για χτιτσιόν θα έπρεπε να γράφει: χτικιόν (και προφέρεται χτιτζιόν) = χτικιό (έτσι το γράφει στα ελληνικά λεξικά κι έχει τις ίδιες σημμασίες)

-Στη σημασία της λέξης φόκος θα έπρεπε να γράφει: φόκο (κι αυτό το γράφει στα ελληνικά λεξικά με την ίδια σημασία. Γνωστότερο στις φράσεις ‘’βάζω φόκο’’ και ‘’παίρνω φόκο’’.) <ιταλ. Fuoco < λατ. Focus ‘’εστία’’

-Στο ακκάννω θα έπρεπε να γράφει: δακάνω (με προφορά δακκάννω) = μεσν. ''δακώνω'' από τον αόριστο έ-δακ-ον του ρήματος ''δάκνω''. Στην νεοελληνική πήρε τη μορφή δαγκώνω.

-Το αντινάσσω δεν είναι το τινάζω. Αλλά το ανατινάσσω

Θα το εκτιμούσα αν οι διορθώσεις, που τυχόν γίνουν, να γραφούν όπως τα παρουσιάζω εδώ, για σωστή και σοβαρή ενημέρωση σε αυτό το λήμμα, αλλιώς θα είναι τσαπατσουλιές. p.s. Εννοείται πως οι φράσεις ’’αντί για …. θα έπρεπε να γράφει…:’’ δεν θα περιληφθούν....

Μια διόρθωση. Στο ρήμα ''κυλώ'' έγραψα ότι προφέρεται ''τζιοιλώ'' με -οι- αντί -υ-. Άρα θα διορθωθεί ως: κυλώ (και προφέρεται ''τζιυλώ''.

Αν και πιστεύω πως οι λέξεις που διαφοροποιούνται αποκλειστικά και μόνο από τη νεοελληνική στη προφορά τους (κι όχι σε παραλλαγή γραμμάτων ή μορφής) δεν θα έπρεπε να περιλαμβάνονται σε αυτή τη λίστα. Όπως το ''και'' που προφέρεται ''τζιαι'' και κάμποσα άλλα

Επίσης θα μπορούσες να προσθέσεις αυτό:
Αδερφότεκνος (εν συντομία αρφότεκνος) = ανιψιός (και όχι ανηψιός). Αδερφός (αρφός) + τέκνο. Το παιδί του αδερφού μου.

Προσωπικά πάντως θα προτιμούσα, χάριν της ιδιαίτερης κυπριακής προφοράς, να άλλαζε και η ορθογραφία. (Προς τί να διατηρούμε την τυπική ορθογραφία όταν δέν μιλάμε για τα τυπικά ελληνικά;...) Έτσι, θα προτιμούσα αν μας έδινες (ή και κάποιος άλλος φυσικά) έναν οδηγό ορθογραφίας των κυπριακών φθόγγων που να έχει κάπως επικρατήσει --όπως βλέπω σε πάμπολλα ιστολόγια κυπραίων. Πιχί, το κ πρίν απο φθόγγο /ι/ ή /ε/, το γράφουνε συνήθως τσ ή τζ ή και τσι/τζι.

Γιώργο ευχαριστώ και πάλι. Θα διαφωνήσω όμως με το δεν θα έπρεπε να περιλαμβάνονται λέξεις που διαφοροποιούνται από τα ελλαδικά μόνο ως προς την προφορά. Νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό να αντιλαμβάνεται κανείς το πχ τζύίλισε είναι ταυτόσημο με το κύλισε (δεν είναι απόλυτα αυτονόητο για τους μη Κυπρίους).

Πρέπει να διορθωθεί και το αππιθκιά. Και στη θέση του να γράφει αυτό:
Απιδιά (προφέρεται αππιδκιά) = λαικ. αχλαδιά. Από το ''απιδέα''

Συμπληρωματικά στο ''απιδιά'' μπορείς να γράψεις: ''βλ. ελαία=>ελιά, μηλέα=>μηλιά, εννέα=>εννιά κ.ο.κ.''

ΟΚ, πρόσθεσα από μνήμη και το αππωμένος (ελπίζω να το απέδωσα σωστά)

Τελικά το λαλώ (μια από τις απορίες μου) είναι της κυπριακής ή η της κοινής ελληνικής;

δες εδώ.

τότε γιατί υπάρχει σε αυτή τη λίστα;

Αν κατάλαβα σωστά ο φίλος Giorgosl_cy εισηγείται, σε γενικές γραμμές, οι λέξεις της Κυπριακής διαλέκτου να αποδίδονται με την ορθογραφία της Κοινής. Αν τον παρεξήγησα, ζητώ συγνώμη. Αν όχι, να επισημάνω ότι, εξ όσων γνωρίζω, αυτό ακριβώς το ζήτημα της ορθογραφίας (ιστορική ή φωνητική, και ή τζαι/τζιαι) αποτελεί θέμα συζήτησης και εντός της Κυπρου και υπάρχουν επιχειρήματα και από τις δυο πλευρές.

Γιώργο, έχει νόημα να υπάρχει στην λίστα διότι ναι μεν η λέξη λαλώ λεξικογραφείται ως ομιλώ, στην πράξη όμως οι νεοελλαδίτες, καλώς ή κακώς, δεν την χρησιμοποιούν ευρέως αναφορικά με την ανθρώπινη ομιλία, παρά κυρίως για ήχους πτηνών. Το λαλώ-σε είναι κοινότυπο στην Κύπρο, όχι όμως στην Ελλάδα.

Και μια και πιάσαμε το θέμα πτηνών, αν πεις σε Ελλαδίτη ότι μαγειρεύεις όρνιθα με πατάτες στον φούρνο σίγουρα θα σαστίσει, για μερικά έστω νανοδευτερόλεπτα, καθώς ο όρος κοτόπουλο έχει επικρατήσει.

@ΡΤΠ, σαχλός συνειρμός, but I gotta get it out of my system: μπουγάτσα με χαλούμι (ο μέτοικος Αρειανός στην Πάφο)

Προς πονηρόσκυλο: Αυτό προτείνω. Ακριβώς. Πρώτα πρέπει να έχουμε τη λέξη καθεαυτή, και μετά το πώς προφέρεται. Αλλιώς θα έπρεπε να προσθέσουμε όλα τα λήμματα ενός ελληνικού λεξικού σε αυτή τη λίστα. Γιατί τα πλείστα των –κε/-κι και –χε/-χι, όσα έχουν μέσα -δια- , προφέρονται -τζιε, τζι, -shε, -shi και –δκια-(ή –θκια-) αντίστοιχα. Αλλά δεν νομίζω να υπάρχει νόημα. Οι ελληνικές λέξεις είναι άπειρες κι αυτό γιατί ο καθένας μπορεί να δημιουργήσει μια αν ακολουθήσει τους κανόνες της ελληνικής γλώσσας. Είναι κανείς διατεθειμένος να το κάνει;

Γιατί άλλο είναι να λες στην ομιλία το ‘’και’’ ως ‘’τζιαι’’, κι άλλο το να λες τον ‘’αδερφό’’ ως ‘’αρφό’’. Στο ένα έχουμε απλά άλλη προφορά της ίδιας λέξης, ενώ στο άλλο έχουμε άλλη μορφή της ίδιας λέξης. Υποστηρίζω πως αν μη τι άλλο οι λέξεις πρέπει να γράφονται σωστά. Ειδικά σε ένα τέτοιο φόρουμ όπου ο αναγνώστης προσπαθεί να βγάλει άκρη για τι είναι επιτέλους αυτά τα κυπριακά’’!’’

Σου έχω ένα παράδειγμα. Ακραίο μεν αλλά θα καταλάβεις. Έχουμε τη λέξη ‘’μολύβια’’. Στην κανονική της ανάγνωση δεν διαβάζεται γράμμα προς γράμμα ( Μ-Ο-Λ-Υ-Β-Ι-Α). Το –ια προφέρεται ως –για. Όπως ο ήχος στη γαλλική: Papi-lli-on, cra-yo-n . Θα έγραφες ποτέ τη λέξη ως ‘’μολύβγια’’; Στην κυπριακή η ίδια λέξη προφέρεται με –κια. Δηλαδή, μολύβκια. Γιατί αυτό να γραφτεί έτσι; Μιλάμε αποκλειστικά για προφορά. Και όχι για άλλη λέξη.
Έτσι και με πάμπολλες άλλες λέξεις π.χ. Διαβάζω. Στην κοινή ελληνική προφέρεται ‘’δγιαβάζω’’. Στην κυπριακή ‘’θκιαβάζω’’. Μπορεί κάποιος να υποστηρίξει πως αυτές τις δύο λέξεις (‘’μολύβια’’ και ‘’διαβάζω’’) κανείς πουθενά σήμερα δεν τις χρησιμοποιεί όπως είναι γραμμένες κανονικά; Όχι βέβαια. Καταλαβαίνεις φαντάζομαι πως μόνη της η διαφορετική προφορά δεν μας δίνει και άλλη λέξη.

Προς βράσταμαν: Υποστηρίζεις πως θα έπρεπε να λαμβάνουμε υπ’ όψιν τις υποκειμενικές γνώσεις του κάθενος; Εφόσον μια λέξη λεξικογραφείται θεωρείται και επίσημα πως είτε είναι ελληνική, είτε χρησιμοποιείται ευρέως ως ελληνικοποιημένη πια. Το αν έχει κάποιος πλούσιο λεξιλόγιο της μητρικής του γλώσσας ή όχι είναι καθαρά προσωπικό του θέμα. Κι όχι θέμα που αφορά το κοινό. Κατά τεκμήριον αυτός που έχει την ελληνική ως μητρική του γλώσσα γνωρίζει και τις ελληνικές λέξεις. Όσα κείμενα της καθαρεύσουσας υπάρχουν μήπως είναι κυπριακά; Γιατί υπάρχουν σ’ αυτά πάρα πολλές λέξεις που στην Κύπρο τις χρησιμοποιούμε ακόμη ενώ στην Ελλάδα τις γνωρίζουν όσοι διαβάζουν βιβλία ή τους ενδιαφέρει η γλώσσα τους.
Μήπως το ‘’εκοιμήθεις’’, ‘’εσκοτώθεις’’, και ‘’ελύθεις’’ είναι κυπριακά; Είναι η κλίση των ρημάτων της αρχαίας ελληνικής την οποία και χρησιμοποιούμε μέχρι σήμερα. Η οποία και εχρησιμοποιείτο όσο η καθαρεύουσα ήταν ο επίσημος τρόπος γραφής στην Ελλάδα.
Αυτές τις λέξεις αν τις πω σε ένα όποιοδήποτε θα νομίσει πως του μιλώ κινέζικα. Αν τις πω σε κάποιον που γνωρίζει τη γλώσσα του, την ελληνική, θα καταλάβει αμέσως.

Όπως και η φράση ‘’άλλως πώς’’. Καθαρά αρχαιοελληνική με αυτή ακριβώς τη μορφή. Σημαίνει ‘’με άλλο τρόπο’’, ‘’αλλιώς’’, ‘’διαφορετικά’’. Στην Κύπρο την χρησιμοποιούμε κάθε μέρα. Στην Ελλάδα θεωρείται μια από τις πλέον εκλεπτυσμένες (και καθαρευουσιάνικες) φράσεις. Ε δεν πιστεύω πως κι αυτή είναι κυπριακή. Κι αν υποστηρίξεις αυτό θα μου δώσεις την χαρά να πιστέψω πως η αρχαία ελληνική ήταν η κυπριακή διάλεκτος χεχε : )

Επομένως το αν κάποιος μεμονωμένα χρησιμοποιεί ή όχι μια λέξη, είναι πολύ υποκειμενικό κριτήριο. Ο καθένας οφείλει να γνωρίζει τη γλώσσα του ή να προσπαθεί κάθε μέρα να τη μαθαίνει για να έχει άποψη περί αυτής. Αν κάποιος δεν γνωρίζει λέξεις που ακούει μπορεί να ανοίξει ένα λεξικό και να τις βρεί.

Έτσι λοιπόν υποστηρίζω πως οι λέξεις που θα έπρεπε να υπάρχουν εδώ είναι αυτές που χρησιμοποιούνται στην κυπριακή διάλεκτο, είτε είναι ελληνικής προέλευσης, είτε ξένης, εφόσον όμως δεν ακούγονται καθόλου στον υπόλοιπο ελλαδικό χώρο. Και το αν ακούγονται ή όχι από τους λοιπούς Έλληνες μπορούμε να το πληροφορούμαστε από τα λεξικά. Γιατί τα ελληνικά λεξικά περιλαμβάνουν μόνο όρους που είναι γνωστοί στην Ελλάδα. Κι όχι όρους που είναι γνωστοί στην Κύπρο, όσο ελληνικότατοι κι αν είναι.
Εφόσον λοιπόν τα: ‘’λαλώ’’, ‘’άλλως πως’’, ‘’όρνιθα’’ και άλλες της ίδιας κατηγορίας , τα χρησιμοποιούν και στην Ελλάδα ή το χρησιμοποιούσαν έως πριν λίγα χρόνια και σήμερα το βρίσκεις μόνο σε ποιήματα, συγγράμματα, επίσημους λόγους, νομικούς όρους, αποκόμματα εφημερίδων, σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές κ.ο.κ., δεν θα πρέπει να θεωρούνται κυπριακές λέξεις. Εκτός κι αν επιθυμεί κανένας Έλληνας να απεμπολεί τις λέξεις της γλώσσας του, επειδή οι υπόποιποι που τυχαίνει να είναι και πολλοί, δεν ξέρουν άλλη λέξη από το «μαλάκα», «φαί», «σεξ» και «λεφτα»....

Λάθος εκ παραδρομής...: Οι σωστές λέξεις είναι ελύθης, εσκοτώθης και εκοιμήθης

Ως παλαιότερος πρόλαβα το:

[i]λύω
λύεις
λύει
λύομεν
λύετε
λύουσι[/i]

Πλέον, το λύουσι το ακούς μόνο στην Κύπρο. Ένας από τους πολλούς λόγους που αγαπώ την Κύπρο και την διάλεκτο της. Για μένα η Κύπρος δεν είναι περισσότερο ή λιγότερο Ελληνική από την Λευκάδα, το Πήλιο, την Ήπειρο, την Μάνη.

Για αυτό μη με παρεξηγείς, ούτε αμφισβητώ την ελληνικότητα των Κυπριακών (το αντίθετο θα έλεγα) αλλά ούτε και επιθυμώ να λάβω θέση σε κάποιο debate για την πενία της σημερινής γλώσσας στην Ελλάδα. Αυτό που με ενδιαφέρει είναι η καταγραφούν κάποια ανάλεκτα Κυπριακών ακουσμάτων, μερικά από τα οποία υποκρύπτουν λόγιες εκφράσεις που δυστυχώς σώζονται μόνο στην καθομιλουμένη της Κύπρου.

Φίλε βράσταμαν αυτά που έγραψα ήταν ξεκάθαρα και συγκεκριμένα. Δεν σκέφτηκα καθόλου ότι υποτίμησες την κυπριακή διάλεκτο ή αμφισβήτησες την ελληνικότητά της. Απλά ήδη ο κόσμος στην Ελλάδα δεν γνωρίζει τι γλώσσα μιλάμε στην Κύπρο. Κάποιοι νομίζουν πως είναι από μόνη της γλώσσα. Άλλοι νομίζουν πως μιλάμε Τούρκικα (τραγικό! Κι όμως με έχουν ρωτήσει άνθρωποι όλως των ηλικιών). Όταν με ρωτούν και λέω πως στην Κύπρο γράφουμε, μιλάμε, και διαβάζουμε ελληνικά νομίζουν πως λέω ψέματα γιατί τάχα μπορεί να θέλω να καλύψω κάτι....(αυτοί ξέρουν τι θα μπορύσε να ήταν αυτό) Ακόμα πιστεύουν πως τα βιβλία του σχολείου γράφονται στην Κυπριακη ‘’γλώσσα’’ ‘’!!!’’). Άλλοι με ρωτάνε αν έμαθα ελληνικά στο πρώτο έτος των σπουδών μου ή από πριν.

Γι αυτό και επειδή είναι ήδη ένα ευαίσθητο θέμα η κυπριακή διάλεκτος λόγω της άγνοιας πολλών εκτός Κύπρου, δεν θα μπορούσα να υποστηρίξω μια λίστα που διαιωνίζει την γελοιότητα γι αυτά που πιστεύουν για τα κυπριακά. Ή θα μάθει κάποιος σωστά μια λέξη, ή δεν θα τη μάθει καθόλου. Η ημιμάθεια είναι χειρότερη της αμάθειας. Κι οι περισσότεροι νομίζουν πως η διάλεκτος μας δεν έχει ούτε μύτη ούτε κώλο. Πως μπορώ λοιπόν εγώ να παραθέτω τόσο πρόχειρα διάφορες λέξεις και να δίνω τροφή στον κάθε αγράμματο να ‘’σπάει πλάκα’’;

Σε ενδιαφέρει να καταγράψεις κάποιες λόγιες φράσεις ξεχασμένες από την νεοελληνική και ενεργές στην κυπριακή, αλλά έκατσες κι έγραψες ένα μάτσο άχρηστες λέξεις όπως το ‘’τζιαι’’ αντί για ‘’και’’ : )

ο «ο άλλος» αυτό φοβόταν. ότι θα εγελοιοποιείτο η διάλεκτος

Απλά ήδη ο κόσμος στην Ελλάδα δεν γνωρίζει τι γλώσσα μιλάμε στην Κύπρο. Κάποιοι νομίζουν πως είναι από μόνη της γλώσσα. Άλλοι νομίζουν πως μιλάμε Τούρκικα (τραγικό! Κι όμως με έχουν ρωτήσει άνθρωποι όλως των ηλικιών). Όταν με ρωτούν και λέω πως στην Κύπρο γράφουμε, μιλάμε, και διαβάζουμε ελληνικά νομίζουν πως λέω ψέματα γιατί τάχα μπορεί να θέλω να καλύψω κάτι... Giorgosl_cy Ρε φίλε με όλο το θάρρος, δυσκολεύομαι να πιστέψω κάτι τέτοιο. Εκτός εάν οι Ελλαδικές σου παρέες απαρτίζονται από την Ελένη Μενεγάκη και αναλφάβητους ξανθούς κλώνους αυτής με κλινικά συμπτώματα ιδιωτείας.

Προς βράσταμαν: :) Κανένας από αυτούς δεν έγινε ποτέ φίλος μου :)

Για το καρτζί μπορείς να προσθέσεις: «βλ. »καρτσιλαμάς« (ανιτκρυστός χορός) και »φάτσα κάρτα«

Παίδες. Άλλη λέξη για το μανάβικο είναι το οπωροπωλείο. Το οποίο χρησιμοποιείται στην κύπρο εξίσου με τη λέξη φρουταρία. Ηταν το πρώτο πράγμα που μου ήρθε στο μυαλό μόλις ξύπνησα.... :)

Ως «συγγραφέας» του λήμματος αυτούνου, ας προτείνω δύο κριτήρια περί του τι καθιστά μια λέξη Κυπριακό λημματούι:

• Χρησιμοποιείται (ανεξαρτήτως ετυμολογίας) κυρίως από Ελληνοκύπριους. Πχ. μούτσιος, πούττος, κλπ. Αυτό ισχύει για όλες τις Ελληνικές διαλέκτους. Ένας Ερεσιώτης θα πρέπει μάλλον να δώσει διευκρινήσεις στον αποσβολωμένο Πατρινό για το τι σημαίνει πουτσύλατο (λέξη με Ελληνικότατη ετυμολογία). Παρομοίως όταν ο αγρότης από την Κάρπαθo ξεκαραώνει τον αό, ο Κιλκισιώτης θα ξύνει την «τσελέ» του, όλος απορία.
• Εκφέρεται με ειδοποιό χροιά και προφορά, ανεξαρτήτως ετυμολογίας και δόκιμης ορθογραφίας. Παράδειγμα, το τζείνο και τζιαί είναι Κυπριακά λημματούδια, εκώ τα κείνο και το και εν ένει!

Βάσει των παραπάνω, το οπωροπωλείο και η καρδιά δεν είναι λημματούδια, αλλά η φρουταρία και η καρκκιά είναι. Λημματούδια είναι επίσης η μαγείρισσα και ο πελεκάνος που, εκτός Κύπρου, δεν παραπέμπουν άμεσα σε χύτρα ή ξυλουργό.

Α) Όσον αφορά στο πρώτο κριτήριο που έθεσε ο δημιουργός του ‘’λήμματος’’, δεν μπορώ να βοηθήσω γιατί δεν μπορώ να γνωρίζω ποιες λέξεις χρησιμοποιούνται πολύ ή λίγο εκτός Κύπρου (πράγμα το οποίο είναι τόσο υποκειμενικό που δεν μπορεί καν να συνιστά κριτήριο) παραμόνο αν ψάχνω σε λεξικό της νέας ελληνικής κι αν δεν υπάρχει να σας το γράφω για να το εντάσσετε στη λίστα (που αυτό, μάλιστα θα συνιστούσε καθαρά κριτήριο και δεν θα εξαρτιόταν από την προσωπική γνώση του καθενός σχετικά με την κάθε λέξη).

Διαβάζω Διαβαθμίζω
Διαβαίνω
Διαβάλλω
Διάβασμα
Διαβασμένος
Διαβαστερός
Διαβάτης
Διαβιβάζω
Διαβίβαση
Διαβιώ
Διαολικός
Διάολος
Διαολοστέλνω
Διαβουλεύο(υ)ομαι
Διαγιγνώσκω
Διαγκωνίζομαι
Διάγνωση
Διαθέτω
Διακινώ
Διακόνημα
Διακονία
Διακονώ
Διάκος
Διακοσάρης
Διακοσάρι
Διακοσαρ(κ)ά
Διαλέ(γ)ω
Διαλεκτός
Διαμελίζω
Διαμελισμός
Διαμερίζω
Διαμηνύω
Διαμοιράζω
Διανέμω
Διανομή
Διανύω
Διαολίζω
Διαχωρίζω

Καιρός
Καιροσκόπος
Καιροσκοπώ
Καιροφυλακτώ
Κελλάρι
Κελαΐδώ
Κελλί
Κεντρί
Κεντρίζω
Κεντώ
Κεραμικός
Κεραμίδι
Κέρασμα
Κερνώ
Κέρατο
Κερατώνω
Κεραυνός
Κερί
Κέρινος
Κερύνεια
Κεφαλή
Κεφαλιά
Κιβώτιο
Κίτρινος
Κοιλιά
Κοιμούμαι
Κοιμίζω
Κοινοποιώ
Κοινωνία
Κοινωνικός
Κοινωνώ
Κυβερνώ
Κυκλάμινο
Κύλινδρος
Κύμα
Κυματίζω
Κυνή(γ)ι
Κυνη(γ)ός
Κυνη(γ)ώ
Κυπαρίσσι
Κύπελλο
Κύρης
Κυριεύ(κ)ω

Χαιρετίζω
Χαιρέτισμα
Χαιρετισμός
Χαιρετώ
Χέζω
Χείλος
Χειλού
Χειμώνας
Χειμωνιά
Χειμωνιάτικος
Χειρονομία
Χειροτερεύ(κ)ω
Χειρότ(τ)ερος
Χελιδόνι
Χελιδόνισμα
Χελιδονοφωλιά
Χελιδονόψαρο
Χελώνα
Χέρι
Χερούλι
Χέσιμο
Χέστης
Χέστρα
Χήνα
Χήρα
Χηρεύ(κ)ω
Χήρος
Χίλια
Χιλιάρικο
Χίλιοι
Χιλιόμετρο
Χιλιοπαρακαλώ
Χιλιοστό
Χιλιοφορεμένος
Χιλιόχρονος
Χιονάνθρωπος
Χιονάτος
Χιόνι
Χιονιάς
Χιονίζει
Χιονίστρα
Χιονόβροχο
Χιονοδρομία
Χιονόμπαλα
Χιονόνερο
Χιονοπέδιλο
Χιονοπόλεμος
Χιονόπτωση
Χιονοστιβάδα
Χοιρινός
Χοιροβοσκός
Χοιροπαραγωγή
Χοίρος
Χοιροστάσιο
Χοιροσφαγείο
Χοιροτροφείο
Χυλός
Χυλώνω

Β) Επίσης, κυπριακή γίνεται κάθε λέξη (μηδεμιάς εξαιρουμένης) της ελληνικής γλώσσας και μπορεί να προστεθεί στο ‘’λήμμα’’ αυτό, εφόσον πάντως δεν τονίζεται στο πρότελευταίο γράμμα ‘’ι’’ και αντικατασταθεί το:

1. ‘’ρια’’ (που προφέρεται ‘’ργια’’) από το ΄΄ρκα΄΄ π.χ. τα ποτήρια => τα ποτήρκα, η αγγουριά => η αγγουρκά. 2.’’δια’’ (που προφέρεται δγια) από το ‘’θκια’’ π.χ. η αναποδιά => η αναποθκιά, τα βόδια => τα βόθκια 3.’’τια’’ (που προφέρεται τχια) από το ‘’θκια’’ π.χ. τα μάτια => τα μάθκια, τα σκαλοπάτια => τα σκαλοπάθκια.
   
   1. ‘’πια’’ (που προφέρεται πχια) από το ‘’πκια’’ π.χ. τα κουπιά => τα κουπκιά, η πάπια =>η πάπκια
2. ‘’βια’’ (που προφέρεται βγια) από το ‘’φκια’’ (ή βκια κατά το το δκια-θκια) π.χ. μολύβια => μολύφκια

Γ) Όλα τα ρήματα της ελληνικής που λήγουν σε –εύω μετατρέπονται σε –εύκω. Κι αυτό γιατί έγινε μετατροπή του ‘’γ’’ που υπήρχε στον λόγιο τύπο των ρημάτων αυτών, σε ‘’κ’’.
Π.χ. μαζεύω => (λόγ. τύπος.) μαζεύγω => μαζεύκω, χορεύω => (λόγ. Τύπος) χορεύγω => χορεύκω, κ.ο.κ

Δ) Θα ήταν πολύ όμορφο αν βοηθούσατε, ο καθένας όπως μπορεί, ώστε να προσθέσουμε σε αυτό το λήμμα (μιας και αυτός είναι ο σκοπός του: κυπριακά λημματούθκια) όλες τις λέξεις που λήγουν σε –ρια, -δια, -τια, -πια, και –βια, που δεν τονίζονται όμως στο προτελευταίο γράμμα το ‘’ι’’, καθώς επίσης και όλα τα ρήματα εις –εύω Ακολουθώντας τους γενικούς αυτούς κανόνες θα εκπλαγείτε κι εσείς οι ίδιοι από το πόσο πλούσιο λεξιλόγιο θα αποκτήσετε μαθαίνοντας όλες αυτές τις κυπριακές (;) λέξεις!!! . Έτσι εκεί που ξέρατε μόνο την αχλαδιά, τώρα θα ξέρετε και την αχλαθκιά!

Κι όλα αυτά, ακολουθώντας πιστά το δεύτερο κριτήριο που έθεσε ο φίλος βράσταμαν. Καλή επιτυχία βράσταμαν γιατί σε βλέπω να έχεις πολλή δουλειά μπροστά σου μέχρι να καταγράψεις όλες αυτές τις ‘’κυπριακές’’ λέξεις, που πλέον δεν σου είναι άγνωστες : )

[Εγκυκλοπαιδικά και μόνο για όσους απορούν γιατί όλες αυτές οι διαφορές κι από πού προκύπτουν, καταγράφω κανόνες και συνήθειες της ελληνικής γλώσσας, που αν δεν γνωρίζει κανείς αρχαία ελληνικά είναι δύσκολο να κάνει κάποιες παρατηρήσεις μόνος του. Τα άφωνα σύμφωνα χωρίζονται στα 1.οδοντικά (τ,δ,θ), 2. τα χειλικά (π,β,φ) και 3. τα ουρανικά (κ,γ,χ), και τα σύμφωνα εντός μιας κατηγορίας εναλλάσσονται μεταξύ τους συχνά.

Παραδείγματα:

τ,δ,θ: π.χ. ένδεκα => εντεκα, άνδρας=> άνθρωπος, εφτά => εβδομήντα, μάτ(χ)ια=>μάθ(κ)ια, Ανδρέας => Αντρέας, δ(γ)ιαλέγω => θ(κ)ιαλέγω, απελπίσθηκα => απελπίστηκα, αντι (με δασυνόμενη λέξη) =>ανθ(υπολοχαγός) - εξού και –πενθήμερη- αντί για για -πενταήμερη-.

Π,β,φ: π.χ. επτά =>εφτά => εβδομήντα, αράβικα => αράπικα, επί (με δασυνόμενη λέξη) => εφ(ιππος), κλουβ(γ)ιά => κουφ(κ)ιά

Κ,γ,χ: π.χ. οκτώ => οχτώ => ογδόντα, νύκτα (νυξ, της νυκτός) => νύχτα, αρακτός => αραχτός, δίκτυο => δίχτυο, δ(γ)ιαμοιράζω => δκιαμοιράζω, αυγά => αυκά (κυπρ.), κρεμμαστάρ(γ)ια => κρεμμαστάρκα, φεύγω => φεύκω, παντρεύ(γ)ω =>παντρεύκω]

Τι μου θύμησες, πριν από πολλά χρόνια (μιλάμε '96-97) κυκλοφορούσε κάποιο add-on του MIRC που λεγόταν «Tzymprify» - εσύ έγραφες κανονικά κι αυτό αυτόματα μετέτρεπε το κείμενό σου σε ψευδοκυπριακά! Φυσικά εμείς είμεθα επιστήμονες και εν κάνουμε έτσι πράγματα!

Όσον αφορά το «πρώτο κριτήριο», ο καλύτερος κριτής για το εάν κάποιο λημματούι δεν χρησιμοποιείται στην Ελλάδα είμεθα (καλώς ή κακώς) εμείς τα καλαμαρούθκια. Το ίδιο ισχύει βέβαια και αντιστρόφως, που να φανταστώ π.χ. ότι ο όρος «τουαλέτα» (όπως επισήμανες) δεν χρησιμοποιείται ιδιαίτερα στην Κύπρο. Πιστεύω ότι τα περισσότερα λημματούθκια παραπάνω ικανοποιούν το «πρώτο κριτήριο». Πχ όσο κι αν ψάξεις, δεν θα βρεις ελλαδίτη να λέει μαγείρισσα εννοώντας χύτρα ή αποσσιηστώθηκα αναφερόμενος σε ξέσκισμα.

Πάμε στο «δεύτερο κριτήριο»: εδώ σίγουρα έχεις ένα σημείο, σαφώς και το σύνολο την Ελληνικής γλώσσας μπορεί να αποδοθεί με Κυπριακή προφορά, και δεν είναι σκοπός μας να μεταπροφέρουμε (;) όλο το λεξικό. Ωσεκτουτού, νομίζω ότι ορισμένες εμβληματικές λέξεις τ. τζειαμαί έχουν θέση εδώ, σίγουρα όχι η πάπκια. Πήρα λοιπόν την Ελευθερία και ενσωμάτωσα τις πολύτιμες πληροφορίες σου στο λημματούι.

By the wayne, πάντα ήθελα να μάθω πως ετυμολογείται το όνομα του χωριού αυτού :-)

[img]http://www.slang.gr/media/img/200902/fe6f16c77aebc3030b3ea92a156859c0.JPG[/img]

Λέξεις που αρχίζουν από «κ» προφέρονται «τζ». Π.χ.: τζιαιρός (καιρός) στον ορισμό Δέν είμαι βέβαιος γι' αυτό. Το φαινόμενο έχει να κάνει με το τί φωνήεν ακολουθεί. Όπως και στα ελλαδίτικα το κάπα προφέρεται ουρανικά μπροστά απο /ε/ και /ι/, αλλα υπερωικά κατα τ' άλλα, ανάλογη συμπεριφορά έχουμε και στα κυπριακά. Υποθέτω το ίδιο θα συμβαίνει και με τα χί και γάμμα.

Βράσταμαν, λυπάμαι που το λέω αυτό, αλλά φάσκεις κι αντιφάσκεις. Το ''τζιαι'' από ''και'', είχες γράψει ότι είναι κυπριακό λημματούδι. Αυτό είναι; ή δεν είναι τελικά ''μεταπροφορά'' κατ' εσένα; Αν θεωρείται λοιπόν κυπριακό λημματούδι (κατά τη δική σου υποκειμενική άποψη) πρέπει να προσθέσεις και όλη τη λίστα που με τα συγκεκριμένα ρήματα που κατέγραψα. Αν το ''τζιαι'' δεν θεωρείται λημματούδι (πάλι κατά τη δική σου υποκειμενική άποψη, τότε δεν πρέπει να προσθέσεις τα ρήματα αυτά, αλλά και να αφαιρέσεις και το ''τζιαι'' από τη λίστα. Εσύ επιλέγεις. Στηρίζομαι στα λόγια σου και προσπαθώ να βγάλω άκρη.

Επομένως γράψε ότι θες. Αν και αντιλαμβάνομαι ότι προσθέτεις στο ''λήμμα'' αυτό ότι σου κάνει κέφι χωρίς να έχεις ο ίδιος κανένα κριτήριο. Γιατί όπως είπα και πιό πάνω, φάσκεις κι αντιφάσκεις.

Επίσης επειδή δεν καταλαβαίνεις τι σημαίνει η φράση «μια λέξη χρησιμοποιείται στην Ελλάδα'' δεν θα κάτσω να το σχολιάσω παραπάνω, παρά μόνο θα σε ρωτήσω αυτό: Το ''άλλως πως'' κατ'εσένα χρησιμοποιείται ή δεν χρησιμοποιείται; Κι αν εσύ (προσωπικά) δεν το χρησιμοποιείς, ενώ ένας 60άρης ή ένα διανούμενος το χρησιμοποιεί (και επισημαίνω, βρίσκεται και στα ελληνικά λεξικά), από που θα κρίνουμε αν χρησιμοποιείται τελικά ή όχι; Από τις προσωπικές δικές σου γλωσσικές συνήθειες; ή των άλλων δύο ατόμων; (μην μου πεις ότι ο 60άρης δεν έχει δικαίωμα λόγου.... κι ότι ο διανοούμενος πρέπει να μιλά με πολύ φωχό λεξιλόγιο για να θεωρηθεί ότι καλαμαρίζει)

Κι αν δεχτείς ότι τελικά το ''άλλως πως'' δεν είναι κυπριακό λημματούδιν, τότε θα πρέπει να αφαιρέσεις και το ρήμα ''λαλώ'', το οποίο χρησιμοποιείται επίσης από αρκετούς καλαμαράδες (ένα σωρό νησιά της Ελλάδας και όχι μόνο) οι οποίοι δεν το αντικατέστησαν ποτέ από το ρήμα »λέω«. Επομένως σε ποιά καλαμαρούθκια αναφέρεσαι; Στον εαυτό σου; ή και στους υπόλοιπους; (ή μήπως ένας 60άρης ή ένας μορφωμένος δεν θεωρείται ''καλαμαρούδιν»;
Και το ''λαλώ'' δεν θεωρείται λέξη κάποιας διαλέκτου. Αλλά εσύ υποστηρίζεις ότι είναι λημματούδιν επειδή εσύ (προσωπικά) δεν το λές. Όπως και το ''άλλως πώς''.

Άιντε τώρα. Αν έχεις τεκμηριωμένη (σοβαρή και αποδεδειγμένη) άποψη γι αυτά, θέλω να με πείσεις για το αντίθετο. Αλλά τα επιχειρήματα σου να είναι επιχειρήματα. Όχι καπρίτσια. Αν συμφωνείς με αυτά που λέω (και τα αποδεικνύω κιόλας) μπορείς απλά να το παραδεκτείς. Αν δε, δεν έχεις τεκμηριωμένη άποψη, δεν συμφωνείς, και δεν θες να να με πείσεις ότι έχεις δίκαιο, μπορείς απλά να πεις...«δεν με ενδιαφέρει η άποψή σου, εγώ έφτιαξα το ''λήμμα'' και προσθέτω ότι θέλω''.

«Δέν είμαι βέβαιος γι' αυτό. Το φαινόμενο έχει να κάνει με το τί φωνήεν ακολουθεί. Όπως και στα ελλαδίτικα το κάπα προφέρεται ουρανικά μπροστά απο /ε/ και /ι/, αλλα υπερωικά κατα τ' άλλα, ανάλογη συμπεριφορά έχουμε και στα κυπριακά. Υποθέτω το ίδιο θα συμβαίνει και με τα χί και γάμμα.»

Όπως θα προσέξεις αν δώσεις λίγη περισσότερη σημασία, όσες λέξεις κατέγραψα, όλες προφέρονται με τον ίδιο ήχο «κε..» και..«, »κι..«, ''κυ..'', ''κει..'', ''κοι...'', και αντίστοιχα έτσι, το ''χ'' και το ''γ''. Δεν τις βρήκα τυχαία και τις κατέγραψα.....

το ''γ'' ήταν λάθος. Αγνόησε το

Παρακαλώ μήν ερίζετε!

Το λαλώ Γιώργο δέν λέγεται στην ελλάδα όπως στην κύπρο. Με την έννοια «μιλάω, λέω» το έχουμε μόνο σε παγιωμένες φράσεις πιά, που βρίσκει κανείς στα λεξικά. Αυτό που τα λεξικά δέν διευκρινίζουν, είναι ακριβώς οτι αυτά ακούγονται στην ελλάδα αποκλειστικά σε παγιωμένες φράσεις (τις ιδιολέκτους διάφορων διανοούμενων που λές, προφανώς και δέν μπορούμε ούτε υποχρεωνόμαστε να τις συνυπολογίζουμε --αλίμονο αν έπρεπε να παίρνουμε στα σοβαρά τους διάφορους ζουράροιδαις).

Το λήμμα του Βράστα, προσωπικά, παρά την πιθανότατα σαθρή του βάση, το θεωρώ αν μή τι άλλο δικαιολογημένο, γιατι φιλοτιμούνται άνθρωποι απο την κύπρο σάν εσένα καλή ώρα να βοηθήσουν στην καταγραφή της όποιας (ελληνικής) αργκό που ακούγεται στην κύπρο. Μόνο οι κύπριοι μπορούν να βοηθήσουν ουσιαστικά και συστηματικά το σάιτ σ' αυτό το πράμα, είπαμε, με σπασμένο τηλέφωνο δέ γίνεται δουλειά, όσο προσεχτικοί κι' αν είμαστε.

Γι' αυτό, πλίζ, έχε υπόψη οτι είμαστε αρκετοί εδωμέσα που ενδιαφερόμαστε ειλικρινά ν' ακούσουμε τι έχεις να πείς (τί έχετε να πείτε οι κύπριοι), και το λήμμα του Βράστα (καθώς και ο σχολιασμός) είναι απτή απόδειξη γι' αυτό, νομίζω.

Πάραπέρα. Τα κριτήρια που δίνει επάνω ο Βράστας, τα καταλαβαίνω να αφορούν αποκλειστικά αυτό εδώ το λήμμα, και όχι το τί κυπριακό είναι καταχωρίσιμο γενικά στο σάιτ (που θα έπρεπε να επικεντρώνεται στην αργκό προφανώς). Με αυτήν την προϋπόθεση, ειδικά όπως πολύ καλά τα λέει ο γιώργος, το δεύτερο κριτήριο είναι όντως σόλοικο, αλλα το πρώτο βάσιμο. Αλλα τελοσπάντων, για ένα λήμμα πρόκειται, άς αφήσουμε στον καταχωριστή του το αβαντάζ να τό 'χει όπως το καταλαβαίνει ο ίδιος (όπως γίνεται με κάθε καταχώριση στο σλάνγκ τζι άρ μεχρι στιγμής).

Αυτό που μ' ενδιαφέρει περισσότερο, είναι η απόδοση της προφοράς. Που ξαναλέω, εγώ θά 'θελα ν' αποδίδεται γραπτά, αλλα θά 'θελα επίσης ν' άκουγα και κάναν άλλον κύπριο να λέει τη γνώμη του σ' αυτό (γιατι απ' ότι βλέπω ο Γιώργος διαφωνεί).

Μα βίκαρ δεν διαφωνώ άλλο όσον αφορά στο δεύτερο κριτήριο του βράσταμαν. Ίσα ίσα. Μπήκα σε τόσο κόπο και επίπονη δουλειά μεχρι να βρώ όλες αυτές τις κυπριακές λέξεις όπως το ''τζιαι'' και το ''αρχίθκια''. Απλά βλέπω πως αν και το έκανα αυτό δεν του άρεσε και μίλησε για μεταπροφορά.... Δεν μπορώ να καταλάβω...

Οι «κανόνες» που πρότεινα δεν είναι μανιχαϊστικά απαρέγκλιτοι – δεν μπορούν παρά να εφαρμοστούν υπό το πρίσμα της προσωπικής κρίσης. Από πότε τα γλωσσολογικά θέματα έγιναν hard science; Συμφωνώ ότι το τζιαί είναι «μεταπροφορά» του «και», αλλά είναι τόσο εμβληματική η χρήση του που προσωπικά θαρρώ ότι πρέπει να βρίσκεται δαμαί . Ειρήσθω εν παρόδω, το τζιαί έχει αυτονομηθεί τόσο από τις ρίζες του που και Κυπριακά σάη το αποδίδουν ως τζε).

Πάντως, με τα «κριτήρια» που πρότεινα, υποψιάζομαι ότι θα εξαιρούσες όλα τα παραπάνω λημματούθκια – αφ’ ενός επειδή «δεν ξέρεις», όπως λες, αν μια λέξη χρησιμοποιείται στην Ελλάδα και αφεδυό επειδή τα περισσότερα λημματούθκια αυτά έχουν Ελληνική ρίζα ή παρουσία σε Ελληνικά λεξικά.

To «άλλως πως» φυσικά και χρησιμοποιείται στην Ελλάδα και μάλιστα ευρύτατα σε ορισμένους κύκλους (π.χ. από νομικούς) με την έννοια του «διαφορετικά, εναλλακτικά». Όμως το «αλλώπως» που αναφέρω, σύμφωνα με δύο διαφορετικές πηγές (εδώ και εδώ), σημαίνει στο Κυπριακό ιδίωμα «μήπως, πιθανώς, φαίνεται» και αποδίδεται στο λαλώ + πως = αλώπως > λαλώπως > αλλώπως. Αν κάνουν λάθος, απευθύνσου και σε αυτούς.

«Γκρί» λέξεις όπως το λαλώ πρέπει να τις σταθμίσουμε. Κουτουτουμουγού, περίπου 80% των αναφορών στο λαλώ στην σύγκρονη Ελλάδα αναφέρεται σε πουλιά, το δε 20% σε ανθρώπινη ομιλία. Αυτά αντιστρέφονται στην Κύπρο. Εκφράσεις όπως λαλώ-σε, απλούστατα, δεν υπάρχουν στην Ελλάδα. Άρα, κττμγ πρέπει να μείνει εδώ. Για τα αρχίθκια συμφωνώ, καλύπτονται πλέον από τους «κανόνες» σου πού πρόσθεσα στον ορισμό, και τα «έφυγα».

Νομίζω ότι προσπάθησα να διατηρήσω την ανταλλαγή απόψεών μας σε καλόπιστη και εποικοδομητική βάση. Η ανοχή μου όμως σε δυσάρεστους προσωπικούς χαρακτηρισμούς (πχ «καπρίτσια») είναι μικρή και θεωρώ ότι η κουβέντα αυτή έκλεισε τον κύκλο της. Over and out.

Και πάλι βράσταμαν δεν προφέρονται όλα όσα αρχίζουν απο ''δια'' ως ''θκια''. Ουτέ όλα όσα αρχίζουν από κ,χ ως ''τζι'' και ''σσι''. Όπως όχι όλα όσα αρχίζουν από ''κ/e/'' και ''κ/i/''. Γι αυτό και όλες εκείνες τις λέξεις τις κατέγραψα μία προς μία και δεν διατύπωσα ένα (ανύπαρκτο) γενικό κανόνα. Παρ' όλα αυτά μπορείς να συμπληρώνεις όπως θες το 'λήμμα'' σου απο 'δώ και μπρος, απλά σε παρακαλώ μην το κάνεις να φαίνεται ως αν να είπα και επεξήγησα εγώ τους κανόνες που εσύ διατυπωνεις και επεξηγείς. Γιατί αλλιώς τα καταγράφω εγώ, και αλλιώς τα αντιλαμβάνεσαι εσύ (και κατά συνέπεια γράφεις τα δικά σου, κι όχι κάτι που ισχύει.

Επίσης εγώ δεν μίλησα για πληθυντικό αριθμό κάποιας λέξης πουθενά. Κι όπως θα παρατηρήσεις, μόλις παρουσίασες (από μόνος σου) ως αν ήταν σε πληθυντικό αριθμό οι λέξεις: αγγουριά, αναποδιά και πάπια. Τέτοιος κανόνας που παρουσιάζεις δεν υπάρχει. Παρ' όλα αυτά τον εφηύρες μόνος.

Αυτό εννοώ όταν λέω πως δεν αντιλαμβάνεσαι τι σημαίνει κανόνας.

(Βρέ μανία με τις διαγραφές!...)

Όλα τα σχόλια συνεισφέρουν και αξίζουν να μείνουν για άλλους και για κατοπινές αναφορές. Καλή διάθεση να υπάρχει μόνο.

Για την προφορά του γάμμα πρίν απο /ε/ και /ι/, κρατούμενο, ενδιαφέρον.

Να επισημάνω ένα αρκετά διαδεδομένο λάθος που συνάντησα. Η τσαέρα (καρέκλα) ΔΕΝ προέρχεται από το αγγλ. chair, διότι είναι πολύ αρχαιότερη της αγγλοκρατίας. Βγαίνει από το παλαιογαλλικό chaere (προβηγκ. chaira ή κάτι τέτοιο), και υπάρχει ως λέξη από την εποχή των Λουζινιάν.

Αυτό το παλαιογαλλικό chaere έδωσε βέβαια το αγγλικό chair, καθώς και το σημερινό γαλλικό chaise, εξού και η σεζλόνγκ.

Άρα, η τσαέρα δεν είναι παιδί της chair αλλά αδελφάκι της. Το λάθος το κάνουν κι άλλοι ιστότοποι, αλλά το slang.gr είναι έγκυρο.

και το παλαιογαλλικό ch γίνεται τσ δηλαδή... η ετυμό που βρήκα charegla (βενετικά) = καρέκλα, λες να παίζει; Και από εκεί καρέκλα < (αντιδάνειο), βενετική, charegla < cadegla < *cadegra < λατινική cathedra < αρχαία ελληνική καθέδρα; 'Η πορτοκαλίζω;

Μερσώ, αγαπητέ Σαράντ!

And the Fanta award goes to ΜΧΣ :-)

Φάντα μπλε;

ΜΧΣ, όλα αυτά που γράφεις σωστά είναι, η καρέκλα είναι αντιδάνειο και στην αρχή του chaere είναι όντως η καθέδρα.

Σχετικά με την (πολύ αστεία) ομοηχία της κυπριακής λέξης καύκα για την ερωμένη και του συγγραφέως Φραντς Κάφκα, στο βιβλίο του επιφανούς Σλάνγκου Ν. Σαραντάκου Λέξεις που χάνονται (2011, σ.125) υπάρχει το ανέκδοτο (η ιστορική αλήθεια του οποίου δεν είναι απολύτως σίγουρη) ότι «στην δεκαετία του 1970, όταν έφτασαν από Ελλάδα στην Κύπρο αντίτυπα της Δίκης του Κάφκα, που είχε παραγγείλει ένα βιβλιοπωλείο, ο τελωνειακός υπάλληλος απαγόρευσε την εισαγωγή, διότι βλέποντας στο εξώφυλλο Κάφκα σκέφτηκε την καύκα και νόμισε ότι ήταν άσεμνο το περιεχόμενο».

Ως προς την ετυμολογία της λέξης, ο Ν.Σ. θεωρεί πιθανή την σύνδεσή της με το μεσαιωνικό καύκος= ποτήρι (βλ. το «πάλιν τον καύκον έπιας, πάλιν τον νουν απώλεσας» για τον μέθυσο αυτοκράτορα Φωκά).

Η έρις περί τα Βυζάκια.

Παγοποίηση περιουσιακών στοιχείων - η δέσμευση της περιουσίας, εκ του freezing someone's assets.