το μουνί και το χταπόδι όσο το χτυπάς απλώνει1 ακόμη ορισμός

Μια παροιμία, που δεν μας την έμαθαν όταν έπρεπε. Υπάρχει μια σειρά παροιμιών με το μουνί, μεταξύ των οποίων και οι:

1. Το μουνί και το πριόνι, όποιος δεν το ξέρει ιδρώνει

2. Το μουνί και το δελφίνι να ησυχάσω δεν μ' αφήνει

3. Το μουνί σέρνει καράβι (με πολλές συμπληρώσεις, βλ. το αντίστοιχο λήμμα)

4. Το μουνί δεν είναι αρνί για να παίζει στα γρασίδια, το μουνί θέλει παιχνίδια και έναν μπούτσο με αρχίδια

5. Το μουνί δεν είναι βιόλα, να το παίζουνε πολλοί.

Και η δική μας:

1. Το μουνί και το χταπόδι, όσο το χτυπάς απλώνει (με ψευδο-ομοιοκαταληξία).

Για συμπλήρωση της παραπάνω λίστας, όσοι σλανγκιστές προσέλθετε!

Οι παραπάνω παροιμίες αποτελούν λαϊκές αθυροστομίες, συχνά αποκριάτικες και έχουν βαθιές ρίζες στη λαϊκή θυμοσοφία. Δεν είναι τυχαίο ότι το μουνί παρομοιάζεται με πολλά ποικιλότροπα φυσικά όντα (χταπόδι, δελφίνι, πριόνι, αρνί, βιόλα), αφού το μουνί είναι η μήτρα όλου του φυσικού κόσμου, αλλά και του καλλιτεχνικού και τεχνολογικού (βλ. εδώ), όπως έχει συλλάβει και η εσωτερική σοφία του μουνισμού.

Ειδικά το «το μουνί και το χταπόδι όσο το χτυπάς απλώνει» ομοιάζει με το «το μουνί και το πριόνι, όποιος δεν τα ξέρει ιδρώνει». Και τα δύο θέλουν να δείξουν την αξία της προσπάθειας, του κόπου, ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο εκ των προτέρων. Πρόκειται για τις αξίες των παραδοσιακών σιναφιών των ψαράδων στην μία περίπτωση, των μαραγκών στην άλλη, που θέλαν να περάσουν στους επιγόνους τις παραδοσιακές επαγγελματικές αξίες με τέτοια γνωμικά. Για το μουνί χρειάζεται μάθηση, όπως και για το πριόνι, αλλά αυτή η μάθηση κερδίζεται με πολλή εμπειρία και κόπο, όπως για να γευτείς το χταπόδι.

Πάντως, προς τιμήν του μουνιού, οφείλουμε να πούμε ότι είναι εύπλαστος δέκτης της διαμόρφωσης του τεχνίτη, και ευάπλωτος. Δηλαδή συνεργάζεται μαζί σου κι εντέλει η λαϊκή θυμοσοφία αφήνει ένα αισιόδοξο μήνυμα ότι θα είναι κάθε αύριο και καλύτερα. Εσύ πρέπει να κάνεις το καθήκον σου που είναι να χτυπάς, και τα άλλα θα έρθουν λίγο πολύ από μόνα τους.

Το «χταπόδι» βεβαίως δεν είναι τυχαία παρομοίωση. Το μουνί είναι η κατεξοχήν χταποδιάρα, αλλά και ο πούτσος είναι έχει την τάση να γίνεται χταπόδι, αν προετοιμαστεί κατάλληλα με θαλασσινό βιάγκρα. Έτσι το μουνί μπορεί σιγά σιγά να απλωθεί σαν χταπόδι μαλακωμένο από τις πλαγιοκοπήσεις του ετέρου μισού του, μέσα σ' ένα θαλάσσιο πηδύλλιο.

Όμως αν σε πιάσει το χταπόδι δεν σ' αφήνει να ησυχάσεις, κι αυτό είναι το κοινό που έχει με το δελφίνι στην ετέρα παροιμία. Η παροιμία με το δελφίνι είναι μια νταλγκαδοπαροιμία για τις δυσανεξίες του έρωτα, που εκφράζει υπέροχα ο Τζίμης Πανούσης στο άσμα του Παραρτήματος.

Trivia: για μια εναλλακτική εκδοχή του δελφινιού, βλ. εδώ. Για άλλο νταλγκαδοέμπνευση του Πανούση, βλ. το λήμμα: «Μαύρη χελώνα μ' έχει κατουρήσει».