Ορισμοί με ετικέτες (100)
Εμφανίζονται 41-50 από 100

Μου το θύμισε ο betatzis μ' ένα σχόλιό του εδώ.

Κραυγή της ποδοσφαιρικής κερκίδας (και της αλάνας) με ρίζες στη Θεσσαλονίκη του μεσοπολέμου και των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων.

Λέγεται κυρίως ως προτροπή προς παίκτη της δικιάς μας ομάδας να διώξει τη μπάλα όσο πιο μακριά μπορεί - εκτός αγωνιστικού χώρου ή και εκτός γηπέδου, αν είναι δυνατόν - με σκοπό είτε να αποσοβηθεί ο άμεσος κίνδυνος να φάμε γκολ είτε, συνηθέστερα, να κερδηθεί χρόνος και να κρατήσουμε το προβάδισμα στο σκορ ή να διαφυλάξουμε το βαθμό της ισοπαλίας.

Λέγεται, σπανιότερα, και ως σχόλιο όταν ένα άτεχνο σουτ στέλνει τη μπάλα απελπιστικά άουτ.

Εκτός ποδοσφαίρου, η φράση χρησιμοποιείται περιορισμένα, νομίζω, κυρίως ως παρότρυνση για κωλυσιεργία.

Σε ό,τι αφορά την προέλευση της φράσης, την βρίσκουμε σε μια ενδιαφέρουσα τομή της ποδοσφαιρικής και της εθνοτικής γεωγραφίας της Θεσσαλονίκης.

Μέχρι τα τέλη του '50, τα γήπεδα του ΠΑΟΚ και του Ηρακλή γειτόνευαν. Το γήπεδο του ΠΑΟΚ, από το 1930 μέχρι το 1959 που εγκαινιάσθηκε η Τούμπα, βρισκόταν στο λεγόμενο Συντριβάνι, πλάι στην έκθεση και εκεί που σήμερα είναι η Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ. Το γήπεδο του Ηρακλή ήταν 500 μέτρα πιο πάνω, εκεί που σήμερα είναι η πλατεία του Χημείου. Τώρα, ανάμεσα στα δυο γήπεδα ήταν το νεκροταφείο της Ισραηλιτικής Κοινότητας, γνωστό στους Θεσσαλονικείς ως τα «Εβραίικα Μνήματα», ΒΔ από το γήπεδο του ΠΑΟΚ και ΝΑ από το γήπεδο του Ηρακλή. Ε, και όταν ένας παίκτης έστελνε τη μπάλα έξω από το γήπεδο, είτε το ένα είτε το άλλο γήπεδο, λέγανε οι φίλαθλοι - κατ' απόλυτη κυριολεξία - ότι έστειλε τη μπάλα στα μνήματα. Ο παππούς μου, ο οποίος ήταν Παοξής, ορκιζόταν, βέβαια, ότι η πατρότητα της φράσης ανήκε στους Ηρακλειδείς φιλάθλους. Κατά τον παππού μου, οι παίκτες του Ηρακλή τις εποχές εκείνες ήταν τέτοιοι ξυλοκόποι που το βασικό τους gameplan ήταν να στέλνουν τη μπάλα στα μνήματα.

Σχετικές, αν και όχι συνώνυμες, εκφράσεις είναι το πετάω την μπάλα στην εξέδρα και το πολύ περιγραφικό κεραμιδώνω
...........................................................

Τα Εβραίικα μνήματα της Θεσσαλονίκης καταστράφηκαν στη διάρκεια της Κατοχής και τα ταφικά μνημεία λεηλατήθηκαν. Αργότερα το Πανεπιστήμιο έχτισε από πάνω. Περισσότερα υπάρχουν εδώ και εδώ. Εδώ υπάρχει ένα σύντομο σχετικό κείμενο του συγγραφέα Γιώργου Ιωάννου.

Για τα παλιά γήπεδα της Θεσσαλονίκης μπορείτε να διαβάσετε εδώ

Σε ομαδικά αθλήματα (ιδίως μπάσκετ, αλλά και ποδόσφαιρο κλπ), φονιάς αποκαλείται, με μεγάλη δόση σεβασμού, ο χαρισματικός σκόρερ, που έχει τον τρόπο του να στέλνει τη μπάλα στο πλεχτό.

Ο φονιάς καθαρίζει συνήθως στις δύσκολες φάσεις, όταν ο αγώνας είναι αμφίρροπος, τότε που όλα παίζονται, τότε που απ' το άγχος η μπάλα μοιάζει να ζυγίζει 200 κιλά κι οι περισσότεροι την αποφεύγουν σαν καυτή πατάτα.

Ο φονιάς διαθέτει παροιμιώδη ψυχραιμία (αγγλιστί cold-blooded) και ατσαλένια νεύρα. Δεν φοβάται να αναλάβει την ευθύνη του τελειώματος μιας δύσκολης φάσης. Είναι επίσης λιγότερο ευάλωτος στην ψυχολογική πίεση που ασκεί η αντίπαλη εξέδρα, σε εκτός έδρας ματς. Γράφει στα παπάρια του τις γιούχες των φανατικών και απλά κάνει τη δουλειά του. Ο φονιάς είναι ψυχάρα, είναι μάγκας και καραμπουζουκλής.

Τα καίρια χτυπήματα του φονιά, σκοτώνουν κυριολεκτικά την αντίπαλη ομάδα, που ψάχνει να δει τι της συνέβηκε και τι αστροπελέκι ήταν αυτό που τη χτύπησε. Αποκαλείται και κίλερ, αγγλισμός που έχει πλήρως καθιερωθεί, αυτούσιος, στο εγχώριο slang λεξιλόγιο. Σπανιότερα και δολοφόνος (τότε συνήθως συνοδεύεται από τον προσδιορισμό «με το αγγελικό πρόσωπο», κλασική δημοσιογραφίστικη κοινοτοπία).

Όπως οι περισσότεροι ικανοί παίχτες, ο φονιάς γίνεται συνήθως βεντέτα, δημιουργεί τον προσωπικό του μύθο, που τον θέλει λιγομίλητο, σκληρό και απρόσιτο... Ακριβώς όπως και ο χατζιδακικός-γκατσικός Γιάννης ο Φονιάς, στο ομώνυμο τραγούδι από το δίσκο Αθανασία, του 1976...

Ως χουλιγκανισμός αναφέρεται η ανάρμοστη και βίαιη συμπεριφορά οπαδών αθλητικών ομάδων που οδηγεί στη διατάραξη της τάξης.

Εκ του «hooliganism» που χρησιμοποιείται από το 1890 για να χαρακτηρίσει τη συμπεριφορά συμμοριών των δρόμων του Λονδίνου.

Σε ένα παιχνίδι αλανιάρικου μπάσκετ κάποιος πρέπει να έχει την πρώτη κατοχή της μπάλας. Έτσι λοιπόν ο καλύτερος σουτέρ της μίας ομάδας κάνει πρόταση στην άλλη, προκειμένου να εμφανιστεί εθελοντής που θα προταθεί να σουτάρει το μπίδεμπί. Αν δεν εμφανιστεί εθελοντής, τότε σουτάρει αυτός που έκανε την αρχική πρόταση.

Αν η μπάλα μπει η ομάδα του κερδίζει την κατοχή, αν όχι τη χάνει.

Η μπάλα της καλαθόσφαιρας.

Προέρχεται, προφανώς, από την ανάγλυφη υφή της επιφάνειας της μπάλας, τη γνωστή υφή φλούδας πορτοκαλιού.

Διαδικασία επιλογής των συμπαικτών σε ποδοσφαιρική συνάντηση μαθητών του Δημοτικού, τότε που η γενιά μου έπαιζε μπάλα σε προαύλια εκκλησιών, αλάνες και άλλα εξαφανισμένα είδη ελεύθερου χώρου στην ευρύτερη περιοχή των Αθηνών. Το τυπικό μέγεθος της παρέας ήτανε γύρω στα δέκα άτομα, εκ των οποίων τρεις-τέσσερις ξέρανε το τόπι ενώ οι άλλοι ήτανε Αμπαλίνιο. Ένα ζήτημα κεφαλαιώδους σημασίας στην έκβαση του αγώνα ήτανε ποιος από τους δυο αρχηγούς των ομάδων θα διάλεγε πρώτος συμπαίκτες και η απόφαση ελαμβάνετο μέσω της διαδικασίας του «βάζουμε ποδαράκια», ως εξής:

Οι δυο αρχηγοί απομακρύνονται αρκετά μέτρα και αρχίζουν να πλησιάζουν ο ένας τον άλλο σε ευθεία γραμμή, τοποθετώντας τη φτέρνα του ενός ποδιού σε άμεση επαφή με το δάχτυλα του άλλου. Όποιος πατήσει πρώτος τον άλλο έχει δικαίωμα επιλογής. Η στρατηγική του παιχνιδιού αναπτύσσεται κυρίως στα τελευταία δυο-τρία βήματα, όπου οι επιλογές βηματισμού επαυξάνονται με το «μισό» και τη «μυτίτσα». Στο μισό, επιτρέπεται η στροφή του πέλματος κατά 90 μοίρες και η τοποθέτηση της καμάρας του κινούμενου ποδιού σε επαφή με τα δάχτυλα του σταθερού. Στην ακροβατική μυτίτσα, το κινούμενο πόδι έρχεται σε κατακόρυφη θέση, με τα δάχτυλα των δυο πελμάτων να βρίσκονται σε επαφή, και το σταθερό πόδι μετατοπίζεται προς τα πίσω, δίνοντας τη θέση του στο κινούμενο.

ΥΓ: Εάν ο συνολικός αριθμός παικτών ήταν περιττός, μετά το πέρας της ένα-σου ένα-μου επιλογής η ασθενέστερη ομάδα έπαιρνε τον φουκαρά που ξέμεινε, ενώ η ισχυρότερη έπαιζε με μπακό.

Στην καθομιλουμένη το χέρι του Θεού ανακατεύεται εκεί που κάτι καλό γίνεται, και το οποίο είναι δύσκολο να εξηγήσουμε, για παράδειγμα όταν σώνεται ένα παιδάκι από θαύμα, και το θεοσεβούμενο πλήθος αναφωνεί: έβαλε το χέρι του ο Θεός (και καλά έκανε θα έλεγα εγώ, αν το έβαλε).

Στην σλανγκ (και λόγω του Θεού της μπάλας) το χέρι του Θεού, είναι το χέρι κάποιου που έχει κάνει την λαδιά. Μετά από εκείνο το φοβερό γκολ χειροκεφαλιά, o αθεόφοβος Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα δήλωνε ότι το γκολ επετεύχθη από το κεφάλι του με τη βοήθεια του χεριού του Θεού!!!! Και, ως γνωστόν έγραψε ιστορία. Δημιούργησε έναν καινούριο διεθνή σλανγκ όρο!!!

Η κίνηση που κάνουμε όταν κολυμπάμε ελεύθερο (κρόουλ), έτσι όπως απλώνουμε το χέρι μας προς τα μπρος και προχωράμε. Άγνωστο γιατί, στο ύπτιο ή στην πεταλούδα δεν λέγεται έτσι η αντίστοιχη κίνηση. Ο όρος είναι ανεπίσημος και αρκετά παλιός.

1. Στο άθλημα της υδατοσφαίρισης (water polo), φουνταριστός είναι ο κατεξοχήν επιθετικός παίχτης, ο πλέον προωθημένος. Δουλειά του είναι να βάζει τη μπάλα στο πλεχτό, κάτι που θεωρητικά ξέρει καλύτερα από κάθε άλλο συμπαίκτη του. Για να το πετύχει αυτό είναι μονίμως «αγκυροβολημένος» μπροστά στο αντίπαλο τέρμα (goalpost) περιμένοντας την κατάλληλη πάσα από κάποιον περιφερειακό.

   Η θέση του φουνταριστού είναι η πλέον εκτεθειμένη, κάτι σαν να βρίσκεσαι στο λάκκο με τα κωλοδάχτυλα. Διότι, αν και το πόλο είναι γενικά «αντρικό» και σκληρό παιχνίδι, το ξύλο που τρώει ειδικά ο φουνταριστός δεν περιγράφεται. Δέχεται πολλά «βρόμικα» χτυπήματα (κάτω από το νερό) που ο διαιτητής δεν σφυράει διότι α) πολύ απλά δεν τα βλέπει, β) το ξύλο είναι αναπόσπαστο μέρος του αθλήματος.

   Εννοείται πως μόλις ο φουνταριστός πάρει πάσα, έχει στη διάθεσή του ελάχιστα κλάσματα του δευτερολέπτου να κινηθεί και να σκοράρει, πριν πέσουν πάνω του οι αντίπαλοι αμυντικοί και γίνει της Κορέας...

2. Στο πόλο ο όρος είναι πλήρως καθιερωμένος, χρησιμοποιείται όμως και σε άλλα αθλήματα, όπως το ποδόσφαιρο. Και πάλι, φουνταριστός είναι εν προκειμένω ο βασικός επιθετικός της ομάδας, ο γκολτζής απ' τον οποίο όλοι περιμένουν το θαύμα.

   Λέγεται και κυνηγός, επειδή κυνηγάει α) πάσες συμπαικτών του, που προσπαθούν να τον «βγάλουν» σε θέση για γκολ, β) το ίδιο το γκολ.

   Λέγεται επίσης και εννιάρι. Αυτό το νούμερο φόραγαν παλιά στη φανέλα οι βασικοί κυνηγοί μιας ομάδας, ενώ έγινε μέχρι και ταινία βασισμένη σε ομώνυμο μυθιστόρημα του Μ. Κουμανταρέα. Τώρα βέβαια έχουν αλλάξει τα πράγματα: ο βασικός γκολτζής μπορεί να φοράει φανέλα με ότι νούμερο του καυλώσει, π.χ. 79 ή 00 και άλλα άκυρα...

3. Στο τάβλι. Στην παραλλαγή του πλακωτού, φουνταριστός είναι το πούλι εκείνο που ο παίχτης «προωθεί» ριψοκίνδυνα, χωρίς κάλυψη, με σκοπό να πλακώσει / χτυπήσει πούλι του αντιπάλου σε ευαίσθητη θέση, δλδ κοντά στη μάνα / μαμά (ει δυνατόν και την ίδια τη μαμά, οπότε η σεμνή τελετή περατούται πάραυτα). Γι' αυτόν που γουστάρει να παίζει με αυτόν τον τρόπο, λέμε ότι την έχει δει καμπόης, το δε παιχνίδι τρέπεται εις καουμπόικο.

   Ο φουνταριστός του ταβλιού λέγεται και κυνηγός (όπως ο ποδοσφαιρικός φουνταριστός), λέγεται όμως και μπάτσος (που ψάχνει να «συλλάβει» κάποιο αντίπαλο πούλι). Τέλος, οι ναυτικοί μας χρησιμοποιούν τον όρο βατσιμάνης (από το watchman), θέλοντας να περιγράψουν αυτό ακριβώς το πούλι που βγήκε από το μαντρί «για να κόψει κίνηση».

Ως πούδρα χαρακτηρίζεται το φρέσκο χιόνι σε ένα χιονοδρομικό το οποίο προσφέρει εκπληκτικές καταβάσεις.