Ορισμοί με ετικέτες (2316)
Εμφανίζονται 31-40 από 2316

Όταν φοράς τα ίδια ρούχα συνέχεια και δεν αλλάζεις, όπως ο γάιδαρος έχει πάντα το σαμάρι πάνω από το δέρμα του.

Το λένε για κάποιον που ήταν πριν πεινασμένος και για αυτό υπάκουσε σε όλα και ήταν υποτακτικός για να μπορεί να φάει λίγο ψωμί. Όταν όμως βάλει λίγα λεφτά στην άκρη και ανέβει οικονομικά και χορτάσει, τότε αρχίζει να ζητάει τα δικαιώματά του και εξεγείρεται. Συνήθως το λένε αυτοί που έχουν ήδη την εξουσία και θέλουν να καταπατούν τους από κάτω, όπως μετανάστες, που τους θεωρούν αχάριστους επειδή διαμαρτύρονται ενώ τρώνε ψωμί στην άλλη χώρα, υποτίθεται.

Υπάρχουν τουλάστιχον τρεις μεγάλες κατηγορίες τσάκα-τσούκας:

• Τα ξηροκαρπίδια: ονοματοποιία κυρίως του πασατέμπου και του ηλιόσπορου, λόγω του κριτς-κριτς που παράγεται όταν δαγκώνουμε τα τσόφλια,
• Διάφοροι εκνευριστικοί θόρυβοι: πιχί ανθρώπινη φασαρία ή μπλιμπλικώδεις ήχοι που μας προειδοποιούν ότι σωμ θυρών,
• Παρατσούκλια γραφικών χαρακτήρωνε: του θρυλικού πλανόδιου πωλητή πασατέμπο (R.I.P.) που όργωνε την Ομόνοια και τα Εξάρχεια, και του τιτανοτεράστιου Βλάση Τσάκα.

Τρεις ακόμα σημασίες, πέραν αυτών που έχουν ήδη λεξικογραφηθεί:

1) Κάνω γκράφιτι πάνω σε υπάρχον γκράφιτι, το «καταπατώ». Καθώς το πάτημα συνεπάγεται την μερική ή ολική διαγραφή του προϋφιστάμενου γκράφιτι, η πρακτική θεωρείται τουλάχιστον προβληματική, αν όχι «επιθετική». Περαιτέρω, επειδή τα έργα γκράφιτι συνήθως έχουν υπογραφή του ανθρώπου ή του crew (ομάδας) που τα δημιούργησε, το «πατάω» συχνά χρησιμοποιείται ως μεταβατικό με αντικείμενο τον «πατημένο» γκραφιτά.

2) Βρίσκω επιχείρημα, πρόφαση, διαπραγματευτικό ατού («πάτημα») για να προωθήσω μια επιδίωξή μου. Συντάσσεται με τοπικό προσδιορισμό, χρησιμοποιούμενο ως αμετάβατο.

3) Στηρίζομαι (μτφ). Και αυτό αμετάβατο, συντάσσεται με τοπικό προσδιορισμό.

Το λήμμα, ιδίως με τις δύο τελευταίες σημασίες, δεν είναι ιδιαίτερα σλανγκ αλλά κάπως αδόκιμη λέξη.

Χαϊδευτικό υποκοριστικό τση δωροδοκίας, άκα: λαδώνω, φακελάκι, miesens, γρηγορόσημο. Το δωράκι απενοχοποιήθηκε από τον αείμνηστο σοσιαληστή οραματιστή Ανδρέα όταν μάλωνε πατρικά τον αυτομιζοδοτούμενο τότε διοικητή τση ΔΕΗ Μαυράκη με το ιστορικό:

«Είπαμε να πάρει ένα δωράκι, αλλά όχι και 500 εκατομμύρια…» (εδώ)

Πολύ νερό πέρασε κάτω από το καυλάκι έκτοτε, αλλά το δωράκι παραμένει σταθερή αξία για τον σύγχρονο τσιφτετέλληνα.

(από σφυρίζων, 30/05/14)

Όταν η πραγματικότητα ξεπερνάει τις προσδοκίες.

Αυτό που σκέφτεσαι, αυτό που σχεδιάζεις, αυτό που πιστεύεις, αυτό που σου λέω, αυτό που νομίζεις ότι κατάλαβες... δεν είναι αρκετό.
Αύξησε τα όρια, τις επιλογές, τα ενδεχόμενα, για να χωρέσει η αλήθεια στη θεωρία!

Σχετικά με την θρυλούμενη προέλευση της φράσης, παραθέτω το παρακάτω μικρό απόσπασμα από τη Γκέμμα του σπουδαίου δάσκαλου Λιαντίνη...

«...στη γλώσσα του εργαστηρίου και των αποδείξεων, ο καρπός αυτής της εθνικής σχιζοφρένειας είναι ότι στη μονή Δαφνίου, που χτίστηκε στη στάχτη του δαφναίου Απόλλωνα, οι έλληνες χτίσανε σήμερα ένα τρελοκομείο. Όταν, κοντά στους 1890 χρόνους οι μηχανικοί του Δρομοκαΐτη, υλοποιώντας τη διαθήκη του, άρχισαν να μετρούν, για να χαράξουν το τοπογραφικό των κτιρίων, ένας έλληνας ξωμάχος έσπερνε απέναντι με το ζευγάρι του στάρι. Καθώς είδε το νταβαντούρι που γινότανε, έβαλε χωνί τα χέρια του και ρώτησε:
-Πατριώτεες! Τι πολεμάτε εδεπά;
-Μετράμε, κουμπάρε, του απάντησαν. Μετράμε, να χτίσουμε ένα τρελάδικο για τους έλληνες.
-Όι, σύντεκνε. Τότε τράβα κορδέλα! Όλοι μια μέρα εκεί μέσα θα πάμε...»

Στο γλωσσάρι του το Κόμματος, η διαγραφή και απομάκρυνση παραστρατημένων μελών.

Η δυνατότητα ανακαταγραφής από τα κομμουνιστικά κόμματα «μικροαστικών στοιχείων» που «αναπόφευκτα τρυπώνουν σ’ αυτό» τέθηκε σαν όρος από τον Λένιν για την αποδοχή τους στην Κομιντέρν (βλ. παράδειγμα 1 και εδώ). Ο τρόπος ανακαταγραφής παραμένει στην διακριτική ευχέρεια του κόμματος, βεβαίως βεβαίως.

Το πρώτο κύμα ανακαταγραφής έγινε μετά την ήττα του ΔΣΕ δίκην εμφυλίου μέσα στον εμφύλιο, όταν η ηγεσία Ζαχαριάδη εκκαθάρισε ευρύτατο φάσμα μελών (από φτωχομπινεδιάρησες μπουκλιώτες μέχρι υψηλόβαθμους τ. Πλουμπίδη) με χαρακτηρισμούς όπως «χαφιές», «πράκτορας», «προδότης» κ.ά. (βλ. εδώ). Τελικά ο Ζαχαριάδης δεν απέφυγε κι ο ίδιος την ανακατάταξη, eaten by his own dinner που λένε κι ο καλλιτέχνης.

Απόσπασμα από το «Γιατί με σκοτώνεις σύντροφε;» του Θωμά Δρίτσιου (βλ. εδώ):

Στη διάρκεια της «κρίσης» των αγωνιστών από τις συνελεύσεις, ανασκαλεύτηκαν όλες οι γνωστές και «άγνωστες» πτυχές της προσωπικής και αγωνιστικής ζωής τους, στιγμιαίες αδυναμίες, πραγματικά και φανταστικά παραπτώματα!

- «Πώς δεν βγήκες... Ελασίτης στην Εθνική Αντίσταση;», ρωτούσανε οι βαλτοί, που πάνω στον ζήλο τους να υπηρετήσουν την ηγεσία, δεν πέρασε, από το ξερό τους πως τότε ήσουνα παιδαρέλι...

- «Γιατί δεν βγήκες εθελοντής στο Δημοκρατικό Στρατό, και χρειάστηκε να σ' επιστρατεύσουν;», ρωτούσε άλλος κι ας μην ήξερε, πως με τον πατέρα και τον μεγαλύτερο αδερφό στη Μακρόνησο, ήσουνα ο μοναδικός προστάτης της φαμίλιας.

- «Εσύ βγήκες στο βουνό... Το γιο σου όμως τον άφησες να τον πάρουν οι μοναρχοφασίστες...».

- «Σκόπιμα βραδυπορούσες... Ζητούσες ευκαιρία να λιποτακτήσεις...».

- «Περνώντας κάποτε από τα Βοδενά ξέκοψες από το τμήμα, μπήκες στα περιβόλια και μάζεψες φρούτα...».

- «Δεν πληγώθηκες στις μάχες, είσαι αυτοτραυματίας...».

- «Πες μας εδώ στη συνέλευση... Τι σκοπεύεις να κάνεις:... Θα την πάρεις την Αγγέλα, αφού της υποσχέθηκες γάμο;...».

- «Έξυνες το τραύμα σου για να μην κλείσει η πληγή, για να μείνεις έτσι περισσότερο στο νοσοκομείο...».

Τέτοιες κι άλλες ερωτήσεις γίνονταν από «βαλτούς», που «δουλεύονταν» κατάλληλα από την τοπική καθοδήγηση. Κι ήταν έτσι στημένη η «ανάκριση» και τόση η πίεση, που οι «επανεξεταζόμενοι» κομμουνιστές για να δώσουν τέλος στο ψυχικό μαρτύριο -«στο θέατρο», όπως έλεγαν μετά- αναγκάζονταν να παραδεχτούν και πράγματα που δεν έκαναν και «κουβέντες» που δεν είπανε.

Το Κόμμα εσχάτως επανέφερε την δοκιμασμένη αυτή μέθοδο στο αναθεωρημένο του καταστατικό (βλ. παράδειγμα 2).

Προσφέρω πλάτη, δηλαδή κάλυψη, υποστήριξη, ή συνενοχή, σημαίνει υποστηρίζω ενεργά μια κοινή προσπάθεια, συνήθως σε δύσκολες περιστάσεις που απαιτούν συνεργασία και θυσίες. Μπορεί να σημαίνει ότι αφήνω με την συνενοχή μου να γίνεται κάτι πίσω από την πλάτη μου, ή ότι προσφέρω την πλάτη μου για να ανέβει κάποιος και να σηκωθεί.

Ξεκινώντας από την εμπειρική αλήθεια ότι οι φελλοί και τα σκατά επιπλέουν στο νερό, όπως έχουμε άλλωστε την ευκαιρία να το δούμε συχνά σε ελληνικές θάλασσες με λύματα, η κλασική πλέον αυτή έκφραση περνάει και στην μεταφορική σημασία του φελλού και του σκατιά ανθρώπου, οι οποίοι είναι πάντα στα πράγματα και κατορθώνουν να έχουν επιτυχία.

Ορισμένες από τις χρήσεις της έκφρασης: α) Χαρισματικοί καζαντζίδηδες που έχουν αδικηθεί από την κενωνία και δεν έχει αναγνωριστεί το ταλέντο τους, το λένε με πικρία για ατάλαντους και μέτριους ομοτέχνους/ συναδέλφους που είχαν τα κατάλληλα κονέ και την καπατσοσύνη και το θράσος στην διεκδίκηση της καριέρας τους. Ειδικά στην Ελλάδα, όπου επικρατεί ο νεποτισμός, οι πελατειακές σχέσεις και η ένοχη αναπαραγωγή της μετριότητας από κλειστές κλίκες. β) Σε περιπτώσεις, όπου δωσίλογοι, ταγματαλήτες, σταγονίδια και λοιπές χουνταλικές δυνάμεις παρέμειναν στην εξουσία και μετά την αλλαγή καθεστώτος προς το δημοκρατικότερο. γ) Στη συνάφεια της πρόσφατης οικονομικής κρίσης, συχνά τα λαμόγια επιβιώνουν καλύτερα και βγαίνουν και κερδισμένα, ενώ την πληρώνουν οι ασθενέστεροι (και όσοι από τα λαμόγια ήταν πιο επιδειξιομανείς/ θρασείς/ απερίσκεπτοι/ δεν είχαν τις σωστές άκρες). Η λίστα δεν είναι εξαντλητική, φηλ φρι του αντ.

Για την οπτιμιστική αντίθετη άποψη ότι οι φελλοί μακροπρόθεσμα βυθίζονται, ενώ επιπλέει η τιμιότητα και η ειλικρίνεια, βλ. εδώ.

Πάσα (Δ.Π.): Tsimpatone.

Όταν κάποιος αργοπορεί πολύ χωρίς λόγο, το παρομοιάζουμε με το άπλωμα του τραχανά που είναι μια ολόκληρη διαδικασία.