Ο άξεστος χωριάτης. Περίπου συνώνυμο των μπουρτζόβλαχος και μπαστουνόβλαχος, μόνο που το σκατίβλαχος είναι πιο υποτιμητικό ακόμη, και ενέχει και την έννοια του βρωμιάρη.

Σχόλιο 1: Αυτή η λέξη είναι αρκετά παλιά. Πιθανολογώ ότι είναι παλιότερη από τα σκατίφλωρος και σκατίπουστα, και ότι επομένως έχει αποτελέσει το πρότυπο για το σχηματισμό τους. Σ' εκείνα τα λήμματα, ιδίως στο πρώτο, θα δείτε και τον προβληματισμό περί του ετύμου και της ορθογραφίας τους.

Σχόλιο 2: Τα περί Βλάχων, και πώς η λέξη έφτασε να σημαίνει τον άξεστο, ακαλλιέργητο, χωρίς τρόπους άνθρωπο, είναι σε γενικές γραμμές γνωστά. Ας αναφέρουμε εν περιλήψει ότι είναι μία [φυλή; εθνότητα; ομάδα;] με δύο βασικά κοινωνικά παρακλάδια: τους νομάδες και τους εγκατεστημένους. Οι νομάδες ήταν βοσκοί. Ως μη έχοντες μόνιμη κατοικία, επέσυραν επάνω τους όλα τα στερεότυπα του ανέστιου/φερέοικου, όπως και οι Γύφτοι. Οι εγκατεστημένοι αντιθέτως αποτελούν καύχημα για την Ελλάδα, ήσαν έμποροι με αξιόλογη δράση στην Ελλάδα και τις παροικίες, φορείς επικοινωνίας της τουρκοκρατούμενης χώρας με τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, πολλοί (π.χ. Αβέρωφ και Τοσίτσας) υπήρξαν μεγάλοι εθνικοί ευεργέτες, και τα λοιπά.

Όλα αυτά (και πολύ περισσότερα) είναι γνωστά. Εκείνο που δεν ξέρω αν έχει θιγεί πουθενά στη βιβλιογραφία είναι ότι στη διαμόρφωση του στερεοτύπου για τον άξεστο Βλάχο έχει παίξει σημαντικό ρόλο το θέατρο σκιών: ο Μπαρμπαγιώργος (ρουμελιώτης τσέλιγκας, θείος του Καραγκιόζη) είναι η κατεξοχήν καρικατούρα αυτού του τύπου. Παρόλο που ο ίδιος ως χαρακτήρας δεν είναι ακριβώς άξεστος, αλλά μάλλον απλοϊκός και τραχύς -ωστόσο τίμιος, γενναίος και κιμπάρης -, ο πονηρός Καραγκιόζης έτσι τον αντιμετωπίζει.

Σημειωτέον ότι ο Μπαρμπαγιώργος δεν είναι κυριολεκτικά Βλάχος: μιλάει ελληνικά, όχι βλάχικα (που είναι λατινογενής γλώσσα). Βλάχο τον λέει ο Καραγκιόζης. Άρα το στερεότυπο υπήρχε ήδη όταν δημιουργήθηκε αυτός ο χαρακτήρας του θεάτρου σκιών.

Ίσα ρε βλαχατερό που θα μου κάνεις εμένα και μπιπ! Να πας στο χωριό σου να κορνάρεις, άει σιχτίρ να πούμε πια με τους σκατίβλαχους εδώ μέσα!

Έχεις καλύτερο ορισμό; Πρόσθεσέ τον!

Δημοσιεύτηκε
Τελευταία επεξεργασία

#1
ο αυτοκτονημενος

το ηξερα κ μπαστουρνόβλαχος
απο το στουρνος = στουρνάρι

#2
GATZMAN

Ετς!

#3
ο αυτοκτονημενος

μπουρτζόβλαχος το μπουρτζο απο που ερχεται παιδες ;;;;;;

#4
Vrastaman

Έχει τη ίδια ρίζα με την λέξη «μπουρζουάς», ήτοι > Φραγκικού burgeis (αστός) > Γοτθικού burg (πύργος) > Ελληνικού Πέργαμος (οχυρό της Τροίας) κλπ.

#5
GATZMAN

Δηλαδή, η λέξη Μπούρτζι, προέρχεται από εκεί;

#6
Vrastaman

Yep, ουσιαστικά Μπούρτζι ~ πύργος > Πέργαμος (το οποίο βέβαια έχει τις δικές του ρίζες...)

#7
GATZMAN

Αρτζι πύργος κι ο λουλάς

#8
Hank

Πέστα ρε Βράστα! Θυμάμαι που είχαμε πάει στην Πέργαμο, και τους έλεγα ότι από δω ετυμολογείται το Χάμπουργκερ! Άλλε, εξαίρετο λήμμα και μην ξεχνάμε τις εις -μούνα λήγουσες Αρωμούνες!

#9
Vrastaman

Hamburger is Greece!!!

#10
ο αυτοκτονημενος

α ρε πστμ
και μου ειπε καποιος οτι προερχετε απο τα μπρουτζινα αρχιδια των βλαχων
μαλων κρυπτοβλαχος θα ηταν α μια και το εφερε η κουβεντα πως ξεχωριζουμε τους κρυπτοβλαχους τους μυρυζουμε πισω απ το αυτη ;;;;

#11
Ο ΑΛΛΟΣ

Υπάρχουν και οι Κουτσόβλαχοι που, σε αντίθεση με τους Μπουρτζόβλαχους, τους Μπαστουνόβλαχους και τους Σκατίβλαχους, είναι πραγματικό όνομα πραγματικής φυλής.