Δύο δημόσια έγγραφα γίνονται al dente αν το απαιτήσει η κατάσταση: η ταυτότητα και το διαβατήριο.
1. Στην έκφραση "με την ταυτότητα στα δόντια"
α) Η οδήγηση στα όρια, με ελιγμούς λίαν απαιτητικούς σε ικανότητα και ταχύτητα αντίδρασης. Αλλά και με την ψυχή στο στόμα, με τρομερό άγχος, με ακραιφνή ένταση λόγω της συναίσθησης του επαπειλούμενου κινδύνου.
i. Από εδώ:
Εάν δεν σκοπεύεις να χρησιμοποιείς το ποδήλατο υπό βροχή ή υπό υγρές συνθήκες τότε θα σου πρότεινα ένα ελαστικό slick και σχετικά μικρού φάρδους. Ναι, στον χειρισμό του στο όριο ενδεχομένως να είναι πιο απόλυτο αλλά μην ξεχνάμε ότι το χρησιμοποιείς μέσα στην πόλη και όχι σε κάποιο μονοπάτι. Ούτε πας να κατέβεις την Πάρνηθα με την ταυτότητα στα δόντια...
ii. Από εδώ:
αν είσαι cool enough ή έχεις φάει την ζωή σου σε κόντρες ή στρίψιμο με την ταυτότητα στα δόντια και τα βαριέσαι όλα αυτά τα χαριλίκια μπορείς απλά να απέχεις [...] δεν χρειάζεται να δείχνεις πόσο γρήγορος είσαι συνέχεια.
iii. Από εδώ:
Χίλια περαστικά στο παλικάρι και μακάρι να μην έχει τίποτα σοβαρά χτυπήματα. Το συγκεκριμένο μέρος πάντως (όπως και πολλά άλλα στην Εθνική μας, ο Θεός να την κάνει) είναι για να περνάς με την ταυτότητα στα δόντια.
β) Πιο δόκιμα/κυριολεκτικά: Σε ετοιμότητα να αποδείξω το όνομα ή κάποια ιδιότητά μου σε κάποιο όργανο εξουσίας, κρατικής (όπως ο αστυνομικός) ή άλλης, ιδίως όταν αυτή η ετοιμότητα επιβάλλεται καταπιεστικά. Βρίσκομαι υπό το καθεστώς ενός αδίκως αιωρούμενου ελέγχου και μιας σκιώδους απαίτησης σε αχρεώστητη απολογία.
i. Από εδώ:
Σε μια πρωτοφανή και άκρως ρατσιστική ενέργεια η ΕΠΟ ζητούσε ταυτότητα για να πάρεις εισιτήριο. Και λέω ρατσιστική, αφού έπρεπε να είσαι (σύμφωνα με την ΕΠΟ...) Έλληνας πολίτης για να πάρεις εισιτήριο. [...] Αφήστε που είδαμε ρεπορτάζ γεμάτα «εθνική περηφάνια», όπου χιλιάδες άνθρωποι περίμεναν υπομονετικά ώρες ατελείωτες για να πάρουν ένα εισιτήριο. Με την ταυτότητα στα δόντια, βεβαίως, βεβαίως...
ii. Από εδώ:
Ανεξάρτητος πολίτης δε σημαίνει υπεράνω κοινωνικής τάξης, απολίτικος ή κάτι παρόμοιο. Απλά δεν είμαστε όλοι υποχρεωμένοι να κυκλοφορούμε με την κομματική μας ταυτότητα στα δόντια ανά πάσα στιγμή.
iii. Από εδώ:
Τι έγκλημα κατά της δημοκρατίας έχει κάνει και πρέπει ανά πάσα στιγμή να αποδεικνύει τα πολιτικά του φρονήματα; Με ποια λογική πρέπει να περπατάει με την ταυτότητα στα δόντια κάθε φορά που γίνονται επεισόδια;
γ) Εκ του β. Σε ετοιμότητα γενικά, απέναντι σε απρόβλεπτες καταστάσεις, με διάθεση περιπέτειας.
Από εδώ:
- [...] Αν ναι, δώσε «γραμμή» μήπως πάμε παρέα!
- o.k. την ταυτότητα στα δόντια και όπου μας βγάλει , σκέπτομαι για Πέμπτη 4/12 απόγευμα.
2. Στην έκφραση "με το διαβατήριο στα δόντια"
Έτοιμος να εγκαταλείψω την χώρα, ιδίως για να διαφύγω τον κίνδυνο ή τις υποχρεώσεις που η παραμονή μου σε αυτή συνεπάγεται. Συνήθως συμβαδίζει με άτακτη εγκατάλειψη της έως τότε εθνικιστικής μου ρητορικής.
i. Από εδώ:
Αφού είναι όλα έτσι απλά πουλήστε τα όλα. Μετοχές, ομόλογα, ακίνητα (θα τα βρείτε τζάμπα αργότερα αν επαληθευτούν όλα αυτά) το διαβατήριο στα δόντια και δρόμο. Διακοπές διαρκείας.
ii.Από εδώ:
Μα τι καραγκιόζης είσαι ρε που θα μιλήσεις για προδότες ανιστόρητε βλακοηλίθιε στρατοκαύλε πανίβλακα που αν γινόταν κανένα τσαφ θα έφευγες εσύ και οι όμοιοί σου με τα σώβρακα και το διαβατήριο στα δόντια.
Η προέλευση της έκφρασης σαφής: σε καταστάσεις αναταραχών, πολέμων, προσφυγιάς και παρόμοιων καταστροφών, αρπάζεις με τα δυο σου χέρια ό,τι μπορείς, παιδιά, βαλίτσες κλπ και τρέχεις πανικόβλητος σε πρεσβείες, σε αεροδρόμια, σε συνοριακούς σταθμούς, μετά τα οποία ελπίζεις ότι θα βρεθείς σε ασφαλές περιβάλλον. Είναι τόση η βιασύνη και η ταραχή σου αλλά και τόσα πολλά τα σημεία ελέγχου που, ελλείψει ελεύθερων χεριών, το διαβατήριο το σφίγγεις αναγκαστικά στα δόντια, σε ετοιμότητα να το επιδείξεις σε οποιονδήποτε μπορεί να σε περάσει στην άλλη μεριά, γινόμενος έτσι ο σωτήρας σου.
19 σχόλια
patsis
Το άρθρο της φωτογραφίας εδω.
anchelito
καλό!
δεν (πολυ-)φαίνεται από τον ορισμό (ή τουλάχιστο δεν το κατλαλαβα εγώ) αλλά η έκφραση δηλοί υποβολή σε κίνδυνο και ουσιαστικά παραινεί στην διευκόλυνση των σωστικών συνεργείων.
η ανθρώπινη οδοντοστοιχεία παραμένει σχετικά ανέπαφη όταν όλα τα άλλα σημεία αναγνώρισης μιας σωρού έχουν γίνει θερμότητα και φως (π.χ. δακτυλικά αποτυπωματα). βλ. και τον εξαιρετικό Μ. Πέρρυ στο The whole nine yards.
έτσι το δήγμα επί του ΑΔΤ δίκην εκμαγείου επικουρεί στην ταύτιση σωρού και ΑΔΤ.
υπάρχει και σχετικό ανέκδοτο.
HODJAS
Η έκφραση ίσως συμφύρεται εννοιολογικά με την συνήθεια των πειρατών, να βαστούν τα όπλα τους στα δόντια για να' χουν ελεύθερα τα χέρια τους, όταν έκαναν ρεσάλτο.
Οι ορειβάτες και οι ανθρακωρύχοι, για τον ίδιο λόγο φορούν φωτάκι στο κεφάλι.
Πάλι συγγενής εκ πλαγίου, είναι η έκφραση «με την ψυχή στα δόντια», που κατάγεται απο την «ψυχή στο στόμα», η οδοντοστοιχία ούσα φραγμός της εξωτερίκευσης των σκέψεων (σχετικό λογοπαίγνιο κάνει η ομώνυμη εξαιρετική ταινία του Γ. Οικονομίδη, βλ. και Όμηρο σε Οδύσσεια ραψ. ε΄ στιχ. 20 «τέκνον ἐμόν, ποῖόν σε ἔπος φύγεν ἕρκος ὀδόντων» και αγγλ. έκφραση by the skin of your teeth = με τα χίλια ζόρια).
MXΣ
Για εμάς του ανθρώπους των ταξιδίων, η έκφραση «το διαβατήριο στα δόντια» έχει και άλλη χρήση.
Σε πολλές χώρες, ιδίως αφρικανικές υπάρχουν αεροπορικές εταιρίες, οι γνωστές «νιαμα-νιάμα έργουειζ», που έχουν ρώσικα αεροφέρετρα κακοσυντηρημένα με συνήθως πιλότους από χώρες της πρώην ΕΣΣΔ που τσακίζουν βότκες πριν και κατά την διάρκεια της πτήσης... Ε, τότε, το «διαβατήριο στα δόντια» αποκτά άλλη σημασία και χρήση...
HODJAS
Αυτό που λέει ο ΜΧΣ, φάνηκε σ' ένα συγκλονιστικό ντοκυμαντέρ («Darwin's Nightmare» Hubert Sauper 2004) για την Τανζανία, με Ρώσους μπεκροκανάτες κι άξεστους πιλότους, που μεταφέρουν πέρκα απο την λίμνη Βικτώρια να πηδάνε ανήλικες μαύρες. Την πρωταγωνίστρια-αφηγήτρια μαυρούλα την καθάρισαν μετά την προβολή...
Την πειρατική άποψη της έκφρασης χρησιμοποιεί ο Τζιμάκος στο «Τελευταίο Ζεϊμπέκικο στην Αθήνα»:
[I]Μπροστά στο κοινοβούλιο, στον άγνωστο στρατιώτη,
δίπλα απ' τον κήπο του Όθωνα με τσαγανό ιππότη,
το τελευταίο ζεϊμπέκικο χορεύω στην Αθήνα
που μαραζώνει η άρρωστη σε μαύρη καραντίνα
Θα πάρω σβάρνα τις σκοπιές, τα δόλια τσολιαδάκια
και τα πρεζόνια τα φρικιά θα 'χω στα παλαμάκια
να μου πετάνε σύριγγες, γαρδένιες και μολότωφ
κι ο Αρκουδέας με τα ματ να κάνουνε σεκόντο
Μες στου Ζαλόγγου τις στροφές, σωσμένος δυναμίτες,
θα πέσω στους περίεργους, τους εμπριμέ πολίτες,
στον τελευταίο μου χορό με το σπαθί στο στόμα
θέλω να γίνει μακελειό πριν να θαφτώ στο χώμα[/I]
(«Χημεία και Τέρατα» 1987 LP 064-1701891 - EMIAL S.A.)
Khan
[I]Με το διαβατήριο στο στόμα
ταξιδεύω στην ψυχή σου ακόμα[/I]
Γιοκαρίνης.
allivegp
Αντίθετα, η Μαλάμω τα έλεγε «έεεεεξω απ' τα δόντια».
sstteffannoss
Dog tags λέγονται οι δυο μεταλλικές ταυτότητες που φέρουν οι στρατιώτες κρεμασμένες από αλυσίδα στο λαιμό.
Περιέχουν πληροφορίες όπως το θρήσκευμα, την ομάδα αίματος, τους εμβολιασμούς του στρατιώτη και λέγονται σλαγκίστικα έτσι επειδή μοιάζουν με τις ταυτότητες των σκυλιών.
Σε περίπτωση θανάτου στη μάχη, η μια από αυτές τοποθετείται στο στόμα του νεκρού, ενώ η άλλη συλλέγεται από το υπεύθυνο για την αποκομιδή συνεργείο, ώστε να ταυτοποιείται το πτώμα.
Μ’ αυτό το σκοπό οι μάχιμοι φαντάροι που διαισθάνονταν ή φοβούνταν το μοιραίο, τις βάζουν από μόνοι τους στο στόμα πριν τη μοιραία επίθεση ή το βομβαρδισμό των θέσεών τους.
Νομίζω, πως τα τρία πρώτα παραδείγματα καθώς κι οι αναφορές των anchelito και ΜΧΣ σ’ αυτό ακριβώς αναφέρονται.
vikar
Σωστός ο στέφανος, κι' εγώ αυτό εχω για προέλευση της φράσης. Διαδεδομένο και το αστείο σε αεροπλάνο, νά 'σαι με άτομο που δέν τό 'χει με τις πτήσεις κι' εσύ να τον αντικρίζεις με την ταυτότητα στο στόμα.
anchelito
Σχετικά με το σχόλιο του sstteffannoss βλέπε και νεκροτάμπελο
παραδόξως το ΤΑΠ δεν έχει καταχωρηθή.
Ετσί ενώ το αμερικάνο δίνει δύο ΤΑΠ, ο ΕΣ ακολουθεί πράσινη πολιτική και δίνει ένα ΤΑΠ (-50% material input) γιατί είναι γνωστό ότι ο Έλλην φαντάρος μηδέποτε αποθνήσκει.
στις γερμανόφωνες χώρες πάντως οι ΤΑΠ είναι όντως για τα δόντια (βλέπε μήδι). τοποθετείς την ΤΑΠ στο στόμα του ατυχήσαντα, πιέζεις την σιαγώνα προς τα πάνω και αποσπάς το κάτω μέρος. στο πτώμα μένει η μίση ΤΑΠ μετά της αλύσου.
MXΣ
Σωστάκια!
allivegp
Λαθάκια: Σιαγώνα διαθέτουν τα πρωτεύοντα (γορίλες, χιμπατζήδες κ.λπ.). Ο άνθρωπος διαθέτει γνάθο.
anchelito
@allivegp
είσαι τελέιως λάθος ;)
http://www.greek-chater.com/forum/showthread.php?t=1778&page=1
allivegp
ανχελίτο, το λινκ που ανέβασες απλά δεν αποδεικνύει τπτ.
anchelito
@allivegp
πλάκα με κάνεις; μα τον είδες τον Ζαχαρία; Σαγώνια δε λέει; λέει ψέματα το νέτι;
(ελπίζω να μην πήρες σοβαρά το σχόλιο της 16/03/2011)
allivegp
όλα καλούα, φίλε. κουβέντα να γίνεται. πάντως, στον άνθρωπο το λέμε γνάθο, και διαφοροποιείται από τη σιαγώνα των άλλων πρωτευόντων θηλαστικών ως προς τις διαστάσεις, τις αναλογίες, το ότι το πηγούνι δεν προέχει, κ.λπ. επίσης, στους γορίλες, χιμπατζήδες κ.λπ., το μέτωπο έχει κλίση προς τα πίσω ενώ στον άνθρωπο είναι όρθιο. τεσπα
euripidisk
οι μοτοχεράδες οδηγάνε συνήθως με την ταυτότητα στοστόμα και από όσο ξέρω βγαίνει από το ΤΑΠ όπως είπαν και πιο πάνω.
patsis
Από ό,τι φαίνεται η προέλευση της φράσης δεν ήταν και τόσο σαφής τελικά, οπωσδήποτε σε εμένα. Η ερμηνεία από τα νεκροτάμπελα που περιγράφεται από τους φίλους παραπάνω ίσως θα πρέπει να θεωρηθεί η κύρια προέλευση, με δευτερεύουσα αυτήν που περιγράφω στον ορισμό (έτσι, να μην χάσουμε όλο το επίδομα ετυμολόγησης-προελευσιολογίας).
Αναγράμματος
Το γνωστό ανέκδοτο δεν αναφέρεται στη νεκροταμπέλα, ούτε στην αναγνώριση από τα δόντια. Ο σκοπός της προτροπής είναι να μη χαθεί το ΔΤ κατά την πρόσκρουση. Και επειδή αναφερόμαστε σε αυτό αλλά κανένας δεν το μεταφέρει, έχει ως εξής: Το αεροπλάνο πέφτει, ο κυβερνήτης λέει στον συγκυβερνήτη "πες τους να πάρουν θέση αναγκαστικής προσγείωσης, αλλά φερ' τους το μαλακά". Και ο συγκυβερνήτης "παρακαλώ αγαπητοί επιβάτες αντιμετωπίζουμε ένα τεχνικό πρόβλημα, μην ανησυχείτε, όλα θα πάνε καλά. Εντελώς προληπτικά, πάρτε θέση πρόσκρουσης, και βάλτε τις ταυτότητες στο στόμα, γιατί με την αναγνώριση πτωμάτων γίνεται της π*#@%@$ μετά"...