Οι Γιουρούκοι (Yörük στα τούρκικα, юруци στα Βουλγάρικα, Јуруци στα σκοπιανά), ήταν νομαδική φυλή που μερικοί την θεωρούν ελληνική (εξισλαμισμένοι ειδωλολάτρες), άλλοι φρυγική, άλλοι τουρκική (ειδικότερα, τουρκομανική) του κλάδου των Ογκούζων, ενώ άλλοι τους θεωρούν κράμα Ρωμιών και Τουρκμενίων και κάποιοι άλλοι Καυκάσιους.

Άτακτοι πεζικάριοι, συνόδευαν υποβοηθώντας τις εκάστοτε εκστρατείες του οθωμανικού στρατού, διαπράττοντας διαβόητες αγριότητες με κέρδος το πλιάτσικο.

Αν και πολλοί επέστρεψαν με την ανταλλαγή πληθυσμών στη Μικρά Ασία μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους, σήμερα, απόγονοί τους υπάρχουν και σε πολλά μέρη των Βαλκανίων. Εξού και τα συχνά επώνυμα Γιουρούκης, -ας πολλών συμπολιτών μας. Κάποιοι συσχετίζουν τους εκχριστιανισμένους απ' αυτούς, με τους Σαρακατσάνους.

Στα τούρκικα yörük / yürük σημαίνει νομάς, γρήγορος, ταχύς, γοργοπόδαρος και κάποιοι το ετυμολογούν απ’ το παλαιοτουρκικό yori: περπατώ, βαδίζω σε πορεία που συναντάται στις τουρκικές γλώσσες με φωνηεντικές παραλλαγές.

Παρεμπιπτόντως, το τόσο κοντινό τούρκικο yürüyüş: προχωρώ, περπατώ, βαδίζω σε δύσκολη πορεία, μας έδωσε το πασίγνωστο γιούργια: έφοδος, επίθεση που μας προίκισε με το γνωστό μα πάντα επίκαιρο γιούρια στον ταβά με τα κουλούρια! που αναφέρει o Jonas, αλλά κι ο acg εδώ.

Στα ελληνικά εμφανίζονται, συχνότερα στο ουδέτερο, τα υποτιμητικά:

  • γιουρούκος / γιουρούκης, γιουρούκα, γιουρούκι: άξεστος, αγροίκος, βάρβαρος, απολίτιστος, βρομερός, άγαρμπος, ατσούμπαλος, μονοκόμματος, χοντροφτιαγμένος, αλήτης, ρεμάλι, γύφτος,
  • γιουρούκια: (επιπλέον) ρεμπέτ-ασκέρι, χύμα, φασαρτζήδες, πλιατσικολόγοι, λεηλατητές, τομαριστές και
  • γιουρούκικο / γιουρούτικο: ειδικό, στακάτο ζεϊμπέκικο, που σαν επίθετο το χρησιμοποιούσαν, κατά τον Πετρόπουλο, στα μπουζουξίδικα σινάφια. Οι μάγκες δε, το χόρευαν σχεδόν ακίνητοι.
  1. Πόσες θες να δουλεύει κάποιος εργαζόμενος; 40 ώρες την εβδομάδα είναι με το πενθήμερο, άντε να δουλέψει κανείς σύμφωνα με τη «διορία» 50. Άντε και άλλες 20 αν δεν πάρει αναπαύσεις ή Σ-Κ, σύνολο 70. Από 'κει και πάνω μιλάμε για γιουρούκι, δεν έχει τίποτα: σπίτι να τον περιμένει, παιδιά, σκυλιά, γατιά, κάθεται στο γραφείο γιατί δεν αντέχει τον/την σύζυγο,….

  2. Ούτε αναρχικός είμαι ούτε διανοούμενος, ούτε ορθογραφία ξέρω, ούτε θέλω να μάθω! Ένα ξέρω Α…: Κάτι απόψεις σαν τις δικές σου δείχνουν ένα πρόσωπο για την χώρα μας στο εξωτερικό τουλάχιστον τριτοκοσμικό. Αλλά γιουρούκια υπήρξαμε τόσους αιώνες, έτσι και θα παραμείνουμε! Τελικά μας αξίζει!!! Χάιλ!

  3. Κλασσικό πρόβλημα με το rds. Έχεις ενεργοποιήσει το AF δηλαδή alternative frequency και ψάχνει να βρει καλύτερη συχνότητα χωρίς παράσιτα. Αλλά τα γιουρούκια, τα λαμόγια, οι ψυχοτεχνικοί που τα περνάνε δεν ξέρουν τη τύφλα τους και ο κόσμος δε ξέρει τι να κάνει. Άσε που κάτι σταθμοί σαν τον ράδιο 1 εδώ στη Θεσσαλονίκη έχουν ενεργοποιημένο το RDS στο ΤΑ (Traffic Announcement) και σε μεταφέρουν στη συχνότητα τους δήθεν για να ακούσεις επείγουσα ανακοίνωση για την κίνηση και ανταυτού ακούς Ζαφείρη Μελλά

(όλα απ' το δίχτυ)

Έχεις καλύτερο ορισμό; Πρόσθεσέ τον!

Δημοσιεύτηκε
Τελευταία επεξεργασία

#1
Μιτζνούρ

Δεν ξέρω τι σχέση έχει το γιουρούκι με τους Uygur αλλά τα μύδια του Στέφανου είναι top

#2
vikar

Τα σέβη μου, στέφ.

Ανθυπολεπτομέρειες: Απ' το yürüyüş, που αναφέρεται στον ορισμό, και που καταλαβαίνω οτι είναι ουσιαστικό, βγαίνει άμεσα και το γιουρούσι. Το δέ γιούργια, μας λέει ο Τριαντά, τό 'χουμε απ' την τουρκική προστακτική yürü, δηλαδή απευθείας απο ρήμα (ποιό ρήμα; δέν έψαξα, ίσως το yori, που λέει επάνω ο στέφ).

#3
MXΣ

yürümek

#4
vikar

«Γιουρουμέκ», θένξ...

Ένα άλλο που μού 'λειψε στον ορισμό, είναι καμιά αντιπαραβολή με το απτάλικο ζεΐμπέκικο, αν υπάρχει κάτι να πεί κανείς (εκτός φυσικά απ' τη διαφορά στο ρυθμό, απ' ότι ακούω).

#5
MXΣ

Ο Μάρκος είπε κάποτες:
«...Το κουρντίζεις διαφορετικά το μπουζούκι. Από κει που είναι στα ευρωπαϊκά κουρντισμένο, παίρνω και κατεβάζω το ρε το αποπάνω και το μεσαίο, τα κατεβάζω να λένε και τρία τέλια στο μάστορη. Και παίζω γιουρούκικο, δηλαδή βαρύ ζεμπέκικο. Ολ' αυτά που λένε γιουρούκικα, απτάλικα, κωτσέκικα, όλα είναι ζεμπέκικα. Το κωτσέκικο θέλει άλλο κούρντισμα, ξέχωρο από τα γιουρούκικα. Το απτάλικο είναι άλλο νταλαβέρι, τα ζεμπέκικα γιουρούκικα χορεύονται με τον ίδιο τόνο. Είπαμε το ένα είναι ίσο ζεμπέκικο, το άλλο έτσι λίγο παρτσαφλό να πούμε, με περισσότερες πενιές, αλλά το ίδιο. Βέβαια, τώρα αυτά τα μπουζούκια, τα τετράχορδα, δεν μπορούν να τα παίζουν αυτά, μόνο τα τρίχορδα μπουζούκια και ο μπαγλαμάς...»

#6
HODJAS

Εξαιρετικό!

#7
sstteffannoss

@vikar: Το «γιούργια» το ετυμολογεί απ' το (mea culpa) ουσιαστικό «yürüyüş», ο Μπάμπης: «Πιθ. συνδέεται με το τουρκ. yürüyüş «περπάτημα, πεζοπορία – έφοδος» ».

Αν το προφέρεις γρήγορα το κόβω πιο κοντά στο «γιούργια», αλλά δεν τον κόβω κι όλας.

Θεωρώ πιθανότατο όλα (yürüyüş, yürümek, γιούργια, γιουρούσι) να προέρχονται από το παλαιοτουρκικό «yori».

Ευχαριστώ όλους για τα καλά σας λόγια!!

#8
HODJAS

Ως προστακτική γιούρου! = έφοδος! το έχει ο Π. Πικρός στο «Τουμπεκί» (1927).

#9
MXΣ

'Iσως και το ντου να προέρχεται απ'το doğru (ίσια, κατ'επάνω) που ενώ στα τούρκικα προφέρεται «ντογρού» στα Σαλονικιώτικα, «σπάει» σε «ντουγρού» (όπως και στα αράβικα, «ντούγρι»). Και που να προλάβεις να πεις και το -γρού σε μια μανούρα...Ένα πράμα

#10
sstteffannoss

Πάντως, αν και δεν έχω πρόβλημα το με «γιούργια», προβληματίζομαι με τα «έφοδος» κι «επίθεση» που σαν τρισύλλαβα δεν είναι και πολύ βολικά. Πάει το μυαλό κανενός σε κάτι πιο αυθεντικά ελληνικό; Κάτι που να βγάζει μια κάποια επικίλα; Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι τι ούρλιαζαν σ’ αντίστοιχες περιπτώσεις;

Σκέφτομαι μπας και πάθω κοκομπλόκο αν μου χρειαστεί να υπερασπιστώ καμιά Πλατεία στην Ίφκινθο απ’ τα αντακάβα φουσάτα των Σαν Μαρινέζων που εν είδει μπαντανοφόρων τουριστών κάνουν ντου με το που θα κατέβει ο καταπέλτης καμιάς Δημητρούλας. Και τι ουρλιάζω τότε με το ταν –ταν στο χέρι, μέχρι να ‘ρθει ο ΠροΠος με το μπαταροϋποβρύχιο; «Πίσω ΣανΜαρινάκηδες μη σας ψεκάσω;»

#11
MXΣ

Aέρα;

#12
MXΣ

Α, το βρήκα: αλαλά και ελελεύ από όπου και ο αλαλαγμός, κ.α.

#13
sstteffannoss

Χμμμ.... Τελευταίως το φωνάζουν με δάκρυα στα μάτια, χωρίς επικίλα.

#14
sstteffannoss

@ΜΧΣ: Μαζί γράφαμε. Το «αλαλά» φέρνει στον Αλλάχ και το αβαβά. Το «ελελέ» κάτι λε.

#15
MXΣ

#16
sstteffannoss

Μπααα! Για κραυγή φέρνει στο «λέλε μάικω» οπότε γουσουζιά.