Στην κιθαριστική ζαργκόν, πρόκειται για την ελλειπτική συγχορδία που αποτελείται από ένα διάστημα καθαρής πέμπτης και πιθανόν και οκτάβας (συνεπώς, καθαρής πέμπτης και καθαρής τετάρτης), για παράδειγμα, μι-σι ή μι-σι-μι, και παίζεται κατά κανόνα στις μπάσες χορδές. Η συγχορδία λέγεται και πάουερ κορντ (power chord), απευθείας από τα αγγλικά.

Οι πέμπτες, όπως και η σους, έχουν ουδέτερο ήχο, με την έννοια ότι δεν είναι ούτε μείζονα ούτε ελάσσονα συγχορδία εφόσον λείπει το διάστημα τρίτης. Σε αντίθεση όμως με τις σους, προτιμούνται σε ροκ και μέταλ ιδιώματα σε συνδυασμό με παραμόρφωση και συχνά με μπουκωτές, χάρη στον βαρύ και σοβαρό τους ήχο, χαρακτηριστικό των καθαρών διαστημάτων σε μπάσες συχνότητες. Eναλλακτικά μάλιστα, οι πέμπτες παίζονται συχνότατα και ανεστραμμένες, ως διαστήματα καθαρής τετάρτης δηλαδή, ή απλά τετάρτες, με παρόμοιο ηχητικό αποτέλεσμα.

Μουσικοκοινωνικό σχόλιο

Καθώς η συγχορδία έχει απλούστατη δακτυλοθεσία –δύο δάχτυλα αρκούν, μάλιστα σε εδραιωμένα εναλλακτικά κουρδίσματα, όπως στο λεγόμενο ντροπ ντι όπου η έκτη χορδή κουρδίζεται ένα τόνο χαμηλότερα στη ρε, ένα δάχτυλο αρκεί–, είναι συνήθως από τα πρώτα πράματα που μαθαίνει να παίζει ένας πιτσιρικάς στην κιθάρα, γεγονός που συνάδει με την τάση των αρχάριων κιθαριστών αυτής της ηλικίας να στρέφονται σε πανκ, ροκ και μέταλ ύφη όπου οι πέμπτες στην κιθάρα δεσπόζουν. Είναι συνηθισμένο να αλλάζει στιλ ο κιθαρίστας άρδην με το που μαθαίνει το μπαρέ, το οποίο σταδιακά οδηγεί σε χίλια δυο δαχτυλοστραμπουλήγματα και το πράμα αρχίζει να θυμίζει σκάκι.

Αυτά, για τους άπενους. Γιατί ένας μικρός Μάλμστιν δεν θα νιώσει απαραίτητα την ανάγκη να την ψάξει με περίεργα πιασίματα όταν έχει ν' ασχοληθεί με το πώς ν' ανεβοκατέβει την ταστιέρα με αρπέτζια στους χίλιους χτύπους το λεπτό (η ζήλια να 'ταν ψώρα...).

  1. — ΟΙ ΠΕΜΠΤΕΣ Η ΑΚΟΡΝΤΑ ΠΕΜΤΗΣ ΕΙΝΑΙ ΜΙΣΑ ΑΚΟΡΝΤΑ.ΔΗΛ.ΠΑΙΖΟΥΝ 2 ΧΟΡΔΕΣ. Η Ε ΚΑΙ Η Α.ΓΙΑ ΝΑ ΒΡΕΙΣ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΑΚΟΡΝΤΟΥ ΒΡΙΣΚΕΙΣ ΤΗΝ ΤΟΝΙΚΗ ΤΟΥ ΣΤΗ Ε ΧΟΡΔΗ ΚΑΙ ΒΑΖΕΙΣ ΤΟ 3ο ΔΑΧΤΥΛΟ 2 ΤΑΣΤΑ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΣΤΗ Α. [...]
    Ρε, για τα ακόρντα πέμπτης δεν παίζεις απαραίτητα 2 χορδές... ακόρντα πέμπτης ή power chords ή δυναμικές συγχορδίες (ή no3rd καλύτερα) λέγονται τα ακόρντα που τους έχεις αφαιρέσει την τρίτη που τα αποτελεί. Αυτήν που καθορίζει αν 8α είναι ματζορε ή μινορε η συγχορδία...Έτσι δεν είναι ούτε ματζόρε,ούτε μινόρε αυτο που παίζεις. χρησιμοποιούνται συνεχώς στη rock...για να βγει καλύτερος ο ήχος με την παραμόρφωση. [...]
    (από το Κιθάρα βού)

  2. Πολλές φορές όταν χτυπάω κάποια ρυθμικά (πέμπτες δλδ , στη 5η-4η-3η χορδή ) και υπάρχει κίνδυνος να χτυπήσω και την 6η , χωρίς να το θέλω ακουμπάω με τον αντίχειρα τν 6η και την μπουκώνω .Ετσι έχω πλήρη έλεγχο . (από φόρουμ)

Έχεις καλύτερο ορισμό; Πρόσθεσέ τον!

Δημοσιεύτηκε
Τελευταία επεξεργασία

#1
iron

αχ ρε βικάρ, δύο παρατηρήσεις, α δεν είναι μόνο κιθαριστικές οι πέμπτες είναι για όλα τα όργανα, δηλ. είναι ένα κοινό διάστημα μεταξύ φθόγγων στη μουσική γενικά, και βου και σπουδαιότερον, δεν μπορώ να συμφωνήσω ότι είναι σλανγκ ή αργκό της μουσικής, γιατί τότε θα πιάσουμε και τις τρίτες και τις έβδομες και τις ντιμινουίτες και τις πτώσεις και όλη την αρμονία και την θεωρία... ενώ το σους που έβαλες παραπάνω, είναι αργκό γιατί είναι λέξη φτιαχτή βγαλμένη από συντομογραφία.

#2
Mr. Cadmus

Ο ορισμός τα σπάει, αλλά σαν λήμμα δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω με την iron.
Πάντως είναι από τους καλύτερους και πιο κατανοητούς ορισμούς που έχω διαβάσει ποτέ για τις εν λόγω συγχορδίες.

#3
vikar

Κατανοητές οι αμφισβητήσεις σας, και μαλακία μου που δέν το έκανα σαφές αυτό στον ορισμό --νά λοιπόν γιατί ο ορισμός δέν είναι τελικά καλός, ενώ ως λήμμα θεωρώ οτι είναι θεμιτότατο, και εξηγούμαι.

Όταν ο πιτσιρικάς παίζει ένα ριφ σε πέμπτες δέν ξέρει απαραίτητα ούτε γιατί λέγονται έτσι, ούτε οτι υπάρχουν και έκτες και έβδομες και δευτέρες και τετάρτες (τις τρίτες παίζει να τις ξέρει, άν και ίσως με άλλο όνομα, ανάλογα με τ' ακούσματά του, βλέπε μεϊντενιά), πόσο μάλλον διαστήματα άνω της οκτάβας. Ο πιτσιρικάς ξέρει μόνο το σχήμα του διαστήματος πέμπτης στην κιθάρα (όπως φαίνεται στις ταμπλατούρες), και πέρα 'πο τον ήχο, αυτό ειναι το πιό βαθύ και θεωρητικό πράμα που μπορεί να εννοεί με τον όρο.

Οι πέμπτες, ως λέξη που ακούγεται στα γκρουπάκια, είναι όρος που προέρχεται φυσικά απο τη μουσική θεωρία, αλλα είναι ευρύτατα παγιωμένος και διαδεδομένος εντελώς ανεξάρτητα απο αυτήν, για κυρίως κοινωνικούς θα έλεγα λόγους.

Το οτι απο 'κεί και πέρα δέν είναι μόνο κιθαριστικός όρος, εννοείται, και είναι γνωστό. Αλλα πείτε μου οτι υπάρχει όργανο, μουσική και κοινότητα οπου οι πέμπτες παίζουν τόσο θεμελιακό μουσικό και μουσικοπαιδαγωγικό ρόλο (για μιά ζωή ο άλλος να παίζει αποκλειστικά πέμπτες για συγχορδίες, χωρίς να έχει ασχοληθεί απαραίτητα ποτέ του με θεωρίες, αρμονίες και τα λοιπά!), κι' εγώ θα κόψω τα νύχια μου...

Για να το κλείνω, οι πέμπτες για την κιθαριστική αργκό είναι περίπου ότι καταλαβαίνω πως είναι τα προεόρτια για τη γυναικεία περίοδο, που προσωπικά δέν θα φανταζόμουν ποτέ οτι ως λέξη έχουν λάβει τέτοιες διαστάσεις στη γυναικεία συνείδηση και λεξιλόγιο (εκεί ομως η Μές έκανε καλή δουλειά και έπεισε χωρίς να χρειαστεί κράξιμο).

Αυτά τα λίγα, και ελπίζω να έγινα κατανοητός τώρα για το κατα τη γνώμη μου καταχωρίσιμο του όρου. (Είναι βασικά οτι μετά το μπαράζ του Αμπάζ, ένιωσα οτι μιλάω σε μυημένους, άρα οτι δέν χρειάζονταν και τόσες εξηγήσεις.)

#4
Abas

@Ιρον: (πλεον εμαθα οτι εισαι κοριτσακι) Οι πεμπτες περαν της τυπικης τους υποστασης, ως παουερ κορντς ειναι καθαρα ηλεκτροκιθαριστικη συνηθεια. Γιατι μονο ετσι αποφευγεται η χασμωδια της παραμορφωσης. Και πες, ο μπαρες αποσβενεται καπως απο το δαχτυλο, αν παιξεις με ανοιχτες και παραμπορφωση, την εκατσες. Οταν βλεπω εγω ατομα να παιζουν με φουλ γκαιην και ανοιχτες απλα τρελλενομαι.

@Βικαρ: Στις πεμπτες κυριαρχει η βασικη νοτα της συγχορδιας ως βαθυτερη, στις τετάρτες ομως που ειναι που ειναι γεννημα της ροκ, αντικατοπτριζεται ολο η επαναστατικοτητα της. Η βασικη νοτα δεν ειναι η βαθυτερη (1η ανατροπη), παιζεται με ενα δαχτυλο που πλακωνει τα ταστα, εντελως αντιθετα στο κομιλφο του κλασσικου παιξιματος (2η ανατροπη). Μπορει να σας φαινονται λιγο αστειες οι λαογραφικες σημειωσεις αυτες, αλλα εγω που ξεκινησα ως νηπιο να παιζω πιανο και οι διαφορες κυρατσες μου βαραγανε τα χερια για να σηκωνω τους καρπους το εχω νιωσει αυτο το κομιλφο.

#5
vikar

Κάτι άλλο που αξίζει να ειπωθεί, άν και δέν το έβαλα στον ορισμό, είναι το στάτους που έχουν οι πέμπτες στην τζαζ. Που βασικά, δέν έχουν και κάνα στάτους...

Συγκεκριμένα, στην τζάζ είναι συνηθισμένη πρακτική να αποφεύγονται επιμελώς οι πέμπτες στο ακομπανιαμέντο, ακριβώς για να αφεθεί στην κρίση του σολίστα άν η πέμπτη θα ακουστεί ελαττωμένη ή αυξημένη, ή θα υπονοηθεί καθαρή, χωρίς απαραίτητα κάν να ακουστεί.

Αυτό είναι θέμα χαρακτηριστικά σε δεσπόζουσες συγχορδίες: άν ο σολίστας πάει να παίξει άλτερντ κι' εσύ του κοτσάρεις απο κάτω διμινουίτα, τον έχεις βγάλει μαλάκα απ' τ' αποδυτήρια.

Απο τις θεμελιακές διαμετρικές τεχνικές αντιθέσεις ανάμεσα σε ρόκ και τζάζ.