Ο μύθος λέει ότι στο χωριό Τζώρι, κάπου στα βάθη της νότιας Πελοποννήσου, οι περισσότεροι χωριανοί, οι Τζωραίοι, ήντουσαν σταφιδοπαραγωγοί. Η σταφίδα, τώρα, ήταν άτιμο πράμα. Αν, όσο είχες σταφίδα απλωμένη, έκανε καλοσύνη και λιακάδα, όλα μέλι γάλα. Αν έβρεχε... τρέχα να τη μαζέψεις, και πάει η παραγωγή, και κλαυθμός και οδυρμός και τριγμός οδόντων.
Οι Τζωραίοι λοιπόν, τις χρονιές που τύχαινε να βρέξει, κακομοίριαζαν. Αν τους ρώταγε κανείς από πού κατάγονται, παίρναν ένα περίλυπο ύφος, και βαριαναστενάζαν: «Ααααπό το κατακαημένο Τζώρι.» Γιατί δεν είχαν να φάνε οι άνθρωποι.
Τις χρονιές, όμως, που έκανε καλό καιρό, οι Τζωραίοι, κύριοι! Κι αν τους ρώταγε κανείς από πού κατάγονται, κορδώνονταν και φωνάζανε ν' ακούσει όλος ο κόσμος: «Απ' το Τζώρ' Τζώρ' Τζώρι!» Γιατί είχανε βγάλει σταφίδα πολλή και κονομάγανε καλά και ήταν περήφανοι - αίφνης - για το χωριό τους.
Απ' αυτή την ιστορία - αλήθεια, ψέματα, γύρευε - επικράτησε ο χαρακτηρισμός «Τζωραίος» για κάποιον που χαίρεται και καμαρώνει για μια πρόσκαιρη, οικονομική συνήθως, καλή τύχη. Φερ' ειπείν, τη μέρα που του καταβάλλεται ο μισθός. Κατ' επέκταση, Τζώρας ή Τζωραίος λέγεται και όποιος πληρώνεται γενικώς (ασχέτως αν καμαρώνει) ή όποιος καμαρώνει γενικώς (ασχέτως αν πληρώνεται).
Όσο για την ομοιοκαταληξία του Τζωραίου με τον σσσωραίο, ο μόνος λόγος που δεν την έχουμε εκμεταλλευτεί για ένα (ακόμα!) συνώνυμο του ωραίου - σωραίου - Ζαγοραίου, είναι ότι η πρώτη έκφραση είναι τοπική, αγροτική και άλλης δεκαετίας, ενώ η δεύτερη - καμία σχέση.
- Η μάνα σου είναι Τζωραία σήμερα. Πληρώθηκε και πήγε για ψώνια. Να την έβλεπες, μες στην τρελή χαρά ήτανε.
- Άντε να δούμε πόσο θα κρατήσει η χαρά αυτό το μήνα...- Τον έκοψεςτον Παντελή; Γέννησε η γυναίκα του και καμαρώνει σα γύφτικο σκεπάρνι. Τζώρας!
- Σου μπήκε ο μισθός;
- Μου μπήκε που να μη μου έμπαινε, με τα ψίχουλα που μας δίνουν, γαμώ το ξεσταύρι μου.
- Εμ Τζωραίος είσαι, εμ παραπονιέσαι.
22 σχόλια
Hank
ΥΓ. Όντως! Επιμορφωτικό!
Vrastaman
Δεν είναι από το Jenny και το ζζζζζωραία;
Επισκέπτης
Άρτιο λήμμα, χωρίς καμία αμφιβολία! Εγώ πάντως το Τζώρας το έχω ακούσει για τον κατηφή άνθρωπο, αυτόν που π.χ. το πρωί είναι «μη του μιλάτε του παιδιού». Ο βαρύς, ο ασήκωτος που δε λέει πολλά και είναι αγριωπός.
Pirate Jenny
Ζοχαδιασμένος, δηλαδή; Μπορεί να ισχύει κι αυτό, δεν το' χω ακούσει. Όποιο παιδάκι ξέρει, παρακαλείται να το συμπληρώσει. :)
pavleas
το «Τζώρι» είναι το χωριό Ανάληψη μετά τη Μεσσήνη πηγαίνοντας προς Πύλο
Pirate Jenny
Α γεια σου. Δεν έπαιρνα όρκο πού ακριβώς είναι το χωριό, αλλά εφόσον την έκφραση την ξέρω από Μεσσήνιο, δεν μπορεί, αυτό θα είναι.
(Αν μπορούσα να κάνω edit στον ορισμό, θα το πρόσθετα.)
GATZMAN
Πολύ καλή ανάλυση.
Εγώ πάλι τη λέξη την ξέρω τζόρας καί σημαίνει : πεισματάρης,ξεροκέφαλος και προέρχεται από την ιταλική λέξη giurato(ορκισμένος, άσπονδος).
Ισως το δεύτερο γράμμα(ω), καθώς κι η διαφορετική σημασία μας δείχνει πως πρέπει να πρόκειται για διαφορετική λέξη.
GATZMAN
Sorry, για το τρίτο γράμμα ο λόγος
acg
Νομιζω οτι το ειχα βαλει στο ΔΠ με την εννοια που λεει ο Γκατζμανος. Αυτη που λεει ο ορισμος δεν την ηξερα, καλοδεχουμενη Τζενακι μου. Επισης, αμανε και το χωριο ειναι στο Μορια, οι χωριανοι (οι Τζωραιοι ντε) μηπως ήσαντε σταφιδοπαραγωγοι; (αντι για ήντουσαν) Λεω εγω ο Βορειος τωρα;)
poniroskylo
Υπάρχει τώρα και το τζόρας, ας είναι καλά ο/η/το DT.
Επισκέπτης
Ειστε ωραιοι τζωραιοι μου.
Επισκέπτης
Αχ τι ωραία.... εγώ ειμαι μια τζωραία ( στο επώνυμο βεβαίως βεβαίως).. Εώς τώρα θεωρούσα ότι ο τζωραίος πηγάζει απο την ξεροκεφαλιά ( τον τζώρα).. Να και μια ενδιαφέρουσα ανάλυση των τζωραίων....:)
Επισκέπτης
Καλή σας ημέρα!! Ψάχνοντας για την ετυμολογία του επιθέτου μου, βρέθηκα εμπρός σε αυτή τη πολύ ενδιαφέρουσα απόδοση! Νά 'στε καλά όσοι συμβάλλατε σε αυτό! Το net είναι όλο εκπλήξεις!!
electron
πάρα πολύ ωραίο στυλ γραφής....
allivegp
Ναι, η πειρατίνα ήταν μια θεά, αλλά ανήκει από μακρού -δυστυχώς- στον κύκλο των χαμένων σλανγκιστών.
electron
δλδς, παντρεύτηκε, νοικοκυρεύτηκε, και πίνει μόνο νες;
τι πειρατίνα είναι αυτή; κάπου θα την έχουν φυλακισει οι Βρετανοί. Προτείνω να στείλουμε ένα απόσπασμα.
electron
να το ξαναπώ! δεν ζήταγα ένα τσουβάλι λίρες! Μήπως δεν είμαι κλόουν, και έίμαι μάγος;
vikar
Σε ταινία του Ογδοντατρία, με το Βέγγο, εδώ.
gaidouragathos
Φήμες διασπείρονται οτι η πειρατίνα αιχμαλωτίστηκε κα που στη Μεσσηνjία...
Pirate Jenny
Πράγματι. Δραπέτευσε όμως και έβαλε ρότα βορειοανατολικά, πέρασε τα Δαρδανέλλια, έπλευσε στη θάλασσα του Μαρμαρά, ανέβηκε στο Βόσπορο, είδε τη Μαύρη Θάλασσα από μακριά, και τελικώς επέστρεψε με τα λάφυρα στο Αιγαίο και τον Αργοσαρωνικό, ζούλα σε μια βάρκα μπήκε, στη σπηλιά του Δράκου βγήκε. Κάπου μέσα σ' όλο το σαματά, έχασε και τη συνάντα. Next time!
Και τώρα μπαίνει στο σλανγκρρρρ να σχολιάσει κάτι για μπούτζους.
(Non sequitur FTW.)
Khan
Εδώ δίνει ετυμολογία < σερβοκρ. zoran «ρωμαλέος – βίαιος».
Θέλει ψάξιμο γενικά το θέμα.
Khan
Πάντως υπάρχει και σε περιοχές της Βόρειας Ελλάδας, βλ. λ.χ. εδώ που το συνδέει με το όνομα Γεώργιος ή εδώ για Ήπειρο.