Ορισμοί από mafie (44)
Εμφανίζονται 21-30 από 44

Το PCK -προφέρεται πι τση κέη- είναι το γνωστό Πανεπιστήμιο τση Κρήτης. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας, με παραρτήματα σε Ηράκλειο και Ρέθυμνο. Στην 1η μάλιστα περίπτωση, το Νοσοκομείο Ηρακλείου τελεί χρέη πανεπιστημιακού νοσοκομείου, πρότυπο για τα ελληνικά δεδομένα.

Η λεπτή κρητική απόχρωση στο «τση» είναι φυσικά αυτή που κάνει τη διαφορά από τα υπόλοιπα πανεπιστημιακά ιδρύματα με τα φαιδρά και άνευ αστεϊσμού ονόματα τους, ενώ ταυτόχρονα τα λατινικά P και Κ προσδίδουν μια εσάνς οξφορδικής ανωτερότητας έναντι άλλων πανεπιστημίων στης ψωροκώσταινας.

Στην κρητική διάλεκτο, ο πολύ βαθύς ύπνος, αυτό που λέμε «δεν κοιμήθηκα, ναρκώθηκα». Προέρχεται από το ρήμα «δρουβαλιάζω».

Ρήμα που περιγράφει τη στομαχική κατάσταση κάποιου μετά από μεγάλη πόση υγρών, όχι απαραίτητα αλκοολούχων. Για να καταλάβετε την ένταση του μαρτυρίου, είναι εκείνη η κατάσταση που κάποιος έχει πιει τόσο πολύ που νιώθει το στομάχι του σαν ενυδρείο σε περίπτωση σεισμού.

Δεν παίρνω όρκο, αλλά υποψιάζομαι πως η ρίζα του ρήματος είναι ίδια με το ουσιαστικό «βάθρακος», που στα κρητικά σημαίνει βάτραχος. Φυσικά και το ανωτέρω ρήμα είναι κρητική λέξη.

Ρήμα της κρητικής διαλέκτου, που χρησιμοποιείται κυρίως στον αόριστο της παθητικής φωνής, «λιγωμαριάστηκα, λιγωμαριάστηκες κλπ».

Σημαίνει ότι κάποιος έχει καταναλώσει τόσο μεγάλη ποσότητα γλυκών που του έρχεται αναγούλα.

Συνώνυμο, το «λιγώθηκα», αν και σε άλλο ορισμό, έχει εύστοχα σχολιαστεί πως το «λιγώθηκα» σημαίνει και λαχτάρησα κάτι πάρα πολύ, πράγμα που δεν ισχύει για το «λιγωμαριάστηκα».

Απαντάται, μάλλον αποκλειστικά, στην κρητική διάλεκτο -παρά το γεγονός ότι πρόκειται για μεσαιωνική λέξη- και σημαίνει: μαλλί / μαλλιά, τούφα. Για την ακρίβεια, χρησιμοποιείται κυρίως στον πληθυντικό, σκουλιά, που σημαίνει μαλλιά, συνήθως λυτά και πάντως απεριποίητα.

Η ετυμολογία της λέξης (σύμφωνα με το λεξικό της Πάπυρος Larousse): σκουλί < μσν. σκουλλίν < αμάρτυρο τ. *σκολλίον, υποκορ. τού σκόλλυς «τρόπος κουρέματος», με κώφωση τού -ο- σε -ου- (πρβλ. κώδων: κουδούνι), ενώ η ίδια η λέξη συνδέεται πιθανώς και με το φυτό «Πράσιον το ξενικόν», aka «σκουλόχορτο», ευρύτερα γνωστό σαν ασπροπρασιά, καλάνθρωπο και μαρμαράκι (για την ετυμολογία και τη σύνδεση με το φυτό, βλ. και εδώ).

Στο ίδιο forum εντόπισα κάποιες επιπλέον έννοιες του όρου τις οποίες δε γνώριζα. Πρόκειται για τις κάτωθι:
1. Δεμάτι από λαναρισμένο λινάρι, καννάθι ή μαλλί, που είναι έτοιμο για κλώσιμο.
2. Δέσμη από τυλιγμένο νήμα, κούκλα, ματσάκι.
3. Σύνολο από πράγματα που έχουν δεθεί μαζί, μάτσο, δεσμίδα.

Πρέπει να σημειωθεί πως το ευρέως διαδεδομένο κρητικό επώνυμο Σκουλάς (συναντάται και το «Σκουλάκης») προέρχεται από αυτή τη λέξη. Σχετική ιστορία για το επώνυμο αυτό μπορείτε να βρείτε εδώ.

γαΐρω, γαέρνω, γιαγέρνω

Ρήματα, που απαντώνται στην κρητική διάλεκτο και έχουν ακριβώς την ίδια σημασία: επιστρέφω, γυρίζω πίσω. Δεν είναι αρκετά συνηθισμένα όσο άλλες λέξεις τις κρητικής διαλέκτου, όμως το καθένα τους δίνει μερικά -λίγα- αποτελέσματα στο google.

Τα τρία αυτά ρήματα της κρητικής είναι ομόρριζα και ετυμολογικά συνδέονται με τα αρχαιότερα «γυρίζω, γυρνάω», τα οποία αναλύονται ετυμολογικά ως εξής (σύμφωνα με το λεξικό της κοινής νεοελληνικής): μσν. γυρίζω (στη σημερ. σημ.) < ελνστ. γυρίζω (γῦρ(ος) -ίζω) `κυκλώνω΄• γυρ(ίζω) μεταπλ. -νώ με βάση το συνοπτ. θ. γυρισ- κατά το σχ.: κερασ- (κέρασα) - κερνώ. Το τελευταίο εξηγεί και τη μετεξέλιξη σε «γιαγέρνω» και «γαέρνω» της κρητικής.

Υποθέτω πως το «γαΐρω» είναι τύπος που δημιουργήθηκε αργότερα σε σχέση με τα δυο προηγούμενα, μιας και η σχέση αυτών με το αρχαιότερο «γυρίζω» είναι πιο άμεση.

Μάλλον καταθλιπτικό λήμμα, αλλά τείνει να πάρει διαστάσεις κανονικής λέξης και όχι απλής slang. Πρόκειται για χαρακτηρισμό των συμβασιούχων εργαζομένων, οι οποίοι σύμφωνα με το Προεδρικό Διάταγμα «Παυλόπουλου» (Π.Δ. 164/2004), μετά το πέρας 24 συνολικά μηνών εργασιακών τους συμβάσεων υπό ενός φορέα, δεν έχουν το δικαίωμα να ξανασυνάψουν σύμβαση εργασίας υπό αυτόν τον φορέα ποτέ ξανά στη ζωή τους.

Μερικά επαγγέλματα δεν επηρεάζονταιι τόσο, όπως π.χ. οι γεωπόνοι, οι οποίοι μετά το πέρας των 24 μηνών μπορούν να ανοίξουν δικό τους γραφείο.

Άλλα, επηρεάζονται λιγότερο από αυτό το διάταγμα, π.χ. οι δασονόμοι, οι οποίοι μετά το πέρας της διετούς τους εργασίας υπό τη δασική υπηρεσία ενός νομού μπορούν να συνάψουν σύμβαση μόνο με δασική υπηρεσία κάποιου άλλου νομου -με την οποία φυσικά δεν έχουν συμπληρώσει 2 χρόνια σύμβασης κατά το παρελθόν και βέβαια, ο χρόνος εργασίας τους εκεί, δε θα ξεπερνάει αυτό το πλαφόν χρονικό διάστημα.

Τέλος, υπάρχουν άλλα επαγγέλματα που παρέλυσαν με αυτό το διάταγμα, όπως αυτά του Υπουργείου Πολιτισμού, αφού οι συμβασιούχοι εκεί αναγνωρίζονται ως εργαζόμενοι ενός και μόνο φορέα: του αυτού υπουργείου. Ως αποτέλεσμα, μετά το πέρας των 24 μηνών, οι συμβασιούχοι του Υπουργείου Πολιτισμού δεν έχουν δικαίωμα ουδέποτε να συνάψουν σύμβαση δημοσίου δικαίου και άρα να ξαναεργαστούν στον τομέα τους (για όσους απορούν γιατί πέρυσι έκλεισε η Ακρόπολη από απεργούς).

Οι 24μηνίτες είναι μια από τις πιο πρώιμες εκφάνσεις της κρίσης που χτύπησε την Ελλάδα, μιας και η εν λόγω νομοθεσία ψηφίστηκε εν έτει 2007. Φυσικά, δεν πρόκειται να αλλάξει: απώτερος στόχος είναι ο εκάστοτε συμβασιούχος να μην καταφέρει ποτέ να μαζέψει μέσω συμβάσεων τα απαραίτητα για τη μονιμοποίησή του μόρια. Και εις άλλα!

Σύμφωνα με τη Γένεση, ο Πύργος της Βαβέλ (Εβραϊκά: מגדל בבל‎ Αραβικά: برج بابل‎ Burj Babil) ήταν ένα ψηλό κτήριο, προφανώς ένα πολιτικό κέντρο στη Μεσοποταμία, το οποίο ξεκίνησε να κατασκευάζεται στους πρόποδες του όρους Σινά, από μια φυλή με ενιαία γλώσσα, λίγο μετά τον Μεγάλο Κατακλυσμό. Ο λόγος κατασκευής αυτού του πύργου ήταν η αύξηση της φήμης και της εξουσίας του λαού των κατασκευαστών του, και στόχο είχε να φθάσει «μέχρι τον ουρανό». Όμως λόγω της βλασφημίας αυτής, ο Θεός σύγχυσε τις γλώσσες των κατασκευαστών, με αποτέλεσμα να καταστεί αδύνατη η ολοκλήρωση του και αυτοί να διασπαρούν σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο.

Όταν λέμε ότι μια κατάσταση είναι «Βαβέλ» εννοούμε ότι είναι εξαιρετικά μπερδεμένη, ότι υπάρχουν πολλές διαφορετικές γνώμες και κανένας δε μπορεί να βγάλει άκρη (πρβλ. παροιμία: «όπου λαλούν πολλοί κοκκόροι, αργεί να ξημερώσει»). Συχνή χρήση τώρα τελευταία στα ΜΜΕ, ένεκα η πολιτική και οικονομική Βαβέλ στην οποία έχει περιέλθει η χώρα μας.

Σαπρότητα, ηθική σήψη, διαφθορά, Σόδομα και Γόμορρα! Κατά τη γνώμη μου την ταπεινή, εδραιώθηκε κυρίως με την αυτή την έννοια (παρ' ότι η κυριολεκτική της εν μέρει, ωστόσο δε χρησιμοποιούνταν σε μεγάλη έκταση ως slang) από τη γριά-Μαρκάταινα και πλέον χρησιμοποιείται για να περιγράψει οποιουδήποτε είδους ηθική κατάπτωση, κυρίως σε ότι έχει να κάνει με βρώμικο σεξ και πρόστυχες συζητήσεις γύρω από αυτό και γενικά με ότι θα έκανε τον γέροντα- Παΐσιο να πάει από ανακοπή καρδιάς ή τριπλό εγκεφαλικό.

Πρέπει να τονιστεί ότι υπό αυτή την έννοια η λέξη «σαπίλα» δεν χρησιμοποιείται με προσβλητική διάθεση, αλλά αντίθετα ως κομπλιμέντο μιας κατάστασης εξεχόντως kinky ή ενίοτε καλτ.

Υ.Γ. Αφιερωμένο στο Βράσταμαν που το ζήτησε και στη φανταστική, πλην τεραστίων αντοχών, Γκαλάντριελ :D

Λέξη ευρέως χρησιμοποιούμενη εις την κρητικήν, ιδίως κατά τα παιδικά παιχνίδια, αλλά και γενικότερα: ζαβολιά, απάτη, κλεψιά, cheat - κατά τους φίλους μας τους Αμερικανούς.

Χιλετζιάρης είναι αυτός που κάνει χιλετζιές.