γκάγκαρος1 ακόμη ορισμός

Στο βιβλίο του Κ. Μπίρη Αρβανίτες – Οι Δωριείς του Νεώτερου Ελληνισμού, Αθήνα 1960, διαβάζουμε:

«Εξετάζοντας τα ονόματα των Αθηναίων που βρίσκουμε σε γραπτά μνημεία της πόλεως από τον 17ο αιώνα και πέρα, αναγνωρίζομε πολλά που ανήκαν σε Αρβανίτες στρατιώτες, και μάλιστα, σε αρχηγούς που υπηρετούσαν στις κτήσεις των Βενετών στην Πελοπόννησο. Όπως: Αδάμης, Βαλάμης, Βαρυμπόμπης, Βεκούσης, Γκίνης, Γκολέμης, Ζώης, Καγκάδης, Καπαρέλης Κουρτέσης, Μάτεσης, Μπάρδης, Μπόρσας, Μπούας, Μπουζίκης, Μπούκ(ου)ρας, Σκλέπας, Σούγκρας, Σκούρτης, Στέρβος, Χαϊμαντάς, Χέλμης. Πολλά από αυτά μάλιστα τα βρίσκουμε να συντροφεύουν τα ονόματα της ανώτερης τάξεως των Αθηναίων, σε επικυρώσεις πρακτικών εκλογής δημογερόντων και σε άλλα κοινοτικά έγγραφα της πόλεως (Δ. Γρ. Καμπούρογλου, Μνημεία της Ιστορίας των Αθηναίων, τόμ. Α’).

Μπορούμε λοιπόν να συμπεράνουμε με βεβαιότητα ότι οι γκαγκαραίοι της Αθήνας προέρχονται από τους εξοχώτερους Αρβανίτες των Βενετικών κτήσεων της Πελοποννήσου. Το παρωνύμιο γκαγκαραίοι ανήκε μόνον στους κατοίκους της ανατολικής συνοικίας της Αθήνας, από την οδό Κυδαθηναίων και πέρα, δηλαδή της Πλάκας. Τους κατοίκους εκείνης της συνοικίας χαρακτήριζαν οι Αθηναίοι, κατά τα μεταγενέστερα χρόνια, ακόμα και μετά την απελευθέρωσι, ως τραχείς και ακοινώνητους, ως διαφορετικούς από τους γηγενείς.«

O Μπάμπης, αλλά και πολλοί άλλοι, συμφωνούν στο οτι το γκάγκαρο ήταν ένα είδος παλουκιού με το οποίο αμπάρωναν οι αυλόπορτες των επί τουρκοκρατίας αθηναϊκών αρχοντόσπιτων... Αυτά διέθεταν κατά κύριο λόγο οι παλιές αθηναϊκές οικογένειες, π.χ. των Μπενιζέλων. Και στο αφιέρωμα της Καθημερινής (Επτά Ημέρες) για την Αθήνα του κλασικισμού όλοι οι συγγραφείς συμφωνούν (παραθέτω απο μνήμης) πως γκάγκαροι ήταν οι ''αυτόχθονες'' ή έστω αυτοί που περνιόνταν για αυτόχθονες...Όχι οι αρβανίτες... Αυτά τα ολίγα..

Το πόιντ είναι πως η συζήτηση είναι περί οπής, το λήμμα είναι πλήρως λεξικογραφημένο και άρα περιττεύει εδώ. Όσο για τις βιβλιογραφίες και τα άλλα ηχηρά παρόμοια, δεν εντυπωσιάζουν πλέον κανέναν, το ξέρουμε όλοι οτι εδώ έχουμε μαζευτεί οι μισοί και βάλε φωστήρες της οικουμένης...

(Χότζα σε εκλιπαρώ ειλικρινά μη γράψεις κανα λαογραφικό σεντόνι σαν το προηγούμενο του αβγού)

Επίσης υπάρχει και η εξήγηση που δίνει ο agou στο λήμμα τοπικά παρατσούκλια, σύμφωνα με την οποία η λέξη προερχόταν από το γκάγκαρο, που όπως αναφέρεται και εδώ, ήταν βαρύ ξύλο που το κρεμούσαν οι κάτοικοι της παλιάς Αθήνας με σκοινί από την πόρτα της αυλής τους ώστε να μην κλείνει μόνη της από το βάρος της. Αυτό το ξύλο έδωσε και το προσωνύμιο «Γκάγκαρος» στους γνήσιους Αθηναίους. Κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας μάλιστα, με αυτόν τον όρο χαρακτηρίζονταν περιπαιχτικά οι αριστοκράτες της πόλης. Ανάλογη αναφορά υπάρχει και εδώ

Τζόνυ, γράφαμε την ίδια ώρα

Γκάγκα αναφέρεται ως η μύτη στα τούρκικα. Είναι λέξη που χρησιμοποιείται πολύ στην παραδοσιακή ναυπηγική. Έτσι, γκάγκα είναι τμήμα της πλώρης του πλοίου, ενώ γκάγκαλης είναι παλιό πλοίο της Μαύρης Θάλασσας με ιδιαίτερα κυρτή πλώρη. Έτσι ενισχύεται η ετυμολογία της λέξης από το ξύλο-αμπάρα, αλλά ίσως εμφανίζεται και η πιθανότατα να ονομάζονταν έτσι η Αθηναίοι-Αρβανίτες λόγω της γαμψής τους μύτης.

Βλέπε και το σημείωμα του Νίκου Σαραντάκου: «Αν και δεν ομοφωνούν όλοι οι μελετητές, η πειστικότερη εκδοχή λέει πως η λ. γκάγκαρος προέρχεται από το γκάγκαρο, που ήταν το ξύλο που ασφάλιζε εσωτερικά την πόρτα. Η λέξη είναι ιταλικό δάνειο (ganghero) που προέρχεται από το αρχαίο κάγχαλος, η λέξη είναι δηλαδή αντιδάνειο. Αν η εκδοχή αυτή είναι σωστή, για να ασφαλίζει κανείς την πόρτα του πρέπει να έχει κάτι να φυλάξει, άρα είναι παλιός νοικοκύρης.»