Δεν είναι σλανγκ αλλά το κρέμασε στο δουπού ο σύσσλανγκος papalaozi οπότε μισή ντροπή δική μου.
Πρόκειται περί κρητικού ιδιωματισμού που σημαίνει νέος, παλληκάρι. Ετυμολογείται από τα τουρκικά deli = τρελός + kan = αίμα + -lι (παραγωγική κατάληξη). Η ταυτόσημη, όσο και παραστατικότατη, λέξη delikanlı (κυριολ. τρελοαίματος) υφίσταται και στα σημερινά τούρκικα βεβαίως βεβαίως. Η εκδοχή ντελικανής προήλθε μέσω απλοποίησης του συμπλέγματος -νλ- που δεν θεωρείται ιδιαιτέρως εύχρηστο για τα φθογγολογικά μας δεδομένα.
(Ρε παιδιά, θα τρελαθούμε τελείως; Πότε ζήσανε Τούρκοι στην Κρήτη;).
Εν τοσούτω πανταχόθεν τους υπεδέχοντο φιλικοί χαιρετισμοί.
- Καλώς τα δέχτηκες! καλώς τα δέχτηκες! εφώναζαν προς τον πατέρα του άνδρες και γυναίκες.
Απηύθυναν δε και προς αυτόν διάφορα φιλοφρονήματα :
- Είντα κάνεις Μανωλιό; Και του λόγου σου γίνηκες κοντζά ντελικανής! Πότε τώσυρες τοσονά μπόϊ;
( Ιωάννη Κονδυλάκη Ο Πατούχας, εκδ. Νεφέλη 1989).
5 σχόλια
tryager
Η λέξη απαντάται και αλλού, υπάρχει και ταινία με αυτό τον τίτλο. Τη βρηκά με τον τύπο ντελικανλής στο «Λεξιλόγιο ελληνικών λέξεων παραγόμενων εκ της τουρκικής. 1960» του Κουκκίδη. (περιοχές Θράκη κ' Κων/πολή).
Προσωπικά νομίζω ότι οι περισσότερες λέξεις που μεταφέρθηκαν από τα τούρκικα παίρνουν ιδιαίτερο νόημα στον προφορικό λόγο και διαφέρουν νοηματικά από την αντίστοιχη αμιγώς ελληνική λέξη, όποτε είναι σλανγκ, παρόλο που δεν είναι νέες και τις χρησιμοποιουν πολλοί (όλοι σλαγκίζουν που και που).
Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει σήμερα με τα αγγλικά.
deinosavros
Ενδιαφέρον το περί βόρειου ελληνισμού. Έχουμε τίποτις παραδείγματα από αυτές τις περιοχές ;
Τώρα, όσον αφορά τη συγκεκριμένη λέξη, αν και αυτό που λες περί αλλαγής του νοήματος σαφώς μπορεί να ισχύει, δεν νομίζω ότι στην Κρήτη υπήρχε διαφοροποίηση στο νόημά της. Ας μιλήσουν και οι πούροι Κρητικοί καθότι εγώ μούλος.
MXΣ
Nα προσθέσω ότι υπήρχε εκεί πάνω, στα βόρεια σύνορα μας, μιά σύγχυση ένα πράμα, που φαίνεται και στο παράδειγμα, μεταξύ του delikanli / ντελικανή και του ελληνοπρεπούς κανιά, σε σχέση με το μπόι. Ψαχτείτε...
deinosavros
Είναι εξαιρέτικαλjυ πιθανόν να παίζει αυτή η παρετυμό, κάτι σχετικό έχω θαμένο στον μικροσκοπικό και βορβορώδη εγκέφαλό μου αλλά δε θυμάμαι σε ποιό συρτάρι.
sifis35
Όταν ήμουνα μικρό κοπέλι και δεν καταλάβαινα και πολλά, ο παππούς μου μου έλεγε με τη χαρακτηριστική Σφακιανή προφορά του..."αντράκι μου ντέλικανιδάκι μου, ω χαρώ το, ω χαρώ το,"...κι εγώ αναρωτιόμουν..."γιατί κάθε φορά που με βλέπει αυτός ο τύπος μιλάει για το καρότο"!!!...lol
Υπήρχανε Τούρκοι στην Κρήτη για πολλά χρόνια και απ' ότι είχα ακούσει οι περισσότεροι φύγανε με κάποια ανταλλαγή πληθυσμών, κάποιοι μείνανε και εκχριστιανιστήκανε. Αυτό που ξέρω με σιγουριά είναι ότι η δική μας οικογενειακή περιουσία αγοράστηκε απο τον προπάππου μου από Τούρκους που θα φεύγανε από το νησί. Τραγικό ε (?), να αγοράζεις την ίδια σου τη γή...