Ο πολύ μάγκας, ο επιθετικός και τσαμπουκαλής μάγκας, που κάνει και νταηλίκια.

Τι μας το παίζεις ρε Μήτσο; Μάγκας και νταής; Νομίζεις πως θα σε φοβηθούμε;

Πέτρος Κυριακός, «Το λεξικό του μάγκα» (από vikar, 16/02/10)Απίστευτη μαγκιά σε μάγκα και νταή. Από το FailBlog. (από patsis, 16/10/10)

Έχεις καλύτερο ορισμό; Πρόσθεσέ τον!

Δημοσιεύτηκε
Τελευταία επεξεργασία

#1
Επισκέπτης

Η λέξη μάγκας είναι αλβανική. Προέρχεται από τη magje που σημαίνει τη σκάφη, ειδικότερα τη σκάφη όπου ζύμωναν ψωμί. Πέρασε στη νεοελληνική από τα αρβανίτικα. Οι άταχτοι αρβανίτες κλέφτες και οι συνεργαζόμενοι με τους Οθωμανούς αρματωλοί ήταν οργανωμένοι σε ομάδες που είχαν ως σημείο αναφορά τη συγγενική σχέση (αδέλφια, ξαδέλφια, γαμπροί κλπ) ή αποτελούνταν από μη συγγενείς. Η πρώτη περίπτωση είναι η φάρα (Μποτσαραίοι, Γριβαίοι). Η δεύτερη είναι η μάγκα. Στις πολεμικές ομάδες ο μικρότερος ήταν επιφορτισμένος να κουβαλάει στην πλάτη του τη σκάφη και να ζυμώνει το φωμί για τους υπόλοιπους. Ετσι σημείο αναφοράς ήταν η μάγκα, αυτό τους ένωνε.

#2
aias.ath

@Ἐρανιστής
Ἐπειδὴ τὸ λῆμμα μάγκας καθαυτὸ δὲν ἔχει ὁρισθῆ, προτείνω νὰ ἀνεβάσῃς τὸ σχόλιό σου ὡς ὁρισμό, Συμπληρωματικῶς παραθέτω καὶ τὰ παρακάτω, ἀντιγράφοντας ἐπὶ λέξει ἀπὸ τὸ «Σιωπητήριο» στὸ Capital.gr:
«Το μάγκας βγήκε στη Σμύρνη, όταν οι ναυτικοί έβγαιναν κατά ομάδες για να γνωρίσουν την πόλη και να διασκεδάσουν. Ναυτικοί γαρ, καβγατζήδες, θύμιζαν τις άτακτες ομάδες των Αλβανών πολεμιστών. Έτσι, έλεγαν οι Σμυρνιοί: «Πέρασε χτες μία μάγκα», εννοώντας μία ομάδα ναυτικών. Και με τον καιρό οι άνθρωποι του λιμανιού κέρδισαν το «μάγκας», ο καθένας για τον εαυτό του...»
Ἂν σὲ βολεύῃ, χρησιμοποίησέ το.

#3
Επισκέπτης

Tο μάγκας προέρχεται από τα ισπανικά και σημαίνει την ομάδα οπλοφόρων.

#4
HODJAS

Ορθότατος ο Αίας. Βλ. και δράκα=ομάδα

#5
vikar

Μάγκες και νταήδες του λεξικού μας, αφιερωμένο σ' εσάς απο το γιουτιούμπ. Μετρήστε ελλείψεις και πράξτε αναλόγως.

#6
Μιτζνούρ

Ωραίος ο Μάγκας... εννοώ τον Ερανιστή.
Όντως η μάγκα (λέξη που χρησιμοποιήθηκε και από τους έλληνες στην Επανάσταση) σημαίνει στρατιωτική μονάδα, και αντιστοιχεί περίπου στο τουρκικό buluk και το ελληνικό λόχος. (Κατά τα άλλα βλ. Σχόλιο Ερανιστή). Όταν χανόταν η κεντρική διοίκηση ή δεν μπορούσαν να πληρωθούν (διότι οι αγωνιστές πληρώνονταν κατά την Επανάσταση) γίνονταν άτακτοι κλπ κλπ.
Devs συγνώμη, κάνεις λάθος
HODJAS δραξ, εκ του δράττω, είναι 'ότι χωράει μια χούφτα'. Μεταφορικώς λίγοι.

#7
HODJAS

Καλά, τότε θράκα...
:-Ρ

#8
deinosavros

Εχω πεί ήδη μερικά πράματα εδώ αλλά δε μπειράζει, ξαναπάμε ταξιδάκι:

Ο τούρκος εδώ μας λέει ότι η λέξη manka το 1560 σήμαινε πάγκος κάτεργου, για να εμφανιστεί το 1656 με τη σημασία ομάδα κωπηλατών και να ξαναμανακαταγραφεί το 1876 ως manga πλέον, σημαίνοντας την ομάδα ναυτών που συγκεντρώνονται γύρω από το συσσίτιο. Προς επίρρωσιν, μας λέει ότι πρόκειται βασικά για ναυτικό ιδιωματισμό ο οποίος το αργότερο αρχές του 20ου αιώνα είχε περάσει και στον στρατό ξηράς (τον τούρκικο εννοείται).

Μέσω ενός μεσαιωνικού ελληνικού μάγκος (mangos), που εγώ τουλάστιχον δεν μπόρεσα να εντοπίσω, [πιθανόν να παίζει εδώ και κάποιο λάθος και να εννοεί (μ)πάγκος, αλλά γιου νέβερ νόου, αν το βρει κάποιος ας μιλήσει], ανάγει τη manka στο ιταλ. banco = κάθισμα, το οποίο με τη σειρά του βγαίνει από το αρχ. γερμαν. banch, που μας δίνει μεταξύ διάφορων κιμβρογκαελογαλλουαλικών και το αγγλ. bench.

Η αρχική σημασία ήταν καμπύλωμα, ανασήκωμα του εδάφους, και λόγω της ομοιότητας με το σχετικό έπιπλο πήρε τη σημασία του τραπεζιού στο οποίο καθόταν ο δικαστής ή ο τραπεζίτης για να καταλήξει στην τελική σημασία κάθισμα, πάγκος. Τα ρέστα τα είπε ο Αίας παραπάνω.

Μάγκες οι τραπεζίτες. Κάθε κατεργάρης στον πάγκο του...

#9
Khan

Δεινός!!

#10
Khan

Μού 'πανε πως είσαι μάγκας, είσαι και μπανκστερτζής....

#11
deinosavros

Και που να με δείτε και με το ριγέ σώβρακο.... :-P

#12
deinosavros

Εδώ η άλλη άποψη, στα λήμματα μάγγανον και μάγγιψ. Αν και το μαγκώνω με την έννοια στριμώχνω θα μπορούσε να θεωρηθεί σχετικό με τις συνθήκες ζωής των κωπηλατών στα κάτεργα, για κάποιο λόγο δεν πείθομαι. Κάνας άλλος;

#13
deinosavros

Αφού πατήσαμε τους μάγκες, ας τελειώνουμε και με τους νταήδες, να μη μείνει ο μισός ορισμός παραπονεμένος :

Dayı κυριολ. είναι ο αδερφός της μητέρας, ο θείος (ο οποίος έχει οπωσδήποτε καταγωγή από την Κορώνη, εφόσον η λέξη σημαίνει και μέσον, κονέ, άκρη, πλάτες). Βεβαίως έχει και την έννοια του τσαμπουκαλή όπως κ στα ελληνικά.

Οι καθ' ημάς μάλλον ρετρό οροι καπάνταης / καπανταηλίκι στα τούρκικα είναι σε ευρεία χρήση σημαίνοντας πάντα τον τσαμπουκαλή. Ο ίδιος εξυπηρετικότατος τούρκος μας μαθαίνει ότι το α' συνθετικό kaba (που σημαίνει χοντροκομμένος, άξεστος, αγενής κ άλλα τέτοια ωραία) προέρχεται από το παλαιοτουρκικό kapa = μεγαλόσωμος, ογκώδης, πρησμένος.

Σφίχτες και νταήδες. Ρε πως κλείνουν οι κύκλοι...

#14
Khan

Δηλαδή νταής είναι ο θείος που τον γάμησε μικρό;

#15
soulto

"Η εγκυκλοπαίδεια του μάγκα"

Από τους μάγκες ως τα λαμόγια: Η καταγωγή και εξέλιξη του χειρότερου είδους Έλληνα