Ορισμοί με ετικέτες (26)
Εμφανίζονται 11-20 από 26

Ο λίγο παλαβός, αυτός που χάνει στροφές, ο πυροβολημένος. Ο όρος προέρχεται μάλλον από τη μουσική τζαζ, που οι παλαιότεροι (όσοι την είχαν ακουστά, δηλαδή) θεωρούσαν ως μουσική για τρελλά νιάτα και γενικά για πυροβολημένους.

Ρήμα: τζαζεύω, τζάζεψα.

Παρ' ότι η μετοχή είναι παθητική, η λέξις δηλώνει άτομο που έχει ψάξει, και όχι άτομο το οποίο έχουν ψάξει, αν και το ένα δεν αποκλείει το άλλο. Προέρχεται από την ρηματική μορφή της φράσης «την έχει ψάξει» ή πιο απλά «τό 'χει ψάξει το ζήτημα», ή «την ψάχνει με τη γυμναστική». Μοιραία, το υπόλοιπον του πληθυσμού ζηλεύει γιατί δεν μπορεί να το κάνει και όταν προσπαθεί διατρέχει τον κίνδυνο να μείνει με τ' αρχίδια στα μάτια.

Ψαγμένος, λοιπόν, είναι αυτός που ξέρει τα σωστά μέρη, τις σωστές μουσικές, το σωστό φαγητό, τις σωστές ταινίες, βιβλία, από τέχνες, κάτι απ' όλ' αυτά ή και όλα μαζί σε ένα πολύ κομψό και πρακτικό βαλιντζάκι. Δεν πίνει ξίδια, πίνει καλά ποτά. Δεν σαβουριάζει, τρώει καλό φαγητό. Αν του πεις ουγκχ δεν θα καταλάβει την αναφορά στον καλλιτέχνη, αλλά ξέρει την ταινία Изгнание και τον σκηνοθέτη της με τα ονόματά τους (πόσο ωραία τα λέω για τον εαυτό μου). Αγνοεί τον Εντικά, αλλά θα σου μιλάει ώρες για τον Πικάσο. Είχε περάσει περίοδο κατά την οποία θεωρούσε τον Κολτρέην ξεπερασμένο και άκουγε σχήματα τύπου Kilimanjaro Darkjazz Ensemble, αλλά όταν τον ξαναβρήκε ανακάλυψε νέο βάθος στο ωμό, αλλά συναισθηματικό του παίξιμο.
Τα στανταράκια τον αφήνουν αδιάφορο, όταν αυτός τα μάθαινε εμείς οι υπόλοιποι ανακαλύπταμε το βυζί της μάνας μας, αλλά ο σωστός ψαγμένος σκορπίζει απλόχερα την γνώση που με κόπο κατάκτησε και για τούτο έχει το σέβας των ερασιτεχνών (με την έννοια του ετύμου της λέξης) και όχι τον φθόνο ή το «ξεσκότα μας το μπούτσο μωρή ψωνάρα». Κατ' αυτήν την έννοια διακρίνεται ο ψαγμένος από τον σεβαστό αθλητή του νέημ ντρόπινγκ και της ημιμάθειας (βλ. σχόλια εδώ), όπου δεν παρατηρείται αγάπη προς κάποιο αντικείμενο, αλλά εργαλειοποίηση της γνώσης και της πληροφορίας.

Καθείς είναι ψαγμένος στο αντικείμενό του, μπορεί εύκολα κάποιος να είναι συνολικά ξυλοκόπος, αλλά οι γνώσεις του σε ένα πεδίο να αγγίζουν την τελειότητα και το βάθος το απύθμενο στην διείσδυση και την κατανόηση, αλλά και την συνολική αντίληψη του αντικειμένου.

Αφιέρωσις: κχαν, που του τό 'κλεψα σχεδόν.

Στέκομαι κλαρίνο. Σημαίνει στέκομαι όρθιος, ευθυτενής σαν κλαρίνο όρθιο (βλ. και στέκομαι σούζα). Να μην συγχέεται με το κλαρίνο/τσιμπούκι, καθώς δεν έχει καμία σχέση ο ένας ορισμός με τον άλλο.

Ο όρος προέρχεται από το μουσικό όργανο κλαρίνο ή, πιο ορθά, κλαρινέτο, το οποίο είναι πνευστό που ανήκει στα λεγόμενα «ξύλινα» πνευστά μαζί με το όμποε (οξύαυλος, κοινώς πίπιζα), αγγλικό κόρνο (μεγάλο όμποε), φαγκότο (βαρύαυλος), κόντρα φαγκότο, φλάουτο (πλαγίαυλος), σαξόφωνο κλπ. Προφανώς ο όρος «ξύλινα» δεν αναφέρεται τόσο στο υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένα τα όργανα αυτά, αλλά πιο πολύ στον τρόπο παραγωγής του ήχου: όσα πνευστά παράγουν ήχο με «μπουκίνο» (μεταλλικό «ποτηράκι» στο οποίο εφαρμόζουν τα χείλια) ονομάζονται «χάλκινα» (τρομπέτα, τρόμπα - καμία σχέση με την τρόμπα μαρίνα, η οποία είναι έγχορδο αναγεννησιακό όργανο), τρομπόνι, κόρνο, τούμπα κλπ), ενώ τα υπόλοιπα που παράγουν ήχο με καλάμι (διπλό ή μονό), είτε με άλλο τρόπο, ανήκουν στα «ξύλινα» πνευστά.

Ο επίσημος όρος για το κλαρίνο είναι ευθύαυλος, αλλά είναι παρεξηγήσιμο να πει κανείς «παίζω ευθύαυλο», αντί του ορθού «παίζω κλαρίνο» ή «παίζω το κλαρίνο».

Το «κάτι άλλο», το «επί πλέον» στο παίξιμο μουσικού οργάνου, κυρίως του τρίχορδου μπουζουκιού, αλλά όχι μόνον.

Ρεμπέτικη μουσική ιδιωματική λέξη της οποίας ως πατήρ φέρεται ο Μάρκος Βαμβακάρης. Κατάγεται από το ταξίμι, τα περισσότερα των οποίων ξεκινούν με ένα κοφτό παίξιμο 4 νοτών, ηχομημιτικά «νταρουνταντράμ», σαν να λένε «προσοχή», «ησυχία».

Αν λοιπόν η συνέχεια δεν είναι η αναμενόμενη, το παίξιμο δεν σε «γονατίζει», δεν σε «λιγώνει» και δεν σε ταξιδεύει, τότε δεν το έχεις το νταρουνταντράμ. Δεν έχεις αυτό το κάτι άλλο, που θα καθηλώσει το ακροατήριο. Είσαι ένας, μπορεί και πολύ καλός, «απλός» οργανοπαίκτης. Διότι δεν αναφέρεται στην δεξιοτεχνία, αλλά στο αν καταφέρνεις να μιλήσεις με την ψυχή του οργάνου.

Η λέξη βγήκε και έξω από τα ρεμπέτικα μουσικά τείχη, όχι όμως σαν οργανοπαικτική αξιολόγηση, αλλά σαν χαρακτηρισμός της ικανότητας που έχει ή δεν έχει κάποιος, σε σχέση με αυτό που καταπιάνεται.

Από την δεκαετία 1960 και μετά, η λέξη ξεχάστηκε και δεν χρησιμοποιείται πλέον.

1. Ως όργανο σλανγκίζεται κυρίως το γενετήσιο όργανο, το αιδοίον του ανδρός κυρίως, ο μπαργαλάτσος, και λιγότερο το αιδοίον της γυναικός. Από εκεί έχουμε μια σειρά σλανγκικών συνειρμών και για τις άλλες χρήσεις της λέξης από σλανγκικούς καλοθελητές. Λ.χ.

2. Όργανον της Τάξεως είναι ο μπάτσος, ο φίλος μας το ζώο, κυρίως ο μη βαθμοφόρος αστυνόμος. Συνειρμοί με την πρώτη έννοια σημαίνουν ότι ο μπάτσος δεν έχει παρά μόνο ένα κεφάλι, το κάτω, ή ότι είναι για τον πούτσο. Έχει σλανγκιστεί ιδιαίτερα απ' τον Λάκη Λαζόπουλο στους «Δέκα Μικρούς Μήτσους».

3. Μουσικό όργανο. Φράσεις όπως «τι όργανο παίζεις», ή «είναι σολίστ στο τάδε όργανο» πολύ γρήγορα έγιναν κακόσημες από τους σλανγκικώς ευεπίφορους. Εξάλλου, τα πνευστά μουσικά όργανα παραπέμπουν ευκόλως σε φάσεις παιξίματος κλαρίνου, ενώ και τα κρουστά δεν είναι άμοιρα σλανγκικών υπονοουμένωνε, για κάθε είδους σκαμπίλια. Ακόμη και τα έγχορδα μπορούν να έχουν σεξουαλική χρήση, όπως κατέδειξε η χήρα του Μάο. Το κατεξοχήν όργανο, λοιπόν, είναι το πουλόφωνο ή όφωνο κι ο κοινωνικός παίκτης του λέγεται ψωλίστ, ενώ ο μοναχικός οργανοπαίκτης.

4. Όργανο γυμναστικής, όθεν η ενόργανη γυμναστική.

5. Οργανική και ανόργανη χημεία.

6. Από την επιστήμη της Βιολογίας έχουμε το οργανίδιο, (δηλαδή σχηματισμό μονοκύτταρων οργανισμών ανάλογο με αυτόν που έχουν τα όργανα στους πολυκύτταρους), που σλανγκίζεται για να δηλώσει το πολύ μικρό όργανο.

7. Τέλος, παρόμοια με την σημασία 2, μπορούν να προσλάβουν εκφράσεις, όπως «τα αρμόδια όργανα», «τα όργανα του κόμματος», «τα θεσμικά όργανα» κ.τ.ό.

Όρος πασπαρτού, οτιδήποτε έχει να κάνει με το εκλεκτότερο είδος ποιοτικής ελληνικής μουσικής των τελευταίων δεκαετιών.

Κλασσικότατο και κακώς έλειπε!

Ο Τσακιτζής (Τσακίρτζαλη Μεχμέτ Εφέ) ήταν η τουρκική εκδοχή των δικών μας Κλεφτών και Αρματωλών, που έδρασε στην Ανατολία κατά τις αρχές του 20ου αιώνα. Η δράση του εναντίον της οθωμανικής εξουσίας και των πλουσίων τον ανέδειξαν σε θρυλικό λαϊκό ήρωα. Τον αποκάλεσαν «ιππότη της ανατολής» και η φήμη του διαδόθηκε σ' Ανατολή και Δύση. Η ζωή του και η δράση του έλαβαν διαστάσεις μύθου και έδωσαν υλικό για τη λαϊκή μυθολογία, το θέατρο και τον κινηματογράφο, τόσο της Τουρκίας όσο και της Ελλάδας.

Ο όρος χρησιμοποιείται συχνότατα σε ρεμπέτικα τραγούδια, γνωστό δε είναι και το άσμα της μοναδικής Ρόζας (Εσκενάζη). Ως ουσιαστικό η λέξη περιγράφει τον δυνατό και ντόμπρο άνδρα, τον μάγκα που τυγχάνει αποδοχής από όλους. Με άλλα λόγια, του επαναστάτη που δεν φοβάται τις συγκρούσεις.

Ο μαέστρος περιπαιχτικά (μπαμπαδίστικο χιούμορ).

Η ρήση βασίζεται στο ομώνυμο μιούζικαλ (La cage aux folles) του Χάρβει Φερστίν.

Ένας χώρος όπου τα μέλη του το παίζουν, δείχνουν ή παρουσιάζονται ως τρελοί και εκκεντρικοί. Ένας τέτοιος προσδιορισμός, θα μπορούσε να δοθεί σε μια οικογένεια, σε μια παρέα, σε ένα τμήμα μιας εταιρείας, σε μια εταιρεία, σε μια τοπική κοινωνία και γενικότερα σε οποιοδήποτε κοινωνικό σύνολο ανθρώπων λειτουργεί με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και διαφορετική κουλτούρα και νοοτροπία, από την κουλτούρα των ατόμων του περιβάλλοντα χώρου. Τα άτομα ζουν απομονωμένοι από τις επιδράσεις των άλλων, στον κόσμο τους, με τους δικούς τους κώδικες και τους δικούς τους κανόνες με αποτέλεσμα να προσδίδεται στο χώρο τους μια διακριτότητα. Γι' αυτό οι άλλοι αντιλαμβανόμενοι αυτή τη διακριτότητα, θεωρούν το συγκεκριμένο χώρο ως κλουβί και τους «αυτοεγκλωβισμένους», ως τρελούς.

Ευχάριστα στρουμπουλή γυναίκα. Κάτι σαν ζουμπουρλούδικο αλλά στο πιο καλοθρεμμένο.

Επίσης, παλιό ρεμπέτικο σουξέ της Ιωάννας Γεωργακοπούλου. Επίσης, ρεμπετοταβέρνα στη Θεσσαλονίκη.