Ορισμοί από τον Βασίλης-7 (39)
Εμφανίζονται 21-30 από 39

Από την γνωστή φράση έλα μωρέ, την οποία έχουμε πει ουκ ολίγες φορές, αλλά στο στόμα αυτής της ομοταξίας αποκτά άλλο, πιο προχωρημένο, νόημα.

Δεν τον αγγίζει τίποτε. Δεν δεν δίνει δυάρα για ότι συμβαίνει γύρω του. Ό,τι και να συμβεί δεν αξίζει κάτι περισσότερο από ένα «έλα μωρέ...». Το νταξ και το νταξναούμ, είναι πολύ φτωχά για να εκφράσουν την δική του απαξίωση των πάντων. Ο κουλ τύπος είναι πολύ ζεστός γι' αυτούς. Δεν είναι ούτε ο γνωστός χαβαλές, ή αυτός που παίρνει λίγο σταρχιδιαμόλ για ν' αντεπεξέλθει μία πρόσκαιρα δύσκολη κατάσταση. Όοοχι, αυτός από μικρό παιδί έχει πάρει τόσες πολλές και μεγάλες δόσεις γραψαρχιδίνης επί καθημερινής βάσεως, που του έχουν δημιουργήσει μία χρόνια απάθεια για τα τεκταινόμενα. Μπροστά του ο κλασικός Άγγλος φλεγματικός, μοιάζει τρομοκρατημένο παιδάκι.

Ένα μικρό, αλλά υπολογίσιμο, ποσοστό των συμπατριωτών μας έχει δημιουργήσει αυτή την ξεχωριστή κατηγορία και ολόκληρη ομοταξία, οι «ελαμωρέδες», έχει συσταθεί για χάρη τους στην κοινωνοβιολογία. Βασικός πυρήνας της ομοταξίας, ο απανταχού Ελληνάρας.

Ενώ ο πραγματικός σκοπός της φράσης έλα μωρέ, είναι ν' ανυψώσει το ηθικό και να δώσει κουράγιο και θάρρος στην αντιμετώπιση ενός προβλήματος, οι ελαμωρέδες έχουν προχωρήσει ένα βήμα πιο πέρα. Εξαφανίζουν το πρόβλημα!

Ακόμα και αν τους αναγγείλεις την έναρξη του Γ' ΠΠ, δεν θα εισπράξεις τίποτε περισσότερο από ένα απαξιωτικό «έλα μωρέ...».

Σημ. Στην ομοταξία ελαμωρέδες αναφέρθηκε ο συνθέτης Τάκης Μουσαφίρης.

Ή «παίρνω αμπάριζα και βγαίνω».

Συχνότατα χρησιμοποιείται και σε παρελθόντα χρόνο, σαν «πήρα αμπάριζα», «πήρε αμπάριζα».

Η λέξη αμπάριζα είναι Αλβανικής προελεύσεως και σημαίνει ή «ορμητήριο» ή «φωτιά», δεν γνωρίζω ακριβώς.

Η δε φράση προέρχεται από την «αμπάριζα», ένα παλιό αγορίστικο παιδικό παιχνίδι ανοιχτού χώρου, που παιζόταν από δύο ομάδες:

Ένας παίκτης της μιας ομάδας έβγαινε από την αμπάριζά του και πλησίαζε την αντίπαλη αμπάριζα προκαλώντας και κοροϊδεύοντας τους παίκτες της. Τότε κάποιος αναλάμβανε να τον κυνηγήσει και ο πρώτος παίκτης υποχωρούσε προς το στρατόπεδό του, ώστε να ακουμπήσει την αμπάριζά του για να ανανεώσει την «φωτιά» και να είναι δυνατότερος από τον καταδιώκοντα. Ή, μπορούσε ένας άλλος παίκτης να «βγει» από την αμπάριζα για να καταδιώξει τον επελαύνοντα αντίπαλο. Όποιος δηλαδή «έβγαινε» τελευταίος από την αμπάριζα, ήταν πιο δυνατός. Και γι' αυτό το φώναζαν: «παίρνω αμπάριζα και βγαίνω». Δηλαδή; δεν υπολογίζω κανέναν και ορμάω μέσα σ' όλα.

Μέχρι φυσικά ν' ακουγόταν ένα νεότερο «παίρνω αμπάριζα και βγαίνω».

Ο παμπόνηρος άνθρωπος, ο πιο πονηρός και από γάτα.

Δεν χαρακτηρίζει τον έξυπνο, αλλά και δεν φέρει μειωτική χροιά. Είναι ο καλών προθέσεων πονηρός, που δεν είναι απατεώνας.

Ακόμα χρησιμοποιείται και για χαϊδευτικό μεταξύ ερωτευμένων, ή από γονείς προς παιδιά (ενίοτε με καμάρι).

Σύνθετη λέξη, παιδί του μπαμπά «πονηρός» και της μαμάς «κατσούλα (γάτα)». Η δε μαμά προέρχεται από το μεσαιωνικό «κάτα» = γάτα, και «κατ(σ)ίον» = γατάκι, από τα οποία έγινε η κατσούλα που ακόμα χρησιμοποιείται σε όλη σχεδόν την Πελοπόννησο και ιδιαίτερα στη νότια.

Χαρακτηριστική η διήγηση για τον πρωτευουσιάνο δάσκαλο που μάθαινε ανάγνωση τα πρωτάκια σε χωριό της Πελοποννήσου.

Δάσκαλος: - Εσύ Κωστάκη, Γ+Α;
Κωστάκης: - ΓΑ, κύριε.
Δάσκαλος: - Μπράβο, Τ+Α;
Κωστάκης: - ΤΑ, κύριε.
Δάσκαλος: - Μπράβο, και όλο μαζί;
Κωστάκης: - Κατσούλα κύριε.

Η κατσούλα = γάτα, δεν έχει την ίδια καταγωγή με την κατσούλα = σκούφια. Η τελευταία προέρχεται από την Ρουμάνικη λέξη για την τριγωνική σκούφια του κεφαλιού.

• Πρακτικό φάρμακο που χρησιμοποιείται για δυναμωτικό.
• Όλα τα φάρμακα που δεν είναι έτοιμα, αλλά παρασκευάζονται από τον φαρμακοποιό επί τόπου.

Έχει υποτιμητική χροιά για τα φάρμακα.

Η λέξη είναι Τουρκικής προέλευσης και σημαίνει δυναμωτικό.

Ή και μπακαντέλα, αλλά και μπαχαντέλα, αναλόγως της γεωγραφικής περιοχής καταγωγής μας.

Το αναξιόλογο, το ασήμαντο, το τιποτένιο. Το παλιό ή άχρηστο αντικείμενο. Το σαράβαλο μηχάνημα ή όχημα και τα τελευταία χρόνια και οι διάφορες συσκευές.

Μεταφορικά και η γυναίκα-σαράβαλο.

Από το ιταλικό bagattella που σημαίνει το ασήμαντο πράγμα, αλλά και το μικρό διακοσμητικό αντικείμενο. Με το ίδιο όνομα όμως, υπάρχει και ένα είδος γλυκού σαβουαγιάρ με κρέμα και λικέρ.

Ο πληθυντικός bagatelle δόθηκε σε μικρής διάρκειας, ανάλαφρα και μελωδικά μουσικά κομμάτια. Από τις πιο γνωστές bagatelle είναι το Fur Elise του Μπετόβεν.

Αλλά και οι Γάλλοι ονόμασαν bagattelle ένα επιτραπέζιο παιχνίδι με μπίλιες δικής τους εφεύρεσης, που θεωρείται ο πρόδρομος του pinball (φλιπεράκι).

Στα Ελληνικά βέβαια ο πληθυντικός διατηρεί την έννοια του ενικού.

Κάτι το απροσδιόριστο, κάτι το μη επαρκώς εντοπισμένο, που όμως γίνεται ασυνειδήτως αντιληπτόν από ειδική περιοχή του αντρικού εγκεφάλου, στην οποίαν είναι ιδιαιτέρως ανεπτυγμένα τα μουνορανταροκύτταρα.

Τον διαθέτουν οι γυναίκες που όχι μόνον δεν έχουν καμιά πουτσοπαγίδα πάνω τους (ου μην αλλά και κάτω τους), αλλά αντιθέτως έχουν αυτό το ιδιαίτερο κάτι - και οι ψωλές όπου φύγει φύγει.

Με την πρώτη ματιά, είναι γαμήσιμες και αξιαγάμητες, αλλά τα μουνορανταροκύτταρα έχουν άλλη γνώμη...

Μία ξινομούνα στον κύβο ίσως, ή κάποια που εμπνέει πραγματικά τον φόβο του οδοντοφόρου αιδοίου, μπορεί όμως και τον γέλωτα λόγω του γραδαρίσματος πως το αιδοίον είναι φαφούτικο, οπότε ποιος γαμεί ψηλά καπέλα...

Πολύ καλές υποψήφιες είναι οι φαρμακομούνες, λιγότερο οι στρειδομούνες, ενώ καμία τύχη δεν έχουν να συμπεριληφθούν στον κατάλογο οι ζαχαρομούνες.

Το ερειπωμένο, το ετοιμόροπο, το σαράβαλο. Κυρίως για αντικείμενα, αλλά και για ανθρώπους (σπανιότερα).

Τρεις ετυμολογίες ερίζουν για την πατρότητα της λέξεως.

1. από το Ομηρικόν επίθετον καρφαλέος που σημαίνει ξηρός, χωρίς χυμούς, οπότε και

Κάρφος=το μικρό και ξερό κομάτι ξύλου
Κάρφη και καρφίον=το ξύλινο καρφί
Καρφόω=καρφώνω
Κάρφαλος=το άχρηστο ξερό ξύλο

Στην πιο πάνω ετυμολογική ερμηνεία η αντικατάσταση του κ με το χ (κ-γ-χ, ουρανικόληκτα) και του φ με το β (π-β-φ, χειλεόφωνα), είναι συνηθισμένη στην γλώσσα, οπότε και προκύπτει το χάρβαλος εκ του κάρφαλος.

1. Κατά τον Γ. Χατζιδάκι, η λέξη χάρβαλον είναι μεσαιωνική και παράγεται με αντιμετάθεση των συμφώνων από την λέξη χάλαβρο, η οποία με την σειρά της ετυμολογείται από το αρχαίο επίθετο χαλαβρός, που είναι παράλληλος τύπος του χαλαρός.

2. Κατά τον Δ. Σκαρλάτο, χάρβαλο = ξεσκισμένο ύφασμα και την ετυμολογεί (με αντιμετάθεση) από το μεσαιωνικό χάραυλον = βράχος απόκρημνος φαγωμένος υπό των κυμάτων.

Αυτονόητο.

Μέσα σ' αυτή την θύελλα του σλανγκισμού (καλά, αυτός κι αν είναι ορισμός), όπου τα πάντα (και τα κοάλα επίσης) εκφράζονται σε υπερθετικό βαθμό, σκυλοπηδιέμαι, γαμιέται σαν σκύλα, γαμιέμαι σαν να μην υπάρχει αύριο, γαμησομούνοβα, γαμιοντουστάντενε, και μέσα σε μια θάλασσα παρομοίων λημμάτων ων ουκ έστιν αριθμός,

ιδού και ένα λήμμα που πρέπει ν' αντιπροσωπεύει μία ικανή, θέλω να πιστεύω, κατηγορία μινιμαλιστών.

Είναι αυτοί που στέκονται στο (χαμηλό) ύψος των περιστάσεων, όταν οι άλλοι γύρω τους αρπαχτοτσιμπουκώνονται αβέρτα κουβέρτα άνευ συστολής και δέους.

Αρκετές φορές κάποιοι παρεισφρύουν λάθρα στην κατηγορία των «ολιγογάμητων», είτε διότι το παίζουν μυξοπάρθενοι επί σκοπού, προκειμένου να επιτύχουν καμιά κρεμάλα με μεταξωτό σχοινάκι, είτε διότι έχουν ψωλοδιώχτη και μουνοδιώχτη αντιστοίχως.

Ευθεία, κατ' ευθείαν.

Από το τούρκικο επίρρημα dogru που σημαίνει ακριβώς το ίδιο.

Παλαιότερα εχρησιμοποιείτο πολύ συχνά.
Το είχαμε μάλιστα σλανγκοποιήσει, δίνοντάς του και παραθετικά!

Ντουγρού - ντουγρούτερον - ντουγρούτατον!

Ειδικής κατηγορίας μαλακία ... τεχνικής φύσεως.

Απλώνεις στο τραπέζι στραγάλια, κατά προτίμησιν αφράτα. Κατόπιν αλείφεις την παλάμη σου (δεξιά ή αριστερή δεν έχει σημασία), με μέλι και την περνάς πάνω από τα στραγάλια. Οπότε έχεις ένα ανοιχτού τύπου ρουλεμάν για να επιτελέσεις το έργον με τις ελάχιστες τριβές.

Λέγεται για κάποιον «έξτρα» μαλάκα, γι' αυτόν που υπερβαίνει τον απλό χαρακτηρισμό του μαλάκα.