Η επονομαζόμενη αττική σύνταξη ήταν μία ιδιοτροπία της αρχαίας αττικής διαλέκτου, που αν είναι τόσο πασίγνωστη μέχρι και σήμερα το οφείλουμε θα 'λεγα αποκλειστικά στην παροιμιακή φράση τα παιδία παίζει και την ευρεία της χρήση και κατάχρηση (για παράδειγμα, εδώ και εδώ). Πρόκειται για το συντακτικό σχήμα ουδέτερο ουσιαστικό σε πληθυντικό + ρήμα σε ενικό (για περισσότερα μπορείτε να δείτε εδώ).
Ένα ανάλογο σχήμα των τωρινών ελληνικών –που για να 'μαι ειλικρινής δεν ξέρω αν έχει ήδη γίνει αποδεκτό από κάποια γραμματική– είναι το εξής: περιληπτικό ουσιαστικό σε ενικό + ρήμα σε πληθυντικό: «ο κόσμος πεινάνε», «η αστυνομία είναι μαλάκες», «η γερουσία μας έχετε πρήξει τ' αρκίδια» και τέτοια.
Η ειδική περίπτωση όπου το ρήμα είναι του τύπου είναι + κατηγορούμενο είναι ίσως και η πιο συνηθισμένη, είτε επειδή ο τύπος είναι δηλώνει καταπερίπτωση καί τους δύο αριθμούς, είτε επειδή το σχήμα μοιάζει συντακτικά με το σχήμα της υπαγωγής το Α είναι Β, όπου οι αριθμοί των Α και Β δεν είναι ανάγκη να συμπίπτουν: «όλος ο κόσμος είναι άνθρωποι σαν εσένα κι' εμένα», «η αστυνομία είναι εργαζόμενοι πολίτες», αλλά και «οι γενικευμένες συρράξεις ανά τον κόσμο είναι σημείο των καιρών» –λέμε τώρα.
Αυτή η αντίστροφη αττική σύνταξη δεν απαντιέται βέβαια μόνο στην αργκό, αλλά στην καθομιλουμένη γενικότερα, αν και στην καταγραμμένη φαίνεται ότι θεωρείται ακόμη «λάθος» –έφτυσα αίμα να βρω παραδείγματα στο διαδίκτυο.
Ενδιαφέρον είναι ίσως ότι στα αγγλικά είναι το κανονικό σχήμα για περιληπτικά ουσιαστικά (the people are, the police are, ...), οπωσδήποτε όμως δεν πρόκειται για αγγλισμό αλλά για το εδραιωμένο αίσθημα στους ομιλητές ότι ο γραμματικός αριθμός του ουσιαστικού δεν συμπίπτει με τον πραγματικό αριθμό που δηλώνεται, και την τάση να αποκαθίσταται τελικά αυτή η αντιστοιχία στο ρήμα.
Πάνω στο πλοίο υπάρχει κόσμος, τρέχουν αλαφιασμένοι, κουνάει πολύ το πλοίο, έχει πιάσει μπόρα [...] (από ιστολόι)
Πράγματι το παπαδαριό είναι οι βασικοί καταπατητές, αλλά στους οικοδομικούς συνεταιρισμούς υπάρχει κάθε λογής καρύδι. (σχολιασμός σε ιστολόγημα με θέμα αυθαίρετο στην καμένη Πάρνηθα)
— [...] Ο αγρότης-παραγωγός θα πρέπει να είναι ένας σύγχρονος επιχειρηματίας με πράσινη αντίληψη. Τα προϊόντα του θα είναι ποιοτικά, βιολογικά, οικολογικά και το αποτέλεσμα της δουλειάς του θα συνδέεται με άλλες οικονομικές δραστηριότητες όπως ο οικοτουρισμός.
— Αυτά θέλουν χρήματα.
— Μα υπάρχουν. Η ΚΑΠ σήμερα χρηματοδοτεί, αν δεν κάνω λάθος, με 67% τα αγροπεριβαλλοντικά σχέδια. Το Ταμείο Συνοχής θα δίνει χρήματα για παρόμοιες δραστηριότητες μέσα στην πόλη.
— Γιατί δεν το κάνει η κυβέρνηση, δεν ξέρουν ή είναι γενικώς αδιάφοροι;
— Γιατί δεν έχουν κατανοήσει ότι πρέπει να στραφούμε προς τα εκεί. [...]
(από συνέντευξη Οικολόγου Πράσινου, εδώ)
17 σχόλια
Khan
Πάτερ μου, είναι πολύ παλιό φαινόμενο, που υπήρχε και στα αρχαία και πιθανότατα ουδέποτε έπαψε να υπάρχει. Δεν θυμάμαι να έχει άλλη ονομασία από το «περιληπτικό», που χαρακτηρίζει το υποκείμενο.
Λ.χ. θυμάμαι κάτι τριτοδεσμίτικα παραδείγματα στο στυλ «ο στρατός βαδίζουσι» κ.ο.κ.
vikar
Ναί, δέ μου φαίνεται περίεργο να υπήρχε απο παλιά. Αυτό που μου φαίνεται περίεργο είναι οτι επιμένουν οι φιλόλογοι να το χαρακτηρίζουν λάθος.
vikar
Ή μήπως κάνω λάθος;...
Khan
Πάντως όταν το γράφει κανάς Ξενοφών, κανάς Θουκυδίδης όχι μόνο δεν το θεωρούν λάθος, αλλά σε καλούν και να το δικαιολογήσεις.
xalikoutis
με τις κολυβοφιλολογικές μου γνώσεις νομίζω θεωρείται σχήμα λόγου κατά το νοούμενον...
Khan
Σπεκ, Χαλικού, όντως λέγεται σχήμα κατά το νοούμενον. Το τσέκαρα στο Νέτι, αλλά όλες οι παραπομπές είναι σε πιντιεφ και δεν συμμαζεύεται.
HODJAS
Έχει νομίζω σχέση με τη λεγόμενη σύμφυρση δυο συντάξεων σε μια (π.χ. ο Γιάννης κι ο Γιώργος πάνε/πάει στο σχολείο).
Κατά τα λοιπά «τα παιδία την παίζει» (αττική και ήδη πανελλήνια σύνταξη)...
vikar
Φτού ρε π'στ', άκυρο... Κι' εγώ που έλεγα οτι μετά 'π' αυτό το λήμμα θα με τηλεφωνήσει προσωπικά ο τέως να μου παραδώσει τα σκήπτρα.... Κι' εγώ που έλεγα οτι...
[λύγμ...]
(Νά 'στε καλά ρε παίδες, ανοίγετε τα μάτια των πρωτοδεσμιτών...)
Galadriel
Είχε δέσμες στα χρόνια σου παπούλη μου;
vikar
Ασφαλώς! Γιατί, κατηργήθησαν;...
Επισκέπτης
Δεν καταργήθηκαν. Απλά χειραφετήθηκαν και έγιναν δέσμες αδέσμευτες. Για άλλο ξεκινάς και σε άλλο καταλήγεις.
GATZMAN
Χαίρε δέσμη αδέσμευτη
HODJAS
Κάποτε τα παιδιά μάθαιναν πολλά απ' όλα αλλά με σαθρό τρόπο, μετά πολλά αλλά μόνο απο ένα είδος και τώρα τίποτα απο πολλά...
vzoom
....μια κοτόπουλο με ολίγη από σουτζουκάκια...
το Λιοντάρι
Γειά σου και σένα φίλε Νίκο ή μέγα Khan -smile- .
< δεν έχει emoticons και τα βάζω περιγραφικά >
Έχεις δίκιο για το «σεντόνι» αλλά είναι αναγκαίο να το απλώσεις όταν μιλάς για κάποιο θέμα πολύ πλατύ από μόνο του .
Αν δε θες να το παρουσιάσεις με μιαν έστω στοιχειώδη ανάλυση τότε καλλίτερα να μην το αναφέρεις . Δεν είπαμε να κάνουμε εδώ ακαδημαϊκές γλωσσολογικές αναλύσεις αλλά το θέμα αυτό εδώ δε σηκώνει απλές αναφορές σε 3-5 προτάσεις . Όσα πρόσωπα το αγνοούν δε θα μάθουν κάτι, και όσα πρόσωπα το κατέχουν θα πουν : «σιγά τώρα, κάτι μάς είπε το άτομο» . Φυσιολογικά πράγματα αυτά .
Τώρα , για το πώς γίνεται να μοιάζουν με 15σύλλαβους στίχους τα ποστ μου έχει να κάνει με το γεγονός ότι όταν είναι αρκετά μεγάλα κι όχι ποστάκια γρήγορα , τα γράφω στον κειμενογράφο μου και μετά τα κάνω copy-paste εδώ , κι κειμ/φος μου έχει άλλη οθόνη εμφάνισης κειμένου .
Για ποιο λόγο χρησιμοποιώ κειμ/φο; Επειδή μέχρι να σκεφτείς αυτά που θες να γράψεις και να τα πληκτρολογήσεις , ο server αυτού τού site σε έχει αποσυνδέσει . Ο δε server σε αποσυνδέει όταν βλέπει ότι είσαι για αρκετή ώρα ανενεργός ενώ έχεις ανοίξει σταθερό νήμα <thread> στο σύστημά του για να ποστέρεις κάτι και άρα απασχολείς το bandwith του που δεν είναι ποτέ απεριόριστο , το ακριβώς αντίθετο.
Μπορείς να κάτσεις με τις ώρες και να σερφάρεις εδώ στο site αυτό, το σύστημα δε θα σε πετάξει έξω, επειδή με το να διαβάζεις κάτι δεν απασχολείς μόνιμα το σύστημα.
ΥΓ
Ορίστε τώρα , βλέπεις τι έκανες Μεγάλε Κουμπλάι Χαν Νίκο;
Με ανάγκασες να γράψω κι άλλο «σεντόνι» .
-grin- -tongue-
Khan
Οκ, εγώ έχω σχιζοφρένεια μεταξύ δύο εαυτών, έναν φανατικό σεντονάκια αμπελοφιλόσοφο, κι ένα λακωνικό κάβουρα. Ο ένας εαυτός μου συμπάσχει μαζί σου....
Galadriel
Πριν τα σημεία στίξης δε θέλει κενά. Μετά τα σημεία στίξης θέλει κενά. Ουγκ.