Ορισμοί με ετικέτες (19)
Εμφανίζονται 1-10 από 19

Το ασθενοφόρο.

Χαρακτηριστικό δείγμα μιας σειράς λογοπαιγνίων που βασίζονται στην διακωμώδηση της τουρκικής γλώσσας.

Τα λογοπαίγνια αυτά αποτελούνται από δυο, συνήθως, λέξεις. Είναι, είτε:

• δυο λέξεις τούρκικες, η τουρκικής προέλευσης, που έχουν πλήρως ενσωματωθεί στο ελληνικά και είναι απόλυτα κατανοητές σχεδόν από κάθε ελληνόφωνο, π.χ. ζαρζαβάτ πασά, ή,

• μια λέξη τούρκικη, ως ανωτέρω, και μια λέξη ελληνική, εν μέρει παραμορφωμένη ώστε να ηχεί τουρκική, συνήθως με την περικοπή φωνήεντος από την κατάληξή της π.χ. ξεφτίλ παρά.

  Οι συνδυασμοί που παράγονται δεν υπάρχουν ως φράσεις στα τούρκικα, πλην ελαχίστων εξαιρεσεων π.χ. μπουζ ντουλάπ. Από Τούρκους που δεν ξέρουν ελληνικά, κάποιοι γίνονται κατανοητοί, μετά από λίγη σκέψη, άλλοι όχι. Κάποιοι, λίγοι, τα βρίσκουν αστεία, οι περισσότεροι όχι.

Στα ελληνικά, οι φράσεις λειτουργούν κυρίως ως ατάκες ανεκδότων, π.χ:

[I]- Πώς είναι στα τούρκικα η χειροβομβίδα;
- Δεν ξέρω, πώς είναι στα τούρκικα η χειρομβομβίδα;
- Μπαρούτ κεφτέ... αχαχαχαχα... [/I]

Το καλαμπούρι εν μέρει προκύπτει από την παραμόρφωση των λέξεων, εν μέρει από το απροσδόκητο των συνδυασμών αλλά κύρίως από το γεγονός ότι οι φράσεις αυτού του τύπου παρουσιάζονται ως γνησίως τούρκικες - και όχι ως κατασκευασμένα λογοπαίγνια, κάποια λιγότερο, κάποια περισσότερο ευρηματικά. Επιβεβαιώνουν, δηλαδή, οι φράσεις αυτές την προκατάληψη του μέσου Έλληνα ότι τα τούρκικα είναι γλώσσα από άξεστη έως αστεία και τα στερεότυπα περί μπουνταλάδων Τούρκων κλπ.

Στο στόχαστρο του καλαμπουριού μπαίνουν και οι τουρκομερίτες Έλληνες πρόσφυγες - οι φράσεις ειρωνεύονται το γεγονός ότι ανακατεύουν στην ομιλία τους τούρκικες λέξεις και εκφράσεις καθώς και την προφορά τους στα ελληνικά.

Έχουν επίσης αυτές οι mots faux turcs και μειωτικό χαρακτήρα, π.χ. ένα κομπιούτερ που το περιγράφουμε ως μπλιμπλίκ ντουλάπ μάλλον δεν είναι υψηλών προδιαγραφών ενώ οι γιατροί δηλώνουν την περιφρόνησή τους για τους κτηνιάτρους αποκαλώντας τους χαϊβάν ντοκτόρ.

Πολυγραφημένες λίστες με ντεμέκ τούρκικες φράσεις αυτού του τύπου κυκλοφορούσαν, επιβεβαιωμένα, σε σχολεία στην δεκαετία του '50. Μια εκδοχή λέει ότι ήταν δημοφιλείς λόγω της αναζοπύρωσης των αντιτουρκικών αισθημάτων που είχαν προκαλέσει στην Ελλάδα τα γεγονότα της Πόλης του 1955 και οι εξελίξεις της εποχής στο Κυπριακό. Παρά το γεγονός ότι το χιούμορ αυτό θεωρείται εδώ και καιρό μάλλον αφελές και ξεπερασμένο, το είδος έχει επιβιώσει - έστω σε περιορισμένη έκταση - και στο Ίντερνετ και μάλιστα υπάρχουν και δείγματα προσαρμογής στα νέα τεχνολογικά δεδομένα, π.χ. η τηλεδιάσκεψη που έχει αποδοθεί ως παρτούζ τελεφόν.

Στην Τουρκία δεν υπάρχει ανάλογο φαινόμενο διακωμώδησης της ελληνικής γλώσσας. Το πλησιέστερο παράδειγμα που γνωρίζουμε είναι τα franglais, με την έννοια που έχει η λέξη στην Αγγλία, όχι στη Γαλλία - η κατασκευή προτάσεων με ανάμεικτες γαλλικές και αγγλικές λέξεις και με την κατά λέξη μετάφραση στα γαλλικά αγγλικών ιδιωματισμών, π.χ. Je ne care pas, ή longtemps pas voir. Στην περίπτωση των franglais, πάντως, βασικός στόχος είναι οι Άγγλοι που χειρίζονται άσχημα την γαλλική γλώσσα και λιγότερο τα ίδια τα γαλλικά.

Οι ψευδεπίγραφες τούρκικες φράσεις αυτού του τύπου δεν πρέπει να συγχέονται με τις γνήσιες τούρκικες φράσεις και λέξεις που χρησιμοποιούνται ατόφιες στα ελληνικά π.χ. ταμάμ, γιαλαντζί, εκμέκ κανταΐφι, ουζούν αντάμ αχμάκ ολούρ. Δεν πρέπει να συγχέονται επίσης με φράσεις όπως το χανούμ μπουρέκ και το σουλτάν μερεμέτι -, τουρκογενείς μεν αλλά που δεν υπάρχουν στα τούρκικα και που έχουν ιστορικά σαφή σημασία στα ελληνικά, όχι επί τούτου ειρωνική.

Στα παραδείγματα που ακολουθούν δίνεται η ελληνική λέξη, η ντεμέκ τούρκικη φράση και, τέλος, η μετάφραση στα τούρκικα.

• αναπηρική σύνταξη: σακάτ μπαξίς: sakatlık maaşı
• ανελκυστήρας: νταχτιρντί ντουλάπ, νταχτιρντί μπαούλο, σούρτα φέρτα ντουλάπ: asansör
• ασθενοφόρο: σακάτ αραμπά: ambulans
• αεροδρόμιο: χαβά λιμάνι: hava limani
• βέρα: μπουνταλά χαλκά: alyans
• Βιάγκρα: τσουτσούν μπαρούτ
• βιβλιάριο απόρων κορασίδων: μπατίρ χανούμ τεφτέρ
• γεωπόνος: ζαρζαβάτ ντοκτόρ: tarımcı
• δάσκαλος: τσογλάν αγά: öğretmen
• δημόσιος υπάλληλος: τεφτέρ τσογλάν: memur
• διαζύγιο: άι σικτίρ χανούμ μπελά: boşanma
• εκπτώσεις: ξεφτίλ παρά: indirim
• ελικόπτερο: σαματά ζουζούν: helikopter
• Η λίμνη των κύκνων: παπί χαβούζ: kuğu gölü
• χρηματοκιβώτιο: παρά σεντούκ: kasa
• θωρηκτό: τσαμπουκά παπόρ: savaş gemisi
• Ιππότες της Στρογγυλής Τραπέζης: γιουβαρλάκ σοφρά εφέντες: Yuvarlak Masa Şövalyeleri
• κηπουρός: ζαρζαβάτ πασά, ζαρζαβάτ τσογλάν: bahçıvan
• κομπιούτερ: μπλιμπλίκ ντουλάπ: kompüter
• κτηνίατρος: χαϊβάν ντοκτόρ: veteriner
• μακιγιάζ: χανούμ σοβά μερεμέτ: makyaj
• μαλακία: τσουτσούν νταχτιρντί: otuz bir çekmek
• Μητσοτάκης: Γκαντέμ Πασά
• ναυμαχία: καϊκ καυγά: deniz savaşı
• νεκροταφείο: ψοφίμ μπαχτσέ, ραχάτ μπαξέ: mezarlık
• νοσοκομείο: σακάτ οντάς: hastane
• παιδίατρος: τσογλάν ντοκτόρ: çocuk doktoru
• πεθερά: σιχτίρ χανούμ: kayınvalide
• πεταλούδα: εμπριμέ κουνούπ: kelebek
• πολυβόλο: ταμ ταμ μαραφέτι: makineli, mitralyöz.
• προφυλακτικό: τσουτσούν φερετζέ: prezervatif, kaput
• πρώτη νύχτα του γάμου: τσουτσού σεφτέ
• ραδιόφωνο: τζερτζελέ μαραφέτ, σαματά κουτί: radyo
• σουτιέν: μεμέ ζεμπίλ, μαστάρ ντορβά
• σπέρμα: τσουτσού σορόπ, τσουτσού καιμάκ, τσουτσούμ σογιού: meni
• σχολείο: τσογλάν μαντρί: okul
• τανκ: σαματά τουτού, τσαμπουκά τουτού, τσαμπουκά τρακτέρ: tank
• ταχυδρόμος: χαμπέρ χαμάλ: postacı
• τηλεδιάσκεψη: παρτούζ τελεφόν: telekonferans
• τηλεόραση: μπανιστήρ ντουλάπ: televizyon
• υποβρύχιο: μπαμπές παπόρ: denizaltı
• χειροβομβίδα: μπαρούτ κεφτέ, μπουμ κεφτέ: el bombası
• ψυγείο: μπουζ ντουλάπ, τουρτούρ ντουλάπ: buzdolabı

Ευχαριστώ κατ' αρχήν το Χαλικούτη γι' αυτό το swinging από λήμματα που κάναμε (αντιδάνειο βέβαια το δικό μου προτεινόμενο). Ευχαριστώ και τον Ιησού, ο λόγος του οποίου γίνεται πάντα προσεκτός από τους έχοντες ώτα, όπως και τα θαύματα - λήμματά του.

Λοιπόν, το «κουλτούρα να φύγουμε» είναι ατάκα του Χάρρυ Κλυνν από τον δίσκο «Έθνος Ανάδελφον» το 1985. Ανήκε σε μια σειρά από νούμερα που σατίριζε την (κατά την γνώμη μου αξιόθαυμαστη) προσπάθεια της αείμνηστης Μελίνας Μερκούρη να αναβαθμίσει την πολιτιστική ζωή της Αθήνας. Πλην ο Χάρρυ Κλυνν σατίρισε ένα σχετικό σύνδρομο υπερκουλτουρίασης που κατείχε τους Έλληνες. Και τις τραγελαφικές καταστάσεις που δημιουργήθηκαν. Λ.χ. η «κυρία»-γκόμενα (στον δίσκο) πάει τον Βασίλη (κύριο χαρρυκλυννικό ήρωα) στο Ηρώδειο, κι αυτός νομίζει πως βρίσκεται σε κέντρο με την Ρίτα (Σακελλαρίου) και τον Γιαννάκη (Πάριο). Ή ο γιος πάει την ηλικιωμένη μάνα του στο Ηρώδειο, κι αυτή κάνει πολύ αστείες ερωτήσεις.

Θα αρχίσω κατ΄ανάγκη απ' το τέλος. Το «κουλτούρα να φύγουμε» είναι το άσμα που κλείνει όλο αυτό το αφιέρωμα στην Μελίνα. Προφανώς, το λογοπαίγνιο είναι ανάμεσα στο «κουλτούρα» και το «κατούρα». Αυτό φαίνεται από το σύνολο τετράστιχο, που είναι ως εξής:

«Κουλτούρα να φύγουμε, κουλτούρα να φύγουμε,
και τίναξέ την να πέσει, και η τελευταία σταγών,
κουλτούρα να φύγουμε, κουλτούρα να φύγουμε,
με Μπρεχτ και τσιφτετέλια, θα δικαιωθεί ο αγών!».

Εννοείται ο αγών της Μελίνας Μερκούρη και των Ελλήνων που συντονίστηκαν με το όραμά της. Οπότε την έκφραση την λέμε, όταν δεν έχουμε καταφέρει να αντέξουμε ένα υπερκουλτουριάρικο έργο, όσα αντισώματα υπερκουλτουρίασης κι αν διαθέτουμε. Λ.χ. βλέπεις τον «Αντρέι Ρουμπλιόφ» του Ταρκόφσκι στην ορίτζιναλ βερσιόν των 4,5 ωρών. Ε, κάποτε μετά την τρίτη ώρα, δεν θα πεις το «κουλτούρα να φύγουμε» και θα σηκωθείς να φύγεις; Η παρομοίωση είναι με το ότι κατουράς πριν κάνεις κάποιο εγχείρημα, ας πούμε κατουράς πριν μπεις στο αυτοκίνητο για να πας κάπου, μια εκδρομή, κτλ.

Στο παράρτημα οι υπόλοιπες λεπτομέρειες.

Προέρχεται από τον όρο Δαλάι Λάμα. Ο Δαλάι Λάμα είναι ηγέτης του Λαμαϊσμού (Θιβετιανού Βουδισμού) και αντιπροσωπεύει τη ζωντανή ενσάρκωση μιας μορφής του Βούδα (της μορφής του ελέους).

Ο Σπαγκάι Λάμα αποτελεί έναν από τους Δαλάι Λάμα των τσιγκούνηδων. Έναν από τους οδηγούς και γκουρού τους δηλαδή. Παρόλο που οι καβούραμεν αναγνωρίζουν την αξία του δεν τον αποκαλούν έτσι, αφού ο όρος αποτελεί ειρωνική προσφώνηση. Ποιος τσιγκούνης δέχεται πως είναι σπάγκος;

Αντίθετα με τον Σπαγκάι που αναγνωρίζεται από τις ικανότητες του, ο συνάδελφος του ο Δαλάι επιλέγεται μετά τον θάνατο του Δαλάι - Λάμα ως εξής: ο διάδοχός εκλέγεται στο πρόσωπο του παιδιού που, την ώρα του θανάτου του Δαλάϊ Λάμα, γεννιέται και που, στο πρόσωπό του, αναγνωρίζονται από τους Λάμα μερικά σημάδια που πιστοποιούν τη νέα ενσάρκωση της μορφής του Βούδα, για την οποία γίνεται λόγος παραπάνω.

Όταν αποκαλούμε κάποιον έτσι, δεν αναφερόμαστε απλά, στο γλίνα, στον καβουράκια, στον αυγοζύγη, στον Σταρένιο, στο σπαγκόραμα και στον Σκρούτζ. Μιλάμε για κάποιον που ενσωματώνει τα παραπάνω χαρακτηριστικά, αλλά πάει ακόμα πιο πέρα. Μιλάμε για τον τσιγκούνη, που έχει συνειδητοποιήσει πως οι ευκαιριακές αποταμιεύσεις, οι ασυστηματοποίητες ενέργειες και οι ευρέως γνωστές μέθοδοι δεν οδηγούν στο επιθυμητό κατ' αυτόν αποτέλεσμα. Μιλάμε για κάποιον που έχοντας δει ζεστά το θέμα, έχει ανάγει την τσιγκουνιά σε επιστήμη.

Αυτός εργάζεται άοκνα, συστηματικά και μεθοδικά προσπαθώντας, πρώτον, να βρει τα ελάχιστα εκείνα πράγματα για τα οποία πρέπει να γίνονται έξοδα και κατά δεύτερον στύβει το μυαλό του προσπαθώντας να επινοήσει νέους τρόπους αποτελεσματικότερης διαχείρισης των εξόδων. Εργάζεται και στο θεωρητικό πεδίο, αλλά και στο πεδίο της υλοποίησης. Είναι ένας Κύρος Γρανάζηςτης οικονομικής διαχείρισης. Θεωρεί πως η προσπάθεια για επινόηση νέων τρόπων ελαχιστοποίησης των εξόδων τον κάνει σοφότερο. Ή, μ' άλλα λόγια, τον κάνει λαμότερο ή και λαμογιότερο ακόμα.

Αν θεωρήσουμε την ακρίβεια πόλεμο, τότε το έργο του μοιάζει σαν την έρευνα που κάνουν τα κράτη σε χαλεπούς καιρούς για να αντεπεξέλθουν (γι' αυτόν βέβαια οι καιροί είναι πάντα χαλεποί). Όπως μια πραγματική ανάγκη οδηγεί σε νέα γνώση, έτσι η αντίληψη τής ανάγκης από τον φραγκοκίλλερ (είτε είναι πλούσιος, είτε όχι) μπορεί να οδηγήσει κατά τη γνώμη του, σε νέα επιτεύγματα.

Ωστόσο άλλοι τον θεωρούν γραφικό και φυλακισμένο σε μια χρυσή φυλακή (στην περίπτωση που είναι πλούσιος) κι άλλοι πως έχει ευέλικτο και δημιουργικό νου και πως είναι φωστήρας των απανταχού «οικονόμων» (τσιγκούνηδων) και πεφωτισμένος ηγέτης τους.

Πωλούνται σε μαγαζί που πας να προμηθευτείς φρου-φρου κι αρώματα, δηλαδή τσιμπιδάκια, χτένες, στρας, σκιές, μάσκαρα, ψεύτικες βλεφαρίδες, όζες, εξτένσιον, φτιασίδια, γενικώς σύνεργα καλλωπισμού και μούνεργα στην υπηρεσία του αξιώματος: "δεν υπάρχουν άσχημες γυναίκες, μονάχα άντρες που δεν πίνουν".

Πελάτες της επιχείρησης του "εδώ ο κόσμος καίγεται και το μουνί χτενίζεται", είμαστε εν δυνάμει όλες οι ανθρωπίνες, από τις Καλλιόπες, τα θήλεα νέας κοπής και τη γυναίκα από σόγια, μέχρι την καλλjόπη, τη γυναίκα-γαρίδα, τη γυναίκα-μπογιατζή και το μουνί καλλιγραφία.
Δεν είν' απαραίτητο να πλήττεσαι από γυναικουλίαση, ούτε να είσαι κουνενές ανθρώπας εδώ και τώρα, για να ψωνίζεσαι ενταύθα, αρκεί μόνο να μην είσαι χαρχάλω, ταγάρω και να μην - λέμε τώρα- έχεις κλείσει ως γυναίκα (αν και η τελευταία που το δήλωσε και που εξ αιτίας της δημιουργήθηκε το λjήμμα, τέτοια μαγαζιά τα 'χε χτίσει, ναούμ').

Το κλασικότερο παράδειγμα τραγωδιάστριας που προέρχεται από την αηδιό Έφη Βώδη (κατά κόσμον Θώδη), η οποία θέσπισε σχολή στην Ελλάδα με το ιδιάζον ταπεραμέντο της.

Αναφέρεται σε κυρία Χατζηκωλάρα, που αποφάσισε να εγκαταλείψει τη στρούγκα με τα ζωντανά της και να ασελγήσει στο τραγούδι, ακολουθώντας το επαναστατικό κίνημα του «Tyrogalo Funk» στη μουσική σκηνή του τόπου, που πρώτη η Βώδη-Θώδη εμπνεύστηκε. Ακολουθεί φωτογραφία της εν λόγω κυρίας εν ώρα «καλλιτεχνικής δημιουργίας».

Απαραίτητες προϋποθέσεις πληρότητας του προφίλ μιας τραγωδιάστριας τύπου «Βώδη» είναι:

• Καταγωγή από άγονο ορεινό χωριό που η κύρια απασχόληση των κατοίκων είναι η εκτροφή τζιτζίκων. Ενίοτε και από νησί άγονης γραμμής που δεν το θέλουν ούτε οι Τούρκοι (άρα και μικρότερο από τα Ίμια).
• Διαστάσεις χαμηλοτάβανης γκαρσονιέρας. Ύψος κάτω του 1.65m, πλάτος που κυμαίνεται από 2.5 έως 6.5m και μήκος αδιάφορο (αρκεί να «γεμίζει» τη σκηνή στην οποία εμφανίζεται).
• Χρώμα μαλλιών οπωσδήποτε ξανθεμετί με σχήμα ακαθόριστο, λες και κουρεύτηκε με αλυσοπρίονο.
• Περιφέρεια στήθους μεγαλύτερη από το νομό Αχαΐας (μαζί με τη γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου).
• Περιφέρεια λεκάνης μεγαλύτερη από το λεκανοπέδιο Αθηνών (μαζί με τα προάστια).
• Πόδια σε σχήμα μπουκάλας (κορίνας) μπόουλινγκ και χέρια χοιρινά με το απαραίτητο ξύγκι να κρέμεται στα μπράτσα (κατάλοιπο της πρώην απασχόλησής της με το πήξιμο τυριού στο χωριό της).
• Ηλικία οπωσδήποτε άνω των 40 (αιώνων εννοούμε) με έντονες τάσεις τεκνατζούς αλλά με ελάχιστη επιτυχία, καθότι για να πας με τέτοιο υπέρμπαζο πρέπει να είσαι πρόεδρος των απανταχού σαβουρογάμηδων και με δείκτη ευφυΐας χρυσόψαρου.
• Έντονα ένρινη φωνή και προφορά άθλια που δε θυμίζει καμία γλώσσα, οπότε εύκολα «ερμηνεύει» πάσης φύσεως γελοιώδες άσμα ανά την υφήλιο (από ελληνικά έως σουαχίλι).
• Έκφραση «αγελάδας όταν περνάει το τρένο» και γέλιο ιγνοράνου, με χροιά που κάνει τα νεύρα (όσων την παρακολουθούν) να χορεύουν κλακέτες.
• Απαραίτητη η εμφάνιση κάθε μεσημέρι σε τηλεοπτικές εκπομπές που θα ασχοληθούν για μισή και πλέον ώρα με τα «σουξέ» της, τη γκαρνταρόμπα της (από φουστάνια μέχρι και εσώρουχα σε μέγεθος αντίσκηνου), την τεράστια πισίνα του σπιτιού της (για να πλατσουρίζει η κυρία φώκια στους καύσωνες και να αηδιάζουμε εμείς), τα σοφά λόγια που συχνά εξαπολύει προς όλες τις κατευθύνσεις κλπ κλπ. Αποτελεί κίνητρο για αυστηρή δίαιτα, μιας και σε πιάνει τέτοια τάση για εμετό που σου κόβεται η όρεξη για ένα 24ωρο.
• Τα τραγούδια της είναι must σε κάθε γάμο (από το γάμο στην Κανά μέχρι και το γάμο του καραγκιόζη).
• Το cd της επιβάλλεται σε κάθε καγκουροαυτοκίνητο (χωρίς βενζίνη επιτρέπεται, χωρίς το cd δεν ξεκινάει).

Ο μόνος τρόπος αποφυγής του φαινόμενου «Βώδη», είναι η μετανάστευση και μάλιστα σε περιοχή χωρίς ΜΜΕ, καθότι οι εν λόγω τραγωδιάστριες είναι διεθνούς βεληνεκούς…

Αυτολεξεί, «προφυλακτικό μέσα στον κώλο».

Το λογοπαίγνιο αυτό χρησιμοποιείται ευρύτατα από αγγλοσάξονες επιχειρηματίες που συνδιαλέγονται με τον άλλοτε πρόεδρο της Interamerican και μέχρι πρόσφατα δερβέναγα του τηλεοπτικού σταθμού ALPHA.

Condom in ass - το μυστικό της επιτυχίας; (από Vrastaman, 03/09/08)

Ο μεγάλος είρωνας και χαβαλετζής. Με τον τίτλο «λόρδος» τονίζεται το ποιοτικό στάτους του χιούμορ του.

Κοροϊδευτικά το συγκρότημα Active Member, προφανώς λόγω του εύσωμου(;) τραγουδιστή τους.

Ποιος άλλος, ο Ρεχάγκελ...

Με τη φράση «συναλητήρια, είσαι ο κρότος», βάζουμε στη θέση του κάποιον που ζητάει την αναγνώριση και τα σπέκια μας, παρ' ότι αυτό που έχει κάνει είναι μια τρύπα στο νερό.