Αξιοσημείωτο το ότι δεν υπάρχει, κι ας το χρησιμοποιούμε κατά κόρον.

Ουσιαστικοποιημένο επίθετο. Ο εθισμένος στην πρέζα, την ηρωίνη. Ηρωινομανής. Ειδικότερα αυτός που λαμβάνει την ουσία ενδοφλεβίως, με ένεση.

Η έκφραση έχει μεγάλη ιστορία, απαντάται σε παλιά ρεμπέτικα (βλ. π.χ. εδώ ή εδώ).

Υπάρχει και η ουδέτερη βερσιόν: πρεζάκι.

Συνώνυμα:

  1. πρεζόνι
  2. ζακιπρέ (ποδανά)
  3. ζάκι (ποδανά εξελιγμένα)
  4. τζάνκι (ουδ.) ή τζάνκης (αρσ.). Από το αγγλικό junkie, που εξηγεί θαυμάσια ο Mπάροουζ στο ομώνυμο ημι-αυτοβιογραφικό βιβλίο του.
  5. δοσάκιας (πρέζα = δόση)
  6. ενεσάκιας
  7. χουχλαράκιας (δλδ κουταλάκιας, από το κοχλιάριον, λαϊκιστί χου(χ)λιάρι)
  8. φιξάκιας / ξάκιας (από το φιξάκι = ένεση, ποδανιστί ξάκιφι)
  9. χαρτάκιας (από το χαρτί: εκεί όπου τυλίγεται μια δόση ηρωίνης, συνεκδοχικά η ίδια η δόση (το περιέχον αντί του περιεχομένου).
  10. τοξότης (από την τοξοβολία)
  11. αρρωστάκι (γιατί ούτως ή άλλως ένα πέρασμα απ' το τρελάδικο δεν το γλυτώνουν). Το αρρωστάκι θέλει τον γιατρό του.

Γιατί όμως πρεζάκιας και όχι πρέζας ή πρεζάς; Γιατί το υποκοριστικό;

Διότι ο πρεζάκιας είναι το παιδί της μεγάλης παραμύθας, αυτή τον κυβερνά σ' όλες του τις σκέψεις και σ' όλες του τις κινήσεις. Ο πρεζάκιας είναι πάντα ο αιώνιος έφηβος.

Ο προσδιορισμός συνοδεύεται συχνότατα από χαρακτηρισμούς όπως καμένος, κατεστραμμένος, πεθαμένος, ξέφτιλος, παρτάλι. H λέξη βρίσκεται διαρκώς στα χείλη και των ίδιων των πρεζάκηδων, πάντα έτοιμων να βγάλουν πρεζάκια τον οποιοδήποτε (Μηχανισμός Προβολής)

Το Λεξικό της Ντάγκλας δίνει για τον πρεζάκια τον εξής ορισμό:

«ο ξεφτίλας ήρωας του περιθωρίου / που μπορεί να φτάσει στα άκρα / που δεν ξέρει καν τα όριά του / που κάθε μέρα πεθαίνει κι ανασταίνεται / και δεν καταλαβαίνει τίποτα / κρατήστε τον μακριά σας».

  1. Μ' έναν κνίτη πρώτα, και μ' έναν χριστιανό
    Μ' έναν ξαναμμένο μωαμεθανό
    Και μ' ένανε πρεζάκια παρδαλό

(Νικόλας Άσιμος, «Καταρρέω». Πρώτη εκτέλεση Β. Παπακωνσταντίνου στο δίσκο «Χαιρετίσματα», 1988)

  1. Να ο πρεζάκιας λένε όλοι σαν με βλέπουνε
    μοιάζω με πλοίο που το ρίξανε στην ξέρα
    θέλω ν' αλλάξω και τον κόσμο να μη ντρέπομαι
    όμως συνήθισα το βρώμικο αέρα...

(«Ο Βρώμικος Αέρας», από την ταινία «Η Στροφή», 1982. Εκτέλεση Βλάσης Μπονάτσος).

Έχεις καλύτερο ορισμό; Πρόσθεσέ τον!

Δημοσιεύτηκε
Τελευταία επεξεργασία

#1
allivegp

Πλήρες, διαφωτιστικό και τεκμηριωμένο, όπως όλοι οι ορισμοί του, από έναν μεγάλο λημματογράφο.

#2
Galadriel

πρεζάκιας ή πρεζάκι; πρεζόνι ή πρέζονας;

#3
johnblack

:)

Πάρτε και το λινκ για το «Βρώμικο Αέρα» από τη Στροφή, γιατί δεν το ανεβάζει. Βλάσαρος τα σπάει!

http://www.greektube.org/content/view/35628/2/

#4
johnblack

@ Μες. Στο σάιτ υπάρχουν καταγεγραμμένα και άλλα συνώνυμα, τα οποία σκοπίμως δεν περιέλαβα: πρέζονας (δν το έχω ακούσει & έχει αμφισβητηθεί), ζέο (επίσης δν το έχω ακούσει).

#5
Galadriel

Ίσως το «πρέζονας» είναι μια λέξη που χρησιμοποιούν απαξιωτικά οι εκτός χώρου - είναι λίγο πιο πομπώδης στο απαξιωτικό της από το απλό «πρεζόνι». Προσωπικά το άκουσα στα περίφημα chat που σύχναζα (χμμμ νομίζω πρέπει να αναρτήσω και το «A room») όπου η χρήστρια Xenia απάντησε στο σκληρό μπινελίκι κάποιου ρεμαλιού με την φράση που με σημάδεψε «ού ρε, μαζευτήκατε όλοι οι πρέζονες εδώ μέσα και κάνετε τους καμπόσους» ορ σάμθινγκ.

#6
Khan

Άριστός γιατρέ μου. Σου έβαλα και ηχητική επένδυση, ελπίζω να μην σε πειράζει.

#7
iron

μπράβο ρε κχαν, ωραία ακούγονται αυτά εδώ, σήμερα σε μια βροχερή ελβετία...

#8
electron

electron 4 kai 4

#9
HODJAS

Όποιος «ψάχνεται», ας λάβει τον κόπο ν' ακούσει το τραγούδι του Γιοβάν Τσαούς (Ιωάννης Εϊτζιρίδης Κασταμονή 1893-πέθανε τον Οκτώβριο του 1942 από δηλητηρίαση: Εφαγε τηγανόψωμο που έφτιαξε με χαλασμένο αλεύρι που το βρήκε ψάχνοντας σε ένα βομβαρδισμένο πλοίο στον Πειραιά. Λίγες ώρες αργότερα, από την ίδια αιτία, πέθανε και η γυναίκα του), σχετικά με την προδιαγεγραμμένη κατάληξη των (φτωχών) χρηστών αλκαλοειδών και οπιούχων. Βλ. συγκλονιστικό μήδι «Είμαι Πρεζάκιας» (1936) και ιδού οι στίχοι:

[I]«Είμαι πρεζάκιας μάθε το, μα όπου και αν πάω
όλοι φύγε με λέγουνε, νομίζουν θα τους φάγω.

Με βλέπουν και σιχαίνονται, μα ’γω δυάρα δε δίνω
την πρέζα μόνο να τραβώ και ό,τι θέλει ας γίνω.

Μεσ’ το βαγόνι κάθομαι, για σπίτι δε θυμούμαι
κι ένα τσουβάλι βρώμικο το στρώνω και κοιμούμαι.

Τα ρούχα μου ελιώσανε, φάνηκε το κορμί μου,
η πρέζα με φαρμάκωσε τελείωσε η ζωή μου.

Χαρμάνης όταν κάθουμαι, πώς σκέφτομαι την πείνα,
σαν μαστουρώσω βρε παιδιά, δική μου είν’ η Αθήνα.

Σαν αποθάνω φίλε μου έρχετ’ Αστυνομία,
με κάρο σκουπιδιάρικο και κάνει την κηδεία».
[/I]

Τα μαλακισμένα πρεζάκια, καίτοι «μαγκίζουν» είτε δεν έχουν ποτέ ακούσει τους στίχους αυτού του μάγκα, είτε τον έγραψαν στα παπάρια τους...

#10
xalikoutis

Ενώ ο Κοκτώ επεριέγραψε την κατάσταση του οπιομανούς εις την οποία επεριέπεσε όταν επεθάνανε όλοι σκεδόν οι κοντινοί του άθρωποι ως «οριζόντια πτώση».

#11
allivegp

Για τον Γιοβάν Τσαούς θρυλείται ότι βγήκε αλώβητος από ένα διαγωνισμό μπουζουκιού που διοργάνωσε στο Τοπ Καπί ο Σουλτάνος, επί ποινή ευνουχισμού του μπουζουξή που δεν θα ενθουσίαζε τις χανούμισσες του παλατιού...

#12
johnblack

Μπρε χοτζαμ, με το συμπαθχιο chόλας (το ξέρεις οτι σαγαπάω), δεν ασχολούνται όλοι οι αθρώποι (πρεζάκηδες ή μη) με τα παλιά ρεμπέτικα της δεκαετίας του 30 ή τον παλιό Πειραιά που αργοσβήνει... Γιατί θα πρέπει τα πρεζάκια να ξέρουν τι είπε πριν διακόσα χρόνια ο γιοβαντσαούσογλους ή ο bi-ρακτάρης ή δεν ξέρω ποιος άλλος;; Λιβ φορ τουντέι, ντουντ.. και στα λεω αυτά κάνοντας και την αυτοκριτίκ μου ως ιστορικός, άθρωπος που η καθημερνότη του είναι το παρελθό...

#13
HODJAS

Τζονάκο, δεν έχεις και πολύ άδικο (δηλ. έχεις δίκιο απλά χρησιμοποιείται understatement για λόγους φλέγματος) Χρρρτ, φτούουουου!
Κι απ' την αρχή:
Σαφώς, δεν μπορείς να απαιτείς απ' τον καθένα να εντρυφήσει στο τί είπε ο Σκεντέρμπεης κι ο Τσιρίμπασης, πόσο μάλλον να πεισθεί κιόλας. De gustibus χοχλιοί κτλ.

Πράγματι, στη μεταμοντέρνα εποχή έχει υποστεί πολλές ρηγματώσεις η συντεχνιακή ακολουθία ύφους και παραδόσεων του υποκόσμου. Καθένας, κάνει ό,τι τον φωτίσει η Παναΐτσα.

Όμως η μεταμοντερνούρα δεν έχει εφαρμογή πάντα και παντού. Φερ' ειπείν, στα λαϊκά προάστια του Πειραιά, εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται σπαράγματα κουτσαβάκικων εκφράσεων και στησίματος απο τηνέιτζερζ ή να δημιουργείται αργκό πάνω στο πατρόν της κλασσικής.

Σε κάθε περίπτωση, αν δεν είναι γνωστή η κατάθεση του Γιοβάν-Τσαούς, γι' αυτό την έβαλα (να υπάρχει).

#15
soulto

Το όπιο των λαών -σε πολύ πιο κυριλέ φάση- και τα παραφερνάλιά του
(21 φώτοζ)
Students at the University of Heidelburg take a break from their studies while smoking opium (c. 1900)