Ο τυχοδιώκτης, ο αεριτζής.
Λόγω της σπανιότητάς της και του αξιοπερίεργού της, η λέξη εμφανίζεται και με χίλιες δυο σημασίες, πάντα αρνητικές και σχετικές με τον τυχοδιωκτισμό. Πιτσικόμης μπορεί να χαρακτηριστεί ακόμα και ο καπάτσος κομπιναδοράκος, ή ο μπιστικός κάποιου λαμογιάρη, ή ακόμα και ο πολύ δήθεν (εκεί πρόκειται περί παρανόησης μάλλον εξαιτίας της κατάληξης της λέξης που παραπέμπει στον Κόμη).
Εγώ την άκουσα με την έννοια του τζαμπατζή υπερμποέμ, αυτού δηλαδή που διαμένει μια εδώ μια εκεί, σε διάφορα σπίτια που δεν είναι δικά του αλλά φίλων και γνωστών, που κάνει πολλές «στάσεις» για μικρά χρονικά διαστήματα: ο περιπλανώμενος εκ πεποιθήσεως ή επειδή δεν έχει μία και τη βγάζει τζάμπα με τον τρόπο αυτόν.
Η λέξη έχει αγγλική προέλευση (beachcomber) και η αρχική της σημασία στα αγγλικά παραμένει «ο ρακοσυλλέκτης των ακτών», όπως μας εξηγεί πολύ ωραία η Λεξιλογία εδώ. Επίσης η [Βίκυ](http://www.slang.gr/definition/9827-biky) το αναφέρει επισήμως ως ελληνική μετάφραση της αγγλικής.
Στον γούγλη βγάζει πολλά χτυπήματα, όπως θα δείτε παρακάτω.
Το πιτσικόμης το έχει εντοπίσει κανείς σας σε οποιοδήποτε λεξικό, έντυπο ή διαδικτυακό; Εγώ τουλάχιστον όχι. Το πιο αστείο μάλιστα είναι ότι την πληροφορία για την ελληνική λέξη τη βρήκα στο λήμμα “beachcombing” της αγγλικής Wikipedia.
Ούτε στο slang.gr δεν έχει περάσει.
(από σχόλιο σε ποστ του Sarant εδώ)Ο Κώστας Καίσαρης κόβει τη φάτσα του Βλάση Τσάκα και βγάζει συμπέρασμα: Με σκουλαρίκια στα αυτιά, τατουάζ, πέτσινο παντελόνι και γιλέκο, για αναβάτης harley davidson ανατολικά του Κεντάκι κατηφορίζοντας για Οκλαχόμα. Για έμπιστος ή έστω για πιτσικόμης του Λάτση της Σαουδικής Αραβίας, αδύνατον. εδώ
ΜΟΝΟ αμα έχεις γνωριμίες ή πληρώσεις κάνα χιλιάρικο κάποιον πιτσικόμη πράκτωρα κάτι θα κάνεις
εδώΟ Κοτσακάς είναι πιτσικόμης, μπιστικός του Ακη που διώκεται γιατί τον έχουν βάλει οι πασοκόγυφτοι πρώην «σύντροφοί» του σε τροχιά Μένιου
Μπαίνουμε ΦΙΡΟΜ, έλεγχος διαβατηρίων από βλοσυρούς υπάλληλους και πρώτη εικόνα ένα άθλιο καζίνο κι ένας ταξιτζής με τον αέρα του πιτσικόμη ! εδώ
(κυριολεκτική σημασία): Πριν χρόνια συναντιότανε ένας μάστορας με έναν πιτσικομη πχ πάνω από ένα καμένο αγκυροβόλο. Ο πιτσικόμης έλεγε είναι άχρηστο, και ο μάστορας το έφτιαχνε, με τα μισά χρήματα του καινούριου. Σήμερα η επισκευή του στοιχίζει 2000€ και καινούριο 300€.
εδώ
...και πολλά άλλα.
15 σχόλια
Galadriel
Μας την είπαν αλλά πήραν βαρβάτη απάντηση. Εύγε τέκνο.
iron
όχι ρε, δεν μας την είπαν, ίσα ίσα εγώ το βρίσκω θετικό το να πει κάποιος ότι [ούτε στο γαμάτο και υπερπλήρες] σλανγκρ δεν βρέθηκε αυτή η λέξη -έτσι τόπιασα. τεσπα, όπως και νάχει, 2 χρόνια μετά το σχόλιο αυτό συμπληρώθηκε το κενό.
MXΣ
Πάντως, εμένα μ'αρέσει και το «κάμακας, αυτός που δεν αφήνει να πέσει τίποτε κάτω» που διάβασα στο νετ...
deinosavros
Φτου ρε γαμωτ', πάει το λήμμα μου, τώρα είδα ότι υπάρχει. Για να μην πάνε λοιπόν χαμένες οι πληροφορίες που μόλις μάζεψα από άνθρωπο του Εμπ. Ναυτ., να τις απιθώσω εδώ χάμω:
Πιτσικόμης λοιπόν είναι ένα είδος προμηθευτή πλοίων, ο οποίος είναι στα μέσα και στα έξω του λιμανιού στο οποίο κινείται, έχει άκρες με εμπόρους και πάσης φύσεως προμηθευτές και τεχνίτες, και προμηθεύει τα καράβια με οτιδήποτε ( συνήθως τεχνικής φύσεως υπηρεσίες ή ανταλλακτικά ) χρειάζονται. Ενας καλός λοιπόν πιτσικόμης είναι γάτα με πέταλα, γνωριμίες και γερά πόδια, γιατί η δουλειά του ως free lancer έχει πολύ τρέξιμο. Πολλοί πιτσικόμηδες είναι και σιψάντηδες ταυτόχρονα, δηλ. πρακτορεύουν / προμηθεύουν πλοία συγκεκριμένων εταιρειών, και ταυτόχρονα τσιμπάνε ο,τι μπορούν και γύρω-γύρω. Αυτά, είτε επί τη βάσει προμηθείας, είτε με τιμολόγηση και άμεσο κέρδος.
iron
α, μερσί μποκού!
deinosavros
Παρακαλώ, στη διάθεσή σας τουζούρ.
deinosavros
Συμπληρωματικά: Ο Αντώνης Σουρούνης (που είχε κάνει και ναυτικός), λέει στο βιβλίο του «Γκας ο γκάνγκστερ» ότι, στα '60 που ήταν μπαρκαρισμένος, αποκαλούσαν πιτσικόμη τον ναυτικό που έχει ξεμείνει σε λιμάνι φεύγοντας χωρίς άδεια από βαπόρι κι εμπορεύεται μικροπράγματα με ναυτικούς. Δλδ εδώ έχουμε μια ερμηνεία που συνδυάζει και τον εξαθλιωμένο μπατίρη που παραπέμπει στο αυθεντικό beachcomber, και την παράμετρο του εμπορίου. Εξαιρετικά πολυσήμαντη και παραφορτωμένη λέξη τελικά. Α ρε πουτάνα θάλασσα που σε γαμούν τα ψάρια........
deinosavros
Κερασάκι : Πάλι ο Σουρούνης, σε άλλο βιβλίο του, μιλώντας για το '72-'73, χαρακτηρίζει πιτσικόμηδες δύο ύποπτους τσόγλανους οι οποίοι ήταν εμφανώς συνεργάτες, υπάλληλοι ή παρατρεχάμενοι κάποιου ατζέντη.....Που σε γαμάει κι ο κάβουρας με τα στραβά χατζάρια;....δοκάρια;.....κοντάρια;
Α, ναι, παντζάρια.
dimitristrf
χαρακτηρισμος των λαθρομεταναστων στις ΗΠΑ , για τους ναυτικους που την κοπανουσαν λαθραια απο τα καραβια .Ο ερχομενος απο την θαλασσα.
dryhammer
Επιβεβαιώνω τους ορισμους και την ετυμολογία του deino, αλλά τώρα που οι σιψάντηδες είναι πιό οργανωμένοι, οι πιτσικόμηδες είναι περισσότερο στην εξυπηρέτηση των ναυτικών παρά των πλοίων. Σαν χαρακτηρισμός είναι μειωτικός, γιατί παραπέμπει σε άτομα που μετέρχονται διαφόρων μικροεξυπηρετήσεων έναντι αμοιβής ή ποσοστού. Η κάστα περιγράφεται γενικά ως πιτσικομαρία. Από την άλλη είναι εξυπηρετικοί, ειδικά σέ μυστήρια μέρη γιατί ξέρουν και μπορούν να σου βρούν τά πάντα (από μπαταρία για το ρολόι μέχρι πού γαμάνε κώλο).
Άλλη ομάδα εμπορευομένων με το πλοίο ειναι οι μικροέμποροι (ή/και μικρολαθρέμποροι) που σε κάποια λιμάνια, στον Παναμά, στή ράδα, ανεβαίνουν και στήνουν «πάγκο» πάνω στο βαπόρι οι λεγόμενοι μπομπότηδες. Καποιοι απ αυτούς κάνουν και ανταλλαγές δηλ. είδος έναντι είδους, και συχνά οι γυναίκες μπομπότισσες τραβάνε και καμιά πίπα στη καμπίνα.
deinosavros
[I]Εβρήκαμε κι ένα γέρο, έναν Κασιώτη που είχεν 'πομείνει εκεί από χρόνια, το μπάρμπα-Γιάννη. Μας είπεν ότι ήτο σαράντα πέντε χρόνια στην Αργεντίνα. Του Μιχάλη του Στάτη αερφός. Ήξερα καλά τον αερφό ντου. Εξέμεινεν, εξώκοιλε, να πούμε, ο άθρωπος. Μπατίρης, αλλά επειδή επηαίνανε ταχτικά εκεί κασιώτικα βαπόρια, δεν εκαταδεχότανε να γίνει πετσοκόμης. Ήβρισκες τότες εκεί λογιώ λογιώ - Πολωνούς, Ιταλούς, Τούρκους, Γάλλους, Ισπανούς, αλλά και καμπόσους Έλληνες - του σκοινιού και του παλουκιού...Επηαίνασι να βρούνε την τύχη ντους, αλλά εκαταλήγανε πετσοκόμηδες. Νταβαντζήδες να πούμε, ή τίποτα κοντραμπαντατζήδες, κλέφτες, τέτοια...Γιατί η Αργεντίνα ήτονε μεν πλούσιο μέρος, αλλά δεν είχε δουλειές, όπως φερ' ειπεί η Βόρειος Αμερική...
Να σου κάμω την ιστορία μου...[/I]
Μαν. Μαυρολέων, Κέδρος 1997.
donmhtsos
Oi beachcombers δεν ήταν απλοί ρακοσυλλέκτες των ακτών, αλλά πραγματικοί πειρατές της στεριάς, που παραπλανούσαν τα παραπλέοντα σκάφη, με ψεύτικους φανούς, τη νύχτα και τα έκαναν να εξωκείλουν. Στη συνέχεια επεδίδοντο στο κοινωφελές έργο τους (σκότωναν, λήστευαν κλπ.). Απ΄αυτά λοιπόν έμεινε η απαξιωτική σημασία του όρου «πιτσικόμης». Αυτά βέβαια σε εποχές ιστιοφόρων (μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα).
Το «σπορ» ήταν ευρύτατα διαδεδομένο σε διάφορες περιοχές, όπως π.χ. στις ακτές της Κορνουάλης στην Αγγλία. Σχετικά υπάρχει το μυθιστόρημα «Jamaica Inn» της Daphne du Maurier που έγινε ταινία από το Hitchcock.
Στα μέρη μας το «σπορ» ήταν διαδεδομένο στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας στις ακτές της Μάνης, υπήρχε μάλιστα και το σχετικό δίστιχο:
«Όταν περνάς το Ματαπά* σαράντα μίλια μακριά
κι από το κάβο-Γκρόσο** ακόμα άλλο τόσο»
*Ματαπάς : το ακρωτήριο Ταίναρο
**καβο-Γκρόσο: ακρωτήριο κοντά στο Γερολιμένα της Μάνης
deinosavros
Για τη Μάνη κάπου αναφέρει ο Σιμόπουλος (πιθ. στους Ξένους Ταξιδιώτες στην Ελλάδα ) ότι οι Μανιάτες, πέραν του πλιάτσικου στα καράβια, αιχμαλώτιζαν τους ναυαγούς και τους πουλούσαν σκλάβους αναλόγως εθνικότητας. Τους Τούρκους στους Φράγκους και αντιστρόφως, και τους Έλληνες όπου λάχαινε.
donmhtsos
Σωστό. Επίσης αναφέρεται (πιθανώς από το Σιμόπουλο, δεν είμαι σίγουρος) μιά επιδρομή Μανιατών στην Αμοργό (στο δεύτερο μισό του 17ου αιώνα, αν θυμάμαι καλά). Εκεί, όχι μόνον έκλεψαν, αλλά πήραν σκλάβους και τους πούλησαν στ' Αλγέρι. Για το λόγο αυτό αφορίστηκαν απ' το Πατριαρχείο.
Υπάρχει και σχετικό δημώδες άσμα (παραλογή): «Ο θρηνος της Αμοργού».
ΣτοΔγιαλοΧτηνος
Σωστός ο Δον. Εδώ, σχόλια 170-171.