(Πάτρα): Προορισμός νυχτερινής εξόδου. Συναντάται κυρίως ως ερώτηση «για πού την έχεις;»

Πέραν την αποκοπής της τελευταίας συλλαβής και κυρίως ο τονισμός της εναπομείνασας προ/παροξύτονης, που ακούγεται σαν γαλλικά (π.χ. η κληρού στο ναυτικό, καλημέ στα τσακώνικα, βλ. και εφτά νομά σ’ ένα δωμά, πώς να μπορέ να κλείσω μά κλπ, ενώ μετάφρα / η απόφα στα κουτσαβάκικα κλπ), το οποίον υφίσταται και στην ισπανοϊταλική (π.χ. profe στα ιταλικά αντί professore, porfa στα ισπανικά αντί porfavor, όπως και por αντί porque) ή των πρώτων συλλαβών (αναΐς < Παναής, λέας < εισαγγελέας κλπ), πλείστες εκφράσεις της ελληνικής αναφέρονται σε κάποιο θηλυκού γένους αντικείμενο-κατηγορούμενο, το οποίον συνήθως ελλείπει ή τρέπουν σε θηλυκό ένα αρσενικό ουσιαστικό ή επίθετο (π.χ. η προεδράρα / την κορόιδα μου κάνεις; / Πρωτάρα είσαι; κλπ). Π.χ.

  • Την έχω γαμήσει / βάψει
  • την έχω κάτσει (εδώ εννοείται μάλλον η βάρκα)
  • την έχω δει, την είδα
  • την άκουσα
  • την κάνω
  • είμαι στην ψαχτική (ψάχνομαι)
  • τηλεφωνική (χρησιμοποιείται με τα ρήματα ξηγιέμαι / σκάω / πέφτει κλπ), κ.ο.κ.

    Συνήθως αυτές οι εκφράσεις συμπληρώνονται νοηματικά κάπως αόριστα με τις λέξεις φάση / κατάσταση / ιστορία κλπ, όπως και οι λίγες ελλειπτικές σε ουδέτερο (βλ. το’ χεις ξεφτιλίσει, το γαμήσαμε και ψόφησε, το συζητάμε, να το τραγουδήσουμε, ζωγράφισέ το κλπ) με τις λέξεις θέμα / παραμύθι / κέρατο / πράγμα κλπ.

Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι το ίδιο γίνεται και στις ελλειπτικές εκφράσεις της ιταλικής και ισπανικής, π.χ.

  • La has cagao (ισπανικά = τη γάμησες)
  • Te la comes (ισπανικά = τον ήπιες -εδώ εννοείται ο πούτσος σε θηλυκό δηλ. την έφαγες την ψωλιά).
  • Me la facio (ιταλικά = την κάνω), κλπ.

    Τώρα, περί ποίας γυναικός ο λόγος, απορία μουεζίνου βήξ...

Τέλος, χρησιμοποιούνται ειδικά στην ιδιαίτερα ειρωνική κι επιθετική πατρινιά αργκό (π.χ. η έκφραση «τί έχουμε;» με ταυτόχρονη ημιπεριστροφή του καρπού με προτεταμένο αντίχειρα και δείκτη, ακολουθούμενη σχεδόν πάντα από κλωτσομπουνίδι), εκτός από την εκτεταμένη χρήση του θηλυκού αντικειμένου-κατηγορουμένου ή ουσιαστικοποιημένου επιθέτου και οι μεμονωμένες λέξεις-προσφύματα «για» / «σε» / «ότι», σε ελλειπτικές αργκοτικές προτάσεις. Π.χ.

  • Σοβαρή; / σε σοβαρή; (Αντί «σοβαρά;»)
  • Σε δεκάλεπτη (αντί «σε περιμένω σε ένα δεκάλεπτο»)
  • Σε πολλά γέλια
  • Σε σχέδια (=κάνω παιχνίδι)
  • Ότι μάγκας κι έτσι (ειρωνικά)
  • Ότι τί; (επιθετικά)
  • Ότι; (τί μου λες τώρα;)
  • Ότι ας πούμε; Ότι τέλος πάντων; Ότι ξέρω ‘γω; (ειρωνικά για τον και καλά)
  • Για κλωτσές (λέγεται και αλλού)
  • Για κατακέφαλα (όπως λένε), κλπ.

    Υπάρχει και ρεμπέτικο τραγούδι, που περιλαμβάνει την ελλειπτικότατη πρόταση «...για να μαύρο...», παραλείποντας αυτήν τη φορά το ίδιο το ρήμα (=για να πιώ), που δημιουργεί ευτράπελους συνειρμούς κλίσης του ρήματος (εγώ μαύρω, εσύ μαύρεις κλπ), όπως Κολοκοτρώνω, Κολοκοτρώνεις, Κολοκοτρώνει κλπ (βλ. «Πολίτικη κουζίνα»)!

Όλα τούτα βέβαια, είναι ένα γλωσσικό παιχνίδι λιτότητας-ελλειπτικού λόγου, όπου τα ευκόλως εννοούμενα (για τους μεμυημένους) παραλείπονται. Δεν είναι πάντα έτσι όμως. Ο αμερικάνος στο Μιλγουώκι, είχε φάει τέτοιο σκάλωμα με μια Wendy, που χτύπησε ταττού τ’ όνομά της στον πούτσο του. Όταν σε κάποιο δημόσιο ουρητήριο όμως, πήρε το μάτι του την ψωλή ενός νέγρου, που κατουρούσε παραδίπλα κι είχε ένα W στην αρχή κι ένα Y στο τέλος, θόλωσε απ’ τη ζήλια του, αφού νόμισε πως η γκόμενά του τον απατούσε (πόσες Γουέντες έχει στο Μιλγουώκι;) και ζήτησε απ’ τον τύπο να καθαρίσει τη θέση του. Ο μαύρος τότε αμίλητος, τσίτωσε την ζαρωμένη επιδερμίδα της τσαπούς του, που έγραφε «Welcome to the Bahamas-have a nice holidaY»!

- Άλα της! Τί παλτουδιά μου’ σαξες αγορίνα μου; Για πού την έχεις;
- Είμαι για πάρτυ στης Βέας, έρχεσαι; Είναι ανοιχτό!
- Σε παρτάκι; Μέσα!

Το συγκρότημα Yo la tengo (=την έχω. Λέγεται ότι προέκειψε από σχετική αναφώνηση παίχτη baseball που πήγαινε να πιάσει μπαλιά) (από Jonas, 19/11/09)

Έχεις καλύτερο ορισμό; Πρόσθεσέ τον!

Δημοσιεύτηκε
Τελευταία επεξεργασία

#1
Fotis Nitsiopoulos

Γεια σου ρε χότζαρε. Αναφορικά με το προεδράρα, να θυμίσω στο ώρες με θρέφει ο λουλάς τη στιχομυθία
-γειά σου Μάρκο χρυσοχέρα!
-γειά σου Μπάτη μου!

#2
HODJAS

Το' πιασες!
και ωραίο παράδειγμα.

#3
Galadriel

[I]Ότι μάγκας κι έτσι (ειρωνικά)
Ότι τί; (επιθετικά)
Ότι; (τί μου λες τώρα;)
Ότι ας πούμε; Ότι τέλος πάντων; Ότι ξέρω ‘γω; (ειρωνικά για τον και καλά)[/I]

Και «ότι δηλαδή;» αχαχού να που με κορόιδευαν που μου είχε κολλήσει :P

#4
HODJAS

Βλ. και «τα πέρασα καλά»/ «την πέρασα κοτσάνι»/«φίνα» (ποιά;) που επίσης απαντάται στην ισπανοϊταλική.
Ενώ την τύλωσα/πέτσωσα/έκανα ταράτσα, μπορεί αβίαστα να εννοηθεί «η κοιλιά».
Για κάποιο λόγο πάντως, ο αξιολογικός υπερθετικός στην αργκό είναι πάντα θηλυκού γένους ανεξαρτήτως του γένους του αντικειμένου-κατηγορουμένου (π.χ. πουράκλα, μεγάλη ποινικολόγα, θαλαμηπόλα, ξήγα, πουκαμισιά κλπ).
Το δε «κονόμι», αποκτά πολλαπλάσιο αέρα ως «η κονόμα».
Ίσως να έλκει η κλίση του θηλυκού γένους απο τα παραλειπόμενα-σημαινόμενα π.χ. μεγάλη μάρκα/μυστήρια φόδρα κλπ.

#5
HODJAS

Η΄ να έχει εννοιολογική συγγένεια με το κομβικότατο θηλυκό «μάνα/μανούλα/μάνα καημένη»=ικανός (;)

#6
xalikoutis

Βλ. και το αντρούλα

#7
Jonas

Επίσης, βλ. σχ. Jonaμήδι

#8
jesus

(
- το βέα από πού βγαίνει;;
- απ' το παράθυρο.
αγαπημένη προσωπική ατάκα για απίθανα υποκοριστικά γυναικείων ονομάτων. δεν μπορούσα να κρατηθώ.)

#11
HODJAS

Κατόπιν της «αντρούλας» του χαλ και του εκεί σχολίου του χάνκοντος, παραμένει το μυστήριο:

Γιατί τα τρέπουμε σε θηλυκά;

Γίνεται κάτι τέτοιο σε άλλη γλώσσα (που να διαθέτει γένη);

Παρακαλούνται οι γλωσσολόγοι, ψυχολόγοι κι οι φιλόσοφοι να του δώσουν κλώτσο να γυρίσει.

Σε κάποια φάση θεωρούσα (μάλλον εσφαλμένα αφού τελικά το context θηλυκοποίησης είναι γενικότερο), οτι η αντρούκλα, η αγορίνα κλπ σε αντιπαράσταση με τον τσολιά/πούτσα/καβλί (=γυναίκα), ήταν μάλλον λόγω κωλομπαρίστικης παράδοσης, ενώ τα φοράδα μου/τα καπούλια σου/αγελάδα κλπ προέρχονταν απο την προσφιλή κτηνοβασία, αλλά τότε δεν εξηγείται η «ζαργάνα», η «περιστέρα», η «τρυγόνα» κι η «κουκουνάρα»...

#12
jesus

ότι και καλά έχεις χιούμορ δλδ...

#13
patsis

Χμμ... απ’ ό,τι φαίνεται μάλλον όχι. Οπότε: Μπανάλ και εύκολος. Αποφύγετέ με.

#14
HODJAS

Πρόσφατα άκουσα και την κουφή έκφραση «σε αργότερη» ή σκέτο «αργότερη» δηλ. το επίρρημα αργότερα.

#15
HODJAS

Επίσης η έκφραση την κατάλαβα (=αντελήφθην την παγίδα).

#16
HODJAS

Επίσης άλα της, καπάκια της κλπ (μου ξανάρχονται ένα-ένα)...

#17
vikar

Χότζας, αυτό που λές εκεί για το «για να μαύρο», ποιό τραγούδι είναι; Μήπως εννοεί «γιά 'να μαύρο» (για ένα μαύρο);

#18
HODJAS

Σάμπως θυμάμαι νομίζεις; Κάπου υπάρχει και στίχος [...] έτσι για να κέφι, σπάζω την ταβέρνα [...]
Μυστήριο συντακτικό φαινόμενο...