αυτοψυχοψάξιμο

Από αρχαιοτάτων χρόνων, η ενασχόληση με τον εαυτό είχε αποκτήσει ιδιαίτερη σημασία, καθότι θεωρείται και είναι μια μέθοδος πρόληψης των κακών που μαστίζουν τον άνθρωπο. Με το να ψάχνεις την εσωτερική σου αλήθεια, ταυτότητα, ισορροπία κλπκλπ, πρώτον αφήνεις τους άλλους ήσυχους, δεύτερον δεν αναλώνεσαι σε περιττές επαφές, τρίτον πιθανόν να προκύψει από την ενδοσκόπησή σου κάποια λύση που να αφορά τους συνανθρώπους σου.

Σήμερα, στην εποχή της εξαπλωμένης ημιμάθειας, η οποία αποτελεί απαραίτητο στάδιο ανάμεσα στην μαζική αμάθεια του παρελθόντος και την ευκταία καθολική γνώση, όλα τα συμπεράσματα του παρελθόντος έχουν γίνει πρωτίστως αντικείμενο επίδειξης ημών των ημιμαθών και αντικείμενο εκμετάλλευσης των πονηρών που κοιτάζουν με άλλον τρόπο τον εαυτό τους, αρχίζοντας από την τσέπη τους.

Η ενδοσκόπηση λοιπόν, που τόσο υμνήθηκε ανά τους αιώνες (θυμίζω τον Μάρκο Αυρήλιο με το περίφημο «ένδον σκάπτε»), ζυμώθηκε σαν αξία μέσα στον χρόνο, κι έφτασε να πάρει νέα μορφή μετά τον Φρόυντ, συστηματικοποιήθηκε, επιστημονικεύτηκε, εξαπλώθηκε. Έφτασε έτσι και στην πόρτα του κάθε πονεμένου και του κάθε μαλάκα, μεταξύ των υπολοίπων. Από την πόρτα αυτή, βγήκε στο φως της δημοσιότητας, παραλλαγμένη και αλλοτριωμένη. Και κατέληξε, όπως χίλια δυο αξιόλογα πράγματα, να παρεξηγηθεί και να διακωμωδηθεί, ιδίως από αυτούς οι οποίοι πιστεύουν στην πραγματική αξία της.

Κοροϊδεύοντας λοιπόν τώρα τον ασόβαρο, ημιτελή και επισφαλή (ωσεκτουτού) τρόπο με τον οποίον χειριζόμαστε στις μέρες μας τα του εαυτού μας, λέμε την ενδοσκόπηση και την ανάλυση «αυτοψυχοψάξιμο», λέξη γελοία από την σύνθεσή της και μόνο, γεμάτη αστείους ήχους.

Ακόμα και κάποιος που πραγματικά προσπαθεί (όχι επειδή είναι της μοδός, αλλά διαβασμένα και διακριτικά) να φέρει σε ισορροπία τις ψυχικές του εκκρεμότητες, θα μπει στο καζάνι με τον κάθε μαλάκα και θα υποστεί το δούλεμα του περίγυρού του. Πράγμα που σημαίνει ότι η προσπάθειά του θα αποκτήσει ένα καινούργιο μέτωπο.

Το αυτοψυχοψάξιμο μπορεί να το κοροϊδεύουμε, αλλά είναι αναπόφευκτο, ιδίως σε στιγμές υποχρεωτικής μοναξιάς, όπως είναι, για παράδειγμα, η σκοπιά των φαντάρων. Όπως γράφει σε ένα ΠΜ που μου έστειλε συσλανγκιστής, «δεν υπάρχει φαντάρος που να έχει κάνει δίωρο, τρίωρο, ν-ωρο στη σκοπιά και να μην έχει περιπέσει στον εν λόγω όρο. Συνειδητοποιήσεις έχουν συντελεστεί, ημερολόγια έχουν γραφεί, ποιήματα έχουν γεννηθεί, σχέσεις έχουν χαλάσει ή αποκατασταθεί στο μυαλό του νέου που έχει για παρέα τα χωράφια, τις βουνοκορφές, τις τυχόν εφόδους, τα γίδια... Για να μη μιλήσουμε για τα, καθόλου αστεία, τραγικά περιστατικά...».

Έχω λοιπόν να σας αναφέρω δύο τέτοια, κι ας μακρηγορήσω, κι ας εξειδικεύσω τον ορισμό. Ένας φίλος φαντάρος μου τα διηγήθηκε.

Μια νύχτα στη σκοπιά, εκεί που σκεφτόταν τα δικά του και κοίταζε το υπερπέραν, έπεσε το μάτι του σε μια κοντινή ξερολιθιά και είδε κάτι λευκό να φεγγίζει. Πλησίασε, και βρήκε χωμένες ανάμεσα στις πέτρες, καμιά δεκαριά σελιδούλες από μπλοκ, από αυτά που συχνά κουβαλάνε οι φαντάροι στην τσέπη. Πήρε τα χαρτιά και διάβαζε το ανορθόγραφο και κακογραμμένο παραλήρημα κάποιου συν-φαντάρου του, που είχε εκμεταλλευτεί τις ώρες της σκοπιάς για να καταγράψει τις ψυχώσεις του. Κοντολογίς, έγραφε ότι τον ενοχλούσαν τα πάντα. Τα έβαζε με διάφορους εκεί μέσα, με συγκεκριμένα άτομα. Τους κατηγορούσε ότι τον έφεραν στη φάση που ήταν. Και κατέληγε στο ότι ορισμένοι από δαύτους ήταν βρυκόλακες που τον κυνηγούσαν να του πιουν το αίμα... Ο φίλος μου ουδέποτε έμαθε την ταυτότητα του συγγραφέα. Το κείμενό του, λέει, ξεπερνούσε τα τρία Α4. Το ξανάβαλε εκεί που το βρήκε.

Το άλλο περιστατικό, αφηγημένο από τον ίδιο φίλο μου, είχε ως εξής: δυο φαντάροι κουβεντιάζαν στην πύλη του στρατοπέδου. Νύχτα μαύρη. Ξαφνικά ακούνε έναν πυροβολισμό. Σα να ερχόταν από το φυλάκιο που βρισκόταν από πίσω τους. Πλησίασαν έντρομοι, σιγά-σιγά. Πάνε στην είσοδο της σκοπιάς και βλέπουν τα πόδια ενός φαντάρου που κείτονταν στο έδαφος με την πλάτη ακουμπισμένη στον πέρα τοίχο του κτίσματος. Το όπλο ακουμπισμένο στο στήθος του και, πίσω από το κεφάλι του, μια σκούρα κηλίδα. Και τότε τον ακούνε να λέει, αρντάν τελείως: Τι θέτε ρε μαλάκες; Όταν του εξηγήσανε τι τρόμος τους είχε πιάσει νομίζοντας πως ήταν αυτοκτονία, ο τύπος τους είπε πως το μπαμ ήταν από ένα σακούλι με πατατάκια το οποίο είχε ανοίξει με τον γνωστό τρόπο. Τους είπε επίσης ότι ο ίδιος είχε μείνει εκεί χάμω ακίνητος, χεσμένος -μόλις είδε τα κεφάλια τους να ξεπροβάλλουν από το πλάι του ανοίγματος του φυλακίου- για την φυλακή που θα έτρωγε. Και η κηλίδα; Από κάποιον άλλον φαντάρο, που είχε πετάξει κάτι τύπου μίλκο στον τοίχο...