Συνουσιάζομαι με κάποιον-αν ως ενεργητικός. Εννοείται φοράω τον πούτσο μου σε κάποιον, δεδομένου ότι ο μπαργαλάτσος φοριέται πολύ τώρα τελευταία.
Σύγκρινε: τα φοράω.
Συνουσιάζομαι με κάποιον-αν ως ενεργητικός. Εννοείται φοράω τον πούτσο μου σε κάποιον, δεδομένου ότι ο μπαργαλάτσος φοριέται πολύ τώρα τελευταία.
Σύγκρινε: τα φοράω.
Έχεις καλύτερο ορισμό; Πρόσθεσέ τον!
Δημοσιεύτηκε
Τελευταία επεξεργασία
Το συντακτικό σχήμα (προσωπικές αντωνυμίες σε πλάγια πτώση) + (ρήμα), απ' όπου λείπει το αντικείμενο ή το υποκείμενο του ρήματος: με πάει αίμα, μου τη βίδωσε, την κάνω, την έχω ακούσει και λοιπά.
Οι αντωνυμίες πάντα προηγούνται του ρήματος, άρα εμφανίζονται με τον ασθενή τους τύπο (πιχί μου αντί για εμένα και το αντί για αυτό) –μιλάω για αστικά ελλαδίτικα, στα κυπριακά ή άλλα διαλεκτικά δεν το 'χω ψάξει. Είναι δύο όταν το ρήμα είναι δίπτωτο, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις είναι μόνο μία.
Αν είναι ποτέ να καταλάβουμε τι εστί αργκό, φαίνεται ότι, ανάμεσα σε άλλα, ως βασικό της χαρακτηριστικό και ειδοποιό της διαφορά από την τυπική γλώσσα πρέπει να αναγνωρίσουμε και την αυξημένη ανοχή στην ασάφεια –κάτι που ήδη έχει πιάσει ο τζίζας στο μαρκούτσι.
Στην τυπική γλώσσα οφείλεις να είσαι σαφής, οφείλεις να βεβαιώνεσαι ότι οι αναφορές σου έχουν αντίκρυσμα και ότι παρέχεις στον αποδέκτη (ακροατή, και κυρίως αναγνώστη) όλη την πληροφορία που απαιτείται για να καταλαβαίνει για τι πράγμα μιλάς. Συγκεκριμένα, για παράδειγμα, στην τυπική γλώσσα αποφεύγεις να χρησιμοποιείς προσωπικές αντωνυμίες χωρίς να έχεις εξασφαλίσει ότι το αναφερόμενο πρόσωπο έχει προηγηθεί ονομαστικά, και μάλιστα ότι δεν μπορεί να γίνει σύγχυση με άλλο πρόσωπο –μας τα πρήζαν μ' αυτά τα πράματα από παλιά οι φιλόλογοι. Ποια μας πρήζαν; Έ, ξέρετε σεις...
Στην καθομιλουμένη, με γνωστούς, οικογένεια και φίλους, αλλά και στις διάφορες ζαργκόν, με συναδέλφους ή συγχομπίστες, τα πράματα δεν είναι τόσο αυστηρά, αν μη τι άλλο γιατί βασική προϋπόθεση της επικοινωνίας εκεί είναι ότι σε μεγάλο βαθμό γνωρίζεις ή προκαταλαμβάνεις το σε ποιον απευθύνεσαι και μπορείς έτσι να θεωρήσεις κάποια πράγματα γνωστά ή ευνόητα· θυμηθείτε εδώ το νέιμ ντρόπινγκ του Βράστα.
Στην αργκό η αυστηρότητα είναι ακόμη λιγότερη, εφόσον ένα επιπλέον βασικό της χαρακτηριστικό φαίνεται να είναι η εσκεμμένη εμμεσότητα (βλέπε και γειώσεις). Εδώ κάπου κολλάει και το εξής αξιόλογο, το ιδιόμορφο αργκοτικό τακτ που δεν μπορεί να διαθέτει η τυπική γλώσσα: στην αργκό, το να μιλάς και για τα πιο ευαίσθητα θέματα χωρίς να τα κατονομάζεις δεν είναι πλέον αποκλειστικά θέμα λεπτότητας ή χιούμορ, όπως στην καθομιλουμένη και πάνω, αλλά πολλές φορές κάτι που ανάγεται σε δομικό της χαρακτηριστικό και αποτυπώνεται στην ίδια τη γραμματική· χαρακτηριστικό και πασίγνωστο παράδειγμα, το σχήμα αδερφοσύνης του ατσεγκέ.
Το «τακτ» βέβαια να μην παραπλανά· η εμμεσότητα στην αργκό είναι εντέλει άμεση, αφού καταπολύ βασίζεται στο «ξές εσύ τι εννοώ, και μή πολυπαίζουμε τα καραγκιοζάκια γιατι άμα λάχει σ' το λέω και στα μούτρα». Εδώ θα άξιζε μία αντιπαραβολή με γλωσσικούς κώδικες του φλερτ, αλλά να μην ξεφεύγω.
Ένα από τα ευρύτερα γλωσσικά φαινόμενα όπου εκδηλώνονται τα παραπάνω είναι τα σχήματα γνωστού αγνώστου, που θα μπορούσαμε να τα πούμε και σχήματα ασάφειας ή σχήματα αποσιώπησης (και που ακόμη δεν έχω βρει αν υπάρχει εδραιωμένος φιλολογικός όρος γι' αυτά): η σύνταξη παγιωμένων ρηματικών φράσεων της αργκό και της καθομιλουμένης όπου το αντικείμενο ή και το υποκείμενο αποσιωπάται, και πολλές φορές δεν φέρει καν συγκεκριμένη σημασία.
Η εδραίωση αυτού του σχήματος φαίνεται καθαρά στο ότι, ακόμη κι' όταν το αντικείμενο ή υποκείμενο αναφέρονται στην πρόταση, οι ρηματικές φράσεις είτε συντάσσονται αποκλειστικά με τις αντίστοιχες αντωνυμίες, είτε μπορούν πάντα να συνταχθούν και μ' αυτές, με αποτέλεσμα να γίνεται διπλή αναφορά στο πρόσωπο: «με το που είδε τι έγινε, τού 'στριψε του Μίμη» αντί για «με το που είδε τι έγινε, * έστριψε του Μίμη».
Το αποσιωπημένο αντικείμενο ή υποκείμενο, γνωστό ή ξεχασμένο, μπορεί συχνά να συμπληρωθεί από τον ομιλητή με οτιδήποτε ασαφές: «δέν την παλεύω την κατάσταση στην καινούργια μονάδα», «ναί, αλλα εγώ τωρα θα την πληρώσω τη φάση» (αντί για τη νύφη), «πές, πές, πές δυο ώρες, το κούρασε το πράμα»· ή «μού 'κατσε έτσι η φάση και εκεί που ήταν να μείνω μόνο τρία χρόνια κοντεύω τώρα τη δεκαετία», «ξέρω κι' εγώ;... θές οι αγαμίες, θές τα οικονομικά, θές το σπυρί στον κώλο, μ' έχει πάρει απο κάτω το όλο».
Από την άλλη, υπάρχουν πολλές τέτοιες εκφράσεις όπου το παραλειπόμενο πρόσωπο είναι εξαρχής και γνήσια ασαφές. Αυτές προέρχονται από τυπικές συντάξεις του ρήματος με την ίδια σημασία: μου την κάρφωσε να κάνω κάτι < μου καρφώθηκε (η ιδέα) να κάνω κάτι, τό 'χω με τη μουσική < έχω κλίση/γνώσεις/εμπειρία στη μουσική, την πέφτω σε κάποιον < πέφτω (πάνω) σε κάποιον, τη γάμησα < γαμήθηκα. Σ' αυτές τις περιπτώσεις πρόκειται μάλλον για καθαρά αργκοτική μετατροπή υπό την επίδραση του ήδη εδραιωμένου συντακτικού σχήματος, παρά υπάρχει κάτι που αποσιωπάται.
Σε κάθε πάντως περίπτωση, όλες αυτές οι φράσεις στέκουν από μόνες τους πια στη χρήση, αυτούσιες, χωρίς την ανάγκη να κατονομαστεί το αντικείμενο ή το υποκείμενο –το οποίο, ακόμη και αν είναι ή ήταν γνωστό, τείνει να συμπεριφέρεται ως γνωστό άγνωστο.
Φράσεις γνωστού αγνώστου αντικειμένου: όπου η αντωνυμία αντικαθιστά το αντικείμενο.
Πέρα από τη γνωστή έκφραση του δίνω και καταλαβαίνει και την εξίσου γνωστή προστακτική δίνε του, ακούω τελευταία και την έκφραση της δίνω, σε γενική, και δεν αποκλείεται να υπάρχουν και άλλες (και με άλλο ρήμα)· στις συντριπτικά περισσότερες πάντως περιπτώσεις η πτώση εδώ είναι η αιτιατική.
Όταν η αντωνυμία είναι αρσενική, τον + (ρήμα), το αντικείμενο που παραλείπεται δεν είναι και τόσο άγνωστο, παρά πρόκειται σχεδόν πάντα για τον πούτσο. Σε τέτοιες περιπτώσεις μπορεί κάποιες φορές να διατυπωθεί η ίδια φράση με θηλυκό, από το πούτσα ή το ψωλή: «τον ήπια στις εξετάσεις», «την ήπια στις εξετάσεις».
Γνωστοί άγνωστοι
Γνωστές άγνωστες
Γνωστά άγνωστα
Φράσεις γνωστού αγνώστου υποκειμένου: όπου παραλείπεται το υποκείμενο, ενώ η αντωνυμία έχει θέση αντικειμένου.
Τα ρήματα εδώ συμπεριφέρονται ως απρόσωπα, αλλά παίρνουν κατηγόρημα (την αντωνυμία). Ως τέτοια πάντως, εμφανίζονται πάντα στο τρίτο πρόσωπο.
Σε αντίθεση με την προηγούμενη περίπτωση, η γενική εδώ εμφανίζεται πολύ συχνότερα.
Αιτιατική
Γενική
Φράσεις γνωστών αγνώστων: όπου αποσιωπούνται καί το αντικείμενο καί το υποκείμενο.
(Τα παραδείγματα ας συμπληρώνονται με τον καιρό. Κάθε αναφορά, διόρθωση ή συμπλήρωση, ευπρόσδεκτη και πολύτιμη.)
Έχεις καλύτερο ορισμό; Πρόσθεσέ τον!
Φράση που χρησιμοποιείται κυρίως από άτομα που έχουν κάνει χρήση ουσιών. Επίσης χρησιμοποιείται και όταν κάποιος πλήττει από βαρεμάρα.
- Μάγκα μου πολύ πρηξαρχίδω η καινούρια καθηγήτρια. Δυο ώρες μιλάει συνεχόμενα.
- Άσ' τα, την έχω ακούσει.
Έχεις καλύτερο ορισμό; Πρόσθεσέ τον!
Είναι σίγουρη η αίσια έκβαση του εγχειρήματος. Το κατέχεις σε πολύ μεγάλο βαθμό. Είσαι μεγάλος. Είσαι κάστορας και στα τσιμπούκια μάστορας. Θα πετύχεις το σκοπό για τον οποίο σε αβαντάρουμε.
Φράση μάλλον μπασκετική, που πέρασε και στην καθημερινότητα. Οι εκφωνητές αναφέρονταν στο αν θα ευστοχήσει ο παίκτης ή όχι, βάση των στατιστικών του. Χαρακτηριστική φράση ήταν για παράδειγμα «από αυτή την απόσταση το έχει το σουτ», που σήμαινε ότι συνήθως δεν αστοχεί από τη συγκεκριμένη απόσταση.
Στο πρώτο πρόσωπο χρησιμοποιείται για να δώσουμε σιγουριά στον συνομιλητή (ο οποίος, για κάποιο λόγο, την χρειάζεται), ότι είμαστε εξπέρ σε κάποιο τομέα. Σε δεύτερο πρόσωπο το λέμε συνήθως για να πωρώσουμε κάποιον, που πάσχει από έλλειψη αυτοπεποίθησης, ενώ δεν θα έπρεπε.
Η σλανγκιά πέραν της χρήσης της έκφρασης, έχει να κάνει με τον πλεονασμό (στην σύνταξη), δηλαδή βάζουμε την αντικατάσταση, αλλά μετά βάζουμε και το αντικείμενο που αντικαταστήσαμε. Ένας πλεονασμός που δένει νοηματικά με τη σιγουριά και την πώρωση που αναφέρθηκαν παραπάνω.
- Ρε μαλάκα, αυτή απέναντι με κοζάρει ώρα τώρα. Είναι Γαλλίδα. Προηγουμένως πέρασα από εκεί και την άκουσα.
- Ωραία φαίνεται. Τον έχει τον ευρωπαϊκό αέρα της. Γιατί δεν πας να της μιλήσεις, να εξασκήσεις και τα s'il vous plaît;
- Κωλώνω λιγάκι.
- Έλα μωρέ, αφού το έχεις το γαλλικό! Τράβα να τιμήσεις τη φήμη του έθνους! Την έχεις τη γκόμενα που σου λέω. Κοντεύει να στραβολιγκιάσει η κοπέλα, όση ώρα μιλάμε. Τώρα το πρόσεξα κι εγώ.
- Σκέφτομαι να αρχίσω να πουλάω πράγματα μέσω διαδικτύου. Αλλά πρέπει να βρω κάποιον που να ξέρει.
- Με προσβάλλεις... Τι κάνουμε εμείς; Κριτσίνια σπάμε;
- Δεν μου είχες πει ότι ασχολείσαι. Και ξέρεις καλά;
- Στηρίξου πάνω μου. Το έχω σου λέω. Τελειώνω τώρα το σάϊτ ενός φίλου και μετά πιάνω εσένα.
- Μαστρο Ντίνο, ποιος θα ανέβει στο στύλο της ΔΕΗ;
- Ο Σαράντος.
- Το έχει;
- Σπάιντερμαν τον λέμε. Κάτσε να δεις. Ρεεε Θύμιο, φώναξε μου τον σπάιντερμαν σε παρακαλώ.
βλ. και λήμμα τό 'χω περασμένο για την σημασία που δίνεται προς το τέλος του ορισμού
Έχεις καλύτερο ορισμό; Πρόσθεσέ τον!
(Πάτρα): Προορισμός νυχτερινής εξόδου. Συναντάται κυρίως ως ερώτηση «για πού την έχεις;»
Πέραν την αποκοπής της τελευταίας συλλαβής και κυρίως ο τονισμός της εναπομείνασας προ/παροξύτονης, που ακούγεται σαν γαλλικά (π.χ. η κληρού στο ναυτικό, καλημέ στα τσακώνικα, βλ. και εφτά νομά σ’ ένα δωμά, πώς να μπορέ να κλείσω μά κλπ, ενώ μετάφρα / η απόφα στα κουτσαβάκικα κλπ), το οποίον υφίσταται και στην ισπανοϊταλική (π.χ. profe στα ιταλικά αντί professore, porfa στα ισπανικά αντί porfavor, όπως και por αντί porque) ή των πρώτων συλλαβών (αναΐς < Παναής, λέας < εισαγγελέας κλπ), πλείστες εκφράσεις της ελληνικής αναφέρονται σε κάποιο θηλυκού γένους αντικείμενο-κατηγορούμενο, το οποίον συνήθως ελλείπει ή τρέπουν σε θηλυκό ένα αρσενικό ουσιαστικό ή επίθετο (π.χ. η προεδράρα / την κορόιδα μου κάνεις; / Πρωτάρα είσαι; κλπ). Π.χ.
τηλεφωνική (χρησιμοποιείται με τα ρήματα ξηγιέμαι / σκάω / πέφτει κλπ), κ.ο.κ.
Συνήθως αυτές οι εκφράσεις συμπληρώνονται νοηματικά κάπως αόριστα με τις λέξεις φάση / κατάσταση / ιστορία κλπ, όπως και οι λίγες ελλειπτικές σε ουδέτερο (βλ. το’ χεις ξεφτιλίσει, το γαμήσαμε και ψόφησε, το συζητάμε, να το τραγουδήσουμε, ζωγράφισέ το κλπ) με τις λέξεις θέμα / παραμύθι / κέρατο / πράγμα κλπ.
Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι το ίδιο γίνεται και στις ελλειπτικές εκφράσεις της ιταλικής και ισπανικής, π.χ.
Me la facio (ιταλικά = την κάνω), κλπ.
Τώρα, περί ποίας γυναικός ο λόγος, απορία μουεζίνου βήξ...
Τέλος, χρησιμοποιούνται ειδικά στην ιδιαίτερα ειρωνική κι επιθετική πατρινιά αργκό (π.χ. η έκφραση «τί έχουμε;» με ταυτόχρονη ημιπεριστροφή του καρπού με προτεταμένο αντίχειρα και δείκτη, ακολουθούμενη σχεδόν πάντα από κλωτσομπουνίδι), εκτός από την εκτεταμένη χρήση του θηλυκού αντικειμένου-κατηγορουμένου ή ουσιαστικοποιημένου επιθέτου και οι μεμονωμένες λέξεις-προσφύματα «για» / «σε» / «ότι», σε ελλειπτικές αργκοτικές προτάσεις. Π.χ.
Για κατακέφαλα (όπως λένε), κλπ.
Υπάρχει και ρεμπέτικο τραγούδι, που περιλαμβάνει την ελλειπτικότατη πρόταση «...για να μαύρο...», παραλείποντας αυτήν τη φορά το ίδιο το ρήμα (=για να πιώ), που δημιουργεί ευτράπελους συνειρμούς κλίσης του ρήματος (εγώ μαύρω, εσύ μαύρεις κλπ), όπως Κολοκοτρώνω, Κολοκοτρώνεις, Κολοκοτρώνει κλπ (βλ. «Πολίτικη κουζίνα»)!
Όλα τούτα βέβαια, είναι ένα γλωσσικό παιχνίδι λιτότητας-ελλειπτικού λόγου, όπου τα ευκόλως εννοούμενα (για τους μεμυημένους) παραλείπονται. Δεν είναι πάντα έτσι όμως. Ο αμερικάνος στο Μιλγουώκι, είχε φάει τέτοιο σκάλωμα με μια Wendy, που χτύπησε ταττού τ’ όνομά της στον πούτσο του. Όταν σε κάποιο δημόσιο ουρητήριο όμως, πήρε το μάτι του την ψωλή ενός νέγρου, που κατουρούσε παραδίπλα κι είχε ένα W στην αρχή κι ένα Y στο τέλος, θόλωσε απ’ τη ζήλια του, αφού νόμισε πως η γκόμενά του τον απατούσε (πόσες Γουέντες έχει στο Μιλγουώκι;) και ζήτησε απ’ τον τύπο να καθαρίσει τη θέση του. Ο μαύρος τότε αμίλητος, τσίτωσε την ζαρωμένη επιδερμίδα της τσαπούς του, που έγραφε «Welcome to the Bahamas-have a nice holidaY»!
Έχεις καλύτερο ορισμό; Πρόσθεσέ τον!
Η φράση αυτή χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο, όταν θέλουμε να δηλώσουμε ότι κάποιος το έχει παρακάνει, εξ ου και το γαμήσι μέχρι θανάτου που είναι υπερβολή. Κανείς δεν γαμάει μέχρι να πεθάνει η/ο παρτενέρ του.
Ενίοτε το λέμε όταν θέλουμε να δηλώσουμε ότι έχουμε μπλέξει . Το να γαμάς μέχρι να πεθάνει είναι πρόβλημα. Τι θα κάνεις μετά;
Παράδειγμα 1:
- Ρε Γιάννη τι θα γίνει; Όποτε θα φέρνεις γκόμενα στο σπίτι μου θα το κάνεις πουτάνα; Έλεος!
- Εντάξει μωρέ, για το βούτυρο στα σεντόνια λες;
- Ναι ρε μαλάκα, άδειασες όλο το βιτάμ στο κρεβάτι, φτάνει, το γαμήσαμε και ψόφησε…
Παράδειγμα 2:
- Μαλάκα γράφουμε μαθηματικά την επόμενη ώρα!
- Τώρα μάλιστα, το γαμήσαμε και ψόφησε…
Έχεις καλύτερο ορισμό; Πρόσθεσέ τον!
Σημαίνει απλά ότι εκνευρίζω κάποιον.
Προέρχεται από την διακοπή της στύσης στον άντρα λόγω λανθασμένης κίνησης της γυναίκας που προκαλεί «σπάσιμο».
Μου τη σπάει που όλοι κερδίζουν αμορτί εκτός από μένα.
Έχεις καλύτερο ορισμό; Πρόσθεσέ τον!
Λήμμα νταιμένσιον 2 σε 1. Πώς λέμε εμ σαμπού εμ κοντισιονέρ, τέτοιο πράμα.
Το ρήμα «πιάνω» είναι ούτως ή άλλως πολυδιάστατο, αφού μπορεί να αναφέρεται σε κάτι απτό (πιάνω το πουλί μου) ή σε κάτι αφηρημένο (πιάνω το νόημα). Όταν λέμε, «τα πιάσαμε», ανάλογα με το αν ακολουθεί κάτι ή όχι, αλλάζει η σημασία:
α. «Τα πιάσαμε»: πήραμε μίζα, όχι απαραίτητα από την Miesens. Υπάρχουν κι αλλού πορτοκαλιές.
β. «Τα πιάσαμε τα λεφτά μας»: Ρεφάραμε και καλά, αλλά με σαρκαστική διάθεση. Μας συνέβη κάτι που ολοκλήρωσε την ήδη αρνητική πορεία μίας κατάστασης. Απαντάται και στη μορφή τα βρήκαμε τα λεφτά μας.
- Καλά, είστε εντελώς άμπαλοι ρε πούστη μου. Γιατί δεν το κλείνετε το μαγαζί;
- Τι άμπαλοι ρε άσχετε; Αν δεν τα είχε πιάσει ο μαλάκας ο λάιτσμαν που μας φλόμωσε στο οφσάιτ και καλά, θα σας είχαμε πετάξει τρία μπαλάκια για πλάκα.
- Καλά, τραγούδα...
- Πού χάθηκες ρε δικέ μου; Σου συνέβη τίποτα;
- Όλα διαλύονται γύρω μου... Γι' αρχή, μ' έστειλε η ακατανόμαστη, το ξέρεις. Προχθές με φώναξε ο διευθυντής μου και μου 'πε ότι αν δεν βγάλω τους στόχους μέχρι το τέλος του χρόνου, παίρνω το μπούλο. Και σα να μην έφταναν αυτά, με πήραν από το ιατρικό προχθές τηλέφωνο και μου λένε «μπορείτε να περάσετε από εδώ παρακαλώ;» και λέω γω «ωχ, τα πιάσαμε τα λεφτά μας - για να μη μου λένε απ' το τηλέφωνο θα είναι σοβαρό». Πάω και μου λένε ότι πάσχω λέει από κάτι πολύ σπάνιο, ούτε που ξέρω πώς λέγεται. Γάμησέ τα σου λέω...
Έχεις καλύτερο ορισμό; Πρόσθεσέ τον!
Ξεκινάμε από τα προφανή. Το ρήμα προκύπτει (ή απ'αυτό το ουσιαστικό; η κότα και τ' αβγό...) από την εύκαμπτη, ελαστική, ισχυρά τεντωμένη δωρική κορδά που μας πήραν οι λατίνοι κι έτρεψαν σε chorda, επέστρεψε στα πάτρια κατά το μεσαίωνα ως κόρδα και πλέον την λέμε χορδή.
Ολόκληρο ταξίδι στο χωροχρόνο δηλαδή για να ανέβει μια συλλαβή ο τόνος σε μια λέξη που έμελλε στην σημερινή της μορφή (μετά και τις αλλαξοκωλιές των ουρανικολήκτων και την τροπή του α σε η) να ξαναρίξει τον τόνο και τελικά να θυμίζει αγενές αέριο. Κι όποιος το πιστέψει είναι έτοιμος για έδρα καθηγητού γλωσσολογίας.
Κορδώνω σημαίνει «τεντώνω στα όρια σπασίματος», «στρετσάρω».
Πάμε στα δικά μας γιαβάς-γιαβάς. «Τον». Ποιον; Εκεί εντοπίζεται όλο το παν. Ποιον μπορεί να κορδώνω; Ποιον επιτέλους, αν όχι «αυτόν» που μας χαρακτηρίζει ως φύλο.
Και τι μπορεί να σημαίνει η πλήρης έκφραση τον κορδώνω; Κατ' ελάχιστο σηματοδοτεί ακόμα ένα σουρεαλιστικό (βλ. πέος ως έγχορδο) και σκοπίμως βερσατίλ στη χρήση διαμάντι της πελοποννησιακής αργκό, από εκείνα που λατρεύουμε να απευθύνουμε και μισούμε να μας απευθύνουν.
Τον κορδώνω στη θετική του χροιά σημαίνει την ετοιμότητα προς διακόρευση, γενικώς προς δράση, συνεκδοχικά το πάθος, τον ενθουσιασμό για αυτό που επίκειται να γίνει.
Στην αποθετική -και συχνότερη, εννοείται- διάστασή του, σημαίνει την τεμπελιά και δη εκείνη την τεμπελιά που χαραμίζει τις μετρημένες στύσεις που δικαιούται ο ανήρ στη διάρκεια μιας ζωής (οι οποίες δεν θα είναι ποτέ αρκετές, όσες κι αν είναι). Το χείριστο είδος απραξίας δηλαδή, η αεργία, η αναβλητικότης.
Άβυσσος η ψυχή του Πελοποννησίου. Όσο αβυσσαλέα είναι η σχέση του με φτούνο το θαυμάσιο πράμα που χαρίζει ηδονές και σκορπίζει τιμωρίες. Εάν λοιπόν το χρησιμοποιείς σωστά, τον κορδώνεις και προχωράς. Εάν όχι, τότε κάθεσαι και τον κορδώνεις.
Αναλυτικά:
Η πελοποννησιακή εκδοχή του ανδρισμού, κατ' επέκταση της ωφέλιμης χρήσης του ανδρικού μορίου, εστιάζεται κι ευδοκιμεί στις δύο κυρίαρχες δραστηριότητες του είδους μας, τον πόλεμο και τον έρωτα*. Πρόκειται για μαθητεύουσα δια βίου κατάσταση που απαιτεί διαρκή εγρήγορση (κόρδωση, ετοιμότητα) κατά τη λήψη αποφάσεων που μπορούν εν δυνάμει να θέσουν εν αμφιβόλω** τον ανδρισμό τινός.
Συνάγεται δε πελοποννησιακώς ότι έχεις κατακτήσει το νόημα της ζωής του άρρενος αν αφενός εντρυφείς στις χαρές της (διαμέσου των απολαύσεων που γενναιόδωρα μοιράζει το εν κορδώσει πέος) κι αν αφετέρου γνωρίζεις τι θα ειπεί να είσαι άνδρας (ήτοι να διατηρείς τη στύση σου- το υψηλό ηθικό σου σε κάθε έκφανση των δραστηριοτήτων σου). Ω! Είναι λιτοί οι βίοι των Πελοποννησίων ανδρών, λιτοί κι απέριττοι.
Ως δε προς την αποθετική χρήση, άντρας βεβαίως δεν είναι όποιος τον έφαγε κτλ (είναι άλλωστε ανύπαρκτα τέτοιου τύπου διλήμματα κάτ' απ' τ' αυλάκι) αλλά ούτε είναι άντρας όποιος απόσχει, δεν συνεισφέρει στο νταραβέρι, δεν επιφέρει ποικίλες μεταβολές δια της βροντερής εν κορδώσει κοινωνικής του παρουσίας στον εκάστοτε χώρο. Οι εν οίκω κορδώσεις άνευ μαρτύρων είναι ωσαύτως άνευ ουσίας.
Αντώνυμο ο ακόρδωτος/ξεκόρδωτος/αξεκόρδωτος. Παράγωγο η μονοκορδωσιά, ήτοι η χωρίς χαλάρωση του πέους δισυνεχόμενος συνουσία, την οποία συχνάκις χρησιμοποιούν μεταφορικώς οι πελοποννήσιοι για να περιγράψουν εξουθενωτικές κι ανελεήτως αδιάλειπτες συνθήκες. Αξίζει δικό της λήμμα αλλά δε βαριέσαι.
κυριολεκτικώς: Την πήδηξε δυο φορές μονοκορδωσhά.
μεταφορικώς: Πήγα άυπνος στη δουλειά (δι’ υπαλλήλους) / μετά το τρένο ανέβηκα βαπόρι (δια ταξιδιώτας) / είχα συνεχόμενα ραντεβού από τις 5 έως τις 10 (δι’ ελευθέρους επαγγελματίας) / σε μια μέρα επισκέφθηκα Ναύπακτο-Πάτρα και Αίγιο(δια πωλητάς) => το πήγα/με πήγε μονοκορδωσhά.
Έτερες συγγενείς χρήσεις βλ. σχετ. τα κόρδωσα ήτοι «τα τίναξα», αλλά να μην συγχέουμε τα σώβρακα με τα πουκάμισα.
Ως προς τα του λήμματος, ξεκινώντας από το αποθετικό:
Πλάτων: Τζώρτζ, αύριο λήγει η προθεσμία για τα ταμεία, πετάξου να αιτηθείς τη δοσοποίηση.
Γιώργος: Αμάν! Αύριο λήγει;
Πλάτων: Αφού κάθεσαι και τον κορδώνεις.. μια βδομάδα είναι που στο λέω..
Το θετικώς διακείμενο:
Πλάτων: .. Και που λες μπαίνει μέσα ο ρουμάνος κι αρχίζει το γκριντάφ.. «Από δω και μπρος» λέει «θα στέλνετε με φαξ τα τιμολόγια στο γραφείο αμέσως μόλις τα πάρετε». Τον κορδώνω κι εγώ και του λέω «Κε Διευθυντά εμάς μας έχουν φάει οι δρόμοι, στο λογιστήριο έγινε η μαλακία, εμείς θα τα ακούσουμε πάλι;»
Γιώργος: Κι αυτός τι είπε;
Πλάτων: Ε; τι να πει.. δεν τον έπαιρνε.
* Όπως λακωνικά διευκρίνισε ο θρυλικός εκπαιδευτής Χάρτμαν των πεζοναυτών του Κιούμπρικ, αναπαύοντας επί δεξιού ώμου το M-14 και κραδαίνοντας με την αριστερή την τσουτσούνα του, «αυτό είναι το ντουφέκι κι αυτό ειν’ το πιστόλι, αυτό είναι για να μάχομαι και το άλλο για διασκέδαση». Όλο και κάποια ριζούλα από τα άγια χώματα θα συνυπήρχε μέσα του. Το δίδαγμα είναι προφανές: «οπλίζω» και «κορδώνω», ναι μεν φαίνονται συναφή, πλην αλλ' όμως πρέπει να διαχωρίζονται με σαφήνεια.
** Στις παρανοϊκές τους στιγμές οι Πελοποννήσιοι βλέπουν δαίμονες τέτοιας αμφισβήτησης ακόμα και στον τρόπο που κρατάνε το ποτήρι του κρασιού.
Έχεις καλύτερο ορισμό; Πρόσθεσέ τον!
Συνήθως κάθομαι σε μια καρέκλα, σε ένα πεζούλι, στον καναπέ. Μπορώ όμως να κάτσω και πάνω σε κάποιον. Στα γόνατά του, ας πούμε. Αν όμως προτιμήσω κάτι άλλο, λίγο πιο πέρα από τα γόνατά του, τότε λέμε «του κάθομαι». Δηλαδή παθαίνω αυτό που έπαθε με καρεκλοπόδαρο η Μαίρη Χρονοπούλου σε μια ταινία κι έχασε την παρθενιά της (διορθώστε με αν δίνω λάθος πληροφορίες). Μόνο που δεν χάνω απαραιτήτως την παρθενιά μου, ούτε πρόκειται για απλό καρεκλοπόδαρο, αλλά για το βασικό εργαλείο που διαθέτει αυτός που του κάθομαι.
Παραλλαγές: Πρώτον, δεν είναι ανάγκη να φανταζόμαστε κάποιον καθιστό και μια γκόμενα πάνω στο τέτοιο του. Όχι πως έχει πρόβλημα η στάση αυτή, αλλά μπορούμε να φανταστούμε και όποια άλλη στάση κλπ θέλουμε.
Έπειτα, η έκφραση ισχύει και για τις γυναίκες. Ωσεκτουτού είναι και μεταφορική.
Άλλο: κυριολεκτικά και μεταφορικά λέμε και «καθίζω σε κάποιον /-α κάτι», του την καθίζω δηλαδή. Μπορεί όμως να είναι οτιδήποτε σεξουαλικό αυτό το «κάτι», εννοείται.
Τέλος υπάρχει και μια άλλη σημασία: στην έκφραση «μού 'κατσε», σημαίνει είτε ήμουν τυχερός, μου έτυχε κελεπούρι, ή κάποιος μου είναι ανάντεχος, ανυπόφορος και δεν μπορώ να τον ξεφορτωθώ (κυριολεκτικά, άμα μου έχει κατσικωθεί, και μεταφορικά άμα δεν μπορώ να τον βγάλω από το μυαλό μου).
Τα παραδείγματα θα τα εξηγήσουν όλα.
Μαλάκα, μπαίνω στο δωμάτιο να πάρω το μπουφάν μου και βλέπω τη Σούλα να τού 'χει κάτσει του κυρ Μήτσου για τα καλά!
- Και;
- Χαμπάρι δεν πήραν! την έκανα με ελαφρά...
Τι νέα με την Αλίκη; Της έκατσε κανα καλό τελικά;
3.α. Πολύ μου κουνάει τον κώλο της η Δεσποινούλα, άμα της τον κάτσω θα σου πω εγώ...
3.β. - Για πες για πες, τι έγινε με τον Αντώνη;
- Ά τον αλήτη, εκεί που ήμασταν γλυκά-γλυκά μαζί, μου καθίζει ένα πουτσοσκάμπιλο, μου 'ρθε νταμπλάς!
- Σιγά μωρή παρθενοπιπίτσα...
Πώς κάνεις έτσι ρε φίλε, άμα δεν σου κάτσει αυτό που θες είσαι απάλευτος...
Τι νέα;
- Τι νέα ρε μαλάκα, που μού 'χει κάτσει δέκα μέρες τώρα στο σπίτι ο Παύλος και δε λέει να φύγει...
Κάτι δεν μου κάθεται καλά με αυτόν τον τύπο (ή Δεν μου κάθεται καλά αυτός ο τύπος)...
- Γιατί;
- Δεν ξέρω, αλλά δε μ' αρέσει η φάτσα του καθόλου. Το νού σου.
Έχεις καλύτερο ορισμό; Πρόσθεσέ τον!