Ήταν ένα βροχερό απόγευμα του Γενάρη. Μόλις είχα γυρίσει από την δουλειά (παιδικό πάρτι, είμαι κλόουν για όσους το αγνοούν). Κουρασμένος, φτιάχνω έναν καπουτσίνο φρέντο με ολίγη, και κάθομαι στον υπολογιστή, και ανοίγω το σλανγκ. Πατάω το λjινκ «πρόσφατα» και βλέπω το λήμμα «λάιτσμαν». Το διαβάζω, διαβάζω και καμιά δεκαριά άλλα που έχασα, όντας στο πάρτι. Κλείνω τον υπολογιστή και πάω να ξεκουράσω το πανέμορφο και γεμάτο γραμμώσεις κορμί μου.

Μετά από δύο τρεις μέρες ύπνου (έχει και τα καλά του το επάγγελμα), ξυπνάω το πρωί. Τραβάω μια ρουφηξιά από τον προχθεσινό φρέντο, βάζω τα γυαλιά της πρεσβυωπίας, και χουφτώνοντας την πλούσια γενειάδα μου (ποιος είσαι ρε μεγάλε; ο Αη Βασίλης από την Καισαρεία;), ανοίγω το σλανγκρρρ. Τσουπ, καινούριος ορισμός: «λάισμαν». «Μα τους χίλιους ταράνδους!!!!» αναφωνώ έκπληκτος. Προχθές ένας άλλος σλανγκιστής είχε ορίσει το λήμμα «λάιτσμαν». Κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο της Δανιμαρκίας. Πρέπει να τελειώσει εδώ αυτή η κατάσταση με την μεταφορά ξένων όρων στο σλανγκ και την κατά βούληση ορθογραφία των φίλτατων συσλανγκιστών.

Έντρομος, σηκώνομαι από την καρέκλα και βολτάρω στο σπίτι, φωνασκώντας, «όχι άλλοι λάινσμαν» Το φαινόμενο λάινσμαν πρέπει να λήξει εδώ, γιατί κινδυνεύει η αξιοπιστία του σάιτ.

Βέβαια, κατά την διάρκεια του παραληρήματος, κάποιος μοντ συγχώνευσε τους δύο παρεμφερείς ορισμούς σε έναν. Λεπτομέρειες... Το κακό είχε ήδη γίνει!

THE LINESMAN PHENOMENON:

Αντίστοιχο φαινόμενο στα ελληνικά (μάλλον θα το ονομάσω το «φαινόμενο μπούτσα»):

Έχεις καλύτερο ορισμό; Πρόσθεσέ τον!

Δημοσιεύτηκε
Τελευταία επεξεργασία

#1
electron

μου βγήκε σαν χρονογράφημα ένα πράμα.... μάλλον πρέπει να πάει για σβήσιμο!

#2
vikar

Καύλα, κάβλα, γκαύλα ή γκάβλα; Ή μήπως, γ-καύλα;!...

Δέν ξέρω τί θα κάνει το Τμήμα Διαγραφών που πολύ αέρα του έχουμε δώσει :-Ρ , αλλα το φαινόμενο λάινσμαν περιγράφει ένα απ' τα πιό γουστόζικα και αποκαλυπτικά «προβλήματα» του σάιτ, που δέν θα μπορούσαν να απαλειφθούν εντελώς παρα μόνο σε καθεστώς ακαδημαϊκής κανονιστικίλας. Ή ίσως, κανονιστικής ακαδημαΐλας. (Ναί, αυτό το τόνος-διαλυτικά πολύ με ανάβει.)

Εύγε.

#3
knasos

Επίσης, και εδώ τα όρια γίνονται πραγματικά δυσδιακριτα και διαβάζετε με απόλυτα δική σας ευθύνη,
[I]κρουασάν ή κουρασάν;
κροκοδειλος ή κορκόδειλος;[/I]

#5
Mr. Cadmus

Βασικά θα έπρεπε να βγαίνουν τα λήμματα στην αναζήτηση ασχέτως ορθογραφίας. Στην δική μου περίπτωση, εγώ το ήξερα ως φρηλάντζα, αλλά όντας καταχωρημένο ως φριλάντζα δεν μου έβγαλε αποτελέσματα. Τώρα όσον αφορά την ορθογραφία στην μεταφορά ξένων λέξεων... δεν ξέρω. Πάντως, για να θέσω ένα παράδειγμα, το free-press το έβλεπα στα ελληνικά ως φρη-πρες, και όχι ως φρι-πρες, αν και δεν νομίζω πως το παράδειγμα μου είναι ενδεικτικό.
Ποιοί είναι τελικά οι ορθογραφικοί κανόνες σε περιπτώσεις μεταγραφών;

#6
jesus

γενικά είμαι υπέρ του ενγκρήκ, οπότε με είχε απασχολήσει το θέμα σε επίπεδο μοδς. δεν νομίζω να υπάρχουν καθιερωμένοι. εγώ έχω κάποιους στο μυαλό μου κ νομίζω ότι δεν είναι αυτοαντικρουόμενοι, αλλά δεν έχει λόγο να τους ακολουθήσει κάποιος:

για τα «ι», αν πρόκειται για i που προφέρεται ι το γράφω γιώτα (αν όχι παναγιώτα. αχαχα), αν είναι e, ee (πχ το free θα το έγραφα φρη) κτλ το κάνω η ενθυμούμενος την προφορά του η στα αρχαία, κ το υ εμφανίζεται όταν παίζει y στο κανονικό. διφθόγγους δε νομίζω να βάζω.

για τα «ο», βάζω όμικρον όταν υπάρχει ο στο πρωτότυπο κ ω αλλιώς, δλδ το false θα το έγραφα φωλς.
αυτό...

#7
Mr. Cadmus

Νομίζω ότι έχει να κάνει με την προφορά της κάθε λέξης, η οποία αντιστοιχεί σε συγκεκριμένο γράμμα του φωνολογικού αλφαβήτου. Ή με το γεγονός πως το κάθε γράμμα της ελληνικής αλφαβήτου έχει συγκεκριμένη προφορά σε κάθε λέξη. Ή κάτι τέτοιο. Νομίζω πως ο Μπαμπινιώτης είχε γράψει κάτι σχετικό με την ορθογραφία αυτών των λέξεων, καθώς και για την ελληνική μεταγραφή των ξένων ονομάτων...

#8
vikar

Καλημέρα μας.

Να μιλήσω λίγο πιό σοβαρά για το «φαινόμενο λάινσμαν» (που, σύμφωνα με τον ορισμό, το εννοώ προσωπικά ως «φαινόμενο μπούτσα» :-) ). Στην αργκό πείθεται κανείς πιό εύκολα για το οτι πρέπει να υπάρχει ανοχή στη διαφορετικότητα όσον αφορά τη γραφή μιας λέξης ή φράσης. Δέν ταιριάζει στην αργκό (αλλα και στην καθομιλουμένη ενγένει) να κυνηγά κανείς τη μονοτιμία. Γιατι, για να ξαναχρησιμοποιήσω το παράδειγμα της (γ)καύ/άβλας, δέν θα είναι κανείς σοβαρός να προτιμά τη μοναδική ορθογράφηση με τίμημα να χάνει μία πλειάδα λεπτών αλλα υπαρκτών νοηματικών αποχρώσεων.

Το ίδιο σε κάποιο βαθμό ισχύει και στη μεταγραφή ξένων λέξεων. Άν κάποιος θέλει να διατηρήσει τη διαφορά ανάμεσα σε ελληνική προφορά της ξένης λέξης και σε ξενική προφορά της (αλλα γράφοντας για κάποιον που δέν είναι απαραίτητο να γνωρίζει την αντίστοιχη ξένη γλώσσα --για 'μένα θεμελιακό αίτημα, γι' αυτό και «ενγκρικιστής»), τότε θα πρέπει να δεχτεί οτι πρέπει να είναι αποδεκτό καί το φρίλανς καί το φρήλανς, αντίστοιχα.

Τώρα, απο προσωπικό βίτσιο, επειδή απο τον τυχόντα έλληνα αναγνώστη δέν θέλω να απαιτώ ούτε κάν να γνωρίζει περι ροϊχλίνειας και ερασμιακής προφοράς, (δείτε εδώ), δηλαδή οτι στα παλαιοελληνικά το «ή» διαβαζόταν «ίι» ξερω 'γώ, άν ήθελα γράφοντας να δείξω «άς εννοηθεί, διαβαστεί με ξενική προφορά», δέν θά 'γραφα φρήλανς, αλλα φρίιλανς. Αλλα αυτό πές είναι προσωπικό μόνο βίτσιο.

Σε κάθε περίπτωση, πραγματικά μ' αρέσει που το φαινόμενο, όπως δείχνει ο έλεκτρον, δέν μπορεί να περάσει απαρατήρητο. Το οτι για το σάιτ είναι προβληματικό στην αναζήτηση πιχί, ή στην ομαδοποίηση των λημμάτων, είναι νομίζω μικρό κακό. Αλήθεια θεωρώ καλό να ξέρουμε οτι στην αργκό (και γενικότερα, στην καθομιλουμένη, μή τυπική γλώσσα), δέν πρέπει να νιώθουμε οτι μας επιβάλλεται κάποια ανάγκη, ντέ και καλά, μοναδικότητας της ορθογραφίας. Τέτοιες απαιτήσεις αρμόζουν σε άλλους χώρους.

Κατα τη γνώμη μου.

#9
vikar

Μίστερ, γράφαμε μαζί. Και ο Μπαμπινιώτης θά 'χει γράψει, όπως και όλοι σχεδόν όσοι ασχολούνται με τη γλώσσα σοβαρά. Για την άποψη ας πούμε του Μαρωνίτη, μπορείτε να διαβάσετε απο τον ίδιο στο «Εγκόλπιο της ορθής γραφής» (άν και εκεί νομίζω περιορίζεται στα κύρια ονόματα).

Ας μήν ξεχνάμε όμως οτι αυτοί οι άνθρωποι, απο τον χώρο 'που προέρχονται, νιώθουν συνήθως ακριβώς αυτήν την ανάγκη που γράφω επάνω να βρούν την «ορθότερη» γραφή και να την καταστήσουν τη μόνη αποδεκτή. Γι' αυτό, ας μήν ξεχνάμε να τους διαβάζουμε κριτικά.

#10
allivegp

δηλαδή οτι στα παλαιοελληνικά το «ή» διαβαζόταν «ίι» ξερω 'γώ βικάριος

είχα την εντύπωση ότι το «η» προφέρονταν ως «εε», π.χ. οι αρχαίοι λέγανε «μπεέμα» αντί για «βήμα». τέσπα. επίσης, υποστηρίζεται ότι υπήρχε και μπ στην προφορική ομιλία των αρχαίων.

#11
vikar

Ναί, επρόκειτο για φθόγγο ανάμεσα στο ί και στο έ. Κλασικό το αστείο με τα αρχαιοελληνικά πρόβατα που βέλαζαν όχι «μπέε-μπέε», αλλα «βή-βή» (δέν θυμάμαι σε ποιό κείμενο, αρχαιογνώστες ανάμεσά μας;).

#12
HODJAS

Βέλασμα αρχαία: Βληχή (πρβλ. αγγλ. bleat).
Κοίτα ο διάολος!

#13
Khan

Ο Κρατίνος στην κωμωδία Διονυσαλέξανδρος και κάπου αλλού ο Αριστοφάνης.

#14
Khan

ΥΓ. Και μην ξεχνάμε το κολομπαράς/ κωλομπαράς, το σημαντικότερο διακύβευμα κατά την γνώμη μου...

#15
Mr. Cadmus

Αγαπητέ vikar, εστιάζω στο θέμα της ορθογραφίας όχι από προσωπικό βίτσιο, αλλά επειδή αφορά δύο ζητήματα: Το πρώτο είναι το θέμα της μηχανής αναζήτησης του σλανγκρ που δεν αναφέρει καν το λήμμα σε περίπτωση ορθογραφικής παραλλαγής (αυτό εννοώ πως δεν μου εμφάνισε την φρηλάντζα με -η-, έχοντας όμως καταχωρημένη την λέξη -ι). Υποθέτω πως αυτό διορθώνεται με κάποιες ρυθμίσεις εκ μέρους των μοδερατόρων. Προς οποιαδήποτε αποφυγή παρόμοιου φαινομένου έβαλα στον σεσιονά και τους δύο τύπους γραφής της λέξης (σεσιονάς και σεσσιονάς).

Το δεύτερο ζήτημα όμως δεν είναι το θέμα της προφοράς της ξενόγλωσσης λέξης, καθότι η περίπτωση της φρηλάντζας (ή φριλάντζας) δεν αφορά απλά ένα δάνειο που διατηρεί την εκφορά του, αλλά για μία λέξη η οποία έχει περάσει στο ελληνικό κλιτικό σύστημα (η φρηλάντζα, της φρηλάντζας, την φρηλάντζα, οι φρηλάντζες κλπ), άρα, θεωρείται πλέον τμήμα του ελληνικού λεξιλογίου (κατά Κριαρά τουλάχιστον -είχε ένα εξαιρετικό άρθρο για αυτού του είδους τα δάνεια). Εγώ εστιάζω στην γραφή αυτών των συγκεκριμένων περιπτώσεων.

Περαιτέρω παράδειγμα: Προτίμησα το σεσιονάς με ένα -σ- γιατί πολύ απλά η εκφορά αυτής της λέξης δεν περιλαμβάνει τον παχύ ήχο που παράγουν δύο σίγμα στη σειρά. Εφόσον μπορεί να κλιθεί, την εντάσσω και αυτή στο ελληνικό λεξιλόγιο -έστω και αν τυπικά είναι αδόκιμη. Στην περίπτωση όμως που θέλω να διατηρήσω τον δάνειο χαρακτήρα της, θα πρέπει να την μεταγράψω με δύο σίγμα, καθότι προέρχεται από την αγγλική λέξη session.

Αυτό που δεν έχω καταλάβει είναι αν σ'αυτές τις περιπτώσεις, ο συντάκτης ακολουθεί την δική του -δηλαδή κατά την δική του κρίση- γραφή της λέξης, ή υπάρχει κάποιος άλλος κανόνας, ή έστω κάποια άλλη άποψη, σχετικά με την γραφή του εκάστοτε δανείου;

#16
vikar

Όχι, τέτοιο κανόνα στο σλάνγκ τζι άρ δέν έχουμε συναποφασίσει (όχι ακόμα τουλάχιστον). Συνεπώς, ο καθένας μεταγράφει μία ξένη λέξη όποτε και όπως θέλει, και ο συντονισμός μπορεί να επέμβει μόνο όταν κρίνει οτι ο καταχωριστής δέν έχει ιδιαίτερη άποψη πάνω στο θέμα --γίνονται και παρανοήσεις φυσικά, γι' αυτό και ενθαρρύνουμε πάντα τις αναφορές στους συντονιστές οταν κάποιος θεωρεί οτι παρανοήθηκε κάτι που τελικά ήταν καλά εσκεμμένο.

Έχεις μήπως την αναφορά στον Κριαρά πρόχειρη;... Άν θυμάσαι μ' ενδιαφέρει.

#17
Mr. Cadmus

Ήταν στο βιβλίο του «Η σημερινή μας γλώσσα», το οποίο ήταν συλλογή άρθρων και δοκιμίων (τουλάχιστον έτσι το θυμάμαι) του Εμμανουήλ Κριαρά. Δυστυχώς το συγκεκριμένο βιβλίο απέχει γύρω στα 450 χλμ. μακριά από την τωρινή μου κατοικία για να σου δώσω πλήρη βιβλιογραφική αναφορά...

#18
vikar

Όκ κέικ, αρκεί. Θένξ.

#19
Mr. Cadmus

Είδες electron που καλά έκανες και το ανέβασες; Όταν η σλανγκολογία θα διδάσκεται ως κατεύθυνση της γλωσσολογίας στα πανεπιστήμια το όνομα σου θα μνημονεύεται στις παραδόσεις...

#20
electron

ροχάλες θα τρώω, σαν τους λάϊνσμαν!!!

#21
vikar

Τα πάντα του Κριαρά, καθώς και βιντεάκια με συνεντεύξεις και διαλέξεις του, για όσους δέν ξέρουν, βρίσκονται στην Πύλη. Εδώ συγκεκριμένα και το βιβλίο που αναφέρει ο Μίστερ.