Η κιμωλία που τρίβεται στη μύτη της στέκας στο μπιλιάρδο. Προέρχεται από την τουρκική λέξη για την κιμωλία, tebeşir. Πιό αργκό συνώνυμα: φάλτσο, μαντέκα.
Όσο τα σκέφτομαι [...] τόσο μου θυμίζει τις εκπληκτικές δικαιολογίες που σκαρώναμε για να δικαιολογήσουμε στην κυρία, γιατί δεν ετοιμάσαμε την εργασία που είχαμε για το σπίτι. Ή [...] τον τύπο που κερατώνει την γυναίκα του και πριν μπει στο σπίτι τρίβει λίγο τεμπεσίρι στα χέρια του και τα ρούχα του. Όταν η κυρά του τον αρπάζει από τα μούτρα και του φωνάζει «που ήσουν;», εκείνος ομολογεί την ύπαρξη ερωμένης, για να γυρίσει η σύζυγος τα χέρια του και όλο καμάρι για το αστυνομικό της δαιμόνιο να του φωνάξει «πάλι μπιλιάρδο έπαιζες!». (από ιστολόγιο)
Λίγο τεμπεσίρι στην άκρη της στέκας, ένα χαμόγελο αυτοπεποίθησης και οι καραμπόλες ορίζουν τη βραδιά με βερεσέ αναψυκτικά. (από 'δώ)
Παίζω μπιλιάρδο στην Κεϋλάνη / με ένα χαμάλη απ' το λιμάνι / Μα εκείνος έκανε χαρακίρι / γιατί είχε χάσει το τεμπεσίρι («Ζόμπι, το ξύπνημα των νεκρών», Τζίμης Πανούσης)
13 σχόλια
beth
μπραβο ρε βικαρ και με κοιτανε σαν εξωγηινο οταν τους λεω στο μπιλιαρδο φερε το τεμπεσιρι
vikar
Είσαι σίγουρος οτι γι' αυτό σε κοιτάνε σάν εξωγήινο;... :-Ρ
Πάντως, σοβαρά τώρα, η χρήση της λέξης μ' αυτή την έννοια είναι μάλλον παλιάς κοπής, ή τουλάχιστον, όχι τόσο διαδεδομένη.
Γιατ' η αλήθεια γιατρέ μου είναι, οτι κι' εμένα με κοιτάνε σάν εξωγήινο όταν τη λέω καμιά φορά. Και μετά δέ με παίζουν. Γι' αυτό κι' εγώ τους σκοτώνω πετώντας λέιζερ απ' τα μάτια κι' ύστερα βγαίνω απ' το μπιλιαρδάδικο γκρεμίζοντας τους τοίχους και πετάω ψηλά στο βουνό. Γιατι εγώ δέ μασάω --τί Χούλκ και μαλακίες...
electron
αν δεν το λένε τεμπεσίρι, πως το λένε;
xalikoutis
κιμωλία
Επισκέπτης
το χω ακουσει φαλτσο, λουλακι (μαλλον λογω χρωματος) και το πιο γελοιο τσιμισκι!τεμπεσιρι ρε το λες και γουσταρεις!
vikar
«Τσιμισκι»;!... Απο πού κι' ως πού; Και πού το τονίζεις; Όντως λέγεται πάντως, το βρήκα κι' εδώ.
beth
τσιμισκί στη ληγουσα οπως τον δρομο...τι να τους πεις
vikar
Μήπως παίζει καμιά τουρκιά κι' εδώ;... Υπάρχει βλέπω τοπωνύμιο Çımışkı στην Τουρκία.
vikar
Για την ετυμολόγηση δέ του Ιωάννη Τσιμισκή, βρήκα στα πρόχειρα αυτό εδώ:> his nickname was derived either from the Armenian tshemshkik, meaning «red boot,» or from an Armenian word for «short stature.» (απο την αγγλική Γουικιπίντια, εδώ).
beth
'tshemshkik, meaning «red boot' υπαρχουν και κοκκινα τεμπεσιρια..χμμμμμ
BuBis
Ρε μάγκες και mangas, ας γίνουμε και λίγο τζιμάνια, γιατί δεν παίρνει τηλέφωνο κάποιος τον Μαθιουδάκη να ρωτήσει;
lkfws
Ή τσοκ.
HODJAS
Λέγεται (παραφθορά εκ του λήμματος) και τσιλιμιντήρι.
Μαντέκα δεν το έχω ακούσει και δεν καταλαβαίνω τί σχέση μπορεί να έχει. Manteca στα ισπανικά είναι το ζωικό λίπος και mantequilla το βούτυρο.
Παλιά εν Ελλάδι (προ 100ετίας!), έλεγαν μαντέκα ή (ακόμα παλιότερα π.χ. οι αγωνιστές του '21 και βάλε) μεδουλάρι, το προϊόν του εμπορίου απο ζωικό λίπος, πριν βγεί το ελαιώδες μπριγιόλ και η κηρώδης μπριγιαντίνη (πρόγονοι του μεταγενέστερου ζελέ ή gomina), που χρησιμοποιούσαν οι άνδρες για να λαδώνουν το τσουλούφι τους και τη μουστάκα τους, εν είδει καλλωπισμού.
Τα λαδωμένα και πατικωμένα στο μέτωπο τσουλούφια, που έπεφταν μπρός στα μάτια των κουτσαβάκηδων του 19ου αιώνα, λέγονταν αφέλειες ή πίτταις κατά την σχετική λογοτεχνία. Ένα άπλυτο κεφάλι εξακολουθεί να αποκαλείται και σήμερα πιττιασμένο.
Η τραγουδίστρια των '70ς-80'ς Ελένη Ροδά, διέθετε τέτοια κωμοτυρί χιτλερόφραντσα, την οποία και φύσαγε κατά βούληση, μετά σχετικού μόρτικου ακκισμού του μονόμπαντα κυρτού λαιμού της.
Η παράδοση του ριγμένου τσουλουφιού / φράντσας, που σκέπαζε το μισό πρόσωπο αναβίωσε πρόσφατα με το δήθεν ξενόφερτο στυλ emo ή το κούρεμα-ξούρισμα κουρούπας με ένα και μοναχικό τσουλούφι που σκεπάζει μάτι, ενώ το κουτσαβάκικο μισόγερτο καπέλο που σκιάζει το μισό πρόσωπο (ή το ανάριχτο στο πίσω μέρος του κεφαλιού) όπως έκαναν με το κάλυμμά τους οι άτακτοι πολεμιστές επί Οθωμανών, επιβιώνει μέχρι σήμερα στις τάξεις των μάγκηδων του ναυτικού.
Η ιστορία τελικά δεν κάνει κύκλους, αλλά ορθοκόλυμπο...