Ορισμοί από τον patsis (348)
Εμφανίζονται 61-70 από 348

H πόλη Dachau στην Βαυαρία της Γερμανίας, γνωστή από το ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης με το οποίο ταυτίζεται στα ελληνικά, λόγω συνεκδοχής.

1. Ο εργασιακός χώρος στον οποίο οι εργαζόμενοι υποβάλλονται σε απάνθρωπες συνθήκες. Φυλακές και χώροι κράτησης σε παρόμοια κατάσταση. Προφανώς μη σλανγκ.

2. Ο κλειστός χώρος που έχει γεμίσει με αποπνικτικές αναθυμιάσεις ή ατμούς. Mαύρος αστεϊσμός που παραπέμπει στους θαλάμους αερίων του κολαστηρίου.

3. Το γήπεδο ποδοσφαίρου του Άρη Θεσσαλονίκης, επισήμως αποκαλούμενο «Κλεάνθης Βικελίδης», περισσότερο γνωστό απλώς ως «Χαριλάου» (από την ομώνυμη γειτονιά της πόλης όπου και βρίσκεται).

Το πώς έφτασε το νταχάου να σχετιστεί με το στάδιο και την ομάδα δεν είναι απόλυτα σαφές. Η απλούστερη ερμηνεία είναι ότι ριμάρει με το όνομα του γηπέδου και, συνυπολογιζομένης της ατμόσφαιρας που επικρατεί εκεί μέσα με δυο-τρία καπνογόνα παραπάνω, δίνει πάσα για πιασάρικα συνθήματα.

Υπάρχουν και κάποιοι που μπλέκουν και υποτιθέμενους νεοναζί οπαδούς αλλά δεν με πείθουν καθώς τόσα χρόνια δεν έχω δει φίλο αρειανό να συνδέει ομάδα και ιδεολογία/πολιτική. Απόψεις και τσακωμούς επί του θέματος μπορείτε να δείτε εδώ, εδώ, εδώ, εδώ και αλλού, αν δεν τα βαριέστε αυτά τα πράματα. Ίσως να σχετίζεται, προς επιβεβαίωση ή παταγώδη απόρριψη, ο χαρακτηρισμός «εβραίοι» για τους αρειανούς (βλ. σχόλια εδώ).

Εννοείται καταδρομική επιχείρηση ή ενέργεια και αναφέρεται στις στρατιωτικές επιχειρήσεις των καταδρομέων (λοκατζήδων κ.λπ.) που χρησιμοποιούν τεχνικές ανορθόδοξου πολέμου για την επίτευξη μιας αποστολής, όπως αιφνιδιαστική έφοδο επί του στόχου, πλήρη απόκρυψη, καταιγιστική ταχύτητα και άλλα τέτοια στρατοκαυλικά.

Κατ' αναλογία στην καθομιλουμένη, καταδρομική είναι είτε η επέμβαση κάποιου που διενεργείται οργανωμένα και ξαφνικά, με σκοπό να πιάσει τα θύματά της στον ύπνο, είτε η πράξη που, για την εκτέλεσή της, απαιτεί από τον επιχειρούντα να μαζέψει τα κουράγια του, να ξεπεράσει τις δυσκολίες και τη ραθυμία που στέκονταν εμπόδιο μέχρι τότε και να μην σταματήσει μέχρι αυτή να ολοκληρωθεί.

Η ίδια η πράξη μπορεί να είναι από την πιο απλή και καθημερινή (βλ. παράδειγμα 2) έως το ξεκαθάρισμα της πιο μπερδεγουέη κωλοκατάστασης.

Κλασική έκφραση που περιγράφει γλαφυρά και εμπνευσμένα (παρ' όλη την παλαιότητά της) το προχωρημένο σημείο στο οποίο έχει φτάσει το κουρέλιασμα της ψυχολογικής μας ισορροπίας. Λέξη κλειδί για να αντιληφθούμε ποια είναι τα άτυχα υποκείμενα αυτής, είναι το «ταξί». Και εννοώ ότι πρόκειται για μια πρόταση-κραυγή του αστικού πληθυσμού η οποία δεν θα μπορούσε να εκφράσει έναν αναχωρητή, έναν καλόγερο στο μοναστήρι του, έναν βοσκό. Η χρήση της συγκεκριμένης έκφρασης, παρά τις κάποιες επιμέρους αντιφάσεις, ακολουθεί το αλμπεργαμικό (έστω σαρτρικό) «Η κόλαση είναι οι άλλοι».

Δεν είναι δύσκολο να φτάσει κάποιος σε τέτοια απόγνωση στην κενωνία την άτιμη που ζούμε. Σκεφτείτε:

• Το θέμα ύπνος Λίγος, πάντα λιγότερος από αυτόν που θα θέλαμε. Με όλες τις δουλειές και τις σκοτούρες ακατάστατος. Σε κουτιά από τσιμέντο-τσιγαρόχαρτο που σου επιτρέπουν να ξυπνήσεις μέσα στο μαύρο το μεσάνυχτο από τις ομιλίες ή τίποτα δυνατές σκέψεις του γείτονα. Και αν καταφέρεις και ξανακοιμηθείς, θα ξυπνήσεις ακριβώς ένα λεπτό αργότερα για τη δουλειά ή, αν παρακοιμηθείς, θα σε σηκώσει το αφεντικό σου τηλεφωνικώς, με τρυφερά ουρλιαχτά για καλημέρα. Σ' αυτήν την περίπτωση πιθανώς να έχεις παράλληλα και ένα bad hair day. Εκτός κι αν τα μαλλιά σου έχουν αποφασίσει εδώ και καιρό να κοιμηθούν λίγο παραπάνω από εσένα, στο μαξιλάρι σου.

• Η πόλη Στην Ελλάδα όσο μεγαλύτερη τόσο χειρότερα. Θα συναντήσεις τραγική κίνηση, ρύπανση, έργα, πορείες, απειλές για βόμβες, μονοδρομήσεις-έκπληξη, απεργίες μεταφορικών μέσων και φυσικά χιλιάδες άλλους ανθρώπους που έχουν τα δικά τους, όπως εσύ. Στατιστικά, είναι αναμενόμενο να πετύχεις τουλάχιστον έναν ράντομ μαλάκα να σε φτιάξει παραπάνω. Άγγελοι και πριγκίπισσες το πρωί, με την τσίμπλα στο μάτι και χωρίς καφέ δεν υπάρχουν, και να υπήρχαν, δε θα τους δεις.

• Οι σπουδές Ακόμα κι αν διάλεξες τις σωστές, παλεύεις από τη μια με τα βιβλία (το οποίο είναι καλό) από την άλλη με τα κόμπλεξ του κυρίου καθηγητή, με τα βυσματούχα κομματόσκυλα, την αδιαφορία, τις ελλείψεις. Υπάρχουν και οι τυχεροί, δε λέω.

• Η δουλειά Άγχη, αφεντικά, ρουφιανιές, χαραμισμένο πτυχίο και όνειρα. Πολλοί εκεί έξω για εφτακόσια ευρώ και κάτι ψιλά. Δεν επεκτείνομαι.

• Τα λεφτά Θες δε θες, είναι παντού σαν ιδέα και πουθενά σαν ύπαρξη. Παρασυρόμαστε ο ένας από τον άλλο και κάνουμε λες και θα τα πάρουμε μαζί μας. Είναι η ύπουλη άποψη της μετρησιμότητας των αγαθών. Είναι η κλινική ενσάρκωση της δήθεν εξουσίας μας, του ενός επί του άλλου και τανάπαλιν.

• Οι σχέσεις Μέγα κεφάλαιο. Δύσκολα τα ανθρώπινα. Κάθε άνθρωπος είναι ένας ολόκληρος ξεχωριστός κόσμος και, αν το δεις έτσι, είναι πιο λογικό η αρμονία μεταξύ μας να είναι η εξαίρεση, παρά ο κανόνας, Ό,τι την μια μέρα σε ανεβάζει, την άλλη μπορεί να σε ρίξει βαθύτερα. Νταξ, αυτή είναι η μαγεία του πράγματος μεν, αλλά όταν μπερδεύεται η υπόθεση, το ποτήρι τείνει να φαίνεται μισοάδειο. Φίλοι, γνωστοί, συγγενείς, γκόμενες, γκόμενοι, όπου υπάρχουν κανόνες είναι καταπιεστικοί, όπου δεν υπάρχουν είσαι μάλλον μόνος σου, χωρίς χάρτη, στα χαμένα.

• Τα παιδιά Η ομορφιά και η ελπίδα του κόσμου. Ρισπέκτ. Αλλά πώς σκατά τα κατάφερναν οι γονείς μας, μπορείς να μου πεις;

• Οι αστάθμητοι παράγοντες Θρυαλλίδα των προαναφερομένων και όσων ο συντάξας δεν σκέφτηκε ή δεν άντεξε να καταγράψει. Είναι το προηγούμενο βήμα πριν την εκφορά της σλανγκοπεριγραφόμενης έκφρασης. Είναι το σύμπαν που πετάγεται από την γωνία και σου κάνει «Τζά! Τσίμπα ένα αρχίδι!». Κλήση για παρκάρισμα θα είναι, ακύρωση ραντεβού θα είναι, το πισί σου που γονάτισε και πήρε μαζί του δουλειά ημερών... Εκεί είναι που αρχίζεις να κάνεις τις συνδέσεις με όλα τα παραπάνω και αρχίζεις τα γαλλικά...

Ο εκστομίζων την έκφραση λοιπόν, πριν τα πράγματα ξεφύγουν από τον έλεγχο και αρχίσει να βγάζει αφρούς, βρίσκει λίγα δευτερόλεπτα να κάνει έναν αυτογνωστικό μίνι απολογισμό της κατάστασης, εντοπίζοντας τόσο το πρόβλημα, όσο και τη λύση που φαίνεται πιο ρεαλιστική: Το πρόβλημα δεν είναι το σύμπαν και ο κόσμος μας! Το πρόβλημα είναι πρόβλημα όταν μπορεί να λυθεί. Αλλιώς είναι φυσικό εμπόδιο, σαν τον διαιτητή που σου κόβει αθέλητα τη σουτάρα για γκολ και πρωτάθλημα. Θυμηθείτε: Τον ξένο και τον εχθρό, τον είδαμε στον καθρέφτη. Επομένως στις προκείμενες περιπτώσεις «φταίμε» εμείς, φταίνε τα νεύρα μας και, συνεπώς, πρέπει να κάνουμε κάτι γι' αυτό: να χαλαρώσουμε (τα χάπια προτείνω να τα εκλάβουμε μόνο μεταφορικά) και, αφού εκτιμούμε ότι τίποτα δεν θα βγει αν επιμείνουμε, να πάρουμε ένα ταξάκι για το σπίτι και να αφήσουμε το πρόβλημα για αύριο που θα έχουμε καθαρό μυαλό. Η ελπίδα πεθαίνει τελευταία.

Ίσως και να ξεφυλλίσουμε λίγο slang.gr για να βρούμε νέους τρόπους να μιλήσουμε για πανάρχαια προβλήματα.

Ηλεκτρολογικής προέλευσης σλανγκισμός που απλούστατα σημαίνει χάνω την ενέργεια και την κινητικότητά μου μετά από κρίση κούρασης ή υπνηλίας, σαν να κατεβάζω μία-μία τις ασφάλειες ενός πίνακα αφήνοντας σταδιακά το σπίτι στο σκοτάδι. Λογική συνέχεια είναι το πλήρες μπλακ άουτ και το τούφεν σλάφεν.

Μεταφορικώς, σε παρελθοντικούς χρόνους και ακολουθώντας δυσδιάκριτο σλανγκάζ με το λήμμα βλακ άουτ, η έκφραση δηλώνει και την έλλειψη σπιρτάδας και ανταπόκρισης στα ερεθίσματα του ελαφρώς βλακάκου.

Ήδη λεξικογραφημένη, παλαιά έκφραση της αργκό που σημαίνει:

1. Ταλαιπωρώ, βασανίζω, εξουθενώνω κάποιον (από εδώ).

2. Καταφέρω ισχυρό πλήγμα, κυριολεκτικά ή μεταφορικά.

3. Επιφέρω καταστροφή, αναταραχή, σύγχυση, βλ. και την μη υβριστική χρήση της έκφρασης «τα γάμησ' τη μάνα» αλλά και την έκφραση «πουτάνα όλα».

4. Κάνω μία ενέργεια σε υπερθετικό βαθμό, βλ. την σλανγκική χρήση του ρ. «ξεσκίζω» (π.χ. ξεσκί και του μουνιού το ξέσκισμα), την έκφραση «του δίνω και καταλαβαίνει» αλλά και το λήμμα «-άς, -άς; -ούλα / -αζώτα!». Σημειωτέον ότι τα συμφραζόμενα μπορούν φυσικά να μην σχετίζονται διόλου με το σεξ.

5. Αλλάζω την εμφάνιση κάποιου προσώπου ή αντικειμένου σε βαθμό που αυτό γίνεται αγνώριστο.

Πιθανές, μη διασταυρωμένες, προελεύσεις της έκφρασης:

α. Από την εποχή που τα πρώτα φανάρια πετρελαίου των δρόμων των μεγάλων πόλεων αντικαθίστανται με φανάρια ασετυλίνης. Επρόκειτο για μεγάλη αλλαγή καθώς η ασετυλίνη (ή αιθίνιο ή ακετυλένιο) καιόμενη παράγει ιδιαίτερα λαμπρό φως (βλ. εδώ και εδώ). Η έκφραση κάλλιστα θα μπορούσε να γεννήθηκε και την εποχή της μετάβασης από την ασετυλίνη στα ηλεκτρικά φανάρια. Σε κάθε περίπτωση, το νυχτερινό θέαμα μιας γειτονιάς ή ενός κτιρίου οπωσδήποτε αλλάζει άρδην, οδηγώντας έτσι, με σλανγκομηχανική, στην εξεταζόμενη έκφραση.

β. Από εδώ: «Οι Βυζαντινοί πολλούς εγκληματίες τους τιμωρούσαν κρεμώντας τους στις ακτές της θάλασσας αφού τους άλειβαν με πίσσα, τους έβαζαν φωτιά στα πόδια και τους άφηναν να καίγονται σαν λαμπάδες. Φαίνεται, μάλιστα, πως οι δολοφόνοι ήταν πολλοί την εποχή εκείνη, αφού για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα φώτιζαν τον Κεράτιο κόλπο. Αργότερα, όμως, τους αντικατέστησαν με αληθινούς πυρσούς. Αυτοί, ωστόσο, που ήθελαν να καίγονται οι εγκληματίες, έλεγαν δυσαρεστημένοι: Μας άλλαξαν τα φώτα.»
Άποψη: Γραμματικά και εννοιολογικά μάλλον χλωμή αυτή η ερμηνεία.

Η σλανγκική αξία της έκφρασης υπάρχει μεν, είναι όμως ομολογουμένως πια μικρή, εξαιτίας ίσως της ίδιας της επιτυχίας και της αποδοχής της. Είναι, γενικώς, πολιτικά ορθή για πάρα πολλούς ανθρώπους και περιστάσεις στον προφορικό λόγο (λιγότερο στον γραπτό), έχοντας απωλέσει την αρχική της μαλλιαρότητα.

Ρητορική ερώτηση. Ακολουθεί νοερώς ισχυρότατη άρνηση, διότι κανένας άνθρωπος δεν κωλώνει στην κατηφόρα. Την κατηφόρα μπορείς να την διασχίσεις και κουτρουβαλώντας που λέει ο λόγος, τεσπά χωρίς ιδιαίτερο κόπο. Το πεζικό έρχεται στην εικόνα για να της δώσει έμφαση, αφού η εκπαίδευσή του περιλαμβάνει πολλά χιλιόμετρα πορείας, καταλήψεις υψωμάτων, πυρ και κίνηση και τα παρόμοια, κάνοντας την κατηφόρα να μοιάζει παιχνιδάκι (βλ. βρωμοπόδαρος, Τ/Φ).

Η έκφραση λέγεται για να βεβαιώσουμε μετ' επιτάσεως τον συνομιλητή μας ότι διαθέτουμε το κουράγιο, τον τσαμπουκά, το τσαγανό να ανταποκριθούμε σε μια δύσκολη κατάσταση ή ότι η πρόκληση που αντιμετωπίζουμε πραγματικά δεν είναι ούτε απαιτητική ούτε απειλητική για εμάς.

Για εξοπλισμό, μηχανές, οχήματα κλπ, ακόμα και έμψυχο σύνολο, εμφανίζω διαχρονικά βλάβη σε κάποιο συγκεκριμένο εξάρτημα, κάποιο μέρος ή λειτουργία του συνόλου εμφανίζει στατιστικά συχνότερες και σοβαρότερες βλάβες από τα υπόλοιπα, ή απλά υστερεί σχετικά με αυτά ή τον ανταγωνισμό.

1. Καπνιά, αιθάλη.

2. Ρίχνω φούμο: Μαυρίζω κάποιον στις εκλογές, δεν τον ψηφίζω. Για την παθητική έννοια: τρώω φούμο.

Μέχρι εδώ λεξικογραφημένα, βλ. π.χ. στον Τριανταφυλλίδη.

Φούμο στην στρατιωτική ορολογία είναι το καμουφλάζ προσώπου από υλικά που μοιάζουν με μακιγιάζ. Βγαίνει σε σκούρα γήινα χρώματα, κυρίως μαύρο, πράσινο και καφέ, σε κασετίνα με καθρεφτάκι που θυμίζει πολύ (αλλά δεν είναι) γυναικείο αξεσουάρ για την τσάντα.

Σκοπός του είναι να κάνει το πρόσωπο δυσδιάκριτο μέσα στο περιβάλλον της επιχείρησης, καλύπτοντας την λευκότητά του (αν μιλάμε για λευκό στρατιώτη σε νυχτερινή ιδίως επιχείρηση), μιμούμενο κατά το δυνατόν την εμφάνιση φυτών (κλαδιών κλπ) και ακολουθώντας την υπόλοιπη απόκρυψη της στολής.

Ετυμολογείται από το ιταλικό fumo<λατινικό fumus που αμφότερα σημαίνουν καπνός.

Έκφραση που σκοπό έχει να αντικρούσει ή να ξορκίσει οποιονδήποτε άνθρωπο ή κατάσταση στρέφεται επιθετικά και με θρασύτητα εναντίον μας. «Γορίλας» μπορεί να σημαίνει είτε λαμόγιο, είτε γυναίκα-Πατσάνγκας που κάνει κίνηση προς το μέρος μας (αντίστοιχα, σε άντρα, ένας παιδοβούβαλος με διάθεση για καμάκι), είτε μεθόδευση-μπινιά που υπονομεύει τα κεκτημένα μας δικαιώματα, οτιδήποτε τελοσπάντων θεωρούμε ότι πρέπει κανονικά και με τον νόμο να τηρείται ελεγχόμενο για την ασφάλειά μας πίσω από τα σίδερα ενός κλουβιού, κυριολεκτικά (ως φυλακή) ή μεταφορικά (ως καταδίκη στην αγαμία ίσως;).

Προέρχεται από μια ατραξιόν του ποιοτικού μετα-μεταπολιτευτικού ελληνικού πανηγυριού, τον θρυλικό γορίλα. Ο γορίλας ήταν μια μούφα sci-fi παράσταση στην οποία παρουσιαζόταν ένας άνθρωπος κλεισμένος σε κλουβί, βυσματωμένος με καλώδια που και καλά τον μεταμόρφωναν σε άγριο γορίλα. Η όλη υπερπαραγωγή έκανε χρήση της τελευταίας λέξης της lo-fi τεχνολογίας 8mm προτζεκτόρων για να προβάλουν την εικόνα της μεταμόρφωσης του πρωταγωνιστή σε ωρυόμενο γορίλα. Το σχετικό ποιηματάκι που φώναζε από τα μικρόφωνα το αφεντικό-μουεζίνης καλούσε τον κόσμο τραγουδιστά: «Γορίλα, γορίλα, γορίλα! Πίσω γορίλα! Άτιμο παιδί! Θα μου κλείσεις το τσαντίρι!»

Για τις ηλικίες κάτω από οκτώ, το θέαμα ήταν αρκετά τρομακτικό, για τις υπόλοιπες ήταν τρομακτικά ηλίθιο.

[σ.ς. Ακολουθώ την απλουστευμένη γραφή της λέξης με ένα λ]

Βλ. και για μαλάκες ψάχνεις;

Η παταγώδης ανταπόκριση του θηλυκού πληθυσμού για έναν άντρα, προφ για έναν γκραν γαμάω τύπο που σκάει μύτη σε έναν χώρο, ή στην πιάτσα γενικώς. Αλλά και για έναν κοινό θνητό, έναν άνθρωπο της διπλανής πόρτας, που όμως δείχνει στις γκόμενες πως είναι ο άντρακλας α λα Humphrey Bogart, με λίγα λόγια και αντρίκια και βλέμμα που κάνει τα λιοντάρια γατούλες.

Ανάλυση της έκφρασης: Όπως σλανγκικώς έχει καταδειχτεί από το φαινόμενο του γραμματοσήμου και άλλα ηχηρά παρόμοια, το γυναικολογικό επακόλουθο ενός τέτοιου εξ αποστάσεως σεξουαλικού ερεθίσματος είναι το νιμού να σαγηνευτεί και να ετοιμαστεί όλο προσμονή για δράση υγραίνοντας τα σκέλια του, αρκεί να να μην το παρακάνει και τελειώσει εντυπωσιακά ον δε σποτ. Υπερβολικό; Άβυσσος το μουνί της γυναίκας!

Υ.Γ. Να μην συγχέεται με το κατούρημα!