Σχολική (γυμνασιακή – λυκειακή) σλανγκ.

Τόπος : Κρήτη, αστικό κέντρο.

Χρόνος : Τέλη δεκαετίας ογδόντα, αρχές ενενήντα.

Τσουκάλα λέγαμε το κάθε λογής λυσάρι, το οποίο περιείχε έτοιμες τις λύσεις των ασκήσεων (μαθηματικά, φυσική, χημεία), ή έτοιμες λύσεις σε θέματα αρχαίου κειμένου φιλολογία).

Μπορούσες να το χρησιμοποιήσεις είτε με τον δύσκολο τρόπο και εποικοδομητικά (λύνοντας μόνος σου τις ασκήσεις και ελέγχοντας μετά την λύση τους), είτε με τον εύκολο τρόπο, αντιγράφοντας στεγνά κατευθείαν από την τσουκάλα, για να ξεμπερδεύεις και να κωλοβαρέσεις μετά με την ησυχία σου.

Το νόημα του λήμματος είναι ότι δεν κοπιάζεις μόνος σου, παίρνεις έτοιμες τις λύσεις από το λυσάρι, όπως παίρνεις το φαγητό έτοιμο από την τσουκάλα.

Με το τότε ισχύον σύστημα των δεσμών (χωρίς να μετράει η σχολική βαθμολογία των μαθημάτων για την καρμανιόλα των πανελληνίων), όλοι επέλεγαν δέσμη, ήδη από την πρώτη λυκείου, για να ξεκινήσουν έγκαιρα προετοιμασία. Βλ. και τις σχετικές εκφράσεις, τριτοδεσμίτης, πρωτοδεσμίτης κλπ. Συνεπώς, εάν π.χ. είχες διαλέξει τρίτη δέσμη (θεωρητική κατεύθυνση την λένε τώρα), για δύο χρόνια (πρώτη και δευτέρα λυκείου), δεν χρειαζόταν να ξαναγγίξεις τα και καλά «περιττά» μαθήματα, δηλαδή μαθηματικά, φυσική, χημεία κλπ., μόνο όσο χρειαζόταν για να μην μείνεις. Εάν ήσουνα «πρωτοδεσμίτης», δεν ξαναδιάβαζες αρχαία. Μπορούσες κάλλιστα και να πετάξεις τα σχετικά βιβλία.

Για όλες τις περιπτώσεις αυτές, η τσουκάλα πήγαινε σύννεφο.

Τώρα το έχουν αλλάξει και μετράει και η σχολική βαθμολογία όλων των μαθημάτων για την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο. Δεν ξέρω ποιο σύστημα είναι καλύτερο και δεν με νοιάζει. Ούτως ή άλλως, η επίσημη παιδεία στον ρημαδότοπο αυτόν είναι καμένη υπόθεση. Η ουσιαστική παιδεία επαφίεται αποκλειστικά στις προσωπικές ανησυχίες εκάστου μαθητή (οιασδήποτε ηλικίας).

Απ' ό,τι έχω τσεκάρει, στην Αθήνα δεν χρησιμοποιούσαν το λήμμα. Μια σχετική αντίστοιχη φράση που ψάρεψα, είναι «ο θείος Στέφανος», αναφορά στον γνωστό εκδότη βοηθημάτων Στέφανο Πατάκη.

- Μανίτσα μου, τι θέματα ήταν αυτά που μας έβαλε η μαθηματικού στο τεστ; Μιλάμε μας έσκισε τα ράμματα.
- Ναι ρε πούστη μου, και δεν τα είχε ούτε η τσουκάλα.

Έχεις καλύτερο ορισμό; Πρόσθεσέ τον!

Δημοσιεύτηκε
Τελευταία επεξεργασία

#1
Khan

Ως προς τις Εκθέσεις το λυσάρι λεγόταν και Παπανούτσος, γενικευτικά ή Παναπούτσος.

#2
aias.ath

Σωστός.

Ἡ γενικότερη ἐν προκειμένῳ ἔννοια εἶναι ἡ «φυλλάδα». Ἔτσι λεγόταν παραδοσιακά. Οἱ μαθηματικὲς φυλλάδες ἐλέγοντο εἰδικότερον «λυσάρια», καὶ ἀπὸ τοὺς παλαιοτέρους «λυτάρια», πιθανῶς πρὸς διάκρισιν ἀπὸ τὰ ὁμόηχα «λυσσάρια», τὰ καυλωμένα δλδ ἐφηβάκια, ποὺ μόνο στὰ μαθήματα δὲν εἶχαν τὸ νοῦ τους. Οἱ φιλολογικὲς φυλλάδες ἐλέγοντο «μεταφράσεις» ἢ σλαγκιστὶ «μετάφρες». Σ' αὐτὲς δὲν περιελαμβάνοντο τὰ φτηνιάρικα καὶ συντετμημένα λεξικὰ ἀνωμάλων ρημάτων τῆς ἐποχῆς, διότι ὅποιος ἔμπαινε στὸν κόπο νὰ τὰ διαβάσῃ, ἦτο πολὺ «κυριλὲ» μαθητής.

Ἔτσι, γιὰ μνημόσυνο, θὰ ἀναφέρω καὶ τοὺς προπατακίους φυλλαδοεκδότας: Χριστόπουλος καὶ Ρώσσης, λαϊκότερος καὶ δημοφιλέστερος ὁ πρῶτος. Οἱ μαθηταὶ ἐχαρακτηρίζοντο βάσει τῆς φυλλάδας εἰς Χριστοπουλικοὺς καὶ Ρωσσικούς.

Ὅποιος θυμᾶται τοὺς ἐκδότες τῶν λυσαρίων, ἂς τὰ ρίξῃ περικαλῶ.

#3
johnblack

Η μαθητιώσα νεολαία της εποχής μου - και ουχί μόνον εξ όσων εξ ακοής γνωρίζω - συνήθιζε να ομνύει χαρακτηριστικώς εις τον «Άγιον Πατάκιον», ο οποίος, τιμής ένεκεν, ασφαλώς και αξίζει αυτοτελούς πραγμάτευσης.

#4
HODJAS

Καρασπέκια!
Κι εμείς λέγαμε «ο Άγιος Πατάκιος» (παραφθορά του αγίου Παταπίου) και ψευτοπροσκυνούσαμε το κίτρινο ή γαλάζιο (δίτομο) βιβλίο!
Ο Ρώσσης, υπήρχε και στην εδική μας εποχή, που φροντιστηριάντουσαν οι νομικάριοι..

#5
jesus

ρησπέκ. εμείς τα φλωράκια στη λευκάδα λυσάρια τα λέγαμε. έλλειψη φαντασίας;

(μαχόμενοι δικηγόροι σου λέει μετά, οθονιές ο ένας, οθονιές κι ο άλλος:Ρ)

#6
johnblack

Διευκρίνισις: εις τον Άγιο Πατάκιο προσπίπταμε χυδευλαβώς ημείς τα φλώρια - όπως λέει και ο ναζωραίος - οι οποίοι ανοίγαμε και κανα βιβλίο που και που και των οποίων οι γονέοι εδάκρυσαν εκ της πολλής συγκινήσεως άμα τη εισαγωγή μας εις το Παμφωτιστήριον. Διότι οι άλλοι, οι πολλοί, οι «φυσιολογικοί», έγραφαν στα αραχίδια τους και τον Πατάκη και το Μαρκαντωνάτο και απηχθάνοντο οιονδήποτε τυπωμένον χαρτίον, παρεκτός των αθλητικών εφημερίδων.

#7
HODJAS

Που τους θυμήθηκες πάλι τους χυδεβλαβείς;;;;

#8
johnblack

αφού ξέρεις

#9
HODJAS

Τζήζα, το μαγαζί είναι Όθονος-Μαλακίας (γωνία) :-Ρ

#10
jesus

το δικό μου είναι ένα τετράγωνο παρακάτω, Γονάτου κ Μαλακίας γωνία, όπως κοιτάς ακριβώς πίσω σου.

#11
HODJAS

Με παίρνεις μάτι χυδευλαβώς γονυκλινής πίσω απ' τα πατζούρια έεε;
Χαλάλι σου...

#12
Επισκέπτης

Ακόμα τσουκάλες τα λένε, η χρονολόγηση δε λήγει στις αρχές ενενήντα...

#13
betatzis

Με χαρά μου βλέπω ότι γεννήθηκε διάλογος από τον ορισμό μου αυτόν.

Στο σχόλιο 26 αυτούτου ωραίου άρθρου του sarant για το τεφαρίκι, δίνεται διαφορετική ερμηνεία και ετυμολόγηση του λήμματος, την οποία εγώ αγνοούσα.

Μου φαίνεται όμως ορθότερη από την δική μου.

Κάποια στιγμή θα γίνει και η αναφορά στους μόντουλες για την συμπλήρωση.