Απαντάται, μάλλον αποκλειστικά, στην κρητική διάλεκτο -παρά το γεγονός ότι πρόκειται για μεσαιωνική λέξη- και σημαίνει: μαλλί / μαλλιά, τούφα. Για την ακρίβεια, χρησιμοποιείται κυρίως στον πληθυντικό, σκουλιά, που σημαίνει μαλλιά, συνήθως λυτά και πάντως απεριποίητα.
Η ετυμολογία της λέξης (σύμφωνα με το λεξικό της Πάπυρος Larousse): σκουλί < μσν. σκουλλίν < αμάρτυρο τ. *σκολλίον, υποκορ. τού σκόλλυς «τρόπος κουρέματος», με κώφωση τού -ο- σε -ου- (πρβλ. κώδων: κουδούνι), ενώ η ίδια η λέξη συνδέεται πιθανώς και με το φυτό «Πράσιον το ξενικόν», aka «σκουλόχορτο», ευρύτερα γνωστό σαν ασπροπρασιά, καλάνθρωπο και μαρμαράκι (για την ετυμολογία και τη σύνδεση με το φυτό, βλ. και εδώ).
Στο ίδιο forum εντόπισα κάποιες επιπλέον έννοιες του όρου τις οποίες δε γνώριζα. Πρόκειται για τις κάτωθι:
1. Δεμάτι από λαναρισμένο λινάρι, καννάθι ή μαλλί, που είναι έτοιμο για κλώσιμο.
2. Δέσμη από τυλιγμένο νήμα, κούκλα, ματσάκι.
3. Σύνολο από πράγματα που έχουν δεθεί μαζί, μάτσο, δεσμίδα.
Πρέπει να σημειωθεί πως το ευρέως διαδεδομένο κρητικό επώνυμο Σκουλάς (συναντάται και το «Σκουλάκης») προέρχεται από αυτή τη λέξη. Σχετική ιστορία για το επώνυμο αυτό μπορείτε να βρείτε εδώ.
Κρητικιά μαμά στον πιτσιρικά της:
Μάζεψε μωρέ τα σκουλιά σου! Πώς μπορείς και διαβάζεις έτσι που πέφτουν στα μάτια σου;
(Για τις υπόλοιπες έννοιες δεν παραθέτω παράδειγμα, γιατί πραγματικά δε γνώριζα καν πως υπάρχουν και τυχόν παραδείγματα να μην αποδίδουν σωστά αυτές τις επιπλέον χρήσεις του όρου).
21 σχόλια
iron
παίζει και γενικότερα, νομίζω. θυμάμαι να το ακούω από μικρή.
Σκουλί είναι και εκείνη η μάζα μαλλιών που δημιουργείται από την αχτενισιά, στα μακριά μαλλιά πάντα. Είναι αδιαπέραστη και μόνο με κούρεμα απαλλάσσεσαι από αυτήν. Θα δείτε το φαινόμενο αυτό στις πολυκαιρισμένες φλοκάτες ή, πολύ συχνά, κατά το καλοκαίρι σε αδέσποτους σκύλους που έχουν μακρύ τρίχωμα και δεν υπάρχει κανείς να τους φροντίσει να αποβάλλουν τις τρίχες που πέφτουν λόγω ή ενόψει της ζέστης.
Μια μορφή σκουλιού είναι και το μαλλί ράστα. Επίσης σκουλί δημιουργείται πολύ εύκολα στον αυχένα από τα κουμπώματα των μενταγιόν.
iron
... χεχε, το αυτοαναφορικό ως εκ τούτου σε ποια κατηγορία κολλάει; (ας μείνει, έχει πλάκα)
betatzis
Κυρίως στην έκφραση θα σε πιάσω απτο σκουλί (βασικά ήθελα να ανεβάσω σχόλιο στην 11/11/11)
mafie
Βασικά, το θεωρώ αυτοαναφορικό ως προς την κατηγορία που περιέγραψες συμπληρωματικά στο σχόλιό σου. Μου είναι πολύ ξένο, σα γνήσια κρητικοπούλα, να φανταστώ η λέξη «σκουλί» να περιγράφει ο,τιδήποτε άλλο εκτός από τα λαδωμένα εφηβικά μου τσουλούφια που έπεφταν στη μούρη μου, απλώς έβαλα και τους υπόλοιπους ορισμούς λόγω αντικειμενικότητας.
iron
χεχε, αυτό φαντάστηκα.
Κρητικοπούλα βέρα; και ζεις εκεί;
HODJAS
Έχει καμιά σχέση με το αλγεινό θαλασσινό ζωύφιο σκουλόπετρα (ή σκουλόπεντρα ή σκολόπεντρα), που λένε στην Κρήτη;
mafie
Ironick, ναι ζω Κρήτη, ελπίζω να φύγω σύντομα πάντως, γιατί σιγά- σιγά και στην πλούσια νησιωτική μας γη αρχίζουν να εκλείπουν τα λεφτά...
Χότζα, δε μπορώ να σου πω με βεβαιότητα, αλλά υποψιάζομαι πως όχι. Απ' όσο είδα με μια γρήγορη ματιά στο google, στα αγγλικά το «σκουλόπετρα» μεταφράζεται ως «fireworm», άρα είναι πολύ πιθανό να προέρχεται από το αρχαιοελληνικό «σκώληξ» και όχι από το μεσαιωνικό «σκουλλίν».
Από την άλλη βέβαια, η «σκουλόπετρα» υπάγεται στους «πολύχαιτους», οι οποίοι όπως φανερώνει η λέξη έχουν μάλλον πλούσια χαίτη. Με αυτή τη λογική, τα υποείδη της οικογένειας αυτής φέρονται να διαθέτουν και πολλά- πολλά «σκουλιά». Ίσως λοιπόν και να συνδέονται, αλλά αν με ρωτάς την προσωπική μου άποψη, δεν το πιστεύω.
iron
μαφί, μη νομίζεις ότι θα βρεις τα λεφτά στις πόλεις. όσο για τα λεφτά της κρήτης που φύγανε, δυστυχώς δεν φύγανε μόνα τους, λυπάμαι που το λέω, την ξέρω την κρήτη όχι όσο εσύ βέβαια, αλλά από πρώτο χέρι και έτσι μπορώ να κρίνω και πιο αντικειμενικά... θα έλεγα ότι όπως φύγανε πρέπει και να ξανάρθουν. είναι κρίμα αυτός ο τόπος να πάει κατά διαόλου, γιατί κατα κεί πάει κι άν έχω λάθος πες μου το. εννοώ τη νεολαία της η οποία, ως προς τους άντρες, βολοδέρνει μεταξύ παράδοσης και υποκόσμου, ως προς τις δε γυναίκες μεταξύ παράδοσης και νεοπλουτισμού. Μπορεί να ακουστεί πολύ βαρύγδουπο αυτό που θα πω, αλλά αν η Κρήτη δει κατάματα τον εαυτό της και σκιστεί να επανορθώσει το κακό αυτό, θα σωθεί και όλη η χώρα, με την έννοια ότι θα επιδράσει θετικά όλο αυτό. Αντ' αυτού έχω ακούσει ότι το μόνο που απασχολεί είναι η αυτονόμηση.
εν ολίγοις: κάτσε εκεί και αγωνίσου σωστά! το αξίζετε.
mafie
Ναι, καλά, κοίτα να δεις, όλο αυτό σηκώνει τεράστια συζήτηση, ωρών μάλλον και το σάητ δεν προσφέρεται νομίζω. Αν θες τη γνώμη μου, ως προς τους ανθρώπους μέσες- άκρες συμφωνώ, πιστεύω όμως πως υπάροχυν και πολλές τρανταχτές εξαιρέσεις, όμως αυτά που μένουν στο μυαλό των επισκεπτών είναι οι γραφικότητες -θυμίσου, αντίστοιχα τα ξένα μμε αναπαράγωγουν την εικόνα της μπουζουκοελλάδας.
Γενικά, το ανθρώπινο μυαλό έχει την τάση να κρατάει το κραυγαλέο και όχι το όμορφο. Όπως και νά'χει, σου λέω πως χρειάζεται μεγάλη κουβέντα και ειλικρινά, κουράζομαι να την κάνω σε γραπτή μορφή μέσω σαήτ που δεν είναι καν φόρουμ συζήτησης με θέμα τις κοινωνικές δομές της Κρήτης :Ρ
Τέλος πάντων, εγώ ούτως ή άλλως όταν είπα πως φεύγω δεν εννούσα για μεγάλη πόλη της Ελλάδας, έμενα και Σαλόνικα που σπούδασα, δεν ήταν απαραίτητο να επιστρέψω πίσω αν ήθελα μεγάλη ελληνική πόλη. Εννοώ έξω. Σαουθπαρκικά λεγόμενον: screw you guys, i'm going abroad -καλώς εχόντων των πραγμάτων.
p.s. διαβάζεται «μάφη», τόνος στην 1η συλλαβή :Ρ
Galadriel
Αυτόν τον έχουμε κάτι; :D
aias.ath
Ψυχραιμία Mafie, τώρα ὅλα θ' ἀλλάξουν μὲ τὴ νέα μας τεσσαρακονταοκταμελῆ κυβέρνησι. Δὲν τὸ μάθατε στὴν Κρήτη;
Κατὰ τὰ ἄλλα, νομίζω καὶ ἐγὼ ὅτι τὸ περὶ κοινωνιολογίας τῆς Κρήτης θὰ εἶναι ὀφφτοπικὸ θέμα γιὰ ἐδῶ, καὶ κάποιος θὰ βρεθῇ νὰ μᾶς σιχτιρίσῃ, καὶ δὲν κάνει.
mafie
Galadriel, ουχί! Όταν αυτόν, ούτε αυτά, ούτε αυτούς φυσικά... :P
Galadriel
Ο διαβρωμένος από τα οξέα της καθημερινότητας καλοσυνάτος και χαδιάρης εγκέφαλός μου δεν οδηγήθηκε στο προφανές «μαφίες» να σε συνδυάσει με τον νονό, αλλά στο μάμφυ το ελεφαντάκι που γνώρισα ως νονά. Καταλάβατεεε;;; (α ρε τζίζα μου το κόλλησες)
jesus
καταλάβατε;;
:Ρ
mafie
Εγώ φρόντισα να καλύψω όλες τις συναφείς με το όνομα μου εξυπνάδες που ακούω τα τελευταία 10 χρόνια. Πάντως, αν ως νονά γνώρισες απλώς τον Μάμφυ, είσαι τρομερά τυχερή: εγώ γνώρισα τα ακριβότερα playmobil, το psp, τα mp4 και πολλά- πολλά άλλα, που συνδεόνται με την οικονομική μου καταστροφή. :Ρ
iron
εγώ νόμιζα ότι ήταν μαφία στα γαλλικά (έτσι γράφεται) γι' αυτό και σε έλεγα μαφί. Τώρα άντε να το αλλάξω, φτού!
σοκ, είναι τεράστια η κουβέντα, εννοείται δεν χωράει εδώ, αλλά να διευκρινίσω ότι δεν βλέπω το επιφανειακό, έχω άντρα με σόι μέσα από τα βουνά και την αγριάδα πωρε πως ακούγεται αυτό, αχαχαχα!) αλλά και με σόι σε πιο χάι λέβελ, έχω δει όλη τη γκάμα και έζησα και έμαθα πολλά.
ε, σε καμιά συνάντα αν σε φέρει ο νοτιάς, θα συνεχίσουμε την κουβέντα.
mafie
Για να κλείσουμε ευχάριστα όόόλη αυτή την κουβέντα, ironick σου στέλνω αυτό το ασματάκι (σ.σ. σιχαίνομαι τα έντεχνα, αλλά αυτό είναι μια άλλη μεγάλη ιστορία κι επίσης δε μπορούσα να σκεφτώ άλλο τραγούδι... λολ).
iron
και γω σιχαίνομαι τα έντεχνα και καλά που τόπες. θξ παρόλ' αυτά!
HODJAS
Μαφί: Περί έντεχνα διάβασε σχόλιο εδώ.
[I]Η Κρίση έχει διαφορές μέσα στους άλλους τόπους
έχει καρδιά Μεσόγεια
και σπάταλους ανθρώπους[/I]
mafie
Χότζα, είσαι πολυλογάς, άλλα άξιζε. Συμφωνώ 100%.
HODJAS
μπιρι-μπιρι-μπιρι-μπιρι-μπιρι-μπιρι-μπιρι-μπιρι-μπιρι-μπιρι-μπιρι-μπιρι (=φχαριστώ)...
:-Ρ