νεολογισμός

Αντιλαμβάνομαι ότι με το λήμμα, τον ορισμό και τα παραδείγματα δημιουργώ κάποιο πρόβλημα, το οποίο όμως είναι έξω από τις προθέσεις μου. Δεν αποσκοπώ να υποστηρίξω ανοήτως ότι ‘κάθε λέξη είναι σλανγκ’ κι επομένως καταχωρητέα, γιατί τότε θα περίττευε και ο διαχωρισμός της slang από την normal speech αλλά και το site, όπερ άτοπον. Επιθυμώ όμως να καταδείξω ότι κάθε λέξη πριν περάσει στο ‘πάνω λεξιλόγιο’ πέρασε από τη slang, όπως ακριβώς κάθε μαμά, όσο σεμνότυφη και ηθική και αν είναι, κάποια στιγμή έκανε αυτό που όφειλε για να κάνει τα παιδιά της. Για μένα η slang δεν είναι απλώς μαι λεξικογραφική αποθησαύριση. Είναι η κοιτίδα της γλώσσας. Η πηγή της. Στην Ironick υπέβαλα ως πρόταση τον ορισμό (που εδώ τον ολοκληρώνω κάπως) «slang είναι η ηθελημένη χρήση όρων με σκοπό να δημιουργήσουν μια ειδική, συνήθως προσβλητική, εντύπωση ή να επιφέρουν διεγερτικό, του θυμικού ή του οίστρου, αποτέλεσμα». Μπορείς να το συμπληρώσεις με το «ακόμα και αν η χρήση τους αποσκοπεί την ‘ειδική επικοινωνία μέσα στην ομάδα’, την ‘αναγνώριση’ ή την ‘επισήμανση’.» Αυτό σημαίνει όμως ότι slang δεν είναι η λέξη αλλά η πρόθεση. Το λέγαμε και παλιότερα «Βρώμικες λέξεις δεν υπάρχουν• υπάρχουν βρώμικα μυαλά.»

Ας πάρουμε τις ηχομιμητικές λέξεις: γδούπος (< δοῦπος < [dup]), κτυπῶ (< τύπτω < [t/dup]), κρούω, κυλίω (λόγια μεταγραφή του τσουλάω < tsul, ήχος συρομένου βαριού αντικειμένου), κελαδῶ, ἀίδω, ρηγνύω ([< rug]), αστράπτω, κλάω / κλῶ, ὑλακτῶ [< ul], ρεγχάζω, βροντῶ, νεότερα όπως το τσακίζω, κ.ο.κ. Είναι προφανές ότι πέρασαν στη λόγια ή ημιλόγια γλώσσα αφού διαμορφώθηκαν με τον ίδιο μηχανισμό που σχηματίστηκε τα μπουκάρω, σπάω, τιτιβίζω, νιαουρίζω, γαβγίζω, ουρλιάζω, βογκάω κ.ο.κ. Το ίδιο συμβαίνει και με τη λέξη όχλος. Η αρχαιότατη λέξη «κλύδων» τρικυμία πρβλ. κλυδωνίζομαι (λέξεις λογιότατες) είναι παραφθορά του «κυκλών» και κάποτε ανήκε στο ‘χύδην ναυτικό λεξιλόγιο’• προφανώς, όταν τους τάραζε η θάλασσα δεν μπορούσαν αν πουν ‘κυκλωνίζομαι’ κι έκαναν αναγραμματισμό.

Ας πάρουμε τα ρήματα, π.χ. λύω, λαμβάνω, έρχομαι κ.ο.κ. Παρατηρούμε ότι οι πιο στοιχειώδεις τύποι τους είναι: λύε / λύσον, λαβέ, ελθέ και (έ)λυσε, (έ)λαβε, (έ)ελθε > ἦλθε, δηλαδή το β΄ προστ. ενικού και το γ΄ ενικού αορίστου, διότι ο άνθρωπος άρχισε να τα χρησιμοποιεί είτε δίνοντας εντολές είτε διηγούμενος. Επομένως η αρχή τους βρίσκεται σε κάποιο ομιχλώδες μόρφημα [da], [fa] κ.ο.κ. το οποίο κάποιος έβγαλε από το στόμα του σχεδόν ως επιφώνημα, και γύρω από το οποίο δομήθηκε το ρήμα όπως το ξέρουμε σήμερα. Αν μπορούσα να δώσω εβραϊκά αντίστοιχα, τα παραδείγματά μου θα ήταν πιο χαρακτηριστικά.

Επομένως, χωρίς ν’ αλλάξει το site μορφή, μεθοδολογία, προσβασιμότητα ή ό,τι άλλο, θα ήταν δυνατό αντί να το θεωρούμε ‘απλή καταγραφή λέξεων κι εκφράσεων slang’ όπως το βλέπει ο καθένας, να το δούμε σαν μια καταγραφή των τάσεων που μοιραία θα πάρει η γλώσσα μας. Με άλλα λόγια αντί του στατικού π.χ. «κάποτε οι νέοι αντί του θύμωσα έλεγαν ‘τα πήρα στο κρανίο’» να δούμε αυτές τις καταγραφές στη δυναμική της γενετικής γλωσσολογίας (δάνειο από Chomsky).

Η αναφορά στην αυθεντία του Τριανταφυλλίδη και του Μπαμπινιώτη είναι παντελώς λανθασμένη διότι: Ο μεν Τριανταφυλλίδης, αξιομνημόνευτος και δεν αποσκοπώ να μειώσω τη μνήμη του, υπηρετούσε το σεβαστό καθ’ όλα ιδεολόγημα της δημοτικής ως γλώσσας με επάρκεια ίση με αυτή της καθαρεύουσας, επομένως ήταν biased εξ ορισμού, ο δε Μπαμπινιώτης, το οποίο επίσης σέβομαι απεριόριστα, είναι κατ’ αρχή φιλόσοφος γλωσσολόγος, δηλαδή ασχολείται με τη σχέση μεταξύ έννοιας, σήματος (λέξης), εκφοράς (Rede – Wort - Schprache) και δευτερευόντως σημασιολόγος (όπως ο Umberto Eco για παράδειγμα) και ετυμολόγος. Ασχολήθηκε με τη λεξικογραφία αφού έγινε καθηγητής και βρέθηκε μπροστά σε μια γλώσσα και σε μια εποχή με μεγάλες κοινωνικοπολιτικές αναστατώσεις, ραγδαία αν όχι οξεία αστικοποίηση, που αντανακλούν και στη γλώσσα, στην ομαδοποίηση, την ακτινωτή ανάπτυξη σλανγκ. Κατά τη γνώμη μου, το να λαμβάνεται ως κριτήριο για μια λέξη το αν είναι καταχωρημένη στα λεξικά τους είναι ‘δομικό λάθος’. Το site ΔΕΝ είναι συμπλήρωμα των λεξικών τους. Στο κάτω κάτω κανένας από τους δυο δε ζήτησε να τον συμπληρώσουμε.

Από τα παραπάνω φαίνεται ότι δεν αποδέχομαι τα κριτήρια που έθεσαν οι Dumas και Lighter, τα οποία τόσο ωραία παρατίθενται στο λήμμα ‘σλανγ’ της ironick. Πέραν του 'ηθελημένου' (με τη σημασία του intentionality όχι του intention) θα μπορούσε κανείς επεξηγηματικά να συμπληρώσει: όροι που δείχνουν αδιακρισία, αναξιοπρέπεια, έλλειψη σεβασμού σε κανόνες, νόμους, αρχές, τα θεία, βλασφημία, προσβλητική ή μειωτική λεκτική συμπεριφορά, χυδαιότητα, αισχρότητα, ιταμότητα, οι όροι που ερμηνεύονται έτσι στο δεδομένο περιβάλλον. Διότι ο χαρακτηρισμός είναι ‘εκ των έξω’. Θα έλεγε ποτέ ένας ομοφυλόφιλος τον άλλο ‘ανώμαλο’; Έτσι λοιπόν κανείς δεν μπορεί να πει στον άλλο ότι ‘υποβιβάζει τον λόγο’ ή ‘χρησιμοποιεί λέξεις taboo’ ότι ‘πρέπει να μιλάει αλλιώς σ’ αυτούς που είναι ανώτεροι ή έχουν θέση ευθύνης’ κ.ο.κ.

Η υπόθεση της slang είναι εξαιρετικά περίπλοκη διότι α) νεολαιίστικες εκφράσεις από κάθε περιοχή έρχονται στο κέντρο μέσω των φοιτητών, αλληλοεπηρεάζονται και επαναδιασπείρονται. Αυτό δε συμβαίνει και διά των συνόρων. β) πηγή slang είναι επίσης ομάδες που δραστηριοποιούνται σε γενικώς παράνομες πράξεις ή ασκούν επαγγελματικές δραστηριότητες πέραν των συνόρων (τράφικερ, ναυτικοί, λαθρέμποροι κ.ο.κ.). γ) Υπάρχει λογοτεχνική slang και πολλοί ποιητές και πεζογράφοι έχουν διαπρέψει σε αυτήν παράλληλα με το υπόλοιπο έργο τους. Ολόκληρη η obscenity της Esperanto δημιουργήθηκε από ένα ουγγαρέζο χειρουργό, τον Kálmán Kalocsay στα Μυστικά Σονέτα του.

Δεν αποδέχομαι ούτε τα κριτήρια ούτε του Zuckermann, ο οποίος προσπαθεί να γεφυρώσει το χάσμα εισάγοντας μια ενδιάμεση κατηγορία τους colloquialisms (< con + loquor ομιλώ), δηλαδή όρους και εκφράσεις που δεν είναι με slang αλλά ούτε και normal speech. Άλλοι πάλι προσπάθησαν να εισαγάγουν μια υπερ-σλανγκ, την σλανγκ της σλανγκ με τον όρο profanity. Για φαντάσου κάποιον ‘σλαγκιστή’ να κοκκινίζει με λέξεις profane!!!!!!

Τι θα πει: Slang είναι η χρήση ανεπίσημων και συνήθως πρόσκαιρου επιπολασμού λεξιμάτων μεταξύ των μελών συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων όπως νεαροί, στρατιώτες, φυλακισμένοι κ.ο.κ.; (Zuckermann).
Πόσο ‘ανεπίσημοι’ και πόσο ‘πρόσκαιροι’ ή ευκαιριακοί είναι αυτοί οι όροι; Ποιες ακριβώς ομάδες καλύπτουν; Στην Ισπανία υπάρχουν τσιγγάνικες διάλεκτοι που χρησιμοποιούν 100% λεξιλόγιο roma αλλά με τυπολογία της ισπανικής γραμματικής. Επομένως χρησιμοποιούνται από ΟΜΑΔΑ για να συνεννοούνται μεταξύ τους, να μη γίνονται κατανοητοί από τους άλλους και να αυτοπροσδιορίζονται ως μέλη της ομάδας. Το ίδιο συνέβαινε μέχρι το 1955 περίπου με τους εβραίους στην Ελλάδα που μιλούσαν ladino. Ήταν ΟΛΟΚΛΗΡΕΣ αυτές οι γλώσσες slang; Όχι, διότι και στη ladino, που ήταν η γλώσσα του σπιτιού μου, υπήρχαν ‘κακά λόγια’ όπως υπήρχαν και στα ελληνικά, κι εγώ είχα τη δυνατότητα να ‘βρίζω εις διπλούν’. Δεν μπορείς να πεις 'οι τσιγγάνοι και οι εβραίοι μιλάνε slang επειδή είναι τσιγγάνοι ή εβραίοι και είναι κατανοητοί μόνο από τους ομόφυλούς τους'. Αντίθετα τα ‘καλιαρντά’ είναι slang, όχι μόνο επειδή χρησιμοποιούν ιδιαίτερους όρους, επιτρέπει μετάδοση μηνυμάτων μη κατανοητών από τους άλλους και προσδιορίζει κάποιον ως ομοφυλόφιλο, αλλ’ επειδή είναι ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ τρέχουσας επικρατούσας γλώσσας. Οι ομοφυλόφιλοι μπορεί να έχουν καλιαρντούς όρους για ό,τι τους χρειάζεται, μπορεί να λένε ‘λατσό’ τον ‘νταβραντισμένο παίδαρο’, αλλά υποθέτω ότι τις ντομάτες τις λένε ντομάτες όπως όλοι μας. Υποθέτω επίσης ότι όλοι οι ομοφυλόφιλοι δεν γνωρίζουν όλα τα καλαρντά.

Επαναλαμβάνω ότι όλα αυτά τα καταθέτω ως απλή συμβολή στο προβληματισμό και όχι ως άποψη. Θα συνεχίσω να συμβάλλω, όσο πιο καλά μπορώ στο site, ν’ ακολουθώ τις οδηγίες των συντονιστών, να προσαρμόζομαι σε ό,τι αποσκοπεί στη βελτίωσή του. Μπορεί κανείς να συμφωνεί ή όχι μαζί μου, αλλά κανείς δεν δικαιούται να πει ότι δεν ασχολήθηκα και δε μ’ ένοιαξε.

ΦΙΛΙΚΑ ΠΡΟΣ ΟΛΟΥΣ

και μου τελείωσαν και τα τσιγάρα...