Λήμμα θεμελιώδες, που όλο το γυροφέρνουμε (δες εδώ, εδώ και εδώ) αλλά δεν έχουμε ακόμη αναμετρηθεί μαζί του στα ίσα. Δεν είναι δα κι εύκολο. Πάμε όμως.

Εν αρχή η ετυμολογία: εκ του αγγλικού freak, με παρετυμολογική επίδραση του ελληνικού φρίκη (πρβλ και χτικιό).

1Α. Κατά Μπαμπίνο, φρικιό είναι «νεαρό άτομο που ντύνεται και συμπεριφέρεται με τρόπο προκλητικά αντίθετο προς τις κοινωνικές συμβάσεις, συνήθως για να εκδηλώσει αμφισβήτηση, διαμαρτυρία κλπ».

1Β. Κατά τον παρεμφερή - αλλά ολίγον πιο αλανιάρικο και πολιτικά χρωματισμένο ορισμό του λεξικού της μικρής Βικούλας, φρικιό είναι:

Άτομο που μη θέλοντας να συμβιβαστεί - από δική του επιλογή και με πλήρη (;) συναίσθηση του περιβάλλοντος χώρου - αποστασιοποιείται και αποφασίζει να ξεχωρίσει από το κοινωνικό πλαίσιο, το οποίο θεωρεί σαν σύνολο άβουλων ατόμων. Ντύνεται «διαφορετικά» και συμπεριφέρεται «διαφορετικά», για λόγους προσωπικής του ικανοποίησης ή για να αναπληρώσει ψυχολογικό κενό. Φυσιολογική κατάσταση που οφείλεται σε αντίδραση κατά του κατεστημένου.

Και στους δύο ανωτέρω ορισμούς, τονίζεται λοιπόν το στοιχείο της προθετικότητας (intentionality). Ο όρος αναφέρεται στις προθέσεις του δημιουργού ενός (βασικά γραπτού) κειμένου, ποιός όμως μπορεί να αμφισβητήσει πως και η φρικοειδής εμφάνιση / συμπεριφορά δεν αποτελεί ένα είδος άγραφου Κειμένου, μέσω του οποίου το φρικο-υποκείμενο επικοινωνεί συγκεκριμένες - πλην νεφελώδεις - αντιλήψεις και κοσμοθεωρήσεις;

  1. Άτομο με πολύ άσχημη εξωτερική εμφάνιση. Περιπτωσιολογία:

α. Σταφιδιασμένα γερόντια με χωρίς καθόλου δόντια, ή μ' εκείνες τις τεράστιες καμπούρες που είναι σαν να κάνει το σώμα ορθή γωνία. β. Σακάτηδες και λοιποί παραμορφωμένοι. Μπορεί να έχουν τρακάρει με τρόλεϊ. Μπορεί τους έχουν κατεβάσει τη μάπα με άκουα φόρτε. Μπορεί να τους μάζεψε τα πόδια κανά τζετ σκι, όπως εκείνου του έρμου του Βασιλάκη Δοσούλα (που τώρα είναι μια χαρά το παλικαράκι). γ. Αυτοί που όταν ο Θεός έβρεχε ομορφιά, απλά κράταγαν ομπρέλα. δ. Χρήση του όρου για την περιγραφή πολύ άσχημης γκόμενας, θεωρείται μάλλον αδόκιμη και καταχρηστική, τη στιγμή που υπάρχουν τόσα και τόσα άλλα συνώνυμα.

  1. Άτομο γενικά κουλό, τόσο με την έννοια του ανίκανου, όσο κυρίως με την έννοια του περίεργου, του αλλόκοτου, του παράξενου, του sui generis, του ιδιότροπου, του υποχόνδριου, του μανιαμούνια, του απίθανου / ανύπαρκτου (με την κακή έννοια).
    Επίσης ο τυχοδιώκτης, ο άσωτος υιός, ο οτινανιστής, ο «όσα πάνε κι όσα έρθουν».

  2. Το μονόπλευρο, μονοδιάστατο άτομο. Άτομο που έχει φάει τρελή κόλλα με μια ορισμένη απασχόληση, η οποία τον έχει απορροφήσει σε βαθμό που να μην προλαβαίνει ούτε να κλάσει. Συνήθως θεωρεί εαυτόν ως αυθεντία επί του θεμάτου, και ουδεμίαν αμφισβήτησιν των σχετικών του γνώσεων ανέχεται. Περιπτωσιολογία:

α. Techno(logy) freak. Πωρωμένος με ηχοσυστήματα, τηλεοράσεις υψηλής ανάλυσης, υπολογιστές. Μιλά συνεχώς για pixel, blue-Ray, χωρητικότητα κλπ. Συνήθως είναι και γκατζετάκιας.
β. Internet freak. Υποκατηγορία του προηγούμενου.
γ. Gym freak. Όχι απαραίτητα μπιλντέρι. Μπορεί να είναι κι απ' αυτές τις κολωνακιώτισσες κυράτσες που ολημερίς τραβιούνται σε solarium, pilates, power yoga, power plate και λοιπές παπαριές. δ. Sea freak. Έχει αγοράσει ένα φουσκωτό της πλάκας και μας τα έχει πρήξει για το πόσο θαλασσόλυκος είναι (βλ. και σκαφάτος).
Και πολλά άλλα.

Σημείωση τέλους: όλες οι παραπάνω κατηγορίες φρικιών, επικοινωνούν πολλαπλώς και ποικιλοτρόπως μεταξύ τους. Πολύ συχνά ένα φρικιό εμπίπτει ταυτόχρονα σε δύο ή περισσότερες από αυτές.

Ασίστ: ΆΛΛΟΣ από Δημόσιο Πρόχειρο.

Δες Μηδικούς Πολέμους.

Έχεις καλύτερο ορισμό; Πρόσθεσέ τον!

Δημοσιεύτηκε
Τελευταία επεξεργασία

#1
Ο ΑΛΛΟΣ

Λοιπόν. Πολύ καλή αρχή διερεύνησης του ζητήματος. Νομίζω όμως ότι δεν πρέπει να το θεωρήσουμε ακόμη ολοκληρωμένο -γι' αυτό και δεν το βαθμολογώ.

  1. Τις έννοιες 2-4 δεν τις πολυέχω ακούσει. Αφού τις αναφέρεις, σίγουρα θα υπάρχουν. Ωστόσο, νομίζω ότι είναι μάλλον μεταφορές των εννοιών του αγγλικού freak, παρά ότι αντιστοιχούν κανονικά στο ελληνικό φρικιό.

  2. Η έννοια 1 είναι η βασική. Όμως επεκτείνεται και πέραν της εμφάνισης. Άμα το φρικιό πάει φαντάρος, στις εξόδους του πάλι φρικιό θα είναι, κι ας έχει κουρευτεί και βγάλει τα σκουλαρίκια και τα τσαπράζια. Αυτό πώς μπορούμε να το ορίσουμε;

Δεν ξέρω, αλλιώς θα το είχα κάνει. Αλλά μπορώ να δώσω μερικά κλου. Νομίζω ότι θα συμφωνήσετε με τα περισσότερα.

Του φρικιού του αρέσει η φτήνια, όχι από τσιγγουνιά ή αφραγκία αλλά από άποψη. Ταξιδεύει μονο κατάστρωμα. Προτιμάει το φρη κάμπινγκ παρά τα δωμάτια. Μπορεί να περάσει πολύ ωραία με την παρέα του πίνοντας άμστελ περιπτέρου σ' ένα παγκάκι. Παίζει κιθάρα. Ιδίως το βράδυ στην παραλία γύρω από τη φωτιά. Δεν ακούει κάποιο συγκεκριμένο είδος μουσικής, (εννοώ ότι δεν ακούν όλα τα φρικιά τα ίδια), αλλά κάποια πράγματα δεν τα ακούει: λαϊκά, φλωροπόπ. Ωστόσο, σ' αυτό που ακούει ο καθένας, συνήθως είναι ψαγμένος. Κάπνιζε στριφτά πριν γίνουν της μόδας. Αν όχι, τότε Κάμελ μαλακό. Σίγουρα όχι Μάλμπορο.
Μοιάζει κάφρος αλλά δεν είναι. Είναι πολύ πιθανόν να διαβάζει ποίηση, να βλέπει καλό σινεμά, ενίοτε και θέατρο. Δεν αποκλείεται και να ζωγραφίζει λίγο. Αλλά πάει και γήπεδο. Και μαζί με την γκόμενά του μάλιστα.
Μπορεί να μην έχει πολιτική τοποθέτηση. Αν όμως έχει, θα είναι κάπου στον ευρύτερο αριστερό χώρο.
Μπορεί να μην οδηγάει. Αν έχει αμάξι, συνήθως είναι αρχαίο. Ιδανικά κατσαριδάκι (κανονικό, όχι τα καινούργια). Αν πάλι έχει μηχανή, εδώ δεν αποκλείεται να είναι κάποια ακριβή, καλή και σε άψογη κατάσταση.
Δε δεσμεύεται από τόπους. Όπου γης πατρίς. Επίσης, δε δεσμεύεται από υλικές ανέσεις. Με μια βαλίτσα πράματα βολεύεται για πολύ καιρό.
Αν έχει σκύλο, αυτός είναι κοπρίτης. Έχει πολύ καλή συμπεριφορά, γιατί το φρικιό δεν τον μπριζώνει, μη το ένα και μη το άλλο.
Αν είναι ζευγάρι φρικιών με μωρό, το μωρό επίσης είναι πολύ κουλ, συνήθως. Δε φοβάται ότι όλα είναι βρώμικα ή επικίνδυνα, και δεν αισθάνεται συχνά την ανάγκη να καταφύγει στη γκρίνια και την κλάψα αν δε γίνεται το δικό του.
Χαρακτηριστικό δείγμα, οι τύποι (ορισμένοι εξ αυτών) που κυκλοφορούν στα νησιά πουλώντας ασημένια κοσμηματάκια και αρωματικά στικ. Όχι αυτοί που γράφουν το όνομά μου σε ένα κόκκο ρυζιου.

Αυτά κάνει το φρικιό. Τι είναι;

#2
Hank

Έτσι όπως τον περιγράφεις, Άλλε, μοιάζει σαν τον ιδανικό άνθρωπο. Τελικά, σ' όλη μου την ζωή ήθελα να γίνω φρικιό και δεν το ήξερα...

#3
Ο ΑΛΛΟΣ

Χμμ... ίσως έχεις δίκιο. Πρέπει να 'χει και κάποια μειονεκτήματα, ε;
Είναι αντιπαραγωγικός.
Δεν είναι πάρα πολύ καθαρός.
Πίνει πολλές άμστελ.
Έχει αρκετά χαλαρή αίσθηση του «πρέποντος», του κοινά αποδεκτού.
Άμα τον κάνεις παρέα, κινδυνεύεις να σε μαζέψουνε καμιά φορά.
Δεν είναι «παιδί για σπίτι».
Δεν είναι «παιδί για δουλειά».

Ξέρω 'γω, τι άλλο; Ας βοηθήσουν και οι υπόλοιποι. Θα το βρούμε σιγά σιγά.

#4
Επισκέπτης

Kαταρχήν δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω στο οτι τα γραφόμενά μου δεν αποτελούν παρά μια πρώτη προσέγγιση ενός χαοτικού θέματος. Το οτι βέβαια κάτι δεν είναι ολοκληρωμένο, αυτό δεν είναι λόγος για να μην τοποθετηθείς και να μην βαθμολογήσεις. Όπως θα έλεγε κι η Kristeva, είμαστε υποκείμενα διαρκώς «εν κρίσει», «εν τω γίγνεσθαι», «εν εκκρεμότητι». Τελοσπάντων χέστηκα για τη μαρκίζα, εγώ χαίρομαι την κουβέντα μας και τέλος.

Και συνεχίζω.

  1. Οι έννοιες 2-4 υπάρχουν 200% και στο Ελλάδα. Τις έχω ακούσει εκατοντάδες φορές. Μάλιστα τη 2η την έχει καταγράψει κι ο Μπάμπης. Οτι έχουν αγγλική προέλευση δεκτόν, πλέον όμως έχουν μεταφυτευθεί για τα καλά σε εγχώριο έδαφος.

  2. Η έννοια 1, ως η βασική, θα μπορούσε ίσως να αποτελέσει αντικείμενο χωριστής διαπραγμάτευσης. Βέβαια, όσο έγραφα, τόσο συνειδητοποιούσα το χαώδες του πράγματος. Τω όντι, για τη βασική έννοια θα μπορούσε να γραφτεί διδακτορική διατριβή, εύκολα. Όπως όμως είδες, δε στάθηκα μόνο στην εμφάνιση, απομόνωσα ως σημαίνον χαρακτηριστικό της κύριας φρικοκατηγορίας, την προθετικότητα, με κίνδυνο πάλι να μεταμοντερνιάσω και να βελτσίσω.

Όσο για τα υπόλοιπα που αναφέρεις. Πολύ σωστά σου είπε ο Χαν οτι δεν περιγράφεις το φρικιό, αλλά τον ιδανικό άνθρωπο. Ή, για να το θέσω διαφορετικά, φωτογραφίζεις τον ανθρωπότυπο του λεγόμενου «εναλλακτικού», τον αλτέρνα, τον αλτερνιάρη, την αλτερνατίβα. Το φρικιό είναι σαφώς στενότερη έννοια.

Τέλος, ας έχουμε υπόψη πως όταν κάτι το παραφουσκώνεις, το διαστέλλεις μέχρι εκεί που δεν πάει, είναι λογικό κι επόμενο κάποια στιγμή να σκάσει σα φούσκα. Όταν κάτι είναι τα πάντα, τότε πολύ απλά δεν είναι τίποτα. Επιστρέφουμε στο σημείο εκκίνησης. Διότι κάθε ορισμός ενός πράγματος, είναι κατ' ανάγκην περι-ορισμός. Αλίμονο αν δεν ήταν.

#5
xalikoutis

Νομίζω ότι ο ορισμός της δύσκολης αυτής κατά γενική ομολογία έννοιας έχει παρ' όλ' αυτά μια βασική έλλειψη: αγνοεί ότι ο όρος «φρικιό» έχει πλέον σχετικοποιηθεί, όχι μόνο ως προς το αν εκφράζει επιδοκιμασία ή αποδοκιμασία για το φρικιό και τους τρόπους του (την προθετικότητα όπως την εννοεί ο johnblack, αν τον εννοώ κι εγώ με τη σειρά μου), αλλά κυρίως ως προς το ότι για το χρήστη της φράσης έχει φτάσει να σημαίνει απλά «αυτός που είναι πιο κοντά στο αντισυμβατικό από μένα”. Βέβαια αυτό έχει να κάνει με το ότι ο όρος αποδίδει (ή μάλλον »ξεμπερδεύει«) με αυτήν την αμφιταλέντευση απέναντι στο »πατροπαράδοτα« αντισυμβατικό (λες κάποιον φρικιό και όλοι καταλαβαίνουν και τα καλά και τα κακά του, χωρίς να προσδοκάται κατηγορηματική κρίση από κανέναν). Αλλά πάλι το νόημα της φράσης δεν ανακλά τόσο »κατηγορίες ανθρώπων« όσο τη σχετικοποίηση της ίδιας της αντισυμβατικότητας.

Λ.χ. στο πολιτικό επίπεδο: σήμερα χρήση της φράσης δε γίνεται μόνο στην αντίστιξη ΚΝΙΤΗΣ vs Φρικιά (κατά το Πανούσειο άσμα) αλλά έτσι μπορεί να αποκαλέσει - με τη ρετρό γοητεία και πλάκα που έχει ο όρος - ο αναρχικός το μπάχαλο, ο αριστεριστής τον αναρχικό, ο συριζαίος τον αριστεριστή, ο συνασπισμένος τον συριζαίο και πάει λέγοντας μέχρι ενός σημείου (π.χ. φράσεις βγαλμένες απ΄τη »φοιτητική πολιτική« “ρε με τα φρικιά δε βγάζεις άκρη” ή “συνασπισμένος εγώ; όχι ρε, με τα φρικιά είμ' εγώ» - εννοεί τους εξωκοινοβουλευτικούς.

Στο πολιτισμικό επίπεδο: φρικιό = ο πιο αλτέρνατιβ/αντισυμβατικός από το χρήστη του όρου: πχ κάποιος της “ αντικουλτούρας” που μένει ακόμα Εξάρχεια, αλλά έχει κάνει οικογένεια, φρικιό μπορεί αποκαλέσει συνομήλικο «ομοιδεάτη» του που βολοδέρνει ακόμα στα μπάρια και γκομενίζει (βλ. φράση: «παραμένει φρικιό»). Ο ίδιος οικογενειάρχης μπορεί να είναι φρικιό (να «παραμένει φρικιό») για κάποιον άλλο που τά' χει αφήσει όλα πίσω, έχει μετακομίσει σε πιο κυριλέ/συμβατική γειτονιά κλπ . Τώρα αυτός ο χαρακτηρισμός μπορεί να είναι θετικός, αν λ.χ. ενέχει θαυμασμό για το πως ο οικογενειάρχης την παλεύει με οικογένεια στα Εξάρχεια, μπορεί να είναι και αρνητικός, αν ενέχει αιχμές για το πόσο ακατάλληλο τρόπο ζωής κάνει για τα παιδιά (π.χ. “ρε το φρικιό με το καρότσι στον πεζόδρομο, είναι θεός ο τύπος, ή άσε με ρε τα φρικιά, που τρέφονται οικογενειακώς με σουβλάκια απ' τον Κάβουρα” κλπ).

Όσο για τις έννοιες 2-4 που έχουν να κάνουνε με το αγγλικό freak θεωρώ πως πολύ σωστά κατεγράφησαν γιατί όντως υπάρχει η τάση να χρησιμοποιούνται σήμερα με την αρχική τους σημασία όροι της αμερικάνικης λαϊκής κουλτουρας, freak, geek, nerd κλπ (τόσους tiger lilies και high school movies έχουμε φάει στη μάπα). Υπάρχει όμως ένας όρος που θεωρώ ότι περισσότερο χρησιμοποιείται σε αυτές τις περιπτώσει, το zombie – και λέω να κάνω μια προσθήκη ορισμού κατά κει μεριά.

#6
Επισκέπτης

To point σου έγινε πιστεύω απόλυτα κατανοητό. Οκ, θεωρία της σχετικότητας, εγώ αγαπάω σχετικοκρατία. Πρέπει πάντα να εξετάζουμε ποιος λέει κάτι και σε ποιον το λέει. Θεωρία Επικοινωνίας, πομπός - μέσο - μύνημα - δέκτης κλπ.

Δυστυχώς ή ευτυχώς όμως, πρέπει να θέτουμε, εντελώς συμβατικά, ένα σημείο εκκίνησης. Για λόγους μεθοδολογικούς, για να μην πελαγοδρομούμε. Κι αυτή η κατά συνθήκην βάση συζήτησης, είναι η αντίληψη για το φρικιό που έχει ο περίφημος «μέσος ανθρωπάκος». Μια αντίληψη κατά το μάλλον ή ήττον στατική και όχι δυναμική. Αντιλαμβάνομαι βέβαια τα άτοπα στα οποία απολήγει η χρήση νεφελωδών μορφωμάτων όπως «μέσος άνθρωπος» (με τον οποίο παρεμπίπταμπλυ, ουδέποτε έχω πιει καφέ). Αλλά από κάπου πρέπει να πιαστούμε. Κι αυτό ακριβώς το θεωρούμενο «μέσον» καταγράφεται στα λεξικά, τα οποία και παρέθεσα (Μπάμπης, Βικούλα).

Διότι και μεις ένα λεξικό είμαστε πρωτίστως, όχι η αιώνια παρακαταθήκη για κάθε γνώση της ανθρωπότητας. Πάτησα λοιπόν στους ώμους γιγάντων, προσθέτοντας και γω το λιθαράκι μου (αντιπαραβολή, επισήμανση προθετικότητας, συμπληρωματικές αγγλόφερτες σημασίες).

Και ελλείψεις σ' έναν ορισμό τέτοιου είδους, δεν είναι καθόλου δύσκολο να εντοπίσει κανείς. Όπως εσύ έθεσες επί τάπητος την παράμετρο της σχετικοποίησης της αντισυμβατικότητας (και άριστα έπραξες) άλλος θα μπορούσε να δώσει περισσότερη έμφαση στην ψυχολογία του φρικιού, ή τον πολιτισμικό αυτοκαθορισμό του φρικιού (πως δηλαδή το ίδιο το υποκείμενο βλέπει τον εαυτό του, σύμφωνα με τα όσα διδάσκουν οι cultural studies), ή τη γενεαλογία των φρικιών και τις πρόδρομες μορφές τους (ποια ήταν τα φρικιά του 16ου αιώνα π.χ.) κλπ κλπ. Χαίρε βάθος αμέτρητο με δυο λόγια.

Και το δυαράκι στον ορισμό δε νομίζω οτι μου άξιζε, τη στιγμή άλλωστε που αυτό το «2 = ελλιπής ορισμός» δεν θα έπρεπε να λαμβάνεται κατά γράμμα (και μάλλον πρέπει να αλλάξει, έχει ξανατεθεί νομίζω το ζήτημα). Το δικαιολόγησες ωστόσο κι εμένα αυτό με καλύπτει. Και πάλι θξ για την κουβέντα.

#7
xalikoutis

θξ για τα καλά σου λόγια, έχεις δίκιο, δε σου άξιζε αυτό το δυαράκι, όχι ότι δε θεωρώ βασική την έλλειψη, αλλά ήταν περισσότερο χειρονομία παρά κρίση και με χειρονομίες δε θα δουμε χαϊρι.... έπρεπε να μην είχα βαθμολογήσει όπως εκείνος ο Άλλος ... γενικά παλινδρομούμε μεταξύ σιωπών και φωνασκιών με αυτή τη βαθμολογία, εξωθούμαστε σε λίγο πολύ άγαρμπες ισορροπίες όλοι/ες νομίζω, όπως τώρα καλή ώρα... δε γατέω ίντα πρέπει να γενεί αλλά ότι είναι ξενερωτικό είναι....

#8
Ο ΑΛΛΟΣ

Για το δύο μη σκάτε: τελικά είχε χρησιμότητα που δεν είχα βάλει εγώ βαθμό. Νομίζω ότι πατσίσαμε τώρα, ο Χαλικούτης μού χρωστάει λίγη αστρική σκόνη αλλά θα τα βρούμε.

Επί της ουσίας: νομίζω ότι η έννοια «πιο αντισυμβατικός από τον κρίνοντα» (Χαλ.) συνιστά μια καλή πρόοδο στη διερεύνηση του θέματος. Ο παράγων του μέσου ανθρώπου (Τζωνμπλ.) πρέπει βέβαια να ληφθεί κι αυτός υπόψη, αλλά αυτό ήδη έχει γίνει, με τις παραπομπές σε λεξικά της κοινώς αποδεκτής γλώσσας.

Η σχετικότητα της πρώτης ερμηνείας δε θα πρέπει να μας τρομάζει ως υπερβολικά αόριστη: όταν πλήθος διαφορετικοί, ως προς το βαθμό συμβατικότητας / αντισυμβατικότητάς τους, άνθρωποι, χρησιμοποιούν αυτή τη λέξη με μία έννοια που την ορίζουν εν σχέσει προς τον εαυτό τους, ο καθένας, ο λεξικογράφος (ας σφετεριστούμε, for the sake of conversation, αυτό τον τίτλο) δεν καλείται να βγάλει ένα μέσο όρο: αρκεί να πει «λέξη με την οποία χαρακτηρίζουμε κάποιον πιο αντισυμβατικό από εμάς». Υπάρχει προηγούμενο σ' αυτό: η λέξη π.χ. εδώ ορίζεται ως «εκεί όπου βρίσκεται ο λέγων τη στιγμή της εκφώνησης», και αυτό μας φτάνει μια χαρά.

Οπότε θεωρώ ότι έχουμε καλύψει πλήρως ένα από τα σκαλοπάτια. Δύο άλλα, στα οποία έχει σημειωθεί πρόοδος αλλά δεν έχουν ακόμη καλυφθεί, είναι:

α) Αντισυμβατικός ως προς τι; Για την εμφάνιση μιλήσαμε. Για την ιδεολογία, τις συνήθειες, τον τρόπο ζωής κάτι είπαμε πάλι, αλλά δεν καταλήξαμε. Για την προθετικότητα επιτραπήτω μοι να βάλω έναν αστερίσκο.

β) Θετικό / αρνητικό πρόσημο: Πότε, και σε ποιο βαθμό, θεωρούμε ότι είναι καλό να είναι κάποιος πιο αντισυμβατικός από εμάς, και πότε το θεωρούμε κακό; Εδώ είναι που θα πρέπει να λάβουμε πολύ σοβαρά την προειδοποίηση του Τζωνμπλάκ για τον κίνδυνο απεραντολογίας. Αλλά μπορούμε πάντα να προσπαθήσουμε.

Επ' αυτού, νομίζω ότι ο όρος αρχικά ήταν ξεκάθαρα αρνητικός, μέχρι που τον πήραν τα ίδια τα φρικιά και τον αντέστρεψαν, και στη συνέχεια ακλούθησαν και τα μη φρικιά που όμως ήσαν συμπαθούντες. Όπως οι υποτιμητικοί όροι για διάφορες ομάδες (γαύροι, βάζελοι, Τούρκοι, Βούλγαροι) που τελικά οι ίδιοι οι γαύροι / βάζελοι κλπ. τους έκαναν παντιέρα και καμάρι τους.

Και τώρα ο αστερίσκος: ΠΕΡΙ ΠΡΟΘΕΤΙΚΟΤΗΤΟΣ.
Σε γενικές γραμμές, είτε είσαι φρικιό, είτε σπασίκλας, είτε γιάπης, είτε θείτσα, είτε κάγκουρας, είτε οτιδήποτε άλλο, είναι πάντοτε, σε κάποιο βαθμό, επιλογή σου. Μπορεί να μην είναι ρητά εκπεφρασμένη («θα γίνω θείτσα!»), αλλά κάπου υπόκειται η πρόθεση. Άρα δεν εξετάζουμε αυτή την πτυχή της προθετικότητας, γιατί είναι αυτονόητη.
Τώρα, ειδικότερα ως προς την περίπτωση που κάποιος λέει συνειδητά «θα γίνω φρικιό». Νομίζω ότι αυτό γίνεται στην αρχή, όταν πρωτογίνεσαι. Ας πούμε κάπου στην εφηβεία. Είναι όντως πιθανό ένας έφηβος να αποφασίσει ότι θα προσχωρήσει στις τάξεις των φρικιών, επειδή θέλει να είναι αντισυμβατικός (σύμφωνα με το όποιο κριτήριο, για τους όποιους λόγους). Από κει και πέρα, το αν θα παραμείνει ή όχι, ναι μεν εξαρτάται φυσικά από τις επιλογές του, αλλά όχι με τον ίδιο τρόπο. Το θεωρεί φυσικό να εξακολουθήσει και σήμερα να είναι όπως ήταν μέχρι χτες, εκτός αν κάτι τον κάνει να αλλάξει γνώμη. Συνεπώς, υπογραμμίζω τη διαφορά ανάμεσα στο ερώτημα «Ποιο δρόμο να πάρω;» και «Να παραμείνω στον ίδιο δρόμο ή να αλλάξω»;

#9
Ο ΑΛΛΟΣ

Είπε ο Μαυρόγιαννος να μη γράψουμε την ιστορία του κόσμου, και του το γαμήσαμε.
Και όμως, παρά τη φυσική μου πολυλογία, τη σέβομαι απολύτως τη γνώμη του, και μάλιστα συμφωνώ κιόλας. Λέμε πολλά για να κρατήσουμε τελικά τα σημαντικότερα. Ας θεωρηθούν όλα αυτά ως τα πρόχειρα του τελικού κειμένου.

#10
Hank

Βασικά, θεωρώ ότι ο Τζόνι έκανε καλή λεξικογραφική δουλειά. Έπιασε 4 συνιστώσες που υπάρχουν, εξάλλου το φρικιό πιστεύω ότι όντως βγαίνει και από το αγγλικό freak, μάλλον παρείτσα με το ελληνικό φρίκη. Αλήθεια, μάλλον αυτά τα δύο δεν έχουν κοινή ινδοευρωπαϊκή ρίζα, το οποίο μου προκαλεί εντύπωση.

Ταυτοχρόνως, με συγκίνησε η πολύ θετική διάσταση που έδωσε ο Άλλος. Γενικά, με προβληματίζει ότι η σλανγκική Μούσα συνήθως μας εμπνέει εξοντωτική δηκτική σάτιρα για ομάδες συνανθρώπων μας με ετερότητα, λ.χ. γκοθάδες, γκηκ, μπλόγκερς, αριστερούς, χριστιανούς, μπάχαλους, γκέι, τρέντι, ήμο κτλ, και χαίρομαι όταν ένα γκρουπ χαρακτηρίζεται στην θετική του διάσταση, όπως από τον Άλλο. Πόσο μάλλον που αυτό φαίνεται ότι όντως απηχεί μια υπαρκτή σημασιολογική μετατόπιση του όρου στις τελευταίες δεκαετίες.

Ημι-άσχετο. Βλ. και το τραγούδι Dont ya wish your girlfriend was a freak like me; με πλήρη θετική αξιοζήλευτη σημασία.

#11
Ο ΑΛΛΟΣ

Στο «Λάθος» του Σαμαράκη, υπάρχει κάπου η τρομερή ατάκα «Καταλάβατε; ο πράκτορας θα πρέπει να προσποιηθεί ότι είναι κι αυτός άνθρωπος!».
Ο λεξικογράφος πρέπει να είναι άνθρωπος; Ε, πρέπει δεν πρέπει, είναι. Εγώ συμπαθώ φρικιά, γι' αυτό τα έγραψα αυτά. Επίσης συμπαθώ Ίφκινθο, γι' αυτό αντέδρασα στα όσα έχουν γραφτεί εκεί. Θείτσες δεν πολυσυμπαθώ.
Αν θέλουμε να κάνουμε πλήρη και αμερόληπτη περιγραφή, θα πρέπει να μπει στη συζήτηση και κάποιος που δε χωνεύει φρικιά, να πει τη δική του γνώμη, να πει και τη δική του κάποιος που ψιλοσυμπαθεί, κάποιος που ψιλοαντιπαθεί, κάποιος που λατρεύει, κάποιος που βδελύττεται φρικιά και αφού, βγάλουμε μια κοινή συνισταμένη (τη γνώμη του *Μέσου Άθρωπα) μετά να πάμε όλοι μαζί για καφέ με τον Τζ.Μπ.!

#12
Επισκέπτης

Eννοείται πως η παρέμβαση του Χαλικ χαρακτηρίζεται από θετικότητα και είναι εποικοδομητική. Οι φόβοι μου περί απεραντολογίας αναφέρονταν - ξαναλέω - στη δική σου φωτογράφιση του γενικά αντισυμβατικού ατόμου. Η οποία αντισυμβατικότης είναι, ειρήσθω εν παρόδω, ένα ακόμη lifestyle μέσα στα τόσα άλλα που σέρνονται (mainstream, fashion, athletic κλπ).

Αυτά που λες στο β, για το θετικό / αρνητικό πρόσημο: αστεράτη παρατήρηση, νομίζω καλύπτει κατά μέγα μέρος τον προβληματισμό μου σχετικά με τον πολιτισμικό αυτοκαθορισμό των φρικιών, την εικόνα που διατηρούν για τον εαυτό τους. Και να προσθέσω στους οπαδούς που ανέφερες, τους ομοφυλόφιλους, οι οποίοι κατέληξαν να αγαπήσουν και να υιοθετήσουν ορισμένες από τις χιλιάδες απαξιωτικές ταμπέλες που τους κολλήσαμε και να τις κάνουν αναπόσπαστο μέρος της συλλογικής ταυτότητάς τους.

Όσον αφορά την προθετικότητα, μέσω αυτής είχα κυρίως την πρόθεση να αντιδιαστείλω την κύρια, τη «μητρική» κατηγορία φρικιών, από τις παράγωγες, «θυγατρικές». Ο Άσιμος π.χ. είχε ενσυνείδητα επιλέξει να είναι φρικιό (ενέπιπτε μάλιστα και στην κατηγορία 3), ενώ ένα αυτιστικό ή ένα μόγγολο ουδέποτε επέλεξαν την κατάστασή τους. Ακόμη και ο καραγκιόζης γραφικός της κατηγορίας 3 ή ο «κολλημένος με την μπάλα» κλπ της κατηγορίας 4, «υφίστανται», «βιώνουν» αυτήν την εμπειρία τους μ' έναν λίγο πολύ παθητικό τρόπο.

Και πάλι χαίρομαι για τον πολιτισμό αυτής της συζήτησης.

#13
Ο ΑΛΛΟΣ

Αναφερόμουν στην κατηγορία 1. Οι υπόλοιπες, ανεξάρτητα από τις αρχικές μου επιφυλάξεις, είναι νομίζω καλυμμένες.

Και τώρα που το σκέφτομαι: Ίσως η τάση αυτή να υιοθετούμε ως θετικές τις αρνητικές ταμπέλες που μας κρεμάνε, να ερμηνεύεται ως εξής: «Μας λέτε φρικιά (πούστηδες / γαύρους κλπ.) γιατί δε μας γουστάρετε; Ε λοιπόν αυτό θέλουμε κι εμείς. Ναι, είμαστε φρικιά και μακάρι να μη μας γουστάρετε ποτέ, τέτοιοι που 'στε!»

#14
Ο ΑΛΛΟΣ

...Κλασικό τοιαύτο παράδειγμα οι κλέφτες της Τουρκοκρατίας.

#15
Hank

Αγγλιστί celebration. Εν προκειμένω freak celebration. Συνηθίζω να το μεταφέρω ως πανηγυρισμό. Δεν ξέρω αν το κάνουν κι άλλοι. Λ.χ. πανηγυρισμός του φρικιού.

#16
Επισκέπτης

Xα, προφ γράφαμε όλοι μαζί πριν και μπερδέψαμε τα μπούτια μας.

  1. Δεν νομίζω οτι τίθεται κάποιο ζήτημα διάκρισης ανάμεσα στο γουστάρω τα φρικιά / δε γουστάρω τα φρικιά. Όλοι μας τα γουστάρουμε (αλλιώς δε θα καθόμασταν να ασχολούμαστε) ενώ, κι όταν ακόμη κάτι το σιχαινόμαστε, πάλι ασχολούμαστε για την απόλαυση του κραξίματος, βλ. θείτσα. Είναι το γνωστό love to hate you. Όσο κι αν τα πάμε με χίλια και τα υποστηρίζουμε, τα φρικιά κάνουν και μαλακίες που μας σπαν τον πούτσο, π.χ. ο Άσιμος που εμφανιζόταν απ' το πουθενά και διέλυε παρτάκια με τα κουλά του.

  2. Η πρώτη κατηγορία, η «μητρική», χαρακτηρίζεται από μια τυποποίηση, τουλάστιχον στη συνείδηση του «μέσου ανθρωπάκου». Όταν αυτός δλδ πετύχει μια παρέα από 15 emo στην πλατεία Συντάγματος, θα πει «δες τα φρικιά, όλα ίδια είναι, λες και βγήκαν απ' το ίδιο καλούπι». Το ίδιο για τις ομάδες των μπαχαλάκηδων, των γκοθάδων κλπ. Τα φρικιά όμως της τρίτης κατηγορίας φέρουν κατά κανόνα έντονο το στοιχείο της γραφικότητας, άρα και της μοναδικότητας. Π.χ. Κουταλιανός που μασούσε σίδερα, Σαμψών και Τρομάρας που γύρναγαν στα πανηγύρια και έσπαγαν πέτρες με το κεφάλι τους, αλλά και διάφορα φρούτα της σύγχρονης trash tv, όπως Ανδρέας Ευαγγελόπουλος (Εθνικός Σταρ), Ελένη Λουκά κλπ. Καθένα από αυτά τα σούργελα - που εννοείται αγαπάμε - είναι μοναδικό και ανεπανάληπτο. Η γραφικότητα ενυπάρχει και στη μητρική κατηγορία, δεν είναι όμως το κύριο χαρακτηριστικό της.

#17
Επισκέπτης

Kαι πρόταση προς Κάβουρα: να λεξικογραφηθεί επειγόντα το slang freak, δλδ όλοι εμείς δω χάμου που είμαστε εθισμένοι κανονικά όμως... Ει δυνατόν με επιμέρους περιγραφές των κολλημάτων που τρώει ο καθένας μας και της μαλακίας που τον δέρνει.

#18
Ο ΑΛΛΟΣ

Ώπα σύντροφε, τώρα άνοιξες άλλο θέμα. Ο Σαμψών και οι άλλοι πεχλιβάνηδες αυτής της κατηγορίας είναι αυτοί από τους οποίους ξεκίνησε η έκφραση «για τα πανηγύρια». Τη ζωή τους έχει περιγράψει ο Αρκάς στο «Σοου μπίζνες». Δεν ξέω αν ήταν άνθρωποι ευτυχισμένοι ή όχι. Όταν τους πρόλαβα, ο θεσμός τους ήταν ήδη σε προχωρημένη παρακμή και απαξίωση. Ο πολύ παλιότερος Κουταλιανός, φαίνεται ότι ήταν κατά κάποιο τρόπο σταρ (έχω δει αφίσες που τον δοξάζουν).

Ο Ευαγγελόπουλος όμως, και οι συν αυτώ, είναι κάτι διαφορετικό. Είναι ο τύπος που πριν λίγες δεκαετίες θα ήταν ο γραφικός ή ο τρελός του χωριού. Κάποιοι θα τον κερνούσαν στο καφενείο για να γελάσουν με τις μαλακίες του, άλλοι μπορεί να τον συμπαθούσαν, να τον έβλεπαν σαν «σοφό τρελό» που βλέπει ό,τι δε βλέπει ο γνωστικός, άλλοι θα τον λυπούνταν, κάποιοι θα τον βασάνιζαν. Ακόμη και στην Αθήνα υπήρχαν τέτοιοι τύποι: ο διασημότερος είναι η Φτερού, αλλά όποιος από σας θυμάται το Γιάννη τον Τρελό, που φορούσε άσπρα και μοίραζε λουλούδια, τον κερνάω μια μπουκάλα.
Σήμερα οι διάδοχοι του Γιάννη του Τρελού, όπως ο Αντρέας Ευαγγελόπουλος, έχουν πέσει στα χέρια των ανθρωποφάγων των καναλιών. Τους ξεφτιλίζουν σε επίπεδο πανελλήνιο, όχι πλέον χωριού ή καφενείου, τους φουσκώνουν τα μυαλά και τους αποτρελαίνουν, οδηγώντας τους σε μία κατάσταση χωρίς επιστροφή.

#19
Ο ΑΛΛΟΣ

Εννοείται πως τους αγαπάμε; Εγώ δεν μπορώ να τους αγαπήσω. Τι το αξιαγάπητο έχει μείνει από δαύτους;

#20
Επισκέπτης

Εξυπακούεται πως στην εποχή τους κανείς δεν χαρακτήριζε τους πεχλιβάνηδες ή τους τρελούς του χωριού ως φρικιά. Υπήρχαν άλλοι πολλοί, πιο παραδοσιακοί χαρακτηρισμοί γι' αυτούς. Πλέον όμως, η νέα γενιά, με το μπλαζέ υφάκι της, την παγωμένη αποστασιοποίηση και την δηλητηριώδη ειρωνία της, τους τσουβαλιάζει όλους μέσα σ' αυτόν τον λίαν απαξιωτικό και ρατσιστικό όρο.

#21
Dirty Talking

Άσε με στον πόνο μου, ανακάλυψα μόλις ότι είμαι φρικιό, αφού ταίζω όλη την οικογένεια με σουβλάκια απ' τον Κάβουρα...

Ως κάβουρας και ως άνθρωπος, προτείνω να γίνει ένα λήμμα ομπρέλα για όλα τα φρίκουλα, γιατί αλλιώς θα πελαγώσουμε. να μπει μέσα και το σλανγκοφρίκουλο.

#22
Ο ΑΛΛΟΣ

Το μεσημέρι που θα πας να ξαναψωνίσεις, Ντέρτη, πες του και την ιδέα του Τζ.Μπ. για το slang freak, γιατί κι εμένα μ' αρέσει. (Αν και δεν καταλαβαίνω γιατί τον θεωρούμε αρμόδιο, σουβλατζή άνθρωπο.)

#23
iron

η άχρηστη πληροφορία της ημέρας: ο Κάβουρας (ναι ο γνωστός) πουλάει νταβατζιλίκι-προστασία σε Γκαγκάριν και στο πώςτολένετοάλλο -θα το θυμηθώ.

Το φρικιό, για να επανέλθω στο θέμαν, είναι μάλλον μια λέξη που απλώνει τη σημασία της ανά τας εποχάς και ανά άτομο. Δηλ είναι διαχρονική όσο και υποκειμενική. Άντε λοιπόν να βγάλεις άκρη. Είναι τόσο δύσκολο να το ορίσεις όσο περίπου δύσκολο ή αδύνατο είναι να ορίσεις την ευτυχία ή την αγάπη.

150 ευρώ για τη Γιαλομιά μου, παρακαλώ. Η συνεδρία τελείωσε.

#24
johnblack

Έτερε, πρέπει να στρωθείς όπως είπαμε να ανεβάσεις συμπλήρωση ορισμού για τη μητρική φρικοκατηγορία. Δύο points λεπόν ακόμη από τη δική μου οπτική:

α. Τα φρικιά συνήθως εμφανίζονται κατά ομάδες. Επιδιώκουν αυτή την ένταξη σε ομάδα, αυτή τη συσσωμάτωση, προς απόκτηση και εδραίωση συλλογικής ταυτότητας. Άκρως αντίθετο η κατηγορία 3.

β. Τα φρικιά, τουλάχιστον τα ιδεοτυπικά φρικιά - αν θέλουμε να επιστρέψουμε στις πηγές της βεμπεριανής κοινωνιολογίας - επιδιώκουν την πρόκληση. Αυτή η διαπίστωση έρχεται εν μέρει σε σύγκρουση με την σχετικοποίηση της αντισυμβατικότητας που προτείνει ο χαλικ. Αν εγώ π.χ. είμαι χαΐστας και γουστάρω να κάνω διακοπές σε ξενοδοχεία 5*, άρα κράζω ως φρικιά όσους κάνουν ελεύθερο κάμπινγκ, δε σημαίνει οτι ισχύουν αυτά που λέω. Ενδεχομένως οι άνθρωποι αυτοί να επιθυμούν απλά την επαφή με τη φύση και να μην έχουν καμιά διάθεση για κριτική των «ορθόδοξων» τρόπων διασκέδασης.

#25
Hank

Το α. είναι σίγουρο; Κττμγ μπορεί ένα φρικιό να ακολουθήσει και μοναχική πορεία, δεν έχω κάνει μεγάλη δειγματοληψία βέβαια

#26
Ο ΑΛΛΟΣ

@Ειρ. + Τζ.Μπλ. (κοινή απάντηση γιατί βρίσκω κοινά σημεία στις θέσεις σας):

Δεν είναι εύκολο να πεις τι είναι ευτυχία. Είναι όμως πιο εφικτό να πεις τι σημαίνει η λέξη ευτυχία. Το πρώτο είναι φιλοσοφία, το δεύτερο είναι λεξικογραφία.
Δεν είναι εύκολο να πεις αν ο κάθε ελεύθερος κατασκηνωτής είναι φρικιό. Αν όμως κάποιος άλλος τον χαρακτηρίζει φρικιό, τότε μπορείς να πεις «η λέξη φρικιό χρησιμοποιείται και σ' αυτή την περίπτωση».

#27
beth

υπαρχουν φρικια και φρικια παντως οπως τους περιγραφετε.αλλοι χιπιδες, αλλοι πανκιδες , αλλοι χαζογκοθαδες κλπ.διαφορα παντως πιστευω οτι κανει και η ηλικια του.αλλο ενας πιτσιρικας 16 χρονων και αλλο ενας 30αρης.ο πιτσιρικας περναει φαση ισως ο 30αρης ειναι αλλου παπα ευαγγελιο.ειναι γενικα αρνητικος ορος και χρησιμοποιειται πολλες φορες αναλογα και με τη κουλτουρα και την αισθητικη του καθενος.εγω πχ δεν λεω φρικια οσους κανουν ελευθερο, και γω κανω και ας μην εχω τζιβες και χαιμαλια, αλλα αν με ρωταγες θα σου λεγα φρικιο καποιον που περνει ενα στυλ και το τραβαει απο τα μαλλια για να 'ξεχωριζει' και καλα, ειτε ειναι ενας τυπος με πιρσινγκ μεχρι και στον αστραγαλο ειτε καμμια psycεντελου με 100 χρωματα στα μαλλια της.

#28
johnblack

Πολύ εύστοχη και επεξηγηματική παρατήρηση. Νομίζω κττμγ πως αυτό που περιγράφεις, «παίρνει ένα στυλ και το τραβάει απ' τα μαλλιά για να ξεχωρίζει», εμπίπτει στις δικές μου κατηγορίες 1, 3 και 4. Άλλη μια τρανή απόδειξη του πόσο σχηματική και εργαλειακή είναι αυτή - αλλά και κάθε - κατηγοριοποίηση.

#29
poniroskylo

Εγώ πάλι δεν κατάλαβα πού παραπέμπει το λινκ στο παράδειγμα.

#30
johnblack

Καλά που σε είδα βρε πονηρόσκυλο να σε απαντήσω μη μείνεις με την απορία. Εννοώ τα 8-9 μήδια που ανέβασα με φωτογραφίες φρικιών. Γιατί «πόλεμοι»; Διότι αν ο άλλος καταπίνει κομμένα γυαλιά ή κρεμάει κουβάδες απ' τα βλέφαρά του, μες το κεφάλι του πρέπει να γίνεται πόλεμος, να είναι βομβαρδισμένο τοπίο, νο;

Έχε ακόμη υπόψη σου πως η σλανγκική χρήση του «πολέμου» επεκτείνεται διαρκώς. Πόλεμο λένε πολλοί πιτσιρικάδες κάτι που είναι πολύ καλό, σούπερ ντούπερ, γαμεί μανούλες, τα σπάει κλπ.

Να υποθέσω σ' αυτή την ασάφεια οφείλεται κυρίως το τριαράκι στον ορισμό;

#31
Khan

Κουλ βρε Τζόνι, μην θίγεσαι άμα παίρνεις πού και πού κανά τριαράκι, μες στην ζωή είναι κι αυτά...

#32
Galadriel

Πω μου θυμίζει κάτι συμμαθητές μου που φωνάζανε όταν παίρνανε 19 στην έκθεση και τους χάλαγε τον μέσο όρο.

#33
johnblack

Δεν θίχτηκα, απλά επειδή είχα ξηγηθεί ωραία στο Σκύλο στα μπούτια της Μαρίας, περιμένω κάτι ανάλογο (αν είναι δική του η ιασονιά). Κι ο χαλικούτης με μαύρισε, και στην πορεία της κουβέντας παραδέχθηκε πως ίσως είχε κάνει λάθος.

Πόσο μάλλον που εν προκειμένω η συζήτηση έχει πάει σε βάθος και κάθε άποψη είναι καλοδεχούμενη.

#34
Galadriel

Η απάντηση του χαλικού ήταν «ίσως» και αυτό ήταν οριστικό αχχαχα

#35
Vrastaman

Απ' τα λίγα καλά λήμματα του Τζόνι :Ρ

#36
Khan

όχι ρε Βράστα δεν τό 'πες καλά, το σωστό είναι:

Ίσως το μοναδικό λήμμα του Τζόνι μου που πραγματικά ζηλεύω.

#37
jesus

τζόνι;;;

#38
johnblack

Στο δημοτικό είχα βγάλει ένα εφημεριδάκι με τον οτινανικότίτλο «Βραδινός Λόξιγκας». Αυτό που έχω παθει τις 2-3 τελευταίες μέρες...

#39
joe909

Η ιδεοληψία των φρικιών έχει υμνηθεί και με παραλλαγές γνωστών επικών νεοελληνικών ποιημάτων όπως: «Εγώ φρικιό γεννήθηκα φρικιό θε να πεθάνω» και «Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερο φρικιό παρά σαράντα χρόνια λακόστ και φιγκαρό» (από την αθάνατη ντίσκο της Θεσσαλονίκης).